Trang chủ Văn hóa - Du lịch
10:49 | 06/02/2020 GMT+7

Rằm tháng Giêng - Tết Nguyên tiêu có ý nghĩa gì?

aa
Tết Nguyên tiêu - rằm tháng Giêng vốn bắt nguồn từ Trung Quốc, nhưng qua thời gian, đã trở thành một nét văn hoá tín ngưỡng đặc sắc của Việt Nam với rất nhiều ý nghĩa sâu sắc.
ram thang gieng tet nguyen tieu co y nghia gi Rằm tháng Giêng 2020: Những điều kiêng kỵ không thể bỏ qua
ram thang gieng tet nguyen tieu co y nghia gi Rằm tháng Giêng là Tết gì?

Nguồn gốc xa xưa của ngày Tết Nguyên tiêu - rằm tháng Giêng

Có nhiều câu chuyện truyền miệng kể về sự tích Tết Nguyên tiêu. Trong đó, chuyện kể về một con thiên nga trên thiên đình là giai thoại khá phổ biến và được nhiều người truyền tai.

Theo đó, Ngọc Hoàng rất yêu thích một con thiên nga trên thiên cung. Một ngày nọ, con thiên nga bay xuống hạ giới rồi bị thợ săn bắn chết. Ngọc Hoàng hay tin, nổi giận sai quân xuống trần thiêu trụi mọi thứ vào ngày 15 tháng Giêng Âm lịch.

Rất may, một vị quan trong triều không đồng tính với quyết định này nên đã hạ giới bày cách cho người trần thoát khỏi đại hoạ. Theo lời dặn của ông, đúng ngày rằm tháng Giêng, mọi nhà đều treo lồng đèn màu đỏ để Ngọc Hoàng nghĩ lệnh phòng hoả đã được thi hành.

Nhân gian thoát nạn và cứ đến ngày này hàng năm lại treo đèn lồng như một cách tưởng nhớ, trả ơn vị quan tốt bụng trên thiên đình.

Câu chuyện khác lại kể rằng, vào thời Tây Hán, các cung nữ vào dịp Tết rất nhớ nhà, nhưng không được về thăm do cung vua canh phòng cẩn mật. Một cung nữ tên Nguyên Tiêu vì quá cô đơn, buồn tủi mà đã nhảy xuống giếng tự kết liễu cuộc đời.

Lúc đó, Đông Phương Sóc - vị quan dưới thời Hán Vũ Đế đã kịp thời cứu sống cung nữ này. Ông cũng bày cách khiến nhà vua giao cung nữ Nguyên Tiêu làm bánh trôi tế thần linh, tránh kiếp nạn kinh thành bị Ngọc Hoàng dùng lửa thiêu trụi.

ram thang gieng tet nguyen tieu co y nghia gi
Người dân thường treo nhiều đèn lồng trong ngày Tết Nguyên tiêu (Ảnh minh hoạ: Thanh niên)

Mưu kế thuận buồm xuôi gió, nhà vua thưởng cho cung nữ Nguyên Tiêu về thăm nhà. Kể từ đó, ngày 15 tháng Giêng thành ngày Tết Nguyên tiêu (theo tên gọi của cung nữ), bánh trôi cũng trở thành món ăn không thể thiếu trong ngày này.

Theo một câu chuyện khác, vua Hán Văn lên ngôi đúng ngày rằm tháng Giêng nên hàng năm cứ đến đêm ngày rằm này lại ra ngoài chung vui với người dân. Chữ đêm (dạ) trong cổ ngữ Trung Hoa đọc là Tiêu, lại là đêm rằm đầu tiên của năm nên Hán Văn gọi là ngày Tết Nguyên tiêu.

Ngoài ra, còn có tích kể Tết Nguyên tiêu được gọi là Tết Trạng nguyên vì vào ngày rằm đầu tiên của năm, vua mời các trạng nguyên đến yến tiệc, cùng xem hoa thường nguyệt tại vườn thượng uyển...

Ý nghĩa đẹp đẽ của Tết Nguyên tiêu tại Việt Nam

Tết Nguyên tiêu bắt đầu từ giữa đêm 14 (đêm trước trăng rằm) cho đến nửa đêm ngày 15 tháng Giêng Âm lịch.

