Trang chủ Gia đình Việt Nhớ làng
17:51 | 16/05/2020 GMT+7

Nghề ép dầu lạc truyền thống ở Quảng Nam

aa
Đầu tháng 5, mùa lạc và cũng là mùa ép dầu ở nhiều nơi tại xứ Quảng. Cứ đến mùa ép dầu, chủ các bộng dầu hay chủ máy ép kêu thợ đến ép và trả công theo ngày. Cách ép dầu ngày trước là cho lạc vào rạch bộng cây, rồi đóng chặt từng cây chêm... dầu lấy được chỉ 25%; nhưng ngày nay ép dầu cải tiến bằng dàn máy nên dầu lấy được rất cao.

ep dau phung o mien son cuoc Bến cá Nghi Thủy lúc hừng đông
ep dau phung o mien son cuoc Tây Nguyên vào mùa hạn, nghề đào giếng thuê đắt khách
ep dau phung o mien son cuoc
Nguyên liệu được làm sạch trước khi nấu

Nghề ép dầu lạc truyền thống ở Quảng Nam

Dầu lạc (đậu phộng) ở Quảng Nam có từ lâu và được xem là món ăn không thể thiếu trong mỗi bữa ăn gia đình của người dân quê, và dùng cho những người ăn chay. Hiện nay, Quảng Nam là tỉnh có diện tích canh tác lạc lớn nhất khu vực Duyên Hải Nam Trung Bộ - khoảng hơn 10.000 ha với nhiều loại giống lạc khác nhau. Ở Quảng Nam, những vùng chuyên canh cây đậu phộng có tiếng như Đại Lộc, Thăng Bình, Phú Ninh... và một số vùng ven TP.Tam Kỳ hiện tại đang vào mùa ép dầu lạc.

Gia đình ông Lê Trung Bẹ (62 tuổi, thôn Lang Châu Nam, xã Duy Phước, Duy Xuyên, Quảng Nam) mấy chục năm làm nghề ép dầu không khỏi vui mừng vì dù dầu ăn công nghiệp đang chiếm phần lớn trong đời sống hằng ngày, nhưng người dân xứ Quảng vẫn mặn mà với dầu phụng truyền thống.

ep dau phung o mien son cuoc
Những mẻ đậu được đưa vào nồi...

Mấy chục năm làm nghề, ông Bẹ chia sẻ, cứ đến mùa lạc vào khoảng cuối tháng 4 và cuối tháng 8 là người dân khắp nơi lại ùn ùn mang lạc đến các cơ sở ép dầu để ép. Cách ép dầu ngày trước là cho đậu vào rạch bộng cây, rồi đóng chặt từng cây chêm... dầu lấy được chỉ 25%; nhưng ngày nay phần lớn các cơ sở ép dầu cải tiến bằng dàn máy thủ công hay tự động nên dầu lấy được rất cao, khoảng 30 - 35%, hoặc hơn.

Để ép được dầu phụng ngon phải kỹ từ khâu chọn đậu, tỷ lệ ép đậu trần hay đậu vỏ cũng phải được tính toán cẩn thận. Lạc sau khi thu hoạch được phơi khô và sàng lọc để loại bỏ các hạt bị hư hỏng, sau đó đưa vào máy để bóc lấy nhân. Khi đậu được sàng lọc, nhân được xay mịn thành bột và hong (hay gọi là hấp cách thủy) khoảng một tiếng đồng hồ đối với một mẻ đậu phộng khoảng 1 tạ. Lạc đã hong sẽ được đem đóng thành gói nhỏ rồi đưa vào bộng ép đứng thủy lực. Dầu lạc sau khi được ép sẽ được xử lý qua một dây chuyền lắng lọc khép kín và được đóng chai.

ep dau phung o mien son cuoc
...hấp chín trước khi ép

Những người ép dầu lạc đều thấu hiểu rằng nghề này không phải ai cũng làm được mà cơ bản là phải biết yêu nghề, có duyên với nghề, có kinh nghiệm và phải kiên trì, tỉ mỉ vì nếu hấp 1 mẻ đậu mà không chín đều thì coi như hỏng mẻ ép dầu đó, dầu sẽ chuyển sang màu đỏ chứ không phải màu vàng trong suốt như mình muốn.

