Ung thư là gì, triệu chứng và cách điều trị mới nhất?

Ung thư là gì? Dấu hiệu nhận biết, các loại ung thư, triệu chứng và cách điều trị ung thư hiệu quả nhất

Ung thư là gì?

Ung thư có thể xuất hiện ở gần như bất kỳ đâu trong một ngàn tỷ tế bào của cơ thể. Bình thường, các tế bào lớn lên và phân chia để hình thành tế bào mới, là cách thức mà cơ thể người sinh trưởng và phát triển. Tất yếu, các tế bào cũ sẽ dần già đi hoặc bị tổn hại, chết đi, và được thay thế bởi các tế bào mới.

Khi ung thư xuất hiện, quá trình tự nhiên bị phá vỡ. Các tế bào ngày càng trở nên bất thường, các tế bào già cũ không chết đi mà tiếp tục phát triển, liên tục sản sinh các tế bào mới. Chúng cứ thế nhân lên không kiểm soát, và cuối cùng tạo thành khối bất thường mà chúng ta gọi là khối u.

Rất nhiều loại ung thư hình thành khối u rắn, đa số có bản chất là các khối mô. Các loại ung thư máu, ví dụ như leukemia, lại thường không xuất hiện u rắn.

Các khối u trong ung thư có tính chất ác tính, có nghĩa là chúng có khả năng xâm lấn ra xung quanh. Trong quá trình phát triển lớn lên, các tế bào ung thư có thể đi xa tới các vùng khác của cơ thể thông qua hệ tuần hoàn hoặc hệ bạch huyết, hình thành khối u mới tách biệt hoàn toàn với khối u ban đầu, gọi là di căn.

Không giống các khối u ác tính, u lành tính không có tính xâm lấn, dù đôi khi u lành tính cũng có kích thước rất lớn. Khi loại bỏ u bằng phẫu thuật, u lành tính thường không tái phát (trong khi u ác tính rất hay tái phát). Tuy nhiên không phải lúc nào u lành tính cũng vô hại, ví dụ như trường hợp u não lành tính có thể đe dọa tính mạng bệnh nhân.

Dấu hiệu nhận biết ung thư

Sự thay đổi của da

Trên da tự nhiên xuất hiện một đốm nhỏ có thể thay đổi cả về kích thước lẫn hình dạng và màu sắc có thể là dấu diệu của ung thư da. Hoặc đốm đó nhìn không giống như những vết tàn nhang hay mụn ruồi trên cơ thể cũng là một dấu hiệu khác của ung thư da. Nên đi khám da nếu như phát hiện trên cơ thể có những điểm khác thường. Bác sĩ sẽ thăm khám và có thể lấy một mẫu mô (làm sinh thiết) để rà soát kỹ hơn các tế bào ung thư có thể tiềm ẩn bên trong.

Ho khan dai dẳng

Nếu như không hút thuốc, việc bị ho khan kéo dài không loại trừ khả năng là dấu hiệu của ung thư. Thông thường, việc ho như thế này là do chảy dịch mũi về phía sau, suyễn, trào ngược acide, hoặc bị nhiễm trùng. Nhưng nếu ho khan không dứt hoặc ho ra máu mà đặc biệt là bạn có hút thuốc lá thì nên đi khám ngay. Bác sĩ có thể làm xét nghiệm đàm hoặc chụp X-ray ngực để tầm soát ung thư phổi.

Những thay đổi trên ngực

Hầu như những thay đổi trên ngực không phải là dấu hiệu ung thư. Dù vậy, những dấu hiệu này vẫn rất quan trọng, nên cho bác sĩ biết về chúng để được khám kỹ hơn đặc biệt nếu đó là sự xuất hiện của khối u, sự thay đổi trên núm vú hoặc cùng bị đỏ hoặc dày lên hay thấy đau trên ngực. Bác sĩ sẽ thăm khám và có thể gợi ý chụp nhũ ảnh, MRI hoặc cũng có thể là làm sinh thiết.

