Trang chủ Hữu nghị Thân gửi Việt Nam
08:54 | 17/11/2020 GMT+7

Mạc Đĩnh Chi - nhà ngoại giao tài hoa và đào hoa

aa
Năm 1309, Trạng nguyên Mạc Đĩnh Chi được vua Trần cử làm Chánh sứ, đi sứ nhà Nguyên (Trung Quốc). Khi đoàn sứ bộ tới cửa khẩu, quan quân Nguyên đóng cửa không cho đi. Họ thử tài vị chánh sứ Việt Nam bằng vế xuất đối hiểm hóc: “Quá quan trì, quan quan bế, nguyện quá khách quá quan”. Nghĩa là: Tới cửa ải trễ, cửa quan đóng, mời khách qua đường cứ qua. Chỉ trong một vế đối 11 chữ, sử dụng trùng lặp 4 chữ “quan” và 3 chữ “quá”. Không ngờ, Mạc Đĩnh Chi đối lại dễ dàng bằng một vế đối rất tự nhiên, như một câu hỏi tế nhị: “Tiên đối dị, đối đối nan, thỉnh Tiên sinh tiên đối”. Nghĩa là: Ra câu đối dễ, đối câu đối khó, xin mời tiên sinh đối trước. Trong vế đối, Mạc Đĩnh Chi sử dụng 4 từ “đối” và 3 chữ “tiên” trùng lặp. Viên quan coi cửa khẩu tâm phục, liền sai người mở cổng.
Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam Daniel J. Kritenbrink: Đối ngoại nhân dân là một trong những nền tảng của quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam Daniel J. Kritenbrink: Đối ngoại nhân dân là một trong những nền tảng của quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ

Kỷ niệm 70 năm Ngày truyền thống (17/11/1950-17/11/2020) của Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam, Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam ...

Văn hóa hòa bình Hồ Chí Minh và ý nghĩa thời đại Văn hóa hòa bình Hồ Chí Minh và ý nghĩa thời đại

Hoà bình thế giới đang đứng trước nhiều thách thức an ninh gay gắt cả truyền thống và phi truyền thống. Bên cạnh xung đột ...

Tới kinh đô, đang dự tiệc thiết đãi thì bất ngờ vua Nguyên ra vế đối: “Nhật hỏa, vân yên, bạch đán thiêu tàn ngọc thố”. Nghĩa là: Mặt trời là lửa, mây là khói, ban ngày đốt cháy vầng trăng. Vế đối lấy quy luật tự nhiên mặt trời mọc thì trăng sao, mây mờ bị “thiêu” lặn hết ẩn ý rằng thiên triều (mặt trời) sẽ đốt cháy nước nhỏ. Mạc Đĩnh Chi bình thản ứng đối: “Nguyệt cung, tinh đạn, hoàng hôn xạ lạc kim ô”. Nghĩa là: Trăng là cung, sao là đạn, chiều tối bắn rụng mặt trời. Vế đối cũng lấy quy luật tự nhiên trăng mọc, sao lên thì mặt trời phải lặn, gửi thông điệp cứng rắn, không thể thay đổi của một nước nhỏ.

Mạc Đĩnh Chi - nhà ngoại giao tài hoa và đào hoa
Ảnh minh hoạ.

Trong bối cảnh hai nước vừa trải qua ba cuộc chiến tàn khốc, mối bang giao còn rất mong manh, Mạc Đĩnh Chi đã khéo léo nhắc nhở vua Nguyên.

Thừa tướng nhà Nguyên lại ra vế đối: “An khử nữ, dĩ thỉ vi gia”. Nghĩa là: Chữ an bỏ chữ nữ, thêm chữ thỉ, thành chữ gia (nhà). Mạc Đĩnh Chi lập tức đối lại: “Tù xuất nhân, lập vương thành quốc”. Nghĩa là: Chữ tù bỏ chữ nhân, thêm chữ vương thành chữ quốc (nước).

