Công ước Hà Nội: Minh chứng vị thế ngày càng cao của Việt Nam trên trường quốc tế

Minh chứng sinh động cho vị thế ngày càng cao của Việt Nam trên trường quốc tế

Trả lời phỏng vấn của phóng viên TTXVN, bà Pauline Tamesis, Điều phối viên thường trú của Liên hợp quốc tại Việt Nam đánh giá Lễ mở ký Công ước Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng tại Hà Nội (Công ước Hà Nội) là một sự kiện mang tính lịch sử. Lần đầu tiên, một Công ước của Liên hợp quốc sẽ mang tên một thành phố của Việt Nam - minh chứng sinh động cho vị thế ngày càng cao của Việt Nam trên trường quốc tế.

bà Pauline Tamesis, Điều phối viên thường trú của Liên hợp quốc tại Việt Nam. (Ảnh: United Nations Viet Nam)

Theo bà, đây là công ước pháp lý toàn cầu đầu tiên về chống tội phạm mạng được thông qua trong khuôn khổ Liên hợp quốc sau hơn hai thập kỷ, thể hiện thành công của chủ nghĩa đa phương trong bối cảnh thế giới đầy thách thức hiện nay. Việc hình thành Công ước xuất phát từ nhu cầu cấp thiết phải ứng phó với sự bùng nổ của tội phạm mạng - những loại tội phạm vượt qua biên giới quốc gia, đi trước luật pháp và đe dọa nền tảng của các xã hội số.

"Công ước này không chỉ là một văn bản pháp lý, mà còn là một bản thiết kế cho hợp tác quốc tế, cung cấp cho các quốc gia thành viên những công cụ mạnh mẽ nhằm phòng ngừa, điều tra và truy tố tội phạm mạng", bà Tamesis nói.

Sự ra đời của Công ước, theo bà, đánh dấu một kỷ nguyên hợp tác mới giữa các chính phủ, tổ chức quốc tế, doanh nghiệp và tổ chức xã hội, cùng chung mục tiêu bảo đảm an ninh mạng, bảo vệ dữ liệu và thực thi công lý trong thời đại số.

Đặc biệt, Công ước gắn kết chặt chẽ với "Thỏa thuận Kỹ thuật số Toàn cầu" (Global Digital Compact) và "Hiệp ước vì Tương lai" (Pact for the Future) - những sáng kiến thúc đẩy an toàn kỹ thuật số, quyền con người và sự bao trùm trong không gian mạng. Các văn bản này thể hiện quyết tâm của cộng đồng quốc tế trong việc xây dựng một tương lai số cởi mở, an toàn và bền vững cho tất cả mọi người.

Đối với Việt Nam, bà nhận định, việc đăng cai tổ chức lễ ký kết này là một dấu mốc rực rỡ trong chặng đường 47 năm hợp tác với Liên hợp quốc. "Đây là khoảnh khắc tự hào, thể hiện cam kết mạnh mẽ của Việt Nam đối với ngoại giao đa phương và vai trò ngày càng lớn của đất nước trong định hình tương lai quản trị toàn cầu", bà nói.

Cũng theo bà Pauline Tamesis, việc Việt Nam đăng cai tổ chức sự kiện mang tính cột mốc này là minh chứng rõ ràng cho vai trò lãnh đạo, tầm nhìn chiến lược và cam kết kiên định của Việt Nam đối với chủ nghĩa đa phương, trong đó Liên hợp quốc là trung tâm. Sự kiện này gửi đi thông điệp mạnh mẽ tới thế giới rằng Việt Nam không chỉ là một thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế, mà còn là một quốc gia đang nổi lên với vai trò dẫn dắt trong việc giải quyết những thách thức cấp bách nhất của thời đại.

Liên hợp quốc kỳ vọng tất cả các quốc gia thành viên tương lai của Công ước bao gồm cả Việt Nam sẽ thực thi đầy đủ các quy định của Công ước, một cách hài hòa với các thỏa thuận quốc tế khác như "Thỏa thuận Kỹ thuật số Toàn cầu". Đồng thời mong Việt Nam tiếp tục thể hiện vai trò dẫn dắt, đi đầu trong hợp tác quốc tế; chủ động, chia sẻ kinh nghiệm và thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong cuộc chiến chống tội phạm mạng.

"Trong bối cảnh thế giới số ngày càng phức tạp, Liên hợp quốc tin tưởng rằng Việt Nam sẽ tiếp tục nêu gương, thúc đẩy hợp tác xuyên biên giới và bảo vệ các nguyên tắc về công lý, an ninh và phẩm giá cho tất cả mọi người", bà Tamesis khẳng định.