Dù có nhiều sự tích khác nhau về nguồn gốc, song ở Việt Nam cũng như tại Trung Quốc, Tết Nguyên tiêu đều mang ý nghĩa về sự đoàn tụ, đoàn viên gia đình. Đây là dịp để cả gia đình quây quần bên nhau, cùng nấu ăn, trò chuyện rồi thưởng trà, ăn bánh trôi nước và ngắm trăng.

Ngày rằm tháng Giêng - Tết Nguyên tiêu còn được coi là "Tết muộn" vì diễn ra ngay sau Tết Nguyên đán, là cơ hội để đoàn viên với gia đình nào không may có người thân bị ốm, đi vắng vào đúng dịp Tết Nguyên đán.

ram thang gieng tet nguyen tieu co y nghia gi
Bánh trôi nước là món ăn không thể thiếu trong ngày Tết Nguyên tiêu (Ảnh: dfic.cn)

Theo quan niệm của người Việt, "đầu xuôi đuôi lọt" tức là thời khắc đầu tiên trong năm rất quan trọng. Ngày mùng 1 tháng Giêng là Tết Nguyên đán, ngày 15 tháng Giêng là Tết Nguyên tiêu và cả 2 đều mang hy vọng khởi đầu cho một năm mới hanh thông, an khang thịnh vượng.

Sau nhiều thế kỷ du nhập vào Việt Nam, ngày rằm tháng Giêng hay Tết Nguyên tiêu đã dần trở thành một ngày Tết mang bản sắc rất riêng của người dân Việt Nam, thấm nhuần Phật pháp và là dịp để người dân tỏ lòng thành kính với các vị thần, Phật, với gia tiên.

Với ý nghĩa đó, rằm tháng Giêng là 1 trong 4 ngày rằm lớn trong năm mà người Việt, đặc biệt là các Phật tử, thường viếng chùa lễ Phật, cầu gia đạo bình an, phong điều vũ thuận, quốc thái dân an.

Dân gian có câu "Lễ Phật quanh năm không bằng rằm tháng Giêng" để nhấn mạnh sự quan trọng của ngày rằm tháng Giêng trong tâm thức người Việt. Thời điểm ngày rằm đầu tiên của năm trùng với lễ Thượng nguyên và Tết Nguyên tiêu, thu hút sự tham gia đông đảo của Phật tử cũng như nhiều người dân.

Năm nay Canh Tý 2020, Tết Nguyên tiêu là thứ 7 ngày 8 tháng 2 Dương lịch. Đây là ngày Tân Tỵ, ngũ hành Kim, ngày Hoàng đạo, thích hợp cho nhiều việc như đính hôn, cúng tế, cầu phúc, cầu tự, thăm hỏi người thân bạn bè, nhập học... nhưng cũng có nhiều điều kiêng kỵ.

ram thang gieng tet nguyen tieu co y nghia gi Những điều kiêng kỵ trong đêm giao thừa để năm mới Canh Tý 2020 may mắn, bình an

Để năm mới may mắn, bình an, cần lưu ý một số điều trong đêm giao thừa như kiêng kỵ mặc quần áo đen - ...

ram thang gieng tet nguyen tieu co y nghia gi Những lưu ý khi cúng giao thừa năm Canh Tý 2020

Cúng giao thừa sớm được không, nên cúng giao thừa vào mấy giờ, cúng trong nhà hay ngoài trời trước...là một số băn khoăn khi ...

ram thang gieng tet nguyen tieu co y nghia gi Cúng giao thừa, gia chủ không thể bỏ qua những lưu ý này

Người đứng làm lễ cúng giao thừa cần tắm rửa sạch sẽ, kiêng làm chuyện vợ chồng trước 2 ngày, tư thế cúng đúng chuẩn... ...