Công chúa nhà Nguyên chẳng may mất sớm. Các sứ thần đến viếng. Chủ lễ viếng thông báo Chánh sứ Mạc Đĩnh Chi sẽ đọc bài ai điếu. Rồi đưa cho Mạc Đĩnh Chi bản lời điếu viết sẵn. Khi phụng đọc, mở bản điếu văn ra chỉ thấy có một chữ “Nhất”. Mạc Đĩnh Chi trấn tĩnh rồi cất giọng cảm thán: “Thanh thiên nhất đóa vân; Hồng lô nhất điểm tuyết; Thượng uyển nhất chi hoa; Dao trì nhất phiến nguyệt; Y! Vân tán, tuyết tan, hoa tàn, nguyệt khuyết!”. Nghĩa là: Một đóa mây giữa trời xanh; Một giọt tuyết trong lò lửa; Một cành hoa giữa vườn thượng uyển; Một vầng trăng trên mặt nước hồ; Ôi! mây tản, tuyết tan, hoa tàn, trăng khuyết!

Ứng biến của Mạc Đĩnh Chi cũng rất tài tình. Đó là lần đến thăm phủ thừa tướng nhà Nguyên. Giữa phủ đường lộng lẫy có treo một bức gấm thêu hình con chim sẻ đậu trên cành trúc. Mạc Đĩnh Chi tưởng là chim thật liền với tay bắt. Thừa tướng và các quan quân nhà Nguyên đều phá lên cười, châm chọc. Bất ngờ, Mạc Đĩnh Chi lấy bức họa xuống và xé rách. Thừa tướng nổi giận nhưng chưa kịp trách phạt thì Mạc Đĩnh Chi đã ôn tồn nói: “Tôi nghe người xưa vẽ cành mai và chim sẻ, chứ chưa thấy vẽ chim sẻ đậu cành trúc bao giờ. Nay trong bức trướng của thừa tướng lại thêu cành trúc với chim sẻ. Trúc là bậc quân tử, chim sẻ là kẻ tiểu nhân. Thừa tướng thêu như vậy là để tiểu nhân trên quân tử, sợ rằng đạo của tiểu nhân sẽ mạnh, đạo của quân tử sẽ suy. Tôi vì thánh triều mà trừ giúp bọn tiểu nhân”.

Đối đáp trôi chảy, ứng biến mau lẹ, tôn trọng nước lớn nhưng không hạ thấp vị thế nước mình Mạc Đĩnh Chi được vua nhà Nguyên phong “Lưỡng quốc trạng nguyên”.

Trong chuyến đi sứ này, Mạc Đĩnh Chi đã kết thân với sứ thần Cao Ly (Triều Tiên). Truyện kể rằng: Sau khi hoàn thành nhiệm vụ đi sứ, Mạc Đĩnh Chi nhận lời mời đến thăm Cao Ly. Tại đây, ông được sứ thần mai mối cho người cháu gái để làm thiếp. Sau bốn tháng, người thiếp ấy theo Trạng Mạc về Trung Quốc, 5 năm sau thì bà về nước cùng với hai người con, một trai một gái. Mười năm sau, Trạng Mạc lại sang Cao Ly một lần nữa. Lần này ông ở lại Cao Ly sáu tháng, đi du lãm khắp Cao Ly. Người Cao Ly rất hâm mộ ông, bởi ai cũng biết ông là bậc tài hoa xuất chúng. Hết sáu tháng, ông trở về Trung Quốc rồi về Việt Nam, khi ấy người thiếp có mang đã ba tháng, sau sinh một bé trai.

Mạc Đĩnh Chi (1280-1346), tên tự là Tiết Phu, hiệu Tích Am, là người xã Lũng Động, huyện Chí Linh. Mạc Đĩnh Chi mồ côi cha từ nhỏ, nhà nghèo, hằng ngày hai mẹ con phải đi vào tận rừng sâu để hái củi để kiếm sống. Từ nhỏ Đĩnh Chi đã có tư chất thông minh, lại cần cù ham học nên đã đỗ Trạng nguyên khoa Giáp Thìn (1304) thời Trần Anh Tông, khi chưa đầy 20 tuổi.

Sách “Đại Việt sử kí toàn thư” chép: “Mậu Thân (1308) sứ Nguyên là Thượng thư An Lỗ Khôi sang báo tin Vũ Tông lên ngôi. Vua sai Mạc Đĩnh Chi sang Nguyên”.

