Trang chủ Văn hóa - Du lịch
10:49 | 06/02/2020 GMT+7

Rằm tháng Giêng - Tết Nguyên tiêu có ý nghĩa gì?

aa
Tết Nguyên tiêu - rằm tháng Giêng vốn bắt nguồn từ Trung Quốc, nhưng qua thời gian, đã trở thành một nét văn hoá tín ngưỡng đặc sắc của Việt Nam với rất nhiều ý nghĩa sâu sắc.
ram thang gieng tet nguyen tieu co y nghia gi Rằm tháng Giêng 2020: Những điều kiêng kỵ không thể bỏ qua
ram thang gieng tet nguyen tieu co y nghia gi Rằm tháng Giêng là Tết gì?

Nguồn gốc xa xưa của ngày Tết Nguyên tiêu - rằm tháng Giêng

Có nhiều câu chuyện truyền miệng kể về sự tích Tết Nguyên tiêu. Trong đó, chuyện kể về một con thiên nga trên thiên đình là giai thoại khá phổ biến và được nhiều người truyền tai.

Theo đó, Ngọc Hoàng rất yêu thích một con thiên nga trên thiên cung. Một ngày nọ, con thiên nga bay xuống hạ giới rồi bị thợ săn bắn chết. Ngọc Hoàng hay tin, nổi giận sai quân xuống trần thiêu trụi mọi thứ vào ngày 15 tháng Giêng Âm lịch.

Rất may, một vị quan trong triều không đồng tính với quyết định này nên đã hạ giới bày cách cho người trần thoát khỏi đại hoạ. Theo lời dặn của ông, đúng ngày rằm tháng Giêng, mọi nhà đều treo lồng đèn màu đỏ để Ngọc Hoàng nghĩ lệnh phòng hoả đã được thi hành.

Nhân gian thoát nạn và cứ đến ngày này hàng năm lại treo đèn lồng như một cách tưởng nhớ, trả ơn vị quan tốt bụng trên thiên đình.

Câu chuyện khác lại kể rằng, vào thời Tây Hán, các cung nữ vào dịp Tết rất nhớ nhà, nhưng không được về thăm do cung vua canh phòng cẩn mật. Một cung nữ tên Nguyên Tiêu vì quá cô đơn, buồn tủi mà đã nhảy xuống giếng tự kết liễu cuộc đời.

Lúc đó, Đông Phương Sóc - vị quan dưới thời Hán Vũ Đế đã kịp thời cứu sống cung nữ này. Ông cũng bày cách khiến nhà vua giao cung nữ Nguyên Tiêu làm bánh trôi tế thần linh, tránh kiếp nạn kinh thành bị Ngọc Hoàng dùng lửa thiêu trụi.

ram thang gieng tet nguyen tieu co y nghia gi
Người dân thường treo nhiều đèn lồng trong ngày Tết Nguyên tiêu (Ảnh minh hoạ: Thanh niên)

Mưu kế thuận buồm xuôi gió, nhà vua thưởng cho cung nữ Nguyên Tiêu về thăm nhà. Kể từ đó, ngày 15 tháng Giêng thành ngày Tết Nguyên tiêu (theo tên gọi của cung nữ), bánh trôi cũng trở thành món ăn không thể thiếu trong ngày này.

Theo một câu chuyện khác, vua Hán Văn lên ngôi đúng ngày rằm tháng Giêng nên hàng năm cứ đến đêm ngày rằm này lại ra ngoài chung vui với người dân. Chữ đêm (dạ) trong cổ ngữ Trung Hoa đọc là Tiêu, lại là đêm rằm đầu tiên của năm nên Hán Văn gọi là ngày Tết Nguyên tiêu.

Ngoài ra, còn có tích kể Tết Nguyên tiêu được gọi là Tết Trạng nguyên vì vào ngày rằm đầu tiên của năm, vua mời các trạng nguyên đến yến tiệc, cùng xem hoa thường nguyệt tại vườn thượng uyển...

Ý nghĩa đẹp đẽ của Tết Nguyên tiêu tại Việt Nam

Tết Nguyên tiêu bắt đầu từ giữa đêm 14 (đêm trước trăng rằm) cho đến nửa đêm ngày 15 tháng Giêng Âm lịch.

Dù có nhiều sự tích khác nhau về nguồn gốc, song ở Việt Nam cũng như tại Trung Quốc, Tết Nguyên tiêu đều mang ý nghĩa về sự đoàn tụ, đoàn viên gia đình. Đây là dịp để cả gia đình quây quần bên nhau, cùng nấu ăn, trò chuyện rồi thưởng trà, ăn bánh trôi nước và ngắm trăng.

