Trang chủ Văn hóa - Du lịch
10:49 | 06/02/2020 GMT+7

Rằm tháng Giêng - Tết Nguyên tiêu có ý nghĩa gì?

aa
Tết Nguyên tiêu - rằm tháng Giêng vốn bắt nguồn từ Trung Quốc, nhưng qua thời gian, đã trở thành một nét văn hoá tín ngưỡng đặc sắc của Việt Nam với rất nhiều ý nghĩa sâu sắc.
ram thang gieng tet nguyen tieu co y nghia gi Rằm tháng Giêng 2020: Những điều kiêng kỵ không thể bỏ qua
ram thang gieng tet nguyen tieu co y nghia gi Rằm tháng Giêng là Tết gì?

Nguồn gốc xa xưa của ngày Tết Nguyên tiêu - rằm tháng Giêng

Có nhiều câu chuyện truyền miệng kể về sự tích Tết Nguyên tiêu. Trong đó, chuyện kể về một con thiên nga trên thiên đình là giai thoại khá phổ biến và được nhiều người truyền tai.

Theo đó, Ngọc Hoàng rất yêu thích một con thiên nga trên thiên cung. Một ngày nọ, con thiên nga bay xuống hạ giới rồi bị thợ săn bắn chết. Ngọc Hoàng hay tin, nổi giận sai quân xuống trần thiêu trụi mọi thứ vào ngày 15 tháng Giêng Âm lịch.

Rất may, một vị quan trong triều không đồng tính với quyết định này nên đã hạ giới bày cách cho người trần thoát khỏi đại hoạ. Theo lời dặn của ông, đúng ngày rằm tháng Giêng, mọi nhà đều treo lồng đèn màu đỏ để Ngọc Hoàng nghĩ lệnh phòng hoả đã được thi hành.

Nhân gian thoát nạn và cứ đến ngày này hàng năm lại treo đèn lồng như một cách tưởng nhớ, trả ơn vị quan tốt bụng trên thiên đình.

Câu chuyện khác lại kể rằng, vào thời Tây Hán, các cung nữ vào dịp Tết rất nhớ nhà, nhưng không được về thăm do cung vua canh phòng cẩn mật. Một cung nữ tên Nguyên Tiêu vì quá cô đơn, buồn tủi mà đã nhảy xuống giếng tự kết liễu cuộc đời.

Lúc đó, Đông Phương Sóc - vị quan dưới thời Hán Vũ Đế đã kịp thời cứu sống cung nữ này. Ông cũng bày cách khiến nhà vua giao cung nữ Nguyên Tiêu làm bánh trôi tế thần linh, tránh kiếp nạn kinh thành bị Ngọc Hoàng dùng lửa thiêu trụi.

ram thang gieng tet nguyen tieu co y nghia gi
Người dân thường treo nhiều đèn lồng trong ngày Tết Nguyên tiêu (Ảnh minh hoạ: Thanh niên)

Mưu kế thuận buồm xuôi gió, nhà vua thưởng cho cung nữ Nguyên Tiêu về thăm nhà. Kể từ đó, ngày 15 tháng Giêng thành ngày Tết Nguyên tiêu (theo tên gọi của cung nữ), bánh trôi cũng trở thành món ăn không thể thiếu trong ngày này.

Theo một câu chuyện khác, vua Hán Văn lên ngôi đúng ngày rằm tháng Giêng nên hàng năm cứ đến đêm ngày rằm này lại ra ngoài chung vui với người dân. Chữ đêm (dạ) trong cổ ngữ Trung Hoa đọc là Tiêu, lại là đêm rằm đầu tiên của năm nên Hán Văn gọi là ngày Tết Nguyên tiêu.

Ngoài ra, còn có tích kể Tết Nguyên tiêu được gọi là Tết Trạng nguyên vì vào ngày rằm đầu tiên của năm, vua mời các trạng nguyên đến yến tiệc, cùng xem hoa thường nguyệt tại vườn thượng uyển...

Ý nghĩa đẹp đẽ của Tết Nguyên tiêu tại Việt Nam

Tết Nguyên tiêu bắt đầu từ giữa đêm 14 (đêm trước trăng rằm) cho đến nửa đêm ngày 15 tháng Giêng Âm lịch.

Dù có nhiều sự tích khác nhau về nguồn gốc, song ở Việt Nam cũng như tại Trung Quốc, Tết Nguyên tiêu đều mang ý nghĩa về sự đoàn tụ, đoàn viên gia đình. Đây là dịp để cả gia đình quây quần bên nhau, cùng nấu ăn, trò chuyện rồi thưởng trà, ăn bánh trôi nước và ngắm trăng.