Cái khó tiếp theo là khâu lựa chọn hạt lạc. Lạc để ép dầu phải là những hạt no tròn, phơi thật khô đến nỗi chiếc vỏ đà phải bong tróc thì lượng dầu mới nhiều. Nếu trong mẻ hấp đó mà lẫn lộn đậu xép, đậu sâu, đậu mọt thì chất lượng dầu sẽ giảm, không béo. Cho nên, khi khách hàng đem lạc đến ép thì cũng phải đợi qua khâu lựa lạc mặc dù việc này chiếm mất khá nhiều thời gian.

Ông Bẹ chia sẻ, bây giờ công nghệ ép dầu cũng rất tốt nên người đi ép dầu như mình cũng không vất vả mấy. Chủ yếu ngồi quan sát từng công đoạn để ra những giọt dầu vàng sẫm. Bà Huỳnh Thị Tàu, một người trồng và mang đậu phụng tới ép bộc bạch: “Khi dùng dầu phộng (lạc) rồi thì thấy các loại dầu thực vật khác quá lỏng và nhạt nhẽo. Giống như người nghiện trà đậm mà thấy ly nước trà pha nhạt thếch vậy. Dầu phộng khi khử hành, tỏi lên sẽ thơm nồng hấp dẫn. Đặc biệt nấu mì Quảng là phải dùng dầu phộng mới đúng là mỳ xứ Quảng quê mình!”.

ep dau phung o mien son cuoc
Đóng đậu vào thành bánh trước khi cho vào nồi ép.

Ông Bẹ kể, trước đây để ép được dầu lạc mà chưa sử dụng nhiều loại máy như bây giờ thì vô cùng vất vả. Đậu khi đưa về lò ép phải được phơi khô cho giòn vỏ, sau đó giã nhỏ, sàng và hấp cho chín, sau đó đổ chõ hạt vào khuôn. Khuôn được làm bằng tre bánh tẻ sau đó cuộn lại thành vòng như trôn quang, đường kính 25cm, cao khoảng 3cm để giữ hạt cho khỏi rơi ra rồi gói thành từng bánh. Sau đó mang từng bánh đặt vào lòng cây dầu để ép gọi là bánh dầu.

ep dau phung o mien son cuoc
Máy ép dầu thủy lực hiện đại cho năng suất cao và giảm sức người

Cây dầu là một cây gỗ rất lớn, đường kính 40 - 60cm, dài 3m trở lên được khoét thủng lòng khớp với khuôn của bánh dầu. Dưới đáy đào một lỗ sâu đặt thùng hứng dầu. Mỗi cây dầu chứa được khoảng 200 - 300 bánh dầu. Khi đã cho bánh dầu vào rồi dùng dụng cụ nén chặt vào cây dầu để ép dầu. Cứ xếp khoảng 10 tấm bánh, người thợ quay trục để các bánh răng chuyển động khít các tấm bánh lại với nhau.

ep dau phung o mien son cuoc
Bánh dầu sau khi ép có thể được làm phân bón hoặc thức ăn gia súc

Sau đó tiếp tục xếp các tấm bánh dầu cho đầy khoang và dùng sức mạnh đôi tay của người thợ quay trục ép chặt toàn khối bánh dầu. Dầu tứa ra từ máy ép, qua màng lọc và được hứng bằng những chiếc xô nhựa. Những tấm bánh dầu đã ép thành xác sẽ được tháo ra khỏi khuôn niềng. Phần bánh dầu sau khi đã ép ra hết dầu, làm thức ăn gia súc hay phân bón rất tốt.

Sau nhiểu cải tiến, thì đến nay những chiếc máy ép dầu chạy bằng thủy lực đã được đưa vào sử dụng, giảm bớt nhân công lao động và tăng nắng suất. Trung bình, mỗi ngày lò ép dầu của ông Bẹ cũng ép được khoảng 500 – 600 lít dầu.

ep dau phung o mien son cuoc
Sản phẩm dầu lạc (dầu phộng) nguyên chất được người dân ưa chuộng

Với người dân xứ Quảng thì đây là sản phẩm mang giá trị tinh hoa của miền quê, mang đậm chất quê vừa ngon lại vừa không có chất bảo quản nên có thể để cả năm trời cũng không đổi màu, không lắng cặn.