Ngày rằm tháng Giêng - Tết Nguyên tiêu còn được coi là "Tết muộn" vì diễn ra ngay sau Tết Nguyên đán, là cơ hội để đoàn viên với gia đình nào không may có người thân bị ốm, đi vắng vào đúng dịp Tết Nguyên đán.

ram thang gieng tet nguyen tieu co y nghia gi
Bánh trôi nước là món ăn không thể thiếu trong ngày Tết Nguyên tiêu (Ảnh: dfic.cn)

Theo quan niệm của người Việt, "đầu xuôi đuôi lọt" tức là thời khắc đầu tiên trong năm rất quan trọng. Ngày mùng 1 tháng Giêng là Tết Nguyên đán, ngày 15 tháng Giêng là Tết Nguyên tiêu và cả 2 đều mang hy vọng khởi đầu cho một năm mới hanh thông, an khang thịnh vượng.

Sau nhiều thế kỷ du nhập vào Việt Nam, ngày rằm tháng Giêng hay Tết Nguyên tiêu đã dần trở thành một ngày Tết mang bản sắc rất riêng của người dân Việt Nam, thấm nhuần Phật pháp và là dịp để người dân tỏ lòng thành kính với các vị thần, Phật, với gia tiên.

Với ý nghĩa đó, rằm tháng Giêng là 1 trong 4 ngày rằm lớn trong năm mà người Việt, đặc biệt là các Phật tử, thường viếng chùa lễ Phật, cầu gia đạo bình an, phong điều vũ thuận, quốc thái dân an.

Dân gian có câu "Lễ Phật quanh năm không bằng rằm tháng Giêng" để nhấn mạnh sự quan trọng của ngày rằm tháng Giêng trong tâm thức người Việt. Thời điểm ngày rằm đầu tiên của năm trùng với lễ Thượng nguyên và Tết Nguyên tiêu, thu hút sự tham gia đông đảo của Phật tử cũng như nhiều người dân.

Năm nay Canh Tý 2020, Tết Nguyên tiêu là thứ 7 ngày 8 tháng 2 Dương lịch. Đây là ngày Tân Tỵ, ngũ hành Kim, ngày Hoàng đạo, thích hợp cho nhiều việc như đính hôn, cúng tế, cầu phúc, cầu tự, thăm hỏi người thân bạn bè, nhập học... nhưng cũng có nhiều điều kiêng kỵ.

ram thang gieng tet nguyen tieu co y nghia gi Những điều kiêng kỵ trong đêm giao thừa để năm mới Canh Tý 2020 may mắn, bình an

Để năm mới may mắn, bình an, cần lưu ý một số điều trong đêm giao thừa như kiêng kỵ mặc quần áo đen - ...

ram thang gieng tet nguyen tieu co y nghia gi Những lưu ý khi cúng giao thừa năm Canh Tý 2020

Cúng giao thừa sớm được không, nên cúng giao thừa vào mấy giờ, cúng trong nhà hay ngoài trời trước...là một số băn khoăn khi ...

ram thang gieng tet nguyen tieu co y nghia gi Cúng giao thừa, gia chủ không thể bỏ qua những lưu ý này

Người đứng làm lễ cúng giao thừa cần tắm rửa sạch sẽ, kiêng làm chuyện vợ chồng trước 2 ngày, tư thế cúng đúng chuẩn... ...

Nam Linh
Nguồn:

Tin bài liên quan

[Ảnh] Lễ cúng Rằm tháng Giêng - Nét đẹp văn hoá truyền thống Việt Nam

[Ảnh] Lễ cúng Rằm tháng Giêng - Nét đẹp văn hoá truyền thống Việt Nam

Mỗi dịp Rằm tháng Giêng, hay còn gọi là Tết Nguyên Tiêu, theo phong tục truyền thống, mỗi gia đình Việt đều chuẩn bị mâm cỗ cúng thành kính dâng lên tổ tiên và các đấng thần linh, thể hiện lòng biết ơn, tôn kính đối với những người đi trước và cầu mong một năm mới an lành, may mắn.
Quảng Nam đón danh hiệu Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia cho lễ hội Tết Nguyên tiêu Hội An

Quảng Nam đón danh hiệu Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia cho lễ hội Tết Nguyên tiêu Hội An

Ngày 5/2, TP. Hội An, tỉnh Quảng Nam đã tổ chức Lễ đón nhận danh hiệu Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia cho lễ hội Tết Nguyên tiêu Hội An.
Lễ cầu an ngày rằm tháng Giêng tại Lào

Lễ cầu an ngày rằm tháng Giêng tại Lào

Sáng 5/2, tức rằm tháng Giêng năm Quý Mão 2023, chư tăng chùa Phật Tích cùng bà con kiều bào người Việt Nam tại thủ đô Vientiane (Lào) tổ chức Lễ Nguyên tiêu, cầu cho một năm mới bình an, hạnh phúc.