Ngày rằm tháng Giêng - Tết Nguyên tiêu còn được coi là "Tết muộn" vì diễn ra ngay sau Tết Nguyên đán, là cơ hội để đoàn viên với gia đình nào không may có người thân bị ốm, đi vắng vào đúng dịp Tết Nguyên đán.

ram thang gieng tet nguyen tieu co y nghia gi
Bánh trôi nước là món ăn không thể thiếu trong ngày Tết Nguyên tiêu (Ảnh: dfic.cn)

Theo quan niệm của người Việt, "đầu xuôi đuôi lọt" tức là thời khắc đầu tiên trong năm rất quan trọng. Ngày mùng 1 tháng Giêng là Tết Nguyên đán, ngày 15 tháng Giêng là Tết Nguyên tiêu và cả 2 đều mang hy vọng khởi đầu cho một năm mới hanh thông, an khang thịnh vượng.

Sau nhiều thế kỷ du nhập vào Việt Nam, ngày rằm tháng Giêng hay Tết Nguyên tiêu đã dần trở thành một ngày Tết mang bản sắc rất riêng của người dân Việt Nam, thấm nhuần Phật pháp và là dịp để người dân tỏ lòng thành kính với các vị thần, Phật, với gia tiên.

Với ý nghĩa đó, rằm tháng Giêng là 1 trong 4 ngày rằm lớn trong năm mà người Việt, đặc biệt là các Phật tử, thường viếng chùa lễ Phật, cầu gia đạo bình an, phong điều vũ thuận, quốc thái dân an.

Dân gian có câu "Lễ Phật quanh năm không bằng rằm tháng Giêng" để nhấn mạnh sự quan trọng của ngày rằm tháng Giêng trong tâm thức người Việt. Thời điểm ngày rằm đầu tiên của năm trùng với lễ Thượng nguyên và Tết Nguyên tiêu, thu hút sự tham gia đông đảo của Phật tử cũng như nhiều người dân.

Năm nay Canh Tý 2020, Tết Nguyên tiêu là thứ 7 ngày 8 tháng 2 Dương lịch. Đây là ngày Tân Tỵ, ngũ hành Kim, ngày Hoàng đạo, thích hợp cho nhiều việc như đính hôn, cúng tế, cầu phúc, cầu tự, thăm hỏi người thân bạn bè, nhập học... nhưng cũng có nhiều điều kiêng kỵ.

ram thang gieng tet nguyen tieu co y nghia gi Những điều kiêng kỵ trong đêm giao thừa để năm mới Canh Tý 2020 may mắn, bình an

Để năm mới may mắn, bình an, cần lưu ý một số điều trong đêm giao thừa như kiêng kỵ mặc quần áo đen - ...

ram thang gieng tet nguyen tieu co y nghia gi Những lưu ý khi cúng giao thừa năm Canh Tý 2020

Cúng giao thừa sớm được không, nên cúng giao thừa vào mấy giờ, cúng trong nhà hay ngoài trời trước...là một số băn khoăn khi ...

ram thang gieng tet nguyen tieu co y nghia gi Cúng giao thừa, gia chủ không thể bỏ qua những lưu ý này

Người đứng làm lễ cúng giao thừa cần tắm rửa sạch sẽ, kiêng làm chuyện vợ chồng trước 2 ngày, tư thế cúng đúng chuẩn... ...

Nam Linh
Nguồn:

Tin bài liên quan

[Ảnh] Lễ cúng Rằm tháng Giêng - Nét đẹp văn hoá truyền thống Việt Nam

[Ảnh] Lễ cúng Rằm tháng Giêng - Nét đẹp văn hoá truyền thống Việt Nam

Mỗi dịp Rằm tháng Giêng, hay còn gọi là Tết Nguyên Tiêu, theo phong tục truyền thống, mỗi gia đình Việt đều chuẩn bị mâm cỗ cúng thành kính dâng lên tổ tiên và các đấng thần linh, thể hiện lòng biết ơn, tôn kính đối với những người đi trước và cầu mong một năm mới an lành, may mắn.
Quảng Nam đón danh hiệu Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia cho lễ hội Tết Nguyên tiêu Hội An

Quảng Nam đón danh hiệu Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia cho lễ hội Tết Nguyên tiêu Hội An

Ngày 5/2, TP. Hội An, tỉnh Quảng Nam đã tổ chức Lễ đón nhận danh hiệu Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia cho lễ hội Tết Nguyên tiêu Hội An.
Lễ cầu an ngày rằm tháng Giêng tại Lào

Lễ cầu an ngày rằm tháng Giêng tại Lào

Sáng 5/2, tức rằm tháng Giêng năm Quý Mão 2023, chư tăng chùa Phật Tích cùng bà con kiều bào người Việt Nam tại thủ đô Vientiane (Lào) tổ chức Lễ Nguyên tiêu, cầu cho một năm mới bình an, hạnh phúc.