Đầy bụng

Có cảm giác no hoặc đầy bụng vì chế độ ăn uống hoặc có khi là bị căng thẳng. Nhưng nếu điều này không cải thiện hoặc bị mệt mỏi, giảm cân, đau lưng, cần phải đi khám ngay.

Đầy bụng thường xuyên ở người nữ có thể là dấu hiệu của ung thư buồng trứng. Bác sĩ có thể khám phụ khoa để kiểm tra nguyên nhân.

Tiểu tiện gặp trục trặc

Càng già đi, cánh mày râu càng có nhiều người có vấn đề trong vấn đề tiểu tiện, chẳng hạn như số lần đi tiểu nhiều hơn bình thường, tiểu són hoặc dòng nước tiểu bị yếu đi. Thông thường, các dấu hiệu này biểu hiện tuyến tiền liệt bị phì đại, nhưng cũng khi là là dấu hiệu ung thư tuyến tiền liệt. Bạn nên đi khám bác sĩ và có thể bạn được đề nghị làm xét nghiệm máu chuyên biệt như PSA.

Sưng Hạch

Bạn có những hạch nhỏ hình hạt đậu ở cổ, nách và những vị trí khác trên cơ thể. Khi chúng sưng lên, thường là do cơ thể bạn đang bị nhiễm trùng như cảm lạnh hoặc viêm họng. Những bệnh ung thư như ung thư hệ bạch huyết và bệnh bạch cầu ác tính có thể cũng gây tình trạng tương tự.

Tiểu ra máu

Máu lẫn trong phân thường là dấu hiệu của mạch máu bị sưng và viêm hay gọi là bị trĩ, nhưng cũng có thể là bị ung thư đại tràng. Máu trong nước tiểu có thể là đường tiểu bị viêm nhiễm, nhưng cũng có thể là ung thư bàng quang hoặc thận.

Tinh hoàn bất thường

Nếu như nhận thấy tinh hoàn nổi một cục u hoặc bị sưng lên, nên nhanh chóng đi khám bác sĩ ngay. Một khối u không gây cảm giác đau là dấu hiệu thường gặp nhất của ung thư tinh hoàn. Cũng có đôi khi cánh mày râu lại có dấu hiệu khác như cảm thấy nặng nặng ở bụng dưới, vùng bìu hoặc cảm giác tinh hoàn to lên. Cần phải đi kiểm tra để biết rõ nguyên nhân.

Nuốt khó

Cảm lạnh thông thường, trào ngược acide hoặc loại thuốc nào đó có thể khiến bạn nuốt khó trong một thời gian. Nếu việc này không khá hơn hoặc thuốc chống acid không có tác dụng, bạn nên đi khám liền. Việc nuốt khó có thể là dấu hiệu của ung thư họng hoặc thực quản. Bác sĩ sẽ khám và chỉ định làm vài xét nghiệm như chụp X quang ống tiêu hóa có cản quang.

Xuất huyết phụ khoa bất thường

Chảy máu ngoài chu kỳ kinh nguyệt có thể do nhiều nguyên nhân, do u xơ hoặc cũng do biện pháp tránh thai. Nhưng bạn nên cho bác sĩ điều trị biết thêm nếu việc xuất huyết giữa chu kỳ kinh nguyệt, sau khi quan hệ tình dục hoặc huyết trắng lẫn máu. Bác sĩ sẽ tìm cách loại trừ ung thư tử cung, cổ tử cung hoặc phần phụ.

Vấn đề ở miệng

Những sự thay đổi trong miệng hầu như không có gì nghiêm trọng, từ hôi miệng đến bị nổi đẹn. Nhưng nếu bạn nổi đẹn màu trắng hoặc màu đỏ không tự hết sau vài tuần - đặc biệt là bạn có hút thuốc thì bạn nên đi khám bác sĩ. Dấu hiệu này có thể là dấu hiệu của ung thư khoan miệng. Những việc khác cần rà soát là xem xem bạn có khối u ở cằm, hoặc có gặp khó khăn trong cử động hàm hoặc có bị đau ở miệng hay không

Sụt cân

Sụt cân bất thường hơn 10 cân Anh (khoảng 4.5 kg) đây có thể là dấu hiệu đầu tiên của ung thư tuyến tụy, bao tử, thực quản, phổi hoặc các căn bệnh ung thư khác.

