Trang chủ Chuyện ngoại giao Giai thoại
06:04 | 01/07/2023 GMT+7

Nguyên Phó Thủ tướng Vũ Khoan: Học Bác cách hóa giải “ca khó” trong ngoại giao

aa
“Văn hóa ngoại giao của Bác bao hàm cái lịch lãm về hình thức của phương Tây và chân thành, thâm thúy của người phương Đông… Nguyên Phó Thủ tướng Vũ Khoan đã chia sẻ như vậy trong buổi nói chuyện với tập thể cán bộ, nhân viên Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam về chủ đề "Tấm gương đạo đức và phong cách ngoại giao của Chủ tịch Hồ Chí Minh" và công tác đối ngoại nhân dân trong bối cảnh mới vào năm 2020.
Danh sách khen thưởng các tập thể và cá nhân điển hình của VUFO trong phong trào thi đua yêu nước Danh sách khen thưởng các tập thể và cá nhân điển hình của VUFO trong phong trào thi đua yêu nước

Giai đoạn 2015 – 2020, Liên hiệp các Tổ chức hữu nghị Việt Nam đã triển khai nhiều phong trào thi đua yêu nước, hoàn ...

VUFO tích cực đổi mới sáng tạo, chủ động thích ứng với tình hình mới VUFO tích cực đổi mới sáng tạo, chủ động thích ứng với tình hình mới

Ngày 15/11, tại Cung Hữu nghị Việt - Trung, Hà Nội đã diễn ra Lễ kỷ niệm 70 năm Ngày truyền thống (17/11/1950-17/11/2020) và Đại ...

Ông đã kể lại những câu chuyện xúc động, khó quên khi tháp tùng Bác công du nước ngoài trong vai trò phiên dịch.

Ngôn ngữ phiên dịch phải tinh tế, có hồn

Năm 1955, tôi được theo Người sang Liên Xô và tới thăm Đại học M.Lomonosov, 100 anh chị em chúng tôi đang học tiếng Nga ở Moskva để làm phiên dịch cũng được tham dự. Phát biểu tại đó, Bác ví trường Lomonosov như một cô gái trẻ so với “bà già” Đại học New York. Người phiên dịch dùng từ “starukha” để dịch chữ “bà già”, Bác liền sửa lại là “baba” chứ không phải “starukha”! Bác đã làm cho cả hội trường thích thú, òa lên vỗ tay không ngớt. Số là, trong tiếng Nga, “baba” miêu tả một bà già lếch thếch mà ở ta gọi là “mẹ bổi”, chứ không chỉ là một bà già bình thường.

Tôi hiểu ra rằng ngôn ngữ rất tinh tế, phiên dịch phải thể hiện thật chuẩn không chỉ con chữ mà là cái hồn ẩn trong đó mới là điều quan trọng. Và khi phát biểu trước công chúng phải chọn cách nói hấp dẫn, thu phục lòng người ngay khi mở đầu.

Một lần khác, Bác đến dự chiêu đãi do Chính phủ tổ chức nhân dịp đầu xuân dành cho chuyên gia nước ngoài. Trưởng đoàn chuyên gia Liên Xô đọc đáp từ, trong đó chúc Bác Hồ sống lâu. Phiên dịch dịch là chúc Bác “bách niên giai lão”. Lúc ấy tôi đứng sau lưng, nghe Bác rỉ tai bác Tôn (Cố Chủ tịch nước Tôn Đức Thắng): “Mình có lấy vợ đâu mà chúc bách niên giai lão!”.

Qua bận đó tôi rút ra bài học là phải hết sức tránh sử dụng những câu, những chữ mình không rõ nghĩa, nhất là những từ Hán - Việt thường rất thâm thúy.

Nguyên Phó Thủ tướng Vũ Khoan: Học Bác cách hóa giải “ca khó” trong ngoại giao
Nguyên Phó Thủ tướng Vũ Khoan.

Ngoại ngữ là chìa khóa của người làm đối ngoại

Một lần tôi được gọi lên Phủ Chủ tịch phiên dịch cho Bác tiếp phóng viên tạp chí Thời mới của Liên Xô. Trong khi đợi khách, Bác lấy thuốc lá ra hút, kèm theo là mảnh giấy nhỏ, lẩm nhẩm đọc đi đọc lại mấy từ tiếng Nga. Tôi mạnh dạn hỏi: Bác vẫn học tiếng Nga ạ? Bác nói: “Lâu không dùng nên Bác quên nhiều, nay Bác học lại và học thêm bằng cách ghi một số từ vào mảnh giấy để vào hộp thuốc lá, mỗi lần lấy thuốc ra hút lại nhẩm lại. Mỗi ngày trung bình Bác hút 20 điếu, có rơi rụng vẫn có thể học được mươi từ một ngày”!

