Trang chủ Gia đình Việt Tập tục

12:02