Sốt

Nếu sốt hoài không hết mà không rõ nguyên nhân, có thể đó là dấu hiệu của ung thư máu, bạch cầu ác tính hoặc ung thư hệ bạch huyết.

Ợ nóng hoặc khó tiêu

Hấu hết mỗi người đều đôi khi có cảm giác nóng bức này, thông thường là do căng thẳng hoặc vì chế độ ăn uống. Nếu thay đổi thói quen sống không có tác dụng và chứng khó tiêu không dứt, bác sĩ điều trị có thể chỉ định vài xét nghiệm để tìm ra nguyên nhân. Đây có thể là dấu hiệu của ung thư bao tử.

Mệt mỏi

Nhiều việc có thể khiến bạn kiệt sức, hầu như điều này không có gì trầm trọng. Nhưng mệt mỏi là dầu hiệu sớm của vài chứng ung thư như bệnh bạch cầu ác tính. Một số căn bệnh ung thu đại tràng và bao tử có thể gây mất máu mà bạn không nhận thấy được, điều này gây ra cảm giác rất mệt mỏi. Nếu mất nhiều thời gian nghỉ ngơi mà không thuyên giảm, bạn nên báo điều này ngay cho bác sĩ điều

Có bao nhiêu loại ung thư?

Hiện nay có hơn 100 loại ung thư khác nhau. Việc đặt tên cho các loại ung thư thường dựa vào mô hoặc cơ quan nơi ung thư khởi phát, ví dụ: ung thư phổi khởi phát từ các tế bào phổi. Bên cạnh đó, tên ung thư cũng dựa vào loại tế bào hình thành nên, ví dụ như tế bào biểu mô hay tế bào vảy.

Dưới đây là một số loại ung thư khởi phát từ những loại tế bào nhất định:

Carcinoma

Carcinoma là loại ung thư phổ biến nhất. Nó được khởi phát từ các tế bào biểu mô, là những tế bào bao phủ bề mặt phía trong và phía ngoài của cơ thể. Có rất nhiều loại tế bào biểu mô khác nhau, và do đó mỗi loại carcinoma có một tên riêng:

Adenocarcinoma là ung thư hình thành từ tế bào biểu mô chế tiết dịch và chất nhầy. Các mô chứa tế bào biểu mô dạng này thường được gọi là mô tuyến. Đa số ung thư vú, đại tràng, và tuyến tiền liệt là adenocarcinoma.

Carcinoma tế bào đáy (Basal cell carcinoma) là loại ung thư bắt nguồn từ lớp tế bào đáy của biểu bì - lớp ngoài cùng của da người.

Carcinoma tế bào vảy (Squamous cell carcinoma) là ung thư hình thành từ tế bào vảy, là một loại tế bào biểu mô của da, tuy nhiên tế bào vảy cũng hiện diện ở nhiều cơ quan khác, như đường tiêu hóa, phổi, bàng quang, thận,... Dưới kính hiển vi, tế bào vảy có dạng dẹt, giống vảy cá. Carcinoma tế bào vảy đôi khi còn được gọi là carcinoma dạng biểu bì.

Carcinoma tế bào chuyển tiếp (Transitional cell carcinoma) là loại ung thư hình thành từ mô biểu mô có tên mô chuyển tiếp. Loại mô này được tạo bởi rất nhiều lớp tế bào biểu mô lớn nhỏ khác nhau, xuất hiện ở các cơ quan như bàng quang, niệu quản, bể thận, và một vài cơ quan khác. Một số ung thư của bàng quang, niệu quản, thận thuộc loại carcinoma tế bào chuyển tiếp.