Hóa giải “thảm họa” ngoại giao

Sự cố xảy ra khi ta đón Đoàn đại biểu Quốc hội Bulgaria do ông Valko Chervenkov dẫn đầu (ông từng là Tổng bí thư Đảng Cộng sản Bulgaria và lúc đó vẫn là Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội). Cùng đi với ông có phu nhân là bà Maria (em gái Georgi Dimitrov, từng là Tổng bí thư Quốc tế Cộng sản và lừng danh khi đương đầu với tòa án của phát xít Đức kết tội ông chỉ đạo việc đốt Nhà Quốc hội Đức).

Trên đường đi Hải Phòng, xe của đoàn dừng lại bên cầu Phú Lương để chờ tàu hỏa đi qua. Ông Chervenkov cùng phu nhân định xuống xe, nhưng khi hé cửa, ông vội đóng sập lại, tránh để phu nhân thấy cảnh anh em ta đứng thành hàng dài trên đường tàu “giải quyết vấn đề”(!). Từ đó trở đi ông ngồi lầm lỳ, không nói năng gì, kể cả khi lãnh đạo Hải Phòng tiếp đãi. Thật là “thảm họa ngoại giao”!

Nguyên Phó Thủ tướng Vũ Khoan: Học Bác cách hóa giải “ca khó” trong ngoại giao
Bác Hồ và bác Tôn Đức Thắng tiếp ông Chervenkov, ông Vũ Khoan đứng phiên dịch.

Sáng sớm hôm sau, đang trực ở nhà khách 12 Ngô Quyền tôi được tin Bác Hồ đến, nên vội chạy ra đón. Bác bảo tôi thông báo trước với bạn rằng Bác đến thăm. Khi tôi gõ cửa phòng, ông Chervenkov hé cửa với vẻ mặt bực bội. Tôi vội báo tin, đồng chí Hồ Chí Minh đang lên thăm ông bà! Đúng lúc ấy Bác lững thững đi tới. Ông Chervenkov chỉ kịp khoác chiếc khăn tắm lên người. Bác bảo tôi bê mấy chiếc ghế mây ra sân thượng để Bác tiếp bạn.

Ông Chervenkov nói với Bác: “Tôi chưa kịp tới chào đồng chí, nay đồng chí lại đích thân tới thăm, tôi thấy áy náy quá!”. Bác nói: “Ở phương Đông có câu “nhất tự vi sư, bán tự vi sư”. Là học trò của đồng chí, nay thầy tới nhà, tôi phải tới chào trước chứ! Vả lại, cô Maria là em nuôi của tôi. Làm bạn với đồng chí Dimitrov, nay em đến nhà thì anh tất phải tới thăm!”.

Ông Chervenkov thốt lên: “Làm sao tôi có thể là thầy của đồng chí được?”. Bác đáp lại: “Đồng chí không biết đó thôi, tôi từng lén nghe đồng chí giảng bài tại Trường đại học Cộng sản Moskva đấy”.

Thế rồi chủ - khách chuyện trò vui vẻ, trao đổi thân tình và không ai nhắc tới sự cố xảy ra cả. Đây có lẽ là cuộc tiếp xúc ngoại giao vô tiền khoáng hậu không chỉ ở Việt Nam mà còn trên thế giới nữa, khi nguyên thủ quốc gia tiếp thượng khách chỉ khoác trên người chiếc khăn tắm!

Bác Hồ đã xử lý sự cố ngoại giao bằng cách “lấy tình người xóa đi khúc mắc” tài tình như vậy đó.

Mỗi người dân là một đại sứ Mỗi người dân là một đại sứ

Nguyên Phó Thủ tướng Vũ Khoan nhấn mạnh rằng, hiện nay, một người dân đi du lịch nước ngoài cũng là đại diện cho Việt ...

Nguyên Phó Thủ tướng Vũ Khoan: Việt Nam phải chọn được “gen trội” để phát triển kinh tế Nguyên Phó Thủ tướng Vũ Khoan: Việt Nam phải chọn được “gen trội” để phát triển kinh tế

Nguyên Phó Thủ tướng Vũ Khoan cho rằng, để cải cách và phát triển, Việt Nam phải chọn được "gen trội" để phát triển kinh ...