Hiện ở Quảng Nam có rất nhiều cơ sở ép dầu ở các địa phương có vùng chuyên canh cây đậu có tiếng như Đại Lộc, Thăng Bình, Phú Ninh... Nghề ép dầu lạc không chỉ mang lại thu nhập, mà còn gìn giữ được nghề truyền thống và giữ lại được một sản phẩm được nhiều người ưa chuộng.

ep dau phung o mien son cuoc Tây Nguyên vào mùa hạn, nghề đào giếng thuê đắt khách

Chỉ với những dụng cụ thô sơ, làm việc dưới độ sâu vài chục mét trong lòng đất, thợ đào giếng phải đối mặt với ...

ep dau phung o mien son cuoc Về thăm làng Quất Động - cái nôi của nghề thêu truyền thống

Làng Quất Động (huyện Thường Tín, Hà Nội) cách trung tâm thành phố khoảng 25km, được coi là cái nôi của nghệ thuật thêu truyền ...

ep dau phung o mien son cuoc Nghệ sĩ Việt "chuyển nghề", kiếm thêm tiền xoay sở trong mùa dịch

Trước ảnh hưởng của dịch Covid-19, sao Việt phải đối diện với tình trạng hủy show. Vì vậy nhiều nghệ sĩ đã chuyển hướng bán ...

Minh Ngọc - Minh Khang
Nguồn:

Tin bài liên quan

Đà Nẵng hỗ trợ Quảng Nam xóa nhà tạm, nhà dột nát và an sinh xã hội

Đà Nẵng hỗ trợ Quảng Nam xóa nhà tạm, nhà dột nát và an sinh xã hội

Tại buổi lễ bàn giao 6 căn nhà Đại đoàn kết cho các hộ gia đình khó khăn ở huyện Đông Giang, Tây Giang và Duy Xuyên (Quảng Nam) nằm trong tổng số 100 căn nhà do thành phố Đà Nẵng hỗ trợ, Đà Nẵng còn trao tặng 10 tỷ đồng để hỗ trợ tỉnh Quảng Nam trong công tác xóa nhà tạm, nhà dột nát và thực hiện các chương trình an sinh xã hội.

Các tin bài khác

Hồi ức Tết xưa qua ống kính của nhiếp ảnh gia Anh

Hồi ức Tết xưa qua ống kính của nhiếp ảnh gia Anh

Năm 1993, nhiếp ảnh gia người Anh Andy Soloman lần đầu đến Việt Nam và trải nghiệm Tết Nguyên đán. Trong chuyến đi này, ông đã ghé thăm những địa điểm mang dấu ấn văn hóa Việt như: chợ hoa Công viên Thống Nhất, làng pháo Bình Đà và lễ hội pháo hoa Đồng Kỵ.
Người giữ lửa nghề tương ở Đường Lâm

Người giữ lửa nghề tương ở Đường Lâm

Gần trọn cuộc đời, ông Hà Hữu Thể (ở thôn Mông Phụ, làng cổ Đường Lâm, huyện Sơn Tây, Hà Nội) đã gắn bó với công việc làm tương. Với ông, làm tương không chỉ là một nghề mưu sinh mà còn là cách giữ gìn hồn quê, truyền thống văn hóa của cha ông.
Nghề chế tác đầu lân, sư rồng: cùng mùa xuân, đem niềm vui đi khắp muôn nơi

Nghề chế tác đầu lân, sư rồng: cùng mùa xuân, đem niềm vui đi khắp muôn nơi

Những ngày Giáp Tết Ất Tỵ 2025, căn nhà của ông Trần Anh Phong (ở phố Hai Bà Trưng, thành phố Nam Định) càng trở nên tấp nập, rộn rã. Mỗi người một việc, nhưng tất cả đều tỉ mỉ, trau chuốt cho từng công đoạn để hoàn thành việc chế tác đầu lân, sư, rồng phục vụ cho những ngày lễ, Tết.
Giới thiệu khoảng 200 cổ vật, tranh dân gian quý về tín ngưỡng thờ cúng của người Việt

Giới thiệu khoảng 200 cổ vật, tranh dân gian quý về tín ngưỡng thờ cúng của người Việt

Triển lãm "Riêng một con đường" của nhà sưu tầm Phạm Đức Sĩ trưng bày khoảng 220 hiện vật quý giá, gồm đồ đá, đồ gốm cổ và tranh thờ miền núi, thể hiện bức tranh đa dạng về lịch sử và văn hóa Việt Nam từ thời tiền sử đến thời Hán Việt.