Người Việt tại Lào tặng khẩu trang miễn phí, tự nguyện cách ly an toàn trong mùa COVID-19 Người Việt tại Lào tặng khẩu trang miễn phí, tự nguyện cách ly an toàn trong mùa COVID-19
Mùng 3 Tết Nguyên đán, băng giá phủ trắng xóa đỉnh Fansipan Mùng 3 Tết Nguyên đán, băng giá phủ trắng xóa đỉnh Fansipan

Mạnh Thắng
Nguồn:

Tin bài liên quan

Các tin bài khác

Mong những bước phát triển mới trong quan hệ  Việt Nam – Hoa Kỳ

Mong những bước phát triển mới trong quan hệ Việt Nam – Hoa Kỳ

Với diễn viên MC Charlie Win (Hoa Kỳ), 30/4 là dịp để nhìn lại hành trình vươn mình mạnh mẽ của Việt Nam và hướng tới những bước phát triển mới trong quan hệ Việt – Mỹ.
Người Việt tưởng nhớ quá khứ bằng niềm tự hào và lòng biết ơn

Người Việt tưởng nhớ quá khứ bằng niềm tự hào và lòng biết ơn

Với Timothée Rousselin (Pháp), ngày 30/4 là biểu tượng của khát vọng hòa bình và tinh thần đoàn kết không hận thù...
Sau 50 năm thống nhất đất nước: Việt Nam đã thay đổi ngoạn mục

Sau 50 năm thống nhất đất nước: Việt Nam đã thay đổi ngoạn mục

"Thay đổi ngoạn mục", "hồi sinh và phát triển kỳ diệu"... là những nhận xét mà nhiều bạn bè quốc tế dành cho Việt Nam sau 50 năm thống nhất đất nước.
30/4 trong ký ức bạn bè quốc tế

30/4 trong ký ức bạn bè quốc tế

Ngày 30/4/1975, thời khắc lịch sử Việt Nam hoàn toàn giải phóng, thống nhất đất nước, đã in dấu sâu đậm trong ký ức của nhiều bạn bè quốc tế.

Đọc nhiều

Ghi nhận đóng góp của Hội hữu nghị Việt Nam - Myanmar trong hỗ trợ nhân đạo và đối ngoại nhân dân

Ghi nhận đóng góp của Hội hữu nghị Việt Nam - Myanmar trong hỗ trợ nhân đạo và đối ngoại nhân dân

Trong thời gian qua, Hội hữu nghị Việt Nam - Myanmar đã có nhiều đóng góp thiết thực trong việc tăng cường quan hệ hữu nghị giữa nhân dân hai nước, đặc biệt là vận động, quyên góp hỗ trợ nạn nhân trận động đất nghiêm trọng tại Myanmar hồi tháng 3/2025. Ghi nhận những nỗ lực của Hội, ngày 30/6 tại Hà Nội, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam tổ chức lễ trao Bằng khen và Kỷ niệm chương “Vì hòa bình, hữu nghị giữa các dân tộc” cho Hội và năm cá nhân tiêu biểu.
Báo chí Bulgaria đánh giá tích cực về thành tựu phát triển kinh tế - xã hội, đối ngoại của Việt Nam

Báo chí Bulgaria đánh giá tích cực về thành tựu phát triển kinh tế - xã hội, đối ngoại của Việt Nam

Ngày 27/6 tại buổi gặp mặt báo chí nhân kỷ niệm 75 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Bulgaria (1950 - 2025) do Đại sứ quán Việt Nam tại Bulgaria tổ chức, đại diện các cơ quan báo chí sở tại đã chia sẻ những đánh giá tích cực về thành tựu phát triển kinh tế - xã hội và đối ngoại của Việt Nam sau gần 40 năm Đổi mới.
Bơi ngược sóng

Bơi ngược sóng

Phải ngót chục năm, hôm rồi tôi mới cầm đến một cuốn tiểu thuyết. Cuốn này tên Giữa những con sóng”. Tác giả Nguyễn Tuấn Thành, Nhà xuất bản Văn học in năm 2025. Truyện chưa đọc nên chưa bàn. Tôi muốn nói một câu chuyện khác. Chuyện gọi bơi ngược sóng”.
Bí thư Tỉnh ủy Tuyên Quang Hà Thị Nga được điều động tham gia Đảng ủy MTTQ, các đoàn thể Trung ương

Bí thư Tỉnh ủy Tuyên Quang Hà Thị Nga được điều động tham gia Đảng ủy MTTQ, các đoàn thể Trung ương