Phạm Hưng (ghi)
Nguồn:

Tin bài liên quan

Chuyện người thầy được học trò ngoại quốc lập miếu

Chuyện người thầy được học trò ngoại quốc lập miếu

Lịch sử Việt Nam có một tiến sĩ văn giỏi, võ tài, đời sau xưng tụng là "danh thần". Ông được hai học trò người Trung Quốc dựng miếu thờ khi còn sống. Ông là Tiến sĩ Quận công Nguyễn Công Cơ.
Ngoại giao kinh tế góp phần thắt chặt quan hệ hữu nghị, hợp tác đặc biệt Việt Nam - Cuba

Ngoại giao kinh tế góp phần thắt chặt quan hệ hữu nghị, hợp tác đặc biệt Việt Nam - Cuba

Theo phóng viên TTXVN tại La Habana, trong khuôn khổ chuyến công tác để dự Hội nghị thượng đỉnh G77 và Trung Quốc, thăm và làm việc tại Cuba từ ngày 15 đến ngày 18/9, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã thăm một số cơ sở kinh tế của doanh nghiệp Việt Nam và gặp gỡ thân mật cộng đồng tại đây.
Thủ tướng Việt Nam, Singapore và hai Phu nhân giao lưu, cùng ăn trưa với sinh viên Đại học Quốc gia Hà Nội

Thủ tướng Việt Nam, Singapore và hai Phu nhân giao lưu, cùng ăn trưa với sinh viên Đại học Quốc gia Hà Nội

Sáng 29/8, Thủ tướng Phạm Minh Chính và Thủ tướng Lý Hiển Long cùng hai Phu nhân thăm Đại học Quốc gia Hà Nội và ăn trưa cùng sinh viên.

Các tin bài khác

Con út của vua Bảo Đại: Từ ký ức với vua cha đến mong ước trở về cội nguồn

Con út của vua Bảo Đại: Từ ký ức với vua cha đến mong ước trở về cội nguồn

Ông Patrick-Édouard Bloch - người con út của vua Bảo Đại - nói: "Việt Nam là một dân tộc rất thân thiện. Tất cả các mối quan hệ mà tôi có với người Việt Nam, thực sự, rất hoàn hảo và chân thành".
Phát hành hồi ký “Gia đình, bạn bè và đất nước” của nguyên Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Bình

Phát hành hồi ký “Gia đình, bạn bè và đất nước” của nguyên Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Bình

Hướng tới kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật xuất bản lần thứ 2 cuốn hồi ký “Gia đình, bạn bè và đất nước” của nguyên Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Bình.
Hậu phương quốc tế trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước

Hậu phương quốc tế trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước

Thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước đưa Việt Nam bước vào kỷ nguyên mới: kỷ nguyên độc lập, tự do, thống nhất và chủ nghĩa xã hội, đứng vào hàng ngũ các quốc gia, dân tộc tiên phong trên thế giới. Độc lập, tự do và thống nhất đất nước là lẽ sống chân chính, là lý tưởng lớn của toàn dân tộc.
Những kỷ niệm sâu sắc với Madeleine Riffaud

Những kỷ niệm sâu sắc với Madeleine Riffaud

Madeleine Riffaud là một đại diện tiêu biểu cho lòng dũng cảm, ý chí quyết tâm đấu tranh vì công lý, lẽ phải, hòa bình và có một trái tim yêu thương thật giản dị, chân thành và luôn nghĩ, hành động vì đất nước Việt Nam. Madeleine Riffaud sẽ luôn còn mãi trong trái tim của mọi người. Đó là chia sẻ xúc động của chị Trần Thu Hoàn, cán bộ của Ban Đối ngoại Trung ương, về người bạn lớn của Việt Nam.

Đọc nhiều

Thanh Hóa - World Vision rà soát chương trình viện trợ sau sáp nhập địa giới hành chính

Thanh Hóa - World Vision rà soát chương trình viện trợ sau sáp nhập địa giới hành chính

Ngày 07/7 tại Thanh Hóa, tổ chức World Vision International tại Việt Nam (WVIV) có buổi làm việc với lãnh đạo tỉnh Thanh Hóa nhằm đánh giá tiến độ triển khai các chương trình viện trợ, đồng thời trao đổi về định hướng hợp tác trong thời gian tới. Tại buổi làm việc, hai bên thảo luận về việc rà soát, điều chỉnh các chương trình, dự án cho phù hợp với địa bàn hành chính mới sau sáp nhập, bảo đảm duy trì hiệu quả và tính liên tục trong hoạt động hỗ trợ cộng đồng.
Thúc đẩy hợp tác biên giới Việt Nam - Campuchia

