Trang chủ Gia đình Việt Nhớ làng
17:51 | 16/05/2020 GMT+7

Nghề ép dầu lạc truyền thống ở Quảng Nam

aa
Đầu tháng 5, mùa lạc và cũng là mùa ép dầu ở nhiều nơi tại xứ Quảng. Cứ đến mùa ép dầu, chủ các bộng dầu hay chủ máy ép kêu thợ đến ép và trả công theo ngày. Cách ép dầu ngày trước là cho lạc vào rạch bộng cây, rồi đóng chặt từng cây chêm... dầu lấy được chỉ 25%; nhưng ngày nay ép dầu cải tiến bằng dàn máy nên dầu lấy được rất cao.

ep dau phung o mien son cuoc Bến cá Nghi Thủy lúc hừng đông
ep dau phung o mien son cuoc Tây Nguyên vào mùa hạn, nghề đào giếng thuê đắt khách
ep dau phung o mien son cuoc
Nguyên liệu được làm sạch trước khi nấu

Nghề ép dầu lạc truyền thống ở Quảng Nam

Dầu lạc (đậu phộng) ở Quảng Nam có từ lâu và được xem là món ăn không thể thiếu trong mỗi bữa ăn gia đình của người dân quê, và dùng cho những người ăn chay. Hiện nay, Quảng Nam là tỉnh có diện tích canh tác lạc lớn nhất khu vực Duyên Hải Nam Trung Bộ - khoảng hơn 10.000 ha với nhiều loại giống lạc khác nhau. Ở Quảng Nam, những vùng chuyên canh cây đậu phộng có tiếng như Đại Lộc, Thăng Bình, Phú Ninh... và một số vùng ven TP.Tam Kỳ hiện tại đang vào mùa ép dầu lạc.

Gia đình ông Lê Trung Bẹ (62 tuổi, thôn Lang Châu Nam, xã Duy Phước, Duy Xuyên, Quảng Nam) mấy chục năm làm nghề ép dầu không khỏi vui mừng vì dù dầu ăn công nghiệp đang chiếm phần lớn trong đời sống hằng ngày, nhưng người dân xứ Quảng vẫn mặn mà với dầu phụng truyền thống.

ep dau phung o mien son cuoc
Những mẻ đậu được đưa vào nồi...

Mấy chục năm làm nghề, ông Bẹ chia sẻ, cứ đến mùa lạc vào khoảng cuối tháng 4 và cuối tháng 8 là người dân khắp nơi lại ùn ùn mang lạc đến các cơ sở ép dầu để ép. Cách ép dầu ngày trước là cho đậu vào rạch bộng cây, rồi đóng chặt từng cây chêm... dầu lấy được chỉ 25%; nhưng ngày nay phần lớn các cơ sở ép dầu cải tiến bằng dàn máy thủ công hay tự động nên dầu lấy được rất cao, khoảng 30 - 35%, hoặc hơn.

Để ép được dầu phụng ngon phải kỹ từ khâu chọn đậu, tỷ lệ ép đậu trần hay đậu vỏ cũng phải được tính toán cẩn thận. Lạc sau khi thu hoạch được phơi khô và sàng lọc để loại bỏ các hạt bị hư hỏng, sau đó đưa vào máy để bóc lấy nhân. Khi đậu được sàng lọc, nhân được xay mịn thành bột và hong (hay gọi là hấp cách thủy) khoảng một tiếng đồng hồ đối với một mẻ đậu phộng khoảng 1 tạ. Lạc đã hong sẽ được đem đóng thành gói nhỏ rồi đưa vào bộng ép đứng thủy lực. Dầu lạc sau khi được ép sẽ được xử lý qua một dây chuyền lắng lọc khép kín và được đóng chai.

ep dau phung o mien son cuoc
...hấp chín trước khi ép

Những người ép dầu lạc đều thấu hiểu rằng nghề này không phải ai cũng làm được mà cơ bản là phải biết yêu nghề, có duyên với nghề, có kinh nghiệm và phải kiên trì, tỉ mỉ vì nếu hấp 1 mẻ đậu mà không chín đều thì coi như hỏng mẻ ép dầu đó, dầu sẽ chuyển sang màu đỏ chứ không phải màu vàng trong suốt như mình muốn.