Các tin bài khác

Khai mạc Ngày hội “Tinh hoa văn hóa ẩm thực Cà Mau”

Khai mạc Ngày hội “Tinh hoa văn hóa ẩm thực Cà Mau”

Tối 27/9, tại Quảng trường Hùng Vương (phường Bạc Liêu), UBND tỉnh Cà Mau phối hợp cùng UBND thành phố Hồ Chí Minh và Hiệp hội Du lịch Việt Nam tổ chức khai mạc Ngày hội “Tinh hoa văn hóa ẩm thực Cà Mau”. Sự kiện là điểm nhấn đặc biệt trong chuỗi hoạt động hưởng ứng Ngày Du lịch thế giới 27/9, góp phần quảng bá hình ảnh du lịch Cà Mau đến với bạn bè trong nước và quốc tế.
“Địa chỉ đỏ” Quảng Trị: Nơi tiếp nối ký ức từ giới tuyến sinh tử

“Địa chỉ đỏ” Quảng Trị: Nơi tiếp nối ký ức từ giới tuyến sinh tử

“Các anh chị ơi, Long Đại giờ đẹp lắm. Các bến phà đều rất yên bình, tất cả mọi người đều nhớ, đều biết ơn các anh chị nhiều lắm…”, MC Lại Văn Sâm khiến những người xem chương trình “Lời tri ân - Dòng sông hoa lửa” lặng đi với lời chia sẻ đầy xúc động gửi đến các liệt sĩ đã hy sinh tại Bến phà 2 Long Đại. Từng là “tọa độ lửa” trong kháng chiến chống Mỹ, Long Đại giờ đây đã chuyển mình mạnh mẽ, trở thành một vùng đất bình yên và ngày càng phát triển.
Trịnh Hữu Ngọc: Giữa hữu hạn và vô thường

Trịnh Hữu Ngọc: Giữa hữu hạn và vô thường

Trịnh Hữu Ngọc (1912–1997) là một gương mặt lặng lẽ nhưng khác biệt trong mỹ thuật Việt Nam hiện đại.
Sắc màu nghệ thuật Trung thu Việt - Trung tại Đà Nẵng

Sắc màu nghệ thuật Trung thu Việt - Trung tại Đà Nẵng

Ngày 24/9, tại Đà Nẵng diễn ra chương trình nghệ thuật "Chung một mái nhà, cùng một vầng trăng - Tết Trung thu" với 13 tiết mục đặc sắc do đoàn nghệ thuật Liễu Châu (Quảng Tây, Trung Quốc) biểu diễn, nhân kỷ niệm 75 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Trung Quốc và Năm Giao lưu Nhân văn Việt - Trung 2025.

Đọc nhiều

Ngoại giao văn hóa và giao lưu nhân dân: Nền tảng kết nối tương lai Việt – Nga

Ngoại giao văn hóa và giao lưu nhân dân: Nền tảng kết nối tương lai Việt – Nga

Ngày 30/9, tại Hà Nội, trong khuôn khổ Diễn đàn nhân dân Việt - Nga lần thứ nhất do Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam phối hợp cùng Ủy ban Đối ngoại Saint-Petersburg và Quỹ thúc đẩy phát triển hợp tác Nga - Việt “Truyền thống và Hữu nghị” tổ chức, đã diễn ra hội thảo “Văn hoá, giáo dục, nghệ thuật: kết nối di sản và tương lai”. Buổi hội thảo khẳng định tầm quan trọng của ngoại giao văn hóa và giao lưu nhân dân.
Bế mạc Diễn đàn nhân dân Việt - Nga lần thứ nhất: thành công trên ba phương diện