Sarcoma

Sarcoma là những ung thư hình thành trong xương và mô mềm, bao gồm cơ, mỡ, mạch máu, mạch bạch huyết, và mô xơ (chẳng hạn như gân và dây chằng).Osteosarcoma là loại ung thư xương phổ biến nhất.Sarcoma mô mềm hay gặp nhất là sarcoma cơ trơn (leiomyosarcoma), sarcoma Kaposi, u mô bào xơ ác tính (malignant fibrous histiocytoma), sarcoma tế bào mỡ (liposarcoma), và dermatofibrosarcoma protuberans.

Leukemia

Leukemia là ung thư bắt nguồn từ những mô tạo huyết của tủy xương. Những ung thư này không hình thành khối u rắn. Thay vào đó, một lượng khổng lồ tế bào bạch cầu bất thường hiện diện trong máu và tủy xương, lấn át các tế bào máu bình thường, dẫn tới nhiều hậu quả như các mô bị thiếu cung cấp ô xy, quá trình đông máu rối loạn, cơ thể dễ nhiễm khuẩn,...Có bốn loại leukemia hay gặp, được phân nhóm dựa trên tính chất cấp tính hay mạn tính, và loại tế bào máu mà ung thư khởi phát.

Lymphoma

Lymphoma là loại ung thư bắt nguồn từ các tế bào lympho (tế bào T và tế bào B). Những tế bào bạch cầu này thuộc hệ miễn dịch, có vai trò chống lại sự nhiễm khuẩn. Với lymphoma, các tế bào lympho bất thường xuất hiện ngày càng nhiều trong các hạch bạch huyết và hệ bạch huyết cũng như ở các cơ quan khác trong cơ thể.Lymphoma có hai loại chính:

Lymphoma Hodgkin: trong loại lymphoma này có sự xuất hiện của một loại tế bào lympho bất thường tên là Reed - Sternberg (thường có nguồn gốc từ tế bào B).

Lymphoma không Hodgkin: gồm một tập hợp lớn những ung thư khởi phát từ các tế bào lympho, có thể là tế bào B hoặc tế bào T. Tiến triển của bệnh nhanh hay chậm tùy từng bệnh.

Đau tủy xương (Multiple myeloma)

Đa u tủy xương là ung thư khởi nguồn từ tương bào - một loại tế bào miễn dịch. Tương bào bất thường sinh ra từ tủy xương và hình thành khối u trong xương. Đa u tủy xương còn có tên khác là bệnh Kahler.

Ung thư hắc tố (Melanoma)

Ung thư hắc tố bắt nguồn từ các tế bào hắc tố, là những tế bào chuyên sản sinh ra melanin - chất tạo nên màu sắc da. Đa số ung thư hắc tố xuất hiện trên da, nhưng cũng có thể xuất hiện tại những mô khác như mắt.

U não và tủy sống

Có rất nhiều loại u não và tủy sống khác nhau. Tên của khối u được đặt dựa trên loại tế bào tạo nên u và vị trí khởi phát đầu tiên của u trong hệ thần kinh trung ương, ví dụ như u tế bào sao bắt nguồn từ những tế bào thần kinh đệm hình sao. Các khối u não có thể lành tính hoặc ác tính (ung thư).

Các loại khối u khác

U tế bào mầm (Germ Cell Tumors)

U tế bào mầm là loại u có nguồn gốc từ những tế bào mà sau này phát triển thành trứng hoặc tinh trùng. Những khối u này có thể xuất hiện tại bất kỳ đâu trong cơ thể và cũng có thể là lành tính hoặc ác tính.

U thần kinh nội tiết (Neuroendocrine tumors)

U thần kinh nội tiết hình thành từ những tế bào chế tiết nội tiết tố vào trong máu để đáp ứng lại các tín hiệu thần kinh. Những khối u này (có thể lành tính hoặc ác tính) sẽ chế tiết nhiều nội tiết tố hơn bình thường, gây ra nhiều triệu chứng khác nhau.