Nam Linh
Nguồn:

Tin bài liên quan

[Ảnh] Lễ cúng Rằm tháng Giêng - Nét đẹp văn hoá truyền thống Việt Nam

[Ảnh] Lễ cúng Rằm tháng Giêng - Nét đẹp văn hoá truyền thống Việt Nam

Mỗi dịp Rằm tháng Giêng, hay còn gọi là Tết Nguyên Tiêu, theo phong tục truyền thống, mỗi gia đình Việt đều chuẩn bị mâm cỗ cúng thành kính dâng lên tổ tiên và các đấng thần linh, thể hiện lòng biết ơn, tôn kính đối với những người đi trước và cầu mong một năm mới an lành, may mắn.
Quảng Nam đón danh hiệu Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia cho lễ hội Tết Nguyên tiêu Hội An

Quảng Nam đón danh hiệu Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia cho lễ hội Tết Nguyên tiêu Hội An

Ngày 5/2, TP. Hội An, tỉnh Quảng Nam đã tổ chức Lễ đón nhận danh hiệu Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia cho lễ hội Tết Nguyên tiêu Hội An.
Lễ cầu an ngày rằm tháng Giêng tại Lào

Lễ cầu an ngày rằm tháng Giêng tại Lào

Sáng 5/2, tức rằm tháng Giêng năm Quý Mão 2023, chư tăng chùa Phật Tích cùng bà con kiều bào người Việt Nam tại thủ đô Vientiane (Lào) tổ chức Lễ Nguyên tiêu, cầu cho một năm mới bình an, hạnh phúc.

Các tin bài khác

Vinamilk thắp sáng mùa trăng, gửi trọn yêu thương đến trẻ em Việt

Vinamilk thắp sáng mùa trăng, gửi trọn yêu thương đến trẻ em Việt

Trung thu 2025, Vinamilk gửi trao hơn 100.000 sản phẩm dinh dưỡng cùng nhiều phần quà ý nghĩa đến hơn 10.000 trẻ em trên khắp cả nước. Những món quà không chỉ tiếp thêm dinh dưỡng mà còn mang đến niềm vui, ánh sáng và hy vọng cho tuổi thơ, đặc biệt với các em nhỏ vùng sâu, vùng xa và có hoàn cảnh khó khăn.
Nguyễn Như Huy đối thoại với bản thân qua Bắt mặt (Catching Faces)

Nguyễn Như Huy đối thoại với bản thân qua Bắt mặt (Catching Faces)

Ngày 4/10/2025, sự kiện mở xưởng với tên gọi Bắt mặt (Catching Faces) của Nghệ sỹ Nguyễn Như Huy khai mạc tại Manzi Art Space (số 3 ngõ Hàng Bún, phường Ba Đình, Hà Nội).
Khúc tráng ca Quảng Trị nhìn từ câu chuyện của bến phà huyền thoại và hành trình vươn mình mạnh mẽ

Khúc tráng ca Quảng Trị nhìn từ câu chuyện của bến phà huyền thoại và hành trình vươn mình mạnh mẽ

Hơn cả một bến phà huyền thoại, Long Đại là biểu tượng, là đại diện cho ký ức, bản lĩnh và khát vọng vươn mình của mảnh đất Quảng Trị anh hùng.
Định vị thương hiệu du lịch Cà Mau trong tổng thể du lịch quốc gia

Định vị thương hiệu du lịch Cà Mau trong tổng thể du lịch quốc gia

Đó là chủ đề hội thảo chuyên đề do UBND tỉnh Cà Mau đã phối hợp cùng Hiệp hội Du lịch Việt Nam tổ chức tại Khách sạn Công tử Bạc Liêu, tỉnh Cà Mau chiều 28/9. Sự kiện diễn ra trong không khí hưởng ứng Ngày Du lịch Thế giới (27/9), quy tụ hơn 150 chuyên gia, nhà nghiên cứu, doanh nghiệp du lịch trong và ngoài nước, nhằm tìm giải pháp đưa Cà Mau trở thành trung tâm du lịch sinh thái và cửa ngõ giao thương phía Tây Nam.

Đọc nhiều

Tin quốc tế ngày 08/10: Hamas sẵn sàng đạt thỏa thuận Gaza; ông Putin báo tin chiến thắng

Tin quốc tế ngày 08/10: Hamas sẵn sàng đạt thỏa thuận Gaza; ông Putin báo tin chiến thắng

Hamas sẵn sàng đạt thỏa thuận Gaza; Tổng thống Putin báo tin chiến thắng năm 2025... là tin quốc tế đáng chú ý ngày 08/10.
Lễ hội Văn hóa Thế giới tại Hà Nội lần thứ nhất - Hành trình kết nối năm châu trong lòng Thủ đô

Lễ hội Văn hóa Thế giới tại Hà Nội lần thứ nhất - Hành trình kết nối năm châu trong lòng Thủ đô