Các tin bài khác

Alicia Keys, chủ nhân 17 giải Grammy, sẽ biểu diễn tại 8Wonder Winter 2025

Alicia Keys, chủ nhân 17 giải Grammy, sẽ biểu diễn tại 8Wonder Winter 2025

8Wonder chính thức công bố ngôi sao Alicia Keys sẽ là nghệ sĩ quốc tế đảm nhận vai trò headliner của đại nhạc hội “8Wonder Winter 2025: Symphony of Stars”, diễn ra vào ngày 6/12/2025 tại Trung tâm Triển lãm Việt Nam (đường Cầu Tứ Liên, Đông Anh, Hà Nội). Bên cạnh màn trình diễn được mong chờ bậc nhất của Alicia Keys, 8Wonder Winter năm nay quy tụ dàn nghệ sĩ hàng đầu Việt Nam và quốc tế, hứa hẹn mang đến một hành trình âm nhạc rực rỡ sắc màu, nơi mọi cung bậc cảm xúc thăng hoa và mỗi khoảnh khắc đọng lại trọn vẹn trong ký ức khán giả.
Liên hoan Phim Italia 2025 - Hành trình điện ảnh mang tinh thần Ý đến Hà Nội

Liên hoan Phim Italia 2025 - Hành trình điện ảnh mang tinh thần Ý đến Hà Nội

Từ ngày 20-25/10/2025, khán giả yêu điện ảnh tại Hà Nội sẽ có dịp đắm mình trong không gian nghệ thuật đậm chất Ý tại Liên hoan Phim Italia 2025, diễn ra tại Trung tâm Chiếu phim Quốc gia (Hà Nội). Sự kiện do Đại sứ quán Italia tại Hà Nội phối hợp cùng Liên hoan Phim Châu Á tại Rome tổ chức, với các buổi chiếu bắt đầu lúc 19h30 hàng ngày.
Khai mạc Hội nghị Tổ chức các thành phố Di sản Thế giới khu vực Châu Á - Thái Bình Dương

Khai mạc Hội nghị Tổ chức các thành phố Di sản Thế giới khu vực Châu Á - Thái Bình Dương

Chiều 14/10, tại Khách sạn Silk Path, Ủy ban nhân dân thành phố Huế phối hợp với Tổ chức các Thành phố Di sản Thế giới khu vực châu Á-Thái Bình Dương (OWHC-AP) khai mạc Hội nghị Khu vực lần thứ 5 với chủ đề “Nâng cao khả năng sống vì sự phát triển bền vững của các Thành phố Di sản Thế giới”.
Hòa nhạc Việt Nam-Hàn Quốc tại Hà Nội chào mừng APEC 2025 Korea

Hòa nhạc Việt Nam-Hàn Quốc tại Hà Nội chào mừng APEC 2025 Korea

Ngày 14/10, tại Nhà hát Hồ Gươm, Hà Nội đã diễn ra chương trình hòa nhạc Việt Nam-Hàn Quốc chào mừng Hội nghị thượng đỉnh Diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á-Thái Bình Dương APEC 2025 tại Gyeongju (Hàn Quốc).

Đọc nhiều

Phát triển thực chất quan hệ Việt Nam - Fukushima (Nhật Bản) qua giao lưu và hợp tác nhân dân

Phát triển thực chất quan hệ Việt Nam - Fukushima (Nhật Bản) qua giao lưu và hợp tác nhân dân

Ngày 20/10 tại Hà Nội, Phó Chủ tịch thường trực Hội hữu nghị Việt Nam - Nhật Bản Bùi Khắc Sơn đã tiếp đoàn Hội hữu nghị Nhật Bản - Việt Nam tỉnh Fukushima do nghệ sĩ sáo Shakuhachi Tachibana Saburo dẫn đầu. Hai bên trao đổi về các biện pháp tăng cường giao lưu nhân dân, hợp tác văn hóa, y tế, nông nghiệp và các lĩnh vực cùng quan tâm, góp phần củng cố quan hệ hữu nghị giữa Việt Nam và Nhật Bản.
Trang bị kỹ năng an toàn số cho học sinh Việt Nam

