Nếu chỉ có một hoặc hai đồ chơi, trẻ có thể chơi món đồ đó với tất cả niềm yêu thích bản năng. Ngược lại, cho trẻ quá 5 món đồ, bố mẹ hại con vì con không biết mình thực sự thích gì.
"Hại con vì thói quen cho trẻ quá 5 món đồ" - ngay khi đọc được câu này, nhiều bố mẹ hẳn sẽ thắc mắc. Bố mẹ luôn muốn chu cấp đủ đầy cho con, là mong muốn con có cuộc sống hạnh phúc, không khổ như bố mẹ thời xưa. Hành động xuất phát từ ý nghĩa tốt đẹp, làm sao có thể gây hại cho con được?
Nhưng thực sự việc cho trẻ quá 5 món đồ lại không hề tốt cho quá trình phát triển của trẻ. Theo nhà tâm lý học Mỹ Barry Schwartz, sự tự do và một cuộc sống đủ đầy quá mức làm suy giảm sự hài lòng trong cuộc sống, hậu quả tệ hơn là gia tăng trầm cảm.
Trẻ con thời nay sướng hơn ngày xưa - chúng ta thường thốt lên câu này một cách tự nhiên khi nhìn trẻ con cả thành phố lẫn nông thôn đều được bao quanh bởi rất nhiều đồ chơi. Sự xuất hiện và phát triển nhanh mạnh của các cửa hàng bán đồ chơi trẻ em phần nào chứng minh nhu cầu của bố mẹ là khá lớn. Tuy nhiên mặt trái của nó là trẻ bắt đầu không trân trọng những gì mình có. Những đồ chơi từ rẻ tiền đến đắt tiền, từ hàng nội địa đến nhập ngoại, xách tay dần trở thành vô giá trị trong mắt trẻ. Sự chiều chuộng của bố mẹ, đáp ứng ngay tức khắc nhu cầu của con là lý do chính khiến trẻ không cảm thấy xót xa khi vứt đi đồ chơi mới mua bị hỏng hoặc không mặc đến một số loại quần áo vì quá nhiều.
 |
| (Ảnh minh họa) |
Trên mạng xã hội mới đây lan truyền một câu chuyện của bà mẹ khiến nhiều người suy ngẫm. Vì nhà không có điều kiện kinh tế, nên ít khi cô mua đồ chơi cho con. Một lần cô mua cho con trai một chiếc ô tô, nó coi chiếc xe như báu vật, đi ngủ cũng ôm khư khư và để bên gối.
Một hôm, mẹ đưa cậu bé đến nhà bạn chơi. Gia đình bạn có điều kiện nên con của họ có rất nhiều xe, cô nghĩ con trai chắc sẽ thích mê. Nhưng sự thực không phải thế.
Cậu bé ban đầu vồ lấy chiếc xe cứu hỏa, nhưng nhanh chóng sau đó lại quay sang chiếc xe đua, rồi cuối cùng là tranh giành chiếc xe cứu thương với bạn, hai đứa lao vào đánh nhau và khóc lóc.
Khi mẹ nhắc nhở vì sao lại tranh giành với bạn, rất nhiều đồ chơi như vậy không đủ hay sao, thằng bé òa khóc. Bà mẹ nhận ra: nhiều món đồ chơi như vậy khiến cho nó bị phân tâm, nó cũng không biết thực sự mình thích gì.
Câu chuyện của bà mẹ trên lập tức gây bão mạng xã hội. Quả thực khi có quá nhiều lựa chọn, trẻ khó có được niềm yêu thích và hạnh phúc tuyệt đối. Trái lại, với những trẻ không phải lựa chọn quá nhiều, chỉ có một hay hai đồ chơi, nó có thể chơi với tất cả niềm yêu thích bản năng. Nó sẽ tìm tòi chơi theo cách này, hôm sau lại chơi theo cách khác. Có rất nhiều người lớn từng có tuổi thơ khốn khó, khi ấy chỉ có một món đồ chơi nhưng lại nhớ đến món đồ đó suốt cả đời. Trẻ con cũng như vậy.
Cho trẻ càng nhiều lựa chọn, sự tập trung của trẻ càng thấp
Kết luận này được rút ra từ nhiều nghiên cứu của các nhà tâm lý học về thói quen nuông chiều của bố mẹ. Nghiên cứu sau đây là điển hình.
Một nhà tâm lý học chia ngẫu nhiên một nhóm trẻ thành hai nhóm để vẽ. Nhóm đầu tiên có thể chọn một trong 3 cây cọ vẽ, và nhóm còn lại có thể chọn một trong 24 cây cọ vẽ. Kết quả, các tác phẩm của nhóm trẻ đầu tốt hơn nhiều so với kết quả của nhóm trẻ hai. Các bức tranh của nhóm một màu sắc rõ rệt, thể hiện tốt khả năng sáng tạo của trẻ.