Bế mạc Diễn đàn nhân dân Việt - Nga lần thứ nhất: thành công trên ba phương diện

Sau hai ngày làm việc tại Hà Nội, ngày 01/10, Diễn đàn nhân dân Việt - Nga lần thứ nhất đã bế mạc. Phát biểu tổng kết, ông Nguyễn Quốc Hùng, Giám đốc Quỹ thúc đẩy phát triển hợp tác Nga - Việt “Truyền thống và Hữu nghị”, thành viên Ban Tổ chức nhận xét, Diễn đàn thành công trên ba phương diện: hiện thực hóa tư tưởng “ngoại giao tâm công” của Chủ tịch Hồ Chí Minh; kế thừa thành quả từ các hoạt động ngoại giao nhân dân giữa hai nước; và áp dụng cách tiếp cận sáng tạo, hiện đại, tạo động lực mới cho quan hệ nhân dân Việt - Nga.
Khoa học, công nghệ, y tế: Động lực mới cho hợp tác Việt - Nga

Khoa học, công nghệ, y tế: Động lực mới cho hợp tác Việt - Nga

Ngày 30/9 tại Hà Nội, trong khuôn khổ Diễn đàn Nhân dân Việt - Nga lần thứ nhất, Hội thảo "Khoa học, công nghệ, y tế; động lực mới cho hợp tác" đã quy tụ nhiều học giả, nhà quản lý và chuyên gia hai nước, tập trung bàn thảo những lĩnh vực then chốt có thể trở thành động lực mới thúc đẩy quan hệ đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam - Liên bang Nga.
Nghệ An ước tính thiệt hại hơn 1.400 tỉ đồng do bão số 10

Nghệ An ước tính thiệt hại hơn 1.400 tỉ đồng do bão số 10

Theo báo cáo nhanh của Ban Chỉ huy Phòng thủ dân sự (PTDS) tỉnh Nghệ An, dù đã chủ động ứng phó, tuy nhiên, trước sức gió mạnh, bão số 10 (bão Bualoi) vẫn gây thiệt hại lớn khiến 1 người chết, 11 người bị thương,... với tổng thiệt hại ước tính khoảng hơn 1.400 tỉ đồng.
Việt Nam “Tuyên chiến với tình trạng khai thác IUU”: Vì uy tín của quốc gia

Việt Nam “Tuyên chiến với tình trạng khai thác IUU”: Vì uy tín của quốc gia

Quyết tâm gỡ "thẻ vàng" IUU, Thủ tướng Chính phủ đặt mục tiêu đến ngày 15/11/2025 sẽ chấm dứt tình trạng khai thác IUU; người đứng đầu bộ, ngành, địa phương sẽ bị xử lý xử lý nếu không thực hiện tốt.
Trạm ra đa Hải quân tiếp nhận người dân đến tránh bão

Trạm ra đa Hải quân tiếp nhận người dân đến tránh bão

Ngày 28/9, tại đặc khu Cồn Cỏ (tỉnh Quảng Trị), Trạm ra đa 540 (Trung đoàn 351, Vùng 3 Hải quân) đã tiếp nhận 5 người dân trên địa bàn đến tránh trú bão tại đơn vị.
Vùng 3 Hải quân sẵn sàng giúp người dân ứng phó với cơn bão số 10

Vùng 3 Hải quân sẵn sàng giúp người dân ứng phó với cơn bão số 10

Trong 2 ngày 26 và 27/9, tại thành phố Đà Nẵng - Trước diễn biến phức tạp của cơn bão số 10, Bộ Tư lệnh Vùng 3 Hải quân đã và đang chủ động triển khai đồng bộ, quyết liệt các biện pháp phòng, chống thiên tai, bão lũ nhằm đảm bảo an toàn tuyệt đối cho người, phương tiện, vũ khí trang bị và sẵn sàng hỗ trợ nhân dân khi có tình huống khẩn cấp.
infographic khuyen cao ve chieu tro gia danh cong an de lua dao
infographic chien dich tu hao viet nam nhuom do khong gian mang chao mung quoc khanh 29
infographic 7 thang nam 2025 ha noi don 1836 trieu luot khach du lich
infographic dau hieu nhan biet lu quet
so doanh nghiep thanh lap moi va quay tro lai hoat dong tang 265
infographic ky nang tranh bay lua dao du lich mua cao diem
infographics canh bao gia mao loi dung danh nghia mat tran to quoc de huy dong ung ho
Xin chờ trong giây lát...
[Video] Không khí rộn ràng ngày khai giảng năm học mới trên cả nước
[Video] Petr Tsvetov: Việt Nam ấm áp và thân thuộc
Việt Nam - Cuba: 65 năm cùng chung nhịp đập
[Video] Thiếu tướng Lào kể chuyện nhân dân Việt Nam che chở giữa mưa bom 1972
[Video] Bạn bè quốc tế gửi lời chúc tới nhân dân Việt Nam
[Video] Nhiều hoạt động cứu trợ người dân Nghệ An bị lũ lụt
[Video] Người truyền cảm hứng về tình yêu nước
Sinh viên Lào đi chùa tắm Phật mừng Tết cổ truyền Bunpimay
[Video] 60 phút - Hành trình thay đổi cuộc đời
MV "Bắc Bling": Cụ già, em nhỏ ngân nga, du khách gần xa tỏ bày hứng thú
[Video] Dự án CAF: Ươm mầm những công dân toàn cầu tương lai
[Video] Du khách quốc tế trải nghiệm lễ Phật đầu năm tại chùa Tam Bảo (Đà Nẵng)
Tết của bác sĩ trực cấp cứu - hồi sức tích cực
Đại sứ nhóm G4 hát "Năm qua đã làm gì"
[Video] Bản hòa ca tình hữu nghị chào năm mới 2025
Bão Bualoi tiến vào Biển Đông trở thành cơn bão số 10