Trang bị kỹ năng an toàn số cho học sinh Việt Nam

Chuỗi sự kiện truyền thông với chủ đề “Cùng nhau an toàn trực tuyến” vừa đồng loạt diễn ra tại 7 trường học trên địa bàn dự án của Plan International Việt Nam – mang đến cho học sinh những kiến thức thiết thực để bảo vệ bản thân trong không gian mạng.
Tin quốc tế ngày 22/10: Ukraine tăng ngân sách quốc phòng lên mức kỷ lục, Ba Lan cảnh báo bắt giữ Tổng thống Nga

Tin quốc tế ngày 22/10: Ukraine tăng ngân sách quốc phòng lên mức kỷ lục, Ba Lan cảnh báo bắt giữ Tổng thống Nga

Ukraine tăng ngân sách quốc phòng lên mức kỷ lục hơn 70 tỉ USD; Ba Lan cảnh báo bắt giữ Tổng thống Nga nếu bay qua không phận nước này; Cựu Tổng thống Pháp đầu tiên trong lịch sử phải thi hành án tù... là tin tức quốc tế đáng chú ý ngày 22/10.
Điện Biên: đổi mới nội dung, phương thức hoạt động công tác đối ngoại nhân dân

Điện Biên: đổi mới nội dung, phương thức hoạt động công tác đối ngoại nhân dân

Ngày 21/10, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị tỉnh Điện Biên tổ chức Đại hội lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030. Đại hội đã thống nhất cao về phương hướng hoạt động nhiệm kỳ 2025 - 2030, trong đó nhấn mạnh việc nâng cao nhận thức trong toàn hệ thống chính trị về tầm quan trọng của công tác đối ngoại nhân dân; đổi mới nội dung, phương thức hoạt động; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số, truyền thông hiện đại và gắn kết chặt chẽ với mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ chủ quyền biên giới quốc gia.
Quảng Trị và Xa Vẳn Na Khẹt diễn tập liên hợp ngăn chặn di cư tự do qua biên giới

Quảng Trị và Xa Vẳn Na Khẹt diễn tập liên hợp ngăn chặn di cư tự do qua biên giới

Ngày 16/10, tại khu vực Hướng Hóa (Quảng Trị), Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Quảng Trị phối hợp với Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Xa Vẳn Na Khẹt (Lào) tổ chức diễn tập liên hợp ngăn chặn người di cư tự do, xuất nhập cảnh trái phép qua biên giới Việt Nam – Lào.
Tập huấn công tác quản lý, bảo vệ biên giới cho 40 cán bộ biên phòng Lào

Tập huấn công tác quản lý, bảo vệ biên giới cho 40 cán bộ biên phòng Lào

Sáng 13/10, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Nghệ An tổ chức khai mạc lớp tập huấn công tác quản lý, bảo vệ biên giới cho 40 cán bộ Bộ đội Biên phòng thuộc Bộ Chỉ huy Quân sự các tỉnh Xiêng Khoảng và Hủa Phăn (CHDCND Lào).
Trao Nhà đồng đội cho gia đình quân nhân có hoàn cảnh khó khăn