U carcinoid

U carcinoid là một loại u thần kinh nội tiết. Chúng phát triển chậm, thường được tìm thấy trong đường tiêu hóa (đặc biệt là trực tràng và tiểu tràng). U carcinoid có thể lan tới gan và những nơi khác trong cơ thể, và tiết ra các chất như serotonin hay prostaglandin, gây nên hội chứng carcinoid.

Các phương pháp điều trị ung thư mới và hiệu quả nhất hiện nay

Phẫu thuật

Phẫu thuật là một trong những phương pháp điều trị quan trọng nhất với đa số bệnh ung thư.

Có hai loại là phẫu thuật giảm nhẹ triệu chứng (palliative) và phẫu thuật triệt căn. Phẫu thuật triệt căn được lựa chọn ở giai đoạn sớm, cắt bỏ khối u và nạo vét hạch. Phẫu thuật giảm nhẹ là phương án khi bệnh nhân ở giai đoạn muộn, tế bào ung thư đã di căn. Khi đó, người bệnh không còn khả năng phẫu thuật triệt căn mà mục đích chính là giảm chèn ép và tránh sùi loét nhiễm trùng.

Phẫu thuật có thể kết hợp với các phương pháp điều trị khác như xạ trị, hóa trị, nội tiết, miễn dịch...

Phẫu thuật có thể xảy ra biến chứng đe dọa đến tính mạng bệnh nhân hoặc làm mất chức năng sinh lý một số bộ phận cơ thể. Do đó bác sĩ cân nhắc mức độ rộng của phẫu thuật để tránh tổn thương những cơ quan quan trọng. Những tổn thương ác tính đã vượt qua giai đoạn khu trú thì vai trò của phẫu thuật không còn phù hợp.

Điều trị tia xạ

Đây là phương pháp điều trị thứ hai thường được lựa chọn sau phẫu thuật, sử dụng tia bức xạ ion hóa để điều trị ung thư.

Có hai dạng điều trị tia xạ là tia xạ ngoài và tia xạ áp sát.

Tia xạ ngoài là nguồn phóng xạ nằm ngoài cơ thể gồm các máy điều trị tia xạ như cobalt, gia tốc... Bác sĩ phải thực hiện mô phỏng bệnh nhân trước khi xạ trị. Sau đó, bác sĩ dùng máy X-quang đặc biệt có tính năng xạ trị với nguồn phóng xạ bằng đầu đèn phát tia X giúp xác định khu vực được chiếu xạ (trường chiếu) trên người bệnh nhân. Việc điều trị tia xạ chính xác sẽ tăng hiệu quả chữa bệnh, góp phần chữa khỏi hơn 50% số ca ung thư mới được chẩn đoán.

Tia xạ áp sát là nguồn phóng xạ được đặt trong cơ thể bệnh nhân. Tuy nhiên, xạ trị áp sát ít sử dụng đơn thuần ngoại trừ một số ung thư ở giai đoạn rất sớm, thông thường phối hợp với tia xạ ngoài và các phương pháp điều trị khác.

Điều trị hóa chất

Khi ung thư di căn, các phương pháp điều trị tại chỗ và tại vùng như phẫu thuật và xạ trị thường không mang lại hiệu quả. Khi đó, sử dụng các thuốc điều trị ung thư, đặc biệt là hóa chất, có thể ngăn chặn được tiến triển của bệnh.

Hóa chất chống ung thư đều là những chất gây độc tế bào. Do đó, chỉ định điều trị hóa trị còn dựa vào nhiều yếu tố như giai đoại bệnh, loại bệnh học, tuổi của bệnh nhân, các phương pháp đã được điều trị trước đó, thể trạng bệnh nhân để xác định chỉ định cụ thể của hóa trị.

Miễn dịch tự thân

Theo đó, các bác sĩ tăng cường hệ miễn dịch bằng cách thu nhận các tế bào miễn dịch diệt tự nhiên và tế bào T gây độc từ máu của người bệnh, sau đó nuôi cấy tăng sinh và hoạt hóa các tế bào này trong phòng thí nghiệm, rồi truyền trở lại cơ thể người bệnh.