Đọc nhiều

Xây dựng ý tưởng bảo tồn rừng ngập mặn và sinh kế bền vững giai đoạn tiếp theo tại Cà Mau

Xây dựng ý tưởng bảo tồn rừng ngập mặn và sinh kế bền vững giai đoạn tiếp theo tại Cà Mau

Liên hiệp các tổ chức hữu nghị tỉnh Cà Mau vừa phối hợp cùng Tổ chức WWF - Việt Nam tổ chức hội thảo tham vấn ý kiến các bên liên quan trong việc xây dựng ý tưởng cho dự án bảo tồn rừng ngập mặn và sinh kế bền vững giai đoạn tiếp theo tại tỉnh Cà Mau.
Việt Nam mời 5 nước bạn tham gia diễu binh dịp Quốc khánh 02/9

Việt Nam mời 5 nước bạn tham gia diễu binh dịp Quốc khánh 02/9

Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Việt Nam đã gửi thư mời Bộ Quốc phòng 8 nước: Nga, Trung Quốc, Lào, Campuchia, Cuba, Belarus, Kazakhstan, Azerbaijan tham dự Lễ kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 02/9, đồng thời mời 5 nước: Nga, Trung Quốc, Lào, Campuchia, Belarus cử lực lượng tham gia diễu binh tại Lễ kỷ niệm.
4 giải pháp để Việt Nam tiếp tục nâng cao hiệu quả thực thi Công ước ICCPR

4 giải pháp để Việt Nam tiếp tục nâng cao hiệu quả thực thi Công ước ICCPR

"Đoàn Việt Nam đã đưa ra thông điệp rõ ràng để khẳng định quan điểm, chủ trương nhất quán của Việt Nam với phương châm đặt con người ở vị trí trung tâm, coi đó vừa là mục tiêu, vừa là động lực của sự phát triển". Đó là khẳng định của Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh trong phần trả lời phỏng vấn của báo chí sau phiên đối thoại với Uỷ ban nhân quyền về báo cáo quốc gia thực thi công ước ICCPR lần thứ 4.
Viết tiếp câu chuyện hợp tác Việt Nam-Hoa Kỳ

Viết tiếp câu chuyện hợp tác Việt Nam-Hoa Kỳ

Chặng đường 30 năm hợp tác Việt Nam - Hoa Kỳ phát triển từ đối đầu thành đối tác toàn diện, mở ra nhiều cơ hội hợp tác chiến lược và kinh tế.
Sôi động giao thương, du lịch biên giới qua cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị

Sôi động giao thương, du lịch biên giới qua cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị

6 tháng đầu năm nay, lượng khách xuất, nhập cảnh qua cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị (tỉnh Lạng Sơn) tăng 16% so với cùng kỳ năm trước. Điều này phản ánh rõ nét nhu cầu giao thương, du lịch biên giới qua cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị đã tăng cao.
Cán bộ, chiến sĩ Vùng 3 Hải quân giúp nhân dân chữa cháy rừng

Cán bộ, chiến sĩ Vùng 3 Hải quân giúp nhân dân chữa cháy rừng

Vào lúc 17 giờ 00 phút ngày 8/7, cán bộ, chiến sĩ Trạm 535 thuộc Trung đoàn 351, Vùng 3 Hải quân đã phối hợp với các lực lượng vũ trang và nhân dân trên địa bàn xã Phú Trạch, tỉnh Quảng Trị đã khống chế hoàn toàn đám cháy rừng, bảo đảm an toàn tuyệt đối.
Thúc đẩy hợp tác biên giới Việt Nam - Campuchia