Cái khó tiếp theo là khâu lựa chọn hạt lạc. Lạc để ép dầu phải là những hạt no tròn, phơi thật khô đến nỗi chiếc vỏ đà phải bong tróc thì lượng dầu mới nhiều. Nếu trong mẻ hấp đó mà lẫn lộn đậu xép, đậu sâu, đậu mọt thì chất lượng dầu sẽ giảm, không béo. Cho nên, khi khách hàng đem lạc đến ép thì cũng phải đợi qua khâu lựa lạc mặc dù việc này chiếm mất khá nhiều thời gian.

Ông Bẹ chia sẻ, bây giờ công nghệ ép dầu cũng rất tốt nên người đi ép dầu như mình cũng không vất vả mấy. Chủ yếu ngồi quan sát từng công đoạn để ra những giọt dầu vàng sẫm. Bà Huỳnh Thị Tàu, một người trồng và mang đậu phụng tới ép bộc bạch: “Khi dùng dầu phộng (lạc) rồi thì thấy các loại dầu thực vật khác quá lỏng và nhạt nhẽo. Giống như người nghiện trà đậm mà thấy ly nước trà pha nhạt thếch vậy. Dầu phộng khi khử hành, tỏi lên sẽ thơm nồng hấp dẫn. Đặc biệt nấu mì Quảng là phải dùng dầu phộng mới đúng là mỳ xứ Quảng quê mình!”.

ep dau phung o mien son cuoc
Đóng đậu vào thành bánh trước khi cho vào nồi ép.

Ông Bẹ kể, trước đây để ép được dầu lạc mà chưa sử dụng nhiều loại máy như bây giờ thì vô cùng vất vả. Đậu khi đưa về lò ép phải được phơi khô cho giòn vỏ, sau đó giã nhỏ, sàng và hấp cho chín, sau đó đổ chõ hạt vào khuôn. Khuôn được làm bằng tre bánh tẻ sau đó cuộn lại thành vòng như trôn quang, đường kính 25cm, cao khoảng 3cm để giữ hạt cho khỏi rơi ra rồi gói thành từng bánh. Sau đó mang từng bánh đặt vào lòng cây dầu để ép gọi là bánh dầu.

ep dau phung o mien son cuoc
Máy ép dầu thủy lực hiện đại cho năng suất cao và giảm sức người

Cây dầu là một cây gỗ rất lớn, đường kính 40 - 60cm, dài 3m trở lên được khoét thủng lòng khớp với khuôn của bánh dầu. Dưới đáy đào một lỗ sâu đặt thùng hứng dầu. Mỗi cây dầu chứa được khoảng 200 - 300 bánh dầu. Khi đã cho bánh dầu vào rồi dùng dụng cụ nén chặt vào cây dầu để ép dầu. Cứ xếp khoảng 10 tấm bánh, người thợ quay trục để các bánh răng chuyển động khít các tấm bánh lại với nhau.

ep dau phung o mien son cuoc
Bánh dầu sau khi ép có thể được làm phân bón hoặc thức ăn gia súc

Sau đó tiếp tục xếp các tấm bánh dầu cho đầy khoang và dùng sức mạnh đôi tay của người thợ quay trục ép chặt toàn khối bánh dầu. Dầu tứa ra từ máy ép, qua màng lọc và được hứng bằng những chiếc xô nhựa. Những tấm bánh dầu đã ép thành xác sẽ được tháo ra khỏi khuôn niềng. Phần bánh dầu sau khi đã ép ra hết dầu, làm thức ăn gia súc hay phân bón rất tốt.