Từ ngày 10-12/10/2025, tại Hoàng thành Thăng Long, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với Bộ Ngoại giao và Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội tổ chức “Lễ hội Văn hóa Thế giới tại Hà Nội lần thứ nhất”. Đây là sự kiện văn hóa đối ngoại trọng điểm của Việt Nam trong năm 2025, mang ý nghĩa đặc biệt trong việc tôn vinh giá trị đa dạng của các nền văn hóa, tăng cường giao lưu nhân dân, thúc đẩy hiểu biết và tình hữu nghị giữa Việt Nam với bạn bè quốc tế.
Ông Nguyễn Chiến Thắng: Quảng Trị luôn lấy đoàn kết và hài hòa làm nguyên tắc cao nhất

Ông Nguyễn Chiến Thắng: Quảng Trị luôn lấy đoàn kết và hài hòa làm nguyên tắc cao nhất

Chia sẻ cùng Thời Đại, ông Nguyễn Chiến Thắng, Phó Bí thư Tỉnh uỷ Quảng Trị mới khẳng định sau 3 tháng vận hành mô hình chính quyền mới, tâm lý cục bộ địa phương không hiện hữu trong cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân trong tỉnh.
Lê Văn Sơn và triển lãm Mưa từ tầng không

Lê Văn Sơn và triển lãm Mưa từ tầng không

Ngày 30/9 vừa qua, tại Phòng trưng bày nghệ thuật 59 Rivoli Paris 59 rue de Rivoli, 75001, Paris, Phòng trưng bày nghệ thuật đương đại Galie 59 Rivoli, Paris giới thiệu triển lãm của 3 nghệ sĩ Takashi Sonoda (Nhật Bản) Lê Văn Sơn (Việt Nam) và Ralf Kosmo (Đức).
Đắk Lắk: 150 đại biểu tham dự tập huấn công tác đối ngoại và biên giới, biển đảo

Đắk Lắk: 150 đại biểu tham dự tập huấn công tác đối ngoại và biên giới, biển đảo

Ngày 7/10, tỉnh Đắk Lắk phối hợp Ủy ban Biên giới Quốc gia (Bộ Ngoại giao) tổ chức Hội nghị tập huấn công tác đối ngoại và tuyên truyền quản lý biên giới, biển đảo cho lãnh đạo các Sở, ngành, xã, phường trong tỉnh.
Nhà giàn DK1/9 hỗ trợ, cấp cứu ngư dân trong cơn nguy kịch

Nhà giàn DK1/9 hỗ trợ, cấp cứu ngư dân trong cơn nguy kịch

Lúc 11 giờ 00, ngày 07/10, Nhà giàn DK1/9 (Cụm Ba Kè), thuộc Tiểu đoàn DK1, Vùng 2 Hải quân đã kịp thời tiếp nhận, cấp cứu và hỗ trợ một ngư dân gặp nạn trên biển.
Lực lượng thực thi pháp luật trên biển Việt Nam-Philippines củng cố quan hệ

Lực lượng thực thi pháp luật trên biển Việt Nam-Philippines củng cố quan hệ

Hai bên trao đổi các nội dung hợp tác thực chất trong thời gian tới như tăng cường giao lưu, trao đổi đoàn, tập huấn chung, huấn luyện chuyên môn, phối hợp xử lý các tình huống trên biển.
quan he huu nghi truyen thong viet nam trieu tien
infographic khuyen cao ve chieu tro gia danh cong an de lua dao
infographic chien dich tu hao viet nam nhuom do khong gian mang chao mung quoc khanh 29
infographic 7 thang nam 2025 ha noi don 1836 trieu luot khach du lich
infographic dau hieu nhan biet lu quet
so doanh nghiep thanh lap moi va quay tro lai hoat dong tang 265
infographic ky nang tranh bay lua dao du lich mua cao diem
Xin chờ trong giây lát...
Trailer lễ hội Văn hóa Thế giới tại Hà Nội lần thứ nhất
[Video] Không khí rộn ràng ngày khai giảng năm học mới trên cả nước
[Video] Petr Tsvetov: Việt Nam ấm áp và thân thuộc
Việt Nam - Cuba: 65 năm cùng chung nhịp đập
[Video] Thiếu tướng Lào kể chuyện nhân dân Việt Nam che chở giữa mưa bom 1972
[Video] Bạn bè quốc tế gửi lời chúc tới nhân dân Việt Nam
[Video] Nhiều hoạt động cứu trợ người dân Nghệ An bị lũ lụt
[Video] Người truyền cảm hứng về tình yêu nước
Sinh viên Lào đi chùa tắm Phật mừng Tết cổ truyền Bunpimay
[Video] 60 phút - Hành trình thay đổi cuộc đời
MV "Bắc Bling": Cụ già, em nhỏ ngân nga, du khách gần xa tỏ bày hứng thú
[Video] Dự án CAF: Ươm mầm những công dân toàn cầu tương lai
[Video] Du khách quốc tế trải nghiệm lễ Phật đầu năm tại chùa Tam Bảo (Đà Nẵng)
Tết của bác sĩ trực cấp cứu - hồi sức tích cực
Đại sứ nhóm G4 hát "Năm qua đã làm gì"
Thời tiết hôm nay (08/10): Lũ trên sông Cầu, sông Thương tiếp tục lên