Ngày 30/6, Đảng ủy Mặt trận Tổ quốc (MTTQ), các đoàn thể Trung ương tổ chức Hội nghị công bố quyết định của Bộ Chính trị về công tác cán bộ. Ông Đỗ Văn Chiến, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Bí thư Đảng ủy MTTQ, các đoàn thể Trung ương, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam chủ trì Hội nghị.
Vùng 5 Hải quân: Nâng cao kiến thức pháp luật cho cán bộ, chiến sĩ

Vùng 5 Hải quân: Nâng cao kiến thức pháp luật cho cán bộ, chiến sĩ

Trong hai ngày 26, 27/6, tại TP. Phú Quốc (tỉnh Kiên Giang), Bộ Tư lệnh Vùng 5 Hải quân phối hợp với Viện Kiểm sát Quân sự Khu vực 2 và Cơ quan Điều tra Hình sự Khu vực 3 Quân chủng Hải quân tổ chức Hội nghị phổ biến, giáo dục pháp luật năm 2025.
Dấu ấn Việt Nam tại Hội nghị các quốc gia thành viên Công ước Liên hợp quốc về Luật biển lần thứ 35

Dấu ấn Việt Nam tại Hội nghị các quốc gia thành viên Công ước Liên hợp quốc về Luật biển lần thứ 35

Lần đầu tiên đảm nhiệm vai trò Chủ tịch Hội nghị các quốc gia thành viên Công ước Liên hợp quốc về Luật biển (UNCLOS), Việt Nam đã để lại dấu ấn đậm nét tại kỳ họp lần thứ 35 (SPLOS 35) diễn ra từ ngày 23-27/6 tại New York. Với sự điều hành chuyên nghiệp và các đề xuất thiết thực, Việt Nam không chỉ thể hiện năng lực dẫn dắt tại diễn đàn luật biển toàn cầu, mà còn góp phần thúc đẩy thực thi UNCLOS vì mục tiêu đại dương hòa bình, bền vững và công bằng.
Việt Nam lần đầu giữ chức Chủ tịch Hội nghị các quốc gia thành viên UNCLOS

Việt Nam lần đầu giữ chức Chủ tịch Hội nghị các quốc gia thành viên UNCLOS

Tại phiên khai mạc Hội nghị các quốc gia thành viên Công ước Liên hợp quốc về Luật biển năm 1982 (UNCLOS) lần thứ 35 (SPLOS 35) ngày 23/6 tại New York (Mỹ), Thứ trưởng Thường trực Bộ Ngoại giao Nguyễn Minh Vũ - Trưởng đoàn Việt Nam - đã được tín nhiệm bầu làm Chủ tịch Hội nghị. Đây là lần đầu tiên Việt Nam đảm nhiệm vị trí điều hành cao nhất tại cơ chế thường niên quan trọng nhất về thực thi UNCLOS, thể hiện uy tín và đóng góp ngày càng chủ động, tích cực của Việt Nam trong quản trị đại dương toàn cầu.
infographic ky nang tranh bay lua dao du lich mua cao diem
infographics canh bao gia mao loi dung danh nghia mat tran to quoc de huy dong ung ho
cong nghiep phuc hoi manh xuat nhap khau tang truong an tuong
infographic viet nam hoan thanh vai tro dong chu tich chuong trinh dong nam a searp giai doan 2022 2025
infographic sua phap lenh dan so vo chong tu quyet dinh so con va thoi gian sinh con
infographics quan he doi tac toan dien giua viet nam va hungary
infographic quan he doi tac chien luoc toan dien viet nam phap
Xin chờ trong giây lát...
[Video] Người truyền cảm hứng về tình yêu nước
Sinh viên Lào đi chùa tắm Phật mừng Tết cổ truyền Bunpimay
[Video] 60 phút - Hành trình thay đổi cuộc đời
MV "Bắc Bling": Cụ già, em nhỏ ngân nga, du khách gần xa tỏ bày hứng thú
[Video] Dự án CAF: Ươm mầm những công dân toàn cầu tương lai
[Video] Du khách quốc tế trải nghiệm lễ Phật đầu năm tại chùa Tam Bảo (Đà Nẵng)
Tết của bác sĩ trực cấp cứu - hồi sức tích cực
Đại sứ nhóm G4 hát "Năm qua đã làm gì"
[Video] Bản hòa ca tình hữu nghị chào năm mới 2025
[Video] 30 năm quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ: từ chiến tranh đến đối tác chiến lược toàn diện
[Video] Samaritan’s Purse và Plan International Việt Nam hỗ trợ người dân Việt Nam phục hồi sau bão
[Video] Tái thiết thôn Làng Nủ: Quân đội - Nhân dân đồng hành xây dựng tương lai mới
[Video] Tổ chức Cứu trợ Trẻ em và hành trình 10 năm thay đổi cuộc sống trẻ em vùng cao
[Video] Kinh nghiệm tham quan Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam mới
Halloween: ứng xử thế nào cho đúng?
Thời tiết hôm nay (01/7): Nhiều khu vực trên cả nước có mưa giông