Sau đó, các nhà nghiên cứu yêu cầu trẻ sử dụng cây bút chúng đã dùng để tặng người khác, kết quả là nhóm trẻ thứ hai sẵn lòng tặng bút hơn nhóm trẻ thứ nhất.
Lý giải của các nhà tâm lý, khi trẻ phải đối mặt với nhiều lựa chọn, nó bị bối rối và do dự, trẻ không biết những gì chúng muốn và không trân trọng thứ chúng có. Sở hữu quá nhiều cũng khiến trẻ phát triển thói quen mất tập trung, dễ bỏ cuộc khi gặp khó khăn, và điều này hoàn toàn không có lợi cho sự phát triển trong tương lai của bé.
Vậy chu cấp cho trẻ ở mức độ nào là đủ?
1. Ở khía cạnh vật chất: cần làm cho sự lựa chọn của trẻ ít đi, nhưng mỗi lựa chọn đều tốt về chất lượng
Các học giả ở Virginia, Mỹ tin rằng trẻ em chỉ nên được cung cấp khoảng 5 đồ chơi. Trong phạm vi 5 món đồ chơi, trẻ sẽ tập trung vào đồ chơi mà trẻ thích. Từ đó trẻ liên tục nghiên cứu, suy nghĩ, tạo ra nhiều cách chơi khác nhau, giá trị đồ chơi cũng sẽ được tối đa hóa.
Việc của cha mẹ là chọn lựa những đồ chơi phù hợp, ví dụ đồ chơi lắp ráp (các khối rubic, các hình lego... ) kiểu dáng đơn giản, có thể giúp trẻ phát huy sáng tạo. Bạn cũng có thể mua các đồ chơi thể thao (bóng đá, bóng ném, xe đẩy), giúp thúc đẩy sự phát triển vận động của trẻ, hoặc các loại đồ chơi liên quan đến hội họa (bút vẽ), thời trang (búp bê), âm nhạc (Trống, piano đồ chơi... ).
Con chỉ nên có tối đa 3 đôi giày, 5 bộ quần áo trong mỗi mùa
Về việc cung cấp quần áo, giày dép cho con, các nhà tâm lý học Nhật Bản cho rằng trẻ em trên 4 tuổi cần không quá 5 bộ quần áo, 3 đôi giày, một chiếc mũ cho mỗi mùa. Quần áo và giày dép quá nhiều có thể khiến bé gặp khó khăn trong việc lựa chọn và định hình riêng về màu sắc, thẩm mỹ. Trong trường hợp trẻ quá nhỏ dễ làm bẩn quần áo, bố mẹ cần mua nhiều đồ hơn, nhưng quan trọng là số lượng giới hạn và chất lượng tương đối.
Ngoài ra bố mẹ cũng cần vạch ra nguyên tắc rõ ràng trong việc mua sắm cho con. Khi sắm sửa cho con bất cứ thứ gì, hãy nghĩ đến việc sử dụng tối đa giá trị của món đồ, để mang lại niềm hạnh phúc cho trẻ chứ không phải thỏa mãn tính khoe khoang, phô trương của bố mẹ.
2. Đừng tham lam ép con học quá nhiều các lớp học
Tình trạng ép con học quá nhiều khá phổ biến. Ngoài học kiến thức trên lớp, không ít trẻ phải tham gia nhiều lớp học từ piano, vẽ, võ thuật, cờ vua vào cuối tuần hoặc các buổi tối. Tuy nhiên cần nhớ năng lượng của trẻ có hạn, ép con học quá nhiều lớp học có thể khiến trẻ mất tập trung. Chỉ nên cho con tham gia một, hoặc hai lớp học ngoại khóa con thích thú mà thôi.
3. Giảm tối đa vật chất, tăng tương tác giữa bố mẹ và con cái
Bố mẹ nên hiểu rằng đồ chơi đẹp, quần áo sành điệu không mang lại hạnh phúc. Nhiều bố mẹ quá bận rộn và việc chu cấp vật chất dồi dào cho con như cách để họ "chuộc lỗi", đỡ cảm thấy có lỗi với con. Tuy nhiên việc đồng hành cùng con, tương tác, nói chuyện với con thường xuyên mới là điều quan trọng.
Phương pháp giáo dục mầm non Montessori tin rằng mỗi trẻ là một "phôi thai tinh thần", tức là từ khi sinh ra tới khi trưởng thành, trẻ không ngừng phát triển nhờ những nhận thức thông qua tương tác với thế giới xung quanh. Trẻ giống miếng bọt biển, không ngừng hấp thụ mọi thứ mà môi trường mang lại. Trong quá trình đó, cha mẹ là cầu nối kết nối con với thế giới, cách thức cũng như chất lượng của sự đồng hành của cha mẹ sẽ quyết định nhân cách con cái.
