Cựu du học sinh Việt Nam và tình yêu với Cuba
Thanh xuân tươi đẹp
Năm 1967, Phương Song Liên là một trong số những nữ sinh viên Việt Nam sang Cuba học chuyên ngành Thú y - Trường Đại học Tổng hợp La Habana.
"Khi biết tin, tôi có chút e ngại không biết mình có đủ đam mê để theo đuổi ngành học này hay không? Tuy nhiên, lớp chúng tôi được xác định là hạt giống sau này về xây dựng đất nước, gia đình cũng động viên tôi nhiều. Vì vậy, ở tuổi 17 tôi lên tàu đến Cuba. Sau này, tôi rất biết ơn sự phân công ấy bởi thời gian học tập tại Cuba (1967-1973) đã trở thành những năm tháng thanh xuân đẹp nhất cuộc đời tôi", bà Liên kể.
Bà Phương Song Liên, đại diện Câu lạc bộ cựu du học sinh Việt Nam tại Cuba phát biểu tại buổi gặp gỡ Thủ tướng Cuba Manuel Marreo Cruz (Ảnh: Thu Hà). |
Sau gần một tháng ròng rã, bà Liên đặt chân lên đất nước Cuba đầy nắng và gió, được nhân dân Cuba giang rộng vòng tay đón nhận. Bà được cô giáo Cuba đặt cho cái tên Lina và bắt đầu học tiếng Tây Ban Nha một năm.
Bà nhớ ngày khai giảng năm học đầu tiên tại sân trường Đại học tổng hợp La Habana ở Quinta Avenida de los Molinos. Một buổi lễ đơn giản nhưng trang nghiêm và ấm áp. Có lẽ đây là khoá học có nhiều sinh viên Việt Nam nhất (gần 90 bạn, bao gồm hai ngành Nông nghiệp và Thú y) chiếm gần 1/3 số sinh viên vào trường năm đó. Mặc dù nghe không trọn vẹn bài phát biểu của thầy hiệu trưởng Cebero nhưng bà Liên cũng hiểu được ý thầy là mong muốn đào tạo được đội ngũ trí thức ngành nông nghiệp không chỉ vững về lý thuyết mà còn phải giỏi về thực hành.
"Thầy Cebero đã động viên lớp sinh viên Việt Nam chúng tôi cần cố gắng nhiều hơn để vượt qua những khó khăn về ngôn ngữ những buổi ban đầu", bà kể.
Sinh viên năm thứ nhất, thứ hai học tập trung ở Habana. Hàng ngày bà Liên và các bạn bắt xe buýt tuyến 19, 27 từ Nuevo Vedado đến trường. Xe chạy đúng giờ, trong khi sinh viên Việt Nam đang quen cuộc sống ở nhà - rủ nhau đi bộ hoặc đi xe đạp. Nhiều khi bà vừa đứng chen chúc trên chuyến xe vừa lơ mơ gà gật. Những lúc như thế, các bạn Cuba thường nhường chỗ hoặc có những ánh mắt, cử chỉ chia sẻ, động viên.
Thời gian đầu, bà Liên chỉ hiểu được 10-20% bài giảng trên lớp vì chưa biết tiếng nhiều, thường phải mượn vở của các bạn Cuba chép lại bài. Dần dà, nghe mãi cũng quen, học mãi cũng nhớ, ngôn ngữ không còn là trở ngại lớn đối với bà.
Điều khiến bà Liên và các sinh viên Việt Nam xúc động là dù còn nhiều khó khăn, người dân Cuba vẫn dành mọi ưu tiên cho sinh viên Việt Nam, sẵn sàng nhường cơm sẻ áo, bao bọc, yêu thương. Bà nhớ sự quan tâm của bà Margos, đại diện cơ quan quản lý sinh viên nước ngoài của Cuba, của ông Gallo, của bác lái xe, của các "Mami" lo từng bữa ăn, dọn dẹp nhà cửa... Ở rạp chiếu phim, sinh viên Việt Nam được vào xem miễn phí. Có những ngày bà Liên và các bạn xem liền ba lượt phim, nhờ vậy học thuộc từng câu từng chữ những bài hát nổi tiếng trong phim.