Thúc đẩy hợp tác biên giới Việt Nam - Campuchia

Trong chuyến thăm và làm việc tại tỉnh Prey Veng (Campuchia), Đại sứ Việt Nam tại Campuchia Nguyễn Minh Vũ nhấn mạnh tầm quan trọng của việc khánh thành cặp cửa khẩu quốc tế Tân Nam (Tây Ninh, Việt Nam) - Meun Chey (Prey Veng, Campuchia) trong thúc đẩy hợp tác kinh tế, thương mại, giao lưu nhân dân giữa các tỉnh giáp biên hai nước.
Máy bay chở khách C909 của Trung Quốc vượt mốc 700 tuyến bay, vận chuyển hơn 24 triệu lượt hành khách

Máy bay chở khách C909 của Trung Quốc vượt mốc 700 tuyến bay, vận chuyển hơn 24 triệu lượt hành khách

Sáng 01/7, chiếc máy bay chở khách C909 do Trung Quốc sản xuất thuộc Hãng hàng không quốc tế Trung Quốc (Air China) đã hạ cánh an toàn xuống Sân bay quốc tế Thành Cát Tư Hãn ở Ulaanbaatar, Mông Cổ, đánh dấu việc hãng hàng không này chính thức mở tuyến đường bay quốc tế đầu tiên sử dụng máy bay C909.
Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam và Bộ Ngoại giao trao đổi cơ chế phối hợp trong bối cảnh, tình hình mới

Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam và Bộ Ngoại giao trao đổi cơ chế phối hợp trong bối cảnh, tình hình mới

Ngày 08/7 tại Hà Nội, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam và Bộ Ngoại giao tổ chức Hội nghị phối hợp công tác năm 2025. Hội nghị do Chủ tịch Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam Phan Anh Sơn và Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Ngô Lê Văn đồng chủ trì.
Cán bộ, chiến sĩ Vùng 3 Hải quân giúp nhân dân chữa cháy rừng

Cán bộ, chiến sĩ Vùng 3 Hải quân giúp nhân dân chữa cháy rừng

Vào lúc 17 giờ 00 phút ngày 8/7, cán bộ, chiến sĩ Trạm 535 thuộc Trung đoàn 351, Vùng 3 Hải quân đã phối hợp với các lực lượng vũ trang và nhân dân trên địa bàn xã Phú Trạch, tỉnh Quảng Trị đã khống chế hoàn toàn đám cháy rừng, bảo đảm an toàn tuyệt đối.
Thúc đẩy hợp tác biên giới Việt Nam - Campuchia

Thúc đẩy hợp tác biên giới Việt Nam - Campuchia

Trong chuyến thăm và làm việc tại tỉnh Prey Veng (Campuchia), Đại sứ Việt Nam tại Campuchia Nguyễn Minh Vũ nhấn mạnh tầm quan trọng của việc khánh thành cặp cửa khẩu quốc tế Tân Nam (Tây Ninh, Việt Nam) - Meun Chey (Prey Veng, Campuchia) trong thúc đẩy hợp tác kinh tế, thương mại, giao lưu nhân dân giữa các tỉnh giáp biên hai nước.
Việt Nam - Lào phối hợp chặt chẽ trong công tác quy tập hài cốt liệt sĩ