Bão Bualoi tiến vào Biển Đông trở thành cơn bão số 10

Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, tối 26/9, bão Bualoi vào Biển Đông trở thành cơn bão số 10 trong năm 2025. Bão di chuyển rất nhanh, cường độ mạnh, phạm vi ảnh hưởng rộng, có thể gây tổ hợp nhiều loại hình thiên tai: gió mạnh, mưa lớn, lũ, lũ quét, sạt lở đất, ngập lụt ven biển.
Thời tiết hôm nay (10/9): Bắc Bộ mưa lớn

Thời tiết hôm nay (10/9): Bắc Bộ mưa lớn

Theo Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, đêm qua và sáng sớm nay (10/9), khu vực Bắc Bộ, Thanh Hóa và Nghệ An, cao nguyên Trung Bộ và Nam Bộ có mưa rào và dông cục bộ.
Thời tiết hôm nay (01/8): Hà Nội có mưa dông, cảnh báo lốc sét

Thời tiết hôm nay (01/8): Hà Nội có mưa dông, cảnh báo lốc sét

Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia đưa ra thông tin dự báo thời tiết Hà Nội và các khu vực khác trên cả nước ngày và đêm 01/8.
Đơn giản hóa thủ tục hành chính về kinh doanh dịch vụ việc làm và đưa người lao động đi làm việc nước ngoài

Đơn giản hóa thủ tục hành chính về kinh doanh dịch vụ việc làm và đưa người lao động đi làm việc nước ngoài

Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình ký Quyết định số 2020/QĐ-TTg ngày 13/9/2025 việc phê duyệt Phương án cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh thuộc phạm vi quản lý của Bộ Nội vụ.
Người dân chủ động theo dõi thời tiết, chằng chống nhà cửa, sẵn sàng ứng phó bão số 3 (Wipha)

Người dân chủ động theo dõi thời tiết, chằng chống nhà cửa, sẵn sàng ứng phó bão số 3 (Wipha)

Sáng 19/7, bão số 3 (Wipha) đã vượt qua đảo Lu Dông (Philippines), tiến vào Biển Đông với cường độ ngày càng mạnh. Dự báo trong những ngày tới, bão có thể đạt cấp 12, giật cấp 14, gây mưa lớn, biển động dữ dội, nguy cơ cao xảy ra lốc xoáy, sạt lở. Cơ quan chức năng khuyến cáo người dân cần theo dõi sát các bản tin dự báo thời tiết, chủ động phòng tránh, chằng chống nhà cửa, không ra khơi và chuẩn bị các phương án ứng phó thiên tai phù hợp.
Những khuyến cáo người dân cần lưu ý để đảm bảo an toàn trước, trong và sau bão số 3

Những khuyến cáo người dân cần lưu ý để đảm bảo an toàn trước, trong và sau bão số 3

Sáng 20/7, cường độ bão số 3 (Wipha) mạnh lên đầu cấp 12 (118-133km/h), giật cấp 15. Dự báo trong hôm nay và những ngày tới, bão sẽ tiếp tục di chuyển theo hướng tây, sau chuyển tây tây nam hướng về phía nước ta với tốc độ 20-25km/h. Trước diễn biến của bão, Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) hướng dẫn kỹ năng ứng phó với bão số 3 và mưa lũ sau bão.
Phiên bản di động