Bà nhớ tên những người thầy của mình: Dr. Moreno, Dr. Herrera, Dr. Cysper, Dr. Viamontes, Dra. Maria Carmen... Đó là những người thầy đã truyền cảm hứng học tập và trao truyền cho bà những kiến thức và kinh nghiệm quý báu.
Bà học được ở người dân Cuba đức tính sẵn sàng chia sẻ, tinh thần khẳng khái khi họ luôn đặt mình vào vị trí chung chiến hào với nhân dân Việt Nam. Người dân Cuba lo lắng khi nghe tin máy bay Mỹ leo thang ném bom Bệnh viện Bạch Mai, Khâm Thiên và các vùng khác của thủ đô Hà Nội; mừng rỡ với những thắng lợi vang dội ở miền Nam Việt Nam như thể chính họ là người chiến thắng.
Luôn hướng về quê hương thứ hai
Về nước, bà Liên có 24 năm làm việc trong ngành gia cầm và 8 năm làm việc tại Trung tâm chẩn đoán Thú y Trung ương. Trên cương vị nào, bà vẫn luôn nhớ và vận dụng những kiến thức, kinh nghiệm đã học được từ những người thầy Cuba. Bà nói: Cuba là tổ quốc thứ hai của tôi, vì lẽ đó trong quá trình công tác tôi luôn mang theo nhiệt huyết của người Cuba.
Ngày 30/9, tham gia buổi gặp gỡ Thủ tướng Cuba Manuel Marreo Cruz nhân dịp ông dẫn Đoàn đại biểu cấp cao Chính phủ Cuba thăm hữu nghị chính thức Việt Nam, bà Liên không kìm được xúc động. Phát biểu trong buổi gặp gỡ, bà nói: Chúng tôi, những cựu sinh viên nói riêng, và nhân dân Việt Nam nói chung đều nhận thức rằng hôm qua, hôm nay và ngày mai chúng tôi luôn luôn ở bên cạnh nhân dân Cuba, sẵn sàng chia ngọt sẻ bùi cùng nhân dân Cuba.
Ở Việt Nam, chúng tôi thường xuyên cập nhật thông tin và luôn theo dõi tình hình phát triển của đất nước Cuba. Chúng tôi rất vui khi Cuba thành công trong phát triển kinh tế, chăm sóc sức khỏe cộng đồng, đảm bảo an sinh xã hội và nâng cao đời sống nhân dân, đặc biệt là không chế thành công dịch Covid-19 bằng vaccine do chính Cuba sản xuất. Nhưng chúng tôi cũng rất buồn vì sự cố cháy kho xăng tại Matanzas gần đây. Chúng tôi cảm thông và chia sẻ với những khó khăn mà nhân dân Cuba đang phải trải qua.
Câu lạc bộ cựu du học sinh Việt Nam tại Cuba thường xuyên tổ chức các hoạt động hướng về Cuba, ôn lại những kỷ niệm tươi đẹp thời sinh viên, tham gia các cuộc mít tinh phản đối hành động bao vây, cấm vận Cuba. Câu lạc bộ cũng nhiều lần quyền góp ủng hộ, giúp đỡ nhân dân Cuba chống dịch Covid-19, góp tiền mua trang thiết bị y tế gửi tặng Cuba... Gần đây, Câu lạc bộ vận động được một số tiền chuyển cho Đại sứ quán Cuba tại Việt Nam giúp nhân dân Cuba khắc phục vụ cháy kho xăng tại Matanzas.
"Nhân dân Việt Nam không bao giờ quên câu nói bất hủ của Tổng tư lệnh Fidel Castro "Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình". Nay Việt Nam đã hòa bình, đang xây dựng đất nước 10 lần to đẹp hơn. Tôi xin phép được nói với các bạn rằng "Vì Cuba, chúng tôi sẵn sàng sẻ chia bằng cả trái tim của mình", bà Liên khẳng định.