Thời tiết hôm nay (01/7): Nhiều khu vực trên cả nước có mưa giông

Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn Quốc gia dự báo, ngày 01/7, nhiều khu vực trên cả nước có mưa to và dông. Đáng chú ý, khu vực Bắc Bộ nhiều nơi có mưa vừa, mưa to và dông, cục bộ có nơi mưa rất to.
Từ ngày 01/7/2025: Chính thức bỏ hình phạt tử hình ở 8 tội danh, thay mã số thuế bằng số định danh

Từ ngày 01/7/2025: Chính thức bỏ hình phạt tử hình ở 8 tội danh, thay mã số thuế bằng số định danh

Từ ngày 01/7/2025, một số chính sách mới sẽ chính thức có hiệu lực như: bỏ hình phạt tử hình ở 8 tội danh; thay mã số thuế bằng số định danh; mở rộng đối tượng được tham gia Bảo hiểm Xã hội (BHXH) bắt buộc; 28 Nghị định về phân cấp, phân quyền có hiệu lực...
Thời tiết hôm nay (28/6): Bắc Bộ tăng mưa cả về diện và lượng

Thời tiết hôm nay (28/6): Bắc Bộ tăng mưa cả về diện và lượng

Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, ngày 28/6, miền Bắc gia tăng mưa cả về diện và lượng, đặc biệt vùng núi nhiều nơi mưa rất to. Nam Bộ mưa giông rải rác.
Những chính sách nổi bật có hiệu lực từ tháng 7/2025

Những chính sách nổi bật có hiệu lực từ tháng 7/2025

Trong tháng 7/2025, nhiều chính sách mới có hiệu lực như: 28 nghị định về phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền chính quyền địa phương hai cấp; Chủ tịch UBND cấp xã có thẩm quyền cấp "Sổ đỏ”; Đối tượng phải tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc; Tiêu chuẩn, định mức sử dụng trụ sở làm việc, cơ sở hoạt động sự nghiệp; Định mức xe ô tô phục vụ công tác chung ở cấp xã; Phân cấp, phân quyền trong lĩnh vực thi đua, khen thưởng...
Vingroup bàn giao mặt bằng triển lãm thành tựu kinh tế - xã hội Kỉ niệm 80 năm ngày Quốc khánh

Vingroup bàn giao mặt bằng triển lãm thành tựu kinh tế - xã hội Kỉ niệm 80 năm ngày Quốc khánh

Ngày 27/06, tại Hà Nội, Công ty Cổ phần Trung tâm Hội chợ Triển lãm Việt Nam – thành viên Tập đoàn Vingroup đã bàn giao mặt bằng Trung tâm Triển lãm Việt Nam với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Sau gần 10 tháng thi công thần tốc, công trình đã xác lập vị thế top 10 tổ hợp trung tâm triển lãm lớn nhất thế giới và lớn nhất Đông Nam Á, sẵn sàng cho Triển lãm thành tựu kinh tế - xã hội nhân dịp kỷ niệm 80 năm ngày Quốc khánh.
35 suất học bổng Chính phủ du học tại Vương quốc Campuchia năm 2025

35 suất học bổng Chính phủ du học tại Vương quốc Campuchia năm 2025

Bộ Giáo dục và Đào tạo vừa thông báo về 20 suất học bổng học đại học và sau đại học và 15 suất học bổng học tiếng Khmer tại Campuchia.
Phiên bản di động