Việt Nam xứng đáng với vinh dự được chọn làm địa điểm tổ chức

Trao đổi với phóng viên TTXVN, ông Artur Liukmanov, Giám đốc Vụ An ninh thông tin quốc tế Bộ Ngoại giao Nga kiêm Đại diện đặc biệt của Tổng thống Liên bang Nga về hợp tác quốc tế trong lĩnh vực an ninh thông tin khẳng định: Việt Nam hoàn toàn xứng đáng với vinh dự được chọn làm địa điểm tổ chức Công ước đầu tiên của Liên hợp quốc về phòng, chống tội phạm mạng sau 20 năm, đồng thời Nga cũng tự hào góp phần vào nỗ lực chung của cộng đồng quốc tế trong lĩnh vực này.

Ông Artur Liukmanov, Giám đốc Vụ An ninh thông tin quốc tế Bộ Ngoại giao Nga kiêm Đại diện đặc biệt của Tổng thống Liên bang Nga về hợp tác quốc tế trong lĩnh vực an ninh thông tin. (Ảnh: TTXVN)

Từ khi khởi xướng Công ước Hà Nội, Liên bang Nga đã tích cực ủng hộ Việt Nam tại phiên họp toàn thể của Đại hội đồng Liên hợp quốc tháng 12/2024, đồng thời phối hợp chặt chẽ với các cơ quan Việt Nam để chuẩn bị cho lễ ký. Nga và Việt Nam đã cùng tổ chức nhiều hoạt động như tập huấn phòng, chống tấn công mạng quy mô lớn, hội thảo tăng cường năng lực và hỗ trợ kỹ thuật cho cuộc đấu tranh chống tội phạm mạng.

Theo ông, định hướng chung của Nga và Việt Nam là các quốc gia thành viên Liên hợp quốc cần xây dựng những thỏa thuận có tính ràng buộc pháp lý để bảo đảm an ninh và an toàn cho người dân. Về hợp tác cụ thể giữa Việt Nam và Nga trong phòng, chống tội phạm mạng, ông Liukmanov cho biết hai bên thường xuyên trao đổi kinh nghiệm và phối hợp qua nhiều kênh, bao gồm Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, Bộ Nội vụ hai nước, các hội thảo, hội nghị và chương trình đào tạo chuyên gia an ninh thông tin. Điểm chung nổi bật của hai nước là coi trọng yếu tố con người trong nhiệm vụ bảo đảm an ninh thông tin. Ngoài ra, hợp tác còn được thực hiện trong khuôn khổ đối thoại giữa Nga và Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), với phiên đối thoại về an toàn thông tin diễn ra tại Sochi trong ngày 23/10, có sự tham gia của Việt Nam.

Ông cũng nhấn mạnh, dù việc xây dựng Công ước Hà Nội là bước tiến dài, nhưng vẫn tiếp tục có các nhiệm vụ mới trong lĩnh vực này. Do tội phạm mạng ngày càng tinh vi và nhanh nhạy nên việc duy trì các cơ chế hợp tác hiệu quả, thường xuyên gặp gỡ và thảo luận là vô cùng cần thiết. Ông khẳng định đây là cuộc chiến chung của tất cả các quốc gia trong bối cảnh công nghệ thông tin phát triển mạnh mẽ hiện nay.

Việt Nam giữ vai trò chủ động trong thực thi Công ước Hà Nội

Trao đổi với phóng viên Báo Nhân Dân, Tiến sĩ Trần Hải Linh, Ủy viên Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nhân và Đầu tư Việt Nam-Hàn Quốc (VKBIA), Chủ tịch sáng lập Hội chuyên gia, trí thức Việt Nam-Hàn Quốc (VKEIA) cho rằng, để duy trì vai trò chủ động và gia tăng ảnh hưởng trong việc thúc đẩy thực thi Công ước Hà Nội cũng như các cơ chế hợp tác quốc tế về an ninh mạng, Việt Nam nên tiếp tục triển khai đồng bộ cả chính sách đối ngoại, năng lực trong nước và mối liên kết đa phương, đa ngành. Từ đây, ông chỉ ra một số bước đi cụ thể:

Tiến sĩ Trần Hải Linh, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nhân và Đầu tư Việt Nam-Hàn Quốc. (Ảnh: KT)

Chuyển từ ký kết sang triển khai thực chất. Theo đó, cần xây dựng lộ trình triển khai Công ước ở mức quốc gia: khung pháp lý, hướng dẫn kỹ thuật, tiêu chuẩn phối hợp liên ngành; Ban hành văn bản hướng dẫn để các cơ quan, địa phương, doanh nghiệp, tổ chức nghề nghiệp biết rõ trách nhiệm và quy trình phối hợp xuyên biên giới khi vụ việc xảy ra.