Các tế bào miễn dịch này sẽ thực hiện nhiệm vụ tấn công và tiêu diệt các tế bào ung thư.

Ứng dụng kỹ thuật mới để tăng chất lượng điều trị

Điều trị cho bệnh nhân bằng phương pháp "nhiệt trị", cũng là một phương pháp trị ung thư rất mới được ứng dụng tại Việt Nam. Theo đó, việc nhiệt trị được sắp xếp xen kẽ với hóa trị, dựa trên cơ chế tăng nhiệt độ đến

41-43 độ C tại khối u hay một vùng trên cơ thể. Bác sĩ cho biết phương pháp này sử dụng hiệu quả với những khối u dưới da như u vú, u hạch, u mang tai, u bề mặt...

Cùng với việc áp dụng liệu pháp miễn dịch tự thân và nhiệt trị, một số bệnh viện của nước ta đang tiếp tục hoàn thiện mô hình điều trị đa mô thức, đem lại hiệu quả chữa trị cao cho người bệnh ung thư

Liệu pháp kết hợp

Trong vòng hai thập kỷ gần đây, liệu pháp tăng cường miễn dịch tự thân đã được nghiên cứu ứng dụng trong lâm sàng ở Nhật Bản, châu Âu và Mỹ.

Một nghiên cứu trên 10.000 bệnh nhân ung thư tại Viện Liệu pháp sinh học Nhật Bản cho thấy khi kết hợp liệu pháp tăng cường kết hợp tự thân với biện pháp truyền thống như xạ trị, hóa trị, phẫu thuật, hiệu quả điều trị sẽ tăng 25-35%.

Điều này cho thấy việc ứng dụng các biện pháp điều trị mới sẽ giúp cải thiện chất lượng điều trị cho bệnh nhân ung thư, đồng thời cũng tăng hiệu quả điều trị và chất lượng sống cho người bệnh.

Các phương pháp khác

Điều trị nội tiết có vai trò quan trọng và không thể thiếu trong điều trị đa mô thức như ung thư vú thụ thể nội tiết dương tính, ung thư nội mạc tử cung, ung thư giáp...

Điều trị ung thư hướng đích là sử dụng các loại thuốc ngăn chặn sự phát triển và lan rộng của tế bào ung thư bằng cách cản trở các phân tử đặc hiệu liên quan đến quá trình sinh ung và phát triển khối u. Đây là phương pháp điều trị hiệu quả hơn các phương pháp điều trị hiện nay và ít gây độc tế bào hơn.

Điều trị miễn dịch có hai dạng là miễn dịch thụ động không đặc hiệu và miễn dịch chủ động không đặc hiệu. Khi kết hợp với các biện pháp điều trị truyền thống, miễn dịch tự thân sẽ tăng khả năng tiêu diệt tế bào ung thư, giúp người bệnh đáp ứng với điều trị tốt hơn. Phương pháp này được chỉ định với nhiều loại ung thư phổ biến hiện nay như ung thư hắc tố, phổi, dạ dày, gan, mật, tụy, thực quản, đại tràng, cổ tử cung, buồng trứng vú, u não và u đặc vùng đầu cổ...

Tin nên đọc:

Ung thư máu là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị ung thư máu Ung thư máu hay được biết đến với tên gọi khác là bệnh bạch cầu, máu trắng thường xuất hiện rất nhiều trong các bộ ...

Ung thư phổi là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị ung thư phổi Ung thư phổi là một trong những căn bệnh phổ biến nhất hiện nay. Bệnh rất nguy hiểm và đã cướp đi sinh mạng của rất ...

Ung thư dạ dày là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị ung thư dạ dày Ung thư dạ dày tương đối hiếm gặp so với các loại ung thư khác, nhưng mối nguy hiểm lớn nhất của bệnh này là ...

Tẩy nốt ruồi ở spa, nữ bệnh nhân bị ung thư da Sau khi tẩy nốt ruồi, vài năm sau trên mặt bệnh nhân nốt ruồi này mọc lại, sưng đỏ và bật máu. Qua sinh thiết, ...