Tục cúng Táo quân ở Việt Nam và Trung Quốc khác nhau thế nào?

Trọng Huyền đăng lúc 16/01/2020 08:21 | Tập tục

Lễ cúng ông Công, ông Táo ở Việt Nam và Trung Quốc có nhiều nét khác biệt, từ ngày cúng, đồ cúng và vị thần đại diện.

tuc cung tao quan o viet nam va trung quoc khac nhau the nao

Thả cá chép như thế nào để lễ cúng ông Công ông Táo trọn vẹn và ý nghĩa?

Cúng ông Công ông Táo và những quan niệm sai lầm

Ngày cúng

Các gia đình Việt Nam thường cúng ông Công ông Táo vào ngày 23 tháng Chạp. Theo Tiến sĩ văn hóa học Nguyễn Thị Hồng, không nên cúng quá sớm, tuyệt đối tránh cúng vào đúng ngày rằm tháng Chạp.

Tiến sĩ cho hay, nên cúng sớm nhất là từ 20-23 tháng Chạp. Theo tín ngưỡng dân gian, 12 giờ trưa ngày 23 tháng Chạp là thời điểm ông Công, ông Táo đã bay về chầu trời. Vì thế việc cúng lễ cần tiến hành trước thời điểm này.

Ở Trung Quốc, ngày cúng Táo quân có thể diễn ra vào ngày 23, 24 hoặc 25 tháng Chạp, tuyệt đối không cúng vào ngày 26. Nhiều nguồn tư liệu cho thấy: Người dân miền Bắc Trung Quốc thường cúng Táo quân ngày 23, còn ở miền Nam họ thường làm lễ vào ngày 24 tháng Chạp.

Đồ cúng

Ở Việt Nam, khi thực hiện lễ cúng ông Công, ông Táo, các gia đình thường làm mâm cỗ mặn gồm đĩa gạo, đĩa muối, thịt lợn luộc, canh mọc, đĩa xào thập cẩm, giò, xôi gấc, hoa quả, hoa tươi. Bên cạnh đó, cần chuẩn bị lễ vật gồm 3 bộ quần áo, mũ, giày với một con ngựa bằng giấy hoặc 3 con cá chép và tiền vàng.

Trong khi đó, ở Trung Quốc, người dân thường cúng những món đồ ngọt như kẹo mạch nha, chè, bánh... với mong muốn Táo quân sẽ nói những lời đường mật, khen ngợi về gia đình mình trong năm qua với Ngọc Hoàng.

Vị thần đại diện

Sự tích Táo quân của người Việt phổ biến nhất là câu chuyện về 3 nhân vật. Theo đó, có cặp vợ chồng nghèo khổ, sau một năm mất mùa, người chồng phải đi làm ăn xa, nhiều năm bặt tin không về. Người vợ để tang chồng, sau đó nối duyên với một người đã cưu mang nàng.

Khi chồng cũ trở về, vô tình bị chồng mới đốt đống rơm giết chết. Cô vợ đau xót lao vào, người chồng mới cũng nhảy vào tự vẫn theo. Trời thấy 3 người sống đầy tình nghĩa nên phong cho họ làm vua Bếp để được gần nhau mãi mãi và để lửa luôn đốt nóng tình yêu của họ.

Truyền thuyết của người Trung Quốc về Táo quân có nhiều sự khác biệt, chỉ bao gồm một ông, một bà. Người đàn ông tên Trương Táo Vương lấy vợ tên Quách Đinh Hương, nhưng sau đó anh ta lại say đắm một người phụ nữ khác và bỏ vợ, đuổi vợ đi.

Sau này, gia đình mới suy sụp, Trương bị mù lòa, phải đi ăn xin. Một lần đi trúng vào nhà vợ cũ, anh ta xấu hổ bỏ đi nhưng không may lao vào bếp lửa đang cháy và bị thiêu chết. Đinh Hương thương xót nên lập bàn thờ ở bếp lò nơi chồng cũ chết. Tục cúng Táo quân ra đời từ đó.

Phương tiện đưa ông Táo chầu trời

Theo tục lệ dân gian Việt Nam, Táo quân sẽ cưỡi cá vàng khi về chầu Trời để báo cáo công việc trong năm. Vì vậy, người dân sẽ thả cá vàng (thường là thả cá chép) để tiễn ông Công, ông Táo về trời sau khi làm lễ cúng và hóa vàng mã.

Trong khi đó, người Trung Quốc tin rằng ông Táo khi về Trời sẽ cưỡi ngựa - theo The Star. Vì thế, người dân Trung Quốc thường đốt ngựa giấy trong ngày cúng Táo quân và bày biện thêm đồ cúng là nước uống và cỏ khô để ngựa ăn uống trên đường.