Tiếp đến là phải tăng cường năng lực thực thi. Theo đó, cần nâng cao năng lực cho lực lượng điều tra, tòa án, công tố về tội phạm mạng (đào tạo chuyên sâu, chương trình thực hành chung với đối tác quốc tế). Phát triển và tài trợ cho các đội ứng phó sự cố mạng (CERT) ở Trung ương và địa phương; tổ chức diễn tập liên ngành, liên quốc gia hàng năm.

Tăng cường hoàn thiện luật và tiêu chuẩn kỹ thuật. Hoàn thiện luật, văn bản hướng dẫn liên quan (bảo vệ dữ liệu cá nhân, an ninh mạng, hợp tác tư pháp điện tử) để tương thích với cam kết Công ước, đồng thời bảo đảm tôn trọng quyền con người. Thúc đẩy tiêu chuẩn kỹ thuật, khung chia sẻ thông tin an ninh mạng giữa các bên theo nguyên tắc bảo mật, tuân thủ pháp luật.

Thúc đẩy hợp tác công-tư và đa bên. Theo đó, khuyến khích mô hình PPP (public–private partnership): nhà nước phối hợp với doanh nghiệp công nghệ, ngân hàng, viễn thông để đặt nền tảng chia sẻ cảnh báo sớm. Tạo diễn đàn định kỳ giữa chính phủ, doanh nghiệp,học thuật, xã hội dân sự để cập nhật rủi ro và phối hợp phản ứng.

Xây dựng Trung tâm chuyên môn/Trung tâm xuất sắc, với việc thiết lập một hub khu vực tại Hà Nội (hoặc kết nối Hà Nội–Hàn Quốc) chuyên về đào tạo, nghiên cứu và hợp tác kỹ thuật trong an ninh mạng, làm điểm nhấn cho ngoại giao số của Việt Nam.

Triển khai chương trình hợp tác kỹ thuật song phương và khu vực. Cụ thể cần mở rộng chương trình đào tạo, trao đổi chuyên gia với các đối tác tiên tiến (Hàn Quốc, EU, Nhật Bản, Hoa Kỳ) và tích cực trong khung ASEAN+ để chia sẻ bài học và tiêu chuẩn.

Hỗ trợ cho SMEs & hạ tầng quan trọng bằng cách cung cấp gói hỗ trợ kỹ thuật, đào tạo cho doanh nghiệp vừa và nhỏ - là nhóm dễ tổn thương nhưng quan trọng cho chuỗi cung ứng; ưu tiên bảo vệ cơ sở hạ tầng thiết yếu (y tế, năng lượng, tài chính) bằng mô hình đánh giá rủi ro chung và bảo trợ tài chính cho nâng cấp an ninh.

Minh bạch, giám sát và báo cáo, xây dựng chỉ số/khung đánh giá tiến độ thực thi Công ước: số vụ phối hợp quốc tế, thời gian phản ứng, năng lực CERT, tỷ lệ vụ được xử lý… Công khai báo cáo định kỳ để tăng niềm tin quốc tế.

Duy trì tinh thần đa phương, cân bằng lợi ích: Tiếp tục đóng vai trò trung gian xây dựng đồng thuận, duy trì lập trường tôn trọng luật pháp quốc tế, quyền con người và lợi ích chung, để Công ước được áp dụng thực chất chứ không bị công cụ hóa vì lợi ích địa chính trị.

Truyền thông chiến lược và ngoại giao kiến tạo; sử dụng ngoại giao kỹ thuật (technical diplomacy): tổ chức hội nghị, workshop quốc tế tại Việt Nam, mời chuyên gia, đối tác, và công bố sáng kiến hợp tác rõ ràng để giữ nhịp độ ảnh hưởng sau khi Công ước được ký.

"Việt Nam cần chuyển nhanh từ giai đoạn đàm phán sang triển khai thực chất: hoàn thiện khung pháp lý, nâng cao năng lực điều tra và ứng phó sự cố, đồng thời thúc đẩy hợp tác công–tư và đa phương. Việc thành lập các trung tâm, chuyên môn, chương trình đào tạo quốc tế và diễn tập liên quốc gia sẽ giúp Việt Nam không chỉ tuân thủ mà còn dẫn dắt thực thi Công ước. Cùng với minh bạch hóa tiến trình và chỉ số đánh giá, Việt Nam sẽ duy trì được vai trò chủ động, góp phần xây dựng một không gian mạng an toàn, đáng tin cậy cho khu vực và toàn cầu", Tiến sĩ Trần Hải Linh nhấn mạnh.

Công ước Hà Nội mở ra một chương mới trong hợp tác giữa các quốc gia trong cuộc chiến chống tội phạm mạng toàn cầu

Việt Nam giới thiệu Lễ mở ký Công ước chống tội phạm mạng tại châu Phi