Thời tiết hôm nay (08/10): Lũ trên sông Cầu, sông Thương tiếp tục lên

Theo bản tin lúc 3h30 ngày 08/10 của Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, hiện nay, lũ trên sông Cầu, sông Thương (Bắc Ninh) tiếp tục lên; trên sông Lục Nam (Bắc Ninh) xuống chậm; mực nước các sông khác ở Bắc Bộ đang lên.
Thời tiết hôm nay (10/9): Bắc Bộ mưa lớn

Thời tiết hôm nay (10/9): Bắc Bộ mưa lớn

Theo Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, đêm qua và sáng sớm nay (10/9), khu vực Bắc Bộ, Thanh Hóa và Nghệ An, cao nguyên Trung Bộ và Nam Bộ có mưa rào và dông cục bộ.
Thời tiết hôm nay (01/8): Hà Nội có mưa dông, cảnh báo lốc sét

Thời tiết hôm nay (01/8): Hà Nội có mưa dông, cảnh báo lốc sét

Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia đưa ra thông tin dự báo thời tiết Hà Nội và các khu vực khác trên cả nước ngày và đêm 01/8.
Đơn giản hóa thủ tục hành chính về kinh doanh dịch vụ việc làm và đưa người lao động đi làm việc nước ngoài

Đơn giản hóa thủ tục hành chính về kinh doanh dịch vụ việc làm và đưa người lao động đi làm việc nước ngoài

Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình ký Quyết định số 2020/QĐ-TTg ngày 13/9/2025 việc phê duyệt Phương án cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh thuộc phạm vi quản lý của Bộ Nội vụ.
Người dân chủ động theo dõi thời tiết, chằng chống nhà cửa, sẵn sàng ứng phó bão số 3 (Wipha)

Người dân chủ động theo dõi thời tiết, chằng chống nhà cửa, sẵn sàng ứng phó bão số 3 (Wipha)

Sáng 19/7, bão số 3 (Wipha) đã vượt qua đảo Lu Dông (Philippines), tiến vào Biển Đông với cường độ ngày càng mạnh. Dự báo trong những ngày tới, bão có thể đạt cấp 12, giật cấp 14, gây mưa lớn, biển động dữ dội, nguy cơ cao xảy ra lốc xoáy, sạt lở. Cơ quan chức năng khuyến cáo người dân cần theo dõi sát các bản tin dự báo thời tiết, chủ động phòng tránh, chằng chống nhà cửa, không ra khơi và chuẩn bị các phương án ứng phó thiên tai phù hợp.
Mặt trận Tổ quốc hướng dẫn cách hỗ trợ khắc phục thiệt hại do bão số 10 (Bualoi)

Mặt trận Tổ quốc hướng dẫn cách hỗ trợ khắc phục thiệt hại do bão số 10 (Bualoi)

Ngày 3/10, Ban Vận động cứu trợ Trung ương (Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam) ban hành Hướng dẫn số 16 về mức hỗ trợ một số nội dung chi từ nguồn đóng góp tự nguyện, theo quy định tại Điều 11 Nghị định 93/2021/NĐ-CP của Chính phủ. Văn bản này được áp dụng cho đợt hỗ trợ các địa phương khắc phục thiệt hại nặng nề do cơn bão số 10 (Bualoi) gây ra.
Phiên bản di động