Việt Nam - Lào phối hợp chặt chẽ trong công tác quy tập hài cốt liệt sĩ

Ngày 07/7, Đại sứ Việt Nam tại Lào Nguyễn Minh Tâm và đoàn công tác đã đến tỉnh Hủa Phăn dâng hương tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ Việt Nam và Lào; thăm hỏi, động viên cán bộ, chiến sĩ Đội tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ và khảo sát khu đất dự kiến xây dựng trụ sở mới cho đơn vị.
so doanh nghiep thanh lap moi va quay tro lai hoat dong tang 265
infographic ky nang tranh bay lua dao du lich mua cao diem
infographics canh bao gia mao loi dung danh nghia mat tran to quoc de huy dong ung ho
cong nghiep phuc hoi manh xuat nhap khau tang truong an tuong
infographic viet nam hoan thanh vai tro dong chu tich chuong trinh dong nam a searp giai doan 2022 2025
infographic sua phap lenh dan so vo chong tu quyet dinh so con va thoi gian sinh con
infographics quan he doi tac toan dien giua viet nam va hungary
Xin chờ trong giây lát...
[Video] Người truyền cảm hứng về tình yêu nước
Sinh viên Lào đi chùa tắm Phật mừng Tết cổ truyền Bunpimay
[Video] 60 phút - Hành trình thay đổi cuộc đời
MV "Bắc Bling": Cụ già, em nhỏ ngân nga, du khách gần xa tỏ bày hứng thú
[Video] Dự án CAF: Ươm mầm những công dân toàn cầu tương lai
[Video] Du khách quốc tế trải nghiệm lễ Phật đầu năm tại chùa Tam Bảo (Đà Nẵng)
Tết của bác sĩ trực cấp cứu - hồi sức tích cực
Đại sứ nhóm G4 hát "Năm qua đã làm gì"
[Video] Bản hòa ca tình hữu nghị chào năm mới 2025
[Video] 30 năm quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ: từ chiến tranh đến đối tác chiến lược toàn diện
[Video] Samaritan’s Purse và Plan International Việt Nam hỗ trợ người dân Việt Nam phục hồi sau bão
[Video] Tái thiết thôn Làng Nủ: Quân đội - Nhân dân đồng hành xây dựng tương lai mới
[Video] Tổ chức Cứu trợ Trẻ em và hành trình 10 năm thay đổi cuộc sống trẻ em vùng cao
[Video] Kinh nghiệm tham quan Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam mới
Halloween: ứng xử thế nào cho đúng?
Thời tiết hôm nay (08/7): Hà Nội mưa dông vào chiều tối và đêm

Thời tiết hôm nay (08/7): Hà Nội mưa dông vào chiều tối và đêm

Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia đưa ra thông tin dự báo thời tiết tại Hà Nội và các khu vực khác trên cả nước ngày và đêm 08/7.
Thời tiết hôm nay (05/7): Bão số 2 giật cấp 10, gây biển động mạnh ở phía Đông Bắc Biển Đông

Thời tiết hôm nay (05/7): Bão số 2 giật cấp 10, gây biển động mạnh ở phía Đông Bắc Biển Đông

Theo Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, đêm qua (04/7), áp thấp nhiệt đới trên vùng biển phía Đông Bắc khu vực Bắc Biển Đông đã mạnh lên thành bão, cơn bão số 02 năm 2025.
Thời tiết hôm nay (02/7): Mưa lớn ở Bắc Bộ và Thanh Hóa

Thời tiết hôm nay (02/7): Mưa lớn ở Bắc Bộ và Thanh Hóa

Theo Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, đêm qua và sáng sớm nay (02/7), khu vực Bắc Bộ và Thanh Hóa có mưa rào và dông rải rác, cục bộ có nơi mưa to đến rất to. Trong ngày 02/7, Bắc Bộ và Thanh Hóa tiếp tục có mưa vừa, mưa to và dông, cục bộ có nơi mưa rất to. Lượng mưa phổ biến: 20–50mm, cục bộ có nơi trên 100mm.
Thêm nhiều địa điểm giải quyết thủ tục đất đai tại Hà Nội từ tháng 7

Thêm nhiều địa điểm giải quyết thủ tục đất đai tại Hà Nội từ tháng 7

Trung tâm Phục vụ Hành chính công thành phố Hà Nội cho biết, từ ngày 01/7/2025, nhiều thủ tục đất đai sẽ được tiếp nhận tại các chi nhánh. Thay đổi này nhằm tạo thuận lợi, đảm bảo giải quyết công việc cho người dân, doanh nghiệp.
Thời tiết hôm nay (01/7): Nhiều khu vực trên cả nước có mưa giông

Thời tiết hôm nay (01/7): Nhiều khu vực trên cả nước có mưa giông

Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn Quốc gia dự báo, ngày 01/7, nhiều khu vực trên cả nước có mưa to và dông. Đáng chú ý, khu vực Bắc Bộ nhiều nơi có mưa vừa, mưa to và dông, cục bộ có nơi mưa rất to.
Từ ngày 01/7/2025: Chính thức bỏ hình phạt tử hình ở 8 tội danh, thay mã số thuế bằng số định danh

Từ ngày 01/7/2025: Chính thức bỏ hình phạt tử hình ở 8 tội danh, thay mã số thuế bằng số định danh

Từ ngày 01/7/2025, một số chính sách mới sẽ chính thức có hiệu lực như: bỏ hình phạt tử hình ở 8 tội danh; thay mã số thuế bằng số định danh; mở rộng đối tượng được tham gia Bảo hiểm Xã hội (BHXH) bắt buộc; 28 Nghị định về phân cấp, phân quyền có hiệu lực...
Phiên bản di động