Sau nhiểu cải tiến, thì đến nay những chiếc máy ép dầu chạy bằng thủy lực đã được đưa vào sử dụng, giảm bớt nhân công lao động và tăng nắng suất. Trung bình, mỗi ngày lò ép dầu của ông Bẹ cũng ép được khoảng 500 – 600 lít dầu.

ep dau phung o mien son cuoc
Sản phẩm dầu lạc (dầu phộng) nguyên chất được người dân ưa chuộng

Với người dân xứ Quảng thì đây là sản phẩm mang giá trị tinh hoa của miền quê, mang đậm chất quê vừa ngon lại vừa không có chất bảo quản nên có thể để cả năm trời cũng không đổi màu, không lắng cặn.

Hiện ở Quảng Nam có rất nhiều cơ sở ép dầu ở các địa phương có vùng chuyên canh cây đậu có tiếng như Đại Lộc, Thăng Bình, Phú Ninh... Nghề ép dầu lạc không chỉ mang lại thu nhập, mà còn gìn giữ được nghề truyền thống và giữ lại được một sản phẩm được nhiều người ưa chuộng.

ep dau phung o mien son cuoc Tây Nguyên vào mùa hạn, nghề đào giếng thuê đắt khách

Chỉ với những dụng cụ thô sơ, làm việc dưới độ sâu vài chục mét trong lòng đất, thợ đào giếng phải đối mặt với ...

ep dau phung o mien son cuoc Về thăm làng Quất Động - cái nôi của nghề thêu truyền thống

Làng Quất Động (huyện Thường Tín, Hà Nội) cách trung tâm thành phố khoảng 25km, được coi là cái nôi của nghệ thuật thêu truyền ...

ep dau phung o mien son cuoc Nghệ sĩ Việt "chuyển nghề", kiếm thêm tiền xoay sở trong mùa dịch

Trước ảnh hưởng của dịch Covid-19, sao Việt phải đối diện với tình trạng hủy show. Vì vậy nhiều nghệ sĩ đã chuyển hướng bán ...

Minh Ngọc - Minh Khang
Nguồn:

Tin bài liên quan

Đà Nẵng hỗ trợ Quảng Nam xóa nhà tạm, nhà dột nát và an sinh xã hội

Đà Nẵng hỗ trợ Quảng Nam xóa nhà tạm, nhà dột nát và an sinh xã hội

Tại buổi lễ bàn giao 6 căn nhà Đại đoàn kết cho các hộ gia đình khó khăn ở huyện Đông Giang, Tây Giang và Duy Xuyên (Quảng Nam) nằm trong tổng số 100 căn nhà do thành phố Đà Nẵng hỗ trợ, Đà Nẵng còn trao tặng 10 tỷ đồng để hỗ trợ tỉnh Quảng Nam trong công tác xóa nhà tạm, nhà dột nát và thực hiện các chương trình an sinh xã hội.

Các tin bài khác

Hồi ức Tết xưa qua ống kính của nhiếp ảnh gia Anh

Hồi ức Tết xưa qua ống kính của nhiếp ảnh gia Anh

Năm 1993, nhiếp ảnh gia người Anh Andy Soloman lần đầu đến Việt Nam và trải nghiệm Tết Nguyên đán. Trong chuyến đi này, ông đã ghé thăm những địa điểm mang dấu ấn văn hóa Việt như: chợ hoa Công viên Thống Nhất, làng pháo Bình Đà và lễ hội pháo hoa Đồng Kỵ.
Người giữ lửa nghề tương ở Đường Lâm

Người giữ lửa nghề tương ở Đường Lâm

Gần trọn cuộc đời, ông Hà Hữu Thể (ở thôn Mông Phụ, làng cổ Đường Lâm, huyện Sơn Tây, Hà Nội) đã gắn bó với công việc làm tương. Với ông, làm tương không chỉ là một nghề mưu sinh mà còn là cách giữ gìn hồn quê, truyền thống văn hóa của cha ông.
Nghề chế tác đầu lân, sư rồng: cùng mùa xuân, đem niềm vui đi khắp muôn nơi