Thúc đẩy hợp tác biên giới Việt Nam - Campuchia

Trong chuyến thăm và làm việc tại tỉnh Prey Veng (Campuchia), Đại sứ Việt Nam tại Campuchia Nguyễn Minh Vũ nhấn mạnh tầm quan trọng của việc khánh thành cặp cửa khẩu quốc tế Tân Nam (Tây Ninh, Việt Nam) - Meun Chey (Prey Veng, Campuchia) trong thúc đẩy hợp tác kinh tế, thương mại, giao lưu nhân dân giữa các tỉnh giáp biên hai nước.
so doanh nghiep thanh lap moi va quay tro lai hoat dong tang 265
infographic ky nang tranh bay lua dao du lich mua cao diem
infographics canh bao gia mao loi dung danh nghia mat tran to quoc de huy dong ung ho
cong nghiep phuc hoi manh xuat nhap khau tang truong an tuong
infographic viet nam hoan thanh vai tro dong chu tich chuong trinh dong nam a searp giai doan 2022 2025
infographic sua phap lenh dan so vo chong tu quyet dinh so con va thoi gian sinh con
infographics quan he doi tac toan dien giua viet nam va hungary
Xin chờ trong giây lát...
[Video] Người truyền cảm hứng về tình yêu nước
Sinh viên Lào đi chùa tắm Phật mừng Tết cổ truyền Bunpimay
[Video] 60 phút - Hành trình thay đổi cuộc đời
MV "Bắc Bling": Cụ già, em nhỏ ngân nga, du khách gần xa tỏ bày hứng thú
[Video] Dự án CAF: Ươm mầm những công dân toàn cầu tương lai
[Video] Du khách quốc tế trải nghiệm lễ Phật đầu năm tại chùa Tam Bảo (Đà Nẵng)
Tết của bác sĩ trực cấp cứu - hồi sức tích cực
Đại sứ nhóm G4 hát "Năm qua đã làm gì"
[Video] Bản hòa ca tình hữu nghị chào năm mới 2025
[Video] 30 năm quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ: từ chiến tranh đến đối tác chiến lược toàn diện
[Video] Samaritan’s Purse và Plan International Việt Nam hỗ trợ người dân Việt Nam phục hồi sau bão
[Video] Tái thiết thôn Làng Nủ: Quân đội - Nhân dân đồng hành xây dựng tương lai mới
[Video] Tổ chức Cứu trợ Trẻ em và hành trình 10 năm thay đổi cuộc sống trẻ em vùng cao
[Video] Kinh nghiệm tham quan Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam mới
Halloween: ứng xử thế nào cho đúng?
Hợp tác triển khai các chuyến bay thẳng giữa Hokkaido và Việt Nam

Hợp tác triển khai các chuyến bay thẳng giữa Hokkaido và Việt Nam

Chiều 9/7, tại trụ sở Bộ Ngoại giao, ông Nakata Takahiro, Lãnh sự danh dự Việt Nam tại Hokkaido cho biết: tỉnh Hokkaido, công ty Hokkaido Airlines và Tổng công ty Vietnam Airlines đã ký Bản ghi nhớ hợp tác về triển khai các chuyến bay thẳng giữa Hokkaido và Việt Nam.
Trí tuệ nhân tạo Việt vào top 12 thế giới về nhận dạng văn bản

Trí tuệ nhân tạo Việt vào top 12 thế giới về nhận dạng văn bản

Mô hình CATI-VLM của Việt Nam xếp hạng Top 12 thế giới và số 1 Việt Nam tại cuộc thi RRC tháng 6/2025, nâng cao chuyển đổi số bằng AI.
Hỗ trợ khẩn cấp 450 hộ gia đình bị ảnh hưởng do đợt mưa lũ bất thường trong tháng 6/2025

Hỗ trợ khẩn cấp 450 hộ gia đình bị ảnh hưởng do đợt mưa lũ bất thường trong tháng 6/2025

Sáng nay 9/7, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị tỉnh Quảng Trị phối hợp với tổ chức Samaritan’s Purse (Hoa Kỳ), UBND xã Mỹ Thủy tổ chức trao quà hỗ trợ các gia đình bị thiệt hại nặng do đợt mưa lũ bất thường xảy ra trung tuần tháng 6/2025.
Thời tiết hôm nay (08/7): Hà Nội mưa dông vào chiều tối và đêm

Thời tiết hôm nay (08/7): Hà Nội mưa dông vào chiều tối và đêm

Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia đưa ra thông tin dự báo thời tiết tại Hà Nội và các khu vực khác trên cả nước ngày và đêm 08/7.
Thời tiết hôm nay (05/7): Bão số 2 giật cấp 10, gây biển động mạnh ở phía Đông Bắc Biển Đông

Thời tiết hôm nay (05/7): Bão số 2 giật cấp 10, gây biển động mạnh ở phía Đông Bắc Biển Đông

Theo Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, đêm qua (04/7), áp thấp nhiệt đới trên vùng biển phía Đông Bắc khu vực Bắc Biển Đông đã mạnh lên thành bão, cơn bão số 02 năm 2025.
Thời tiết hôm nay (02/7): Mưa lớn ở Bắc Bộ và Thanh Hóa

Thời tiết hôm nay (02/7): Mưa lớn ở Bắc Bộ và Thanh Hóa

Theo Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, đêm qua và sáng sớm nay (02/7), khu vực Bắc Bộ và Thanh Hóa có mưa rào và dông rải rác, cục bộ có nơi mưa to đến rất to. Trong ngày 02/7, Bắc Bộ và Thanh Hóa tiếp tục có mưa vừa, mưa to và dông, cục bộ có nơi mưa rất to. Lượng mưa phổ biến: 20–50mm, cục bộ có nơi trên 100mm.
Phiên bản di động