Trao Nhà đồng đội cho gia đình quân nhân có hoàn cảnh khó khăn

Ngày 10/10, tại ấp Long Thới, xã Long Bình, tỉnh Đồng Tháp, Trung tâm Bảo đảm kỹ thuật (BĐKT), Vùng 2 Hải quân phối hợp với Quỹ học bổng Vừ A Dính và Câu lạc bộ “Vì Hoàng Sa-Trường Sa thân yêu" cùng cấp ủy, chính quyền địa phương tổ chức lễ bàn giao "Nhà đồng đội" tặng quân nhân có hoàn cảnh khó khăn.
infographic quan he huu nghi truyen thong va hop tac nhieu mat viet nam phan lan
quan he huu nghi truyen thong viet nam trieu tien
infographic khuyen cao ve chieu tro gia danh cong an de lua dao
infographic chien dich tu hao viet nam nhuom do khong gian mang chao mung quoc khanh 29
infographic 7 thang nam 2025 ha noi don 1836 trieu luot khach du lich
infographic dau hieu nhan biet lu quet
so doanh nghiep thanh lap moi va quay tro lai hoat dong tang 265
Xin chờ trong giây lát...
[Video] Lễ dâng y Kathina tại Đà Nẵng: Sợi dây gắn kết Phật giáo các nước châu Á
Cả nước hướng về Thái Nguyên: Chung tay giúp người dân vượt qua mưa lũ
Trailer lễ hội Văn hóa Thế giới tại Hà Nội lần thứ nhất
[Video] Không khí rộn ràng ngày khai giảng năm học mới trên cả nước
[Video] Petr Tsvetov: Việt Nam ấm áp và thân thuộc
Việt Nam - Cuba: 65 năm cùng chung nhịp đập
[Video] Thiếu tướng Lào kể chuyện nhân dân Việt Nam che chở giữa mưa bom 1972
[Video] Bạn bè quốc tế gửi lời chúc tới nhân dân Việt Nam
[Video] Nhiều hoạt động cứu trợ người dân Nghệ An bị lũ lụt
[Video] Người truyền cảm hứng về tình yêu nước
Sinh viên Lào đi chùa tắm Phật mừng Tết cổ truyền Bunpimay
[Video] 60 phút - Hành trình thay đổi cuộc đời
MV "Bắc Bling": Cụ già, em nhỏ ngân nga, du khách gần xa tỏ bày hứng thú
[Video] Dự án CAF: Ươm mầm những công dân toàn cầu tương lai
[Video] Du khách quốc tế trải nghiệm lễ Phật đầu năm tại chùa Tam Bảo (Đà Nẵng)
Thời tiết hôm nay (22/10): Bắc Bộ đón không khí lạnh, Trung Bộ mưa lớn do bão số 12

Thời tiết hôm nay (22/10): Bắc Bộ đón không khí lạnh, Trung Bộ mưa lớn do bão số 12

Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia cho biết hôm nay 22/10, thời tiết Bắc Bộ, Thanh Hóa và Nghệ An ngày nắng, đêm và sáng lạnh, vùng núi có nơi rét. Khu vực từ Hà Tĩnh đến Quảng Ngãi có mưa vừa, mưa to và dông, cục bộ có nơi mưa rất to do ảnh hưởng của hoàn lưu bão số 12 kết hợp với không khí lạnh tăng cường mạnh.
Thời tiết hôm nay (14/10): Mưa giông kéo dài ở nhiều nơi

Thời tiết hôm nay (14/10): Mưa giông kéo dài ở nhiều nơi

Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, đêm qua và sáng sớm nay (14/10), ở khu vực Đông Bắc Bộ, khu vực từ Thanh Hóa đến thành phố Huế, cao nguyên Trung Bộ và miền Đông Nam Bộ có mưa rào và giông rải rác, cục bộ có nơi mưa to.
Thời tiết hôm nay (10/9): Bắc Bộ mưa lớn

Thời tiết hôm nay (10/9): Bắc Bộ mưa lớn

Theo Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, đêm qua và sáng sớm nay (10/9), khu vực Bắc Bộ, Thanh Hóa và Nghệ An, cao nguyên Trung Bộ và Nam Bộ có mưa rào và dông cục bộ.
Thời tiết hôm nay (01/8): Hà Nội có mưa dông, cảnh báo lốc sét

Thời tiết hôm nay (01/8): Hà Nội có mưa dông, cảnh báo lốc sét

Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia đưa ra thông tin dự báo thời tiết Hà Nội và các khu vực khác trên cả nước ngày và đêm 01/8.
Đơn giản hóa thủ tục hành chính về kinh doanh dịch vụ việc làm và đưa người lao động đi làm việc nước ngoài

Đơn giản hóa thủ tục hành chính về kinh doanh dịch vụ việc làm và đưa người lao động đi làm việc nước ngoài

Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình ký Quyết định số 2020/QĐ-TTg ngày 13/9/2025 việc phê duyệt Phương án cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh thuộc phạm vi quản lý của Bộ Nội vụ.
Người dân chủ động theo dõi thời tiết, chằng chống nhà cửa, sẵn sàng ứng phó bão số 3 (Wipha)

Người dân chủ động theo dõi thời tiết, chằng chống nhà cửa, sẵn sàng ứng phó bão số 3 (Wipha)

Sáng 19/7, bão số 3 (Wipha) đã vượt qua đảo Lu Dông (Philippines), tiến vào Biển Đông với cường độ ngày càng mạnh. Dự báo trong những ngày tới, bão có thể đạt cấp 12, giật cấp 14, gây mưa lớn, biển động dữ dội, nguy cơ cao xảy ra lốc xoáy, sạt lở. Cơ quan chức năng khuyến cáo người dân cần theo dõi sát các bản tin dự báo thời tiết, chủ động phòng tránh, chằng chống nhà cửa, không ra khơi và chuẩn bị các phương án ứng phó thiên tai phù hợp.
Phiên bản di động