Nghề chế tác đầu lân, sư rồng: cùng mùa xuân, đem niềm vui đi khắp muôn nơi

Những ngày Giáp Tết Ất Tỵ 2025, căn nhà của ông Trần Anh Phong (ở phố Hai Bà Trưng, thành phố Nam Định) càng trở nên tấp nập, rộn rã. Mỗi người một việc, nhưng tất cả đều tỉ mỉ, trau chuốt cho từng công đoạn để hoàn thành việc chế tác đầu lân, sư, rồng phục vụ cho những ngày lễ, Tết.
Giới thiệu khoảng 200 cổ vật, tranh dân gian quý về tín ngưỡng thờ cúng của người Việt

Giới thiệu khoảng 200 cổ vật, tranh dân gian quý về tín ngưỡng thờ cúng của người Việt

Triển lãm "Riêng một con đường" của nhà sưu tầm Phạm Đức Sĩ trưng bày khoảng 220 hiện vật quý giá, gồm đồ đá, đồ gốm cổ và tranh thờ miền núi, thể hiện bức tranh đa dạng về lịch sử và văn hóa Việt Nam từ thời tiền sử đến thời Hán Việt.

Đọc nhiều

Happy Streets Festival 2025 tại London: lan tỏa bản sắc văn hóa Việt

Happy Streets Festival 2025 tại London: lan tỏa bản sắc văn hóa Việt

Ngày 5/7, trong khuôn khổ Lễ hội Đường phố Happy Streets Festival 2025 – sự kiện thường niên sôi động tại London quy tụ hơn 20 cộng đồng quốc tế đang sinh sống tại Vương quốc Anh – Đoàn nghệ thuật của Hiệp hội phụ nữ và trẻ em Việt Nam tại Anh lần đầu tiên tham gia và đã mang đến một chương trình biểu diễn đặc sắc, giàu cảm xúc, để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng khán giả.
Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh: Việt Nam luôn coi trọng và nỗ lực thực hiện các cam kết quốc tế về quyền con người

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh: Việt Nam luôn coi trọng và nỗ lực thực hiện các cam kết quốc tế về quyền con người

Trong các ngày từ 7 - 8/7, Đoàn Việt Nam với đại diện của 9 cơ quan gồm Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Bộ Tư pháp, Bộ Ngoại giao, Bộ Công an, Bộ Nội vụ, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Bộ Dân tộc và Tôn giáo, Văn phòng Chính phủ, do Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh làm Trưởng đoàn sẽ tham dự Phiên đối thoại về Báo cáo quốc gia thực thi Công ước quốc tế về các quyền dân sự và chính trị (Công ước ICCPR) tại Phiên họp thứ 144 của Ủy ban Nhân quyền Liên hợp quốc tại Geneve, Thụy Sỹ. Chúng tôi đã có cuộc phỏng vấn Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh về sự kiện quan trọng này.
Trao Kỷ niệm chương "Vì hòa bình, hữu nghị giữa các dân tộc" cho Đại sứ Iran tại Việt Nam

Trao Kỷ niệm chương "Vì hòa bình, hữu nghị giữa các dân tộc" cho Đại sứ Iran tại Việt Nam

Ngày 07/7 tại Hà Nội, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam đã trao Kỷ niệm chương "Vì hòa bình, hữu nghị giữa các dân tộc" cho Đại sứ Iran tại Việt Nam Ali Akbar Nazari. Đây là phần thưởng nhằm ghi nhận những đóng góp tích cực của Đại sứ trong việc thúc đẩy quan hệ hữu nghị, hợp tác giữa nhân dân hai nước.
Khép lại Giải Marathon quốc tế "Vietcombank Mekong Delta Marathon" 2025: Dấu ấn thể thao giữa lòng Tây Đô

Khép lại Giải Marathon quốc tế "Vietcombank Mekong Delta Marathon" 2025: Dấu ấn thể thao giữa lòng Tây Đô

Trưa ngày 6/7, tại phường Vị Tân, thành phố Cần Thơ, Lễ bế mạc và trao giải Giải Marathon quốc tế "Vietcombank Mekong Delta Marathon" lần thứ VI năm 2025 đã chính thức diễn ra trong không khí sôi nổi, hào hứng và đầy cảm xúc.
Người chiến sĩ Hải quân kiên cường nơi đầu sóng qua những bức ảnh

Người chiến sĩ Hải quân kiên cường nơi đầu sóng qua những bức ảnh

Từ ngày 01 đến 06/7, tại đặc khu Phú Quốc (tỉnh An Giang), Bộ Tư lệnh Vùng 5 Hải quân tổ chức trưng bày ảnh với chủ đề “Tự hào người chiến sĩ Hải quân”. Hơn 300 bức ảnh được giới thiệu tại trưng bày đã khắc họa sinh động hình ảnh người lính biển - kiên cường nơi đầu sóng ngọn gió, sẵn sàng chiến đấu, hy sinh để bảo vệ chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc, đồng thời là điểm tựa vững chắc của nhân dân trên địa bàn đóng quân.
An Giang: Bàn giao “Nhà đồng đội” cho quân nhân có hoàn cảnh khó khăn

An Giang: Bàn giao “Nhà đồng đội” cho quân nhân có hoàn cảnh khó khăn

Ngày 02/7, tại phường Rạch Giá (tỉnh An Giang), Bộ Tư lệnh Vùng 5 Hải quân đã tổ chức lễ bàn giao “Nhà đồng đội” cho quân nhân có hoàn cảnh khó khăn về nhà ở đang công tác tại đơn vị.
Lưu giữ lá cờ đầu tiên tại cột cờ A Pa Chải sau 56 ngày treo

Lưu giữ lá cờ đầu tiên tại cột cờ A Pa Chải sau 56 ngày treo

Sáng 1/7, tại cột cờ A Pa Chải – ngã ba biên giới thiêng liêng của Tổ quốc thuộc xã Sín Thầu, Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Điện Biên đã phối hợp với Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc trên địa bàn tổ chức lễ hạ quốc kỳ, lưu giữ lá cờ đầu t
infographic ky nang tranh bay lua dao du lich mua cao diem
infographics canh bao gia mao loi dung danh nghia mat tran to quoc de huy dong ung ho
cong nghiep phuc hoi manh xuat nhap khau tang truong an tuong
infographic viet nam hoan thanh vai tro dong chu tich chuong trinh dong nam a searp giai doan 2022 2025
infographic sua phap lenh dan so vo chong tu quyet dinh so con va thoi gian sinh con
infographics quan he doi tac toan dien giua viet nam va hungary
infographic quan he doi tac chien luoc toan dien viet nam phap
Xin chờ trong giây lát...
[Video] Người truyền cảm hứng về tình yêu nước
Sinh viên Lào đi chùa tắm Phật mừng Tết cổ truyền Bunpimay
[Video] 60 phút - Hành trình thay đổi cuộc đời
MV "Bắc Bling": Cụ già, em nhỏ ngân nga, du khách gần xa tỏ bày hứng thú
[Video] Dự án CAF: Ươm mầm những công dân toàn cầu tương lai
[Video] Du khách quốc tế trải nghiệm lễ Phật đầu năm tại chùa Tam Bảo (Đà Nẵng)
Tết của bác sĩ trực cấp cứu - hồi sức tích cực
Đại sứ nhóm G4 hát "Năm qua đã làm gì"
[Video] Bản hòa ca tình hữu nghị chào năm mới 2025
[Video] 30 năm quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ: từ chiến tranh đến đối tác chiến lược toàn diện
[Video] Samaritan’s Purse và Plan International Việt Nam hỗ trợ người dân Việt Nam phục hồi sau bão
[Video] Tái thiết thôn Làng Nủ: Quân đội - Nhân dân đồng hành xây dựng tương lai mới
[Video] Tổ chức Cứu trợ Trẻ em và hành trình 10 năm thay đổi cuộc sống trẻ em vùng cao
[Video] Kinh nghiệm tham quan Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam mới
Halloween: ứng xử thế nào cho đúng?
Thời tiết hôm nay (05/7): Bão số 2 giật cấp 10, gây biển động mạnh ở phía Đông Bắc Biển Đông

Thời tiết hôm nay (05/7): Bão số 2 giật cấp 10, gây biển động mạnh ở phía Đông Bắc Biển Đông

Theo Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, đêm qua (04/7), áp thấp nhiệt đới trên vùng biển phía Đông Bắc khu vực Bắc Biển Đông đã mạnh lên thành bão, cơn bão số 02 năm 2025.
Thời tiết hôm nay (02/7): Mưa lớn ở Bắc Bộ và Thanh Hóa

Thời tiết hôm nay (02/7): Mưa lớn ở Bắc Bộ và Thanh Hóa

Theo Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, đêm qua và sáng sớm nay (02/7), khu vực Bắc Bộ và Thanh Hóa có mưa rào và dông rải rác, cục bộ có nơi mưa to đến rất to. Trong ngày 02/7, Bắc Bộ và Thanh Hóa tiếp tục có mưa vừa, mưa to và dông, cục bộ có nơi mưa rất to. Lượng mưa phổ biến: 20–50mm, cục bộ có nơi trên 100mm.
Thêm nhiều địa điểm giải quyết thủ tục đất đai tại Hà Nội từ tháng 7

Thêm nhiều địa điểm giải quyết thủ tục đất đai tại Hà Nội từ tháng 7

Trung tâm Phục vụ Hành chính công thành phố Hà Nội cho biết, từ ngày 01/7/2025, nhiều thủ tục đất đai sẽ được tiếp nhận tại các chi nhánh. Thay đổi này nhằm tạo thuận lợi, đảm bảo giải quyết công việc cho người dân, doanh nghiệp.
Thời tiết hôm nay (01/7): Nhiều khu vực trên cả nước có mưa giông

Thời tiết hôm nay (01/7): Nhiều khu vực trên cả nước có mưa giông

Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn Quốc gia dự báo, ngày 01/7, nhiều khu vực trên cả nước có mưa to và dông. Đáng chú ý, khu vực Bắc Bộ nhiều nơi có mưa vừa, mưa to và dông, cục bộ có nơi mưa rất to.
Từ ngày 01/7/2025: Chính thức bỏ hình phạt tử hình ở 8 tội danh, thay mã số thuế bằng số định danh

Từ ngày 01/7/2025: Chính thức bỏ hình phạt tử hình ở 8 tội danh, thay mã số thuế bằng số định danh

Từ ngày 01/7/2025, một số chính sách mới sẽ chính thức có hiệu lực như: bỏ hình phạt tử hình ở 8 tội danh; thay mã số thuế bằng số định danh; mở rộng đối tượng được tham gia Bảo hiểm Xã hội (BHXH) bắt buộc; 28 Nghị định về phân cấp, phân quyền có hiệu lực...
Thời tiết hôm nay (28/6): Bắc Bộ tăng mưa cả về diện và lượng

Thời tiết hôm nay (28/6): Bắc Bộ tăng mưa cả về diện và lượng

Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, ngày 28/6, miền Bắc gia tăng mưa cả về diện và lượng, đặc biệt vùng núi nhiều nơi mưa rất to. Nam Bộ mưa giông rải rác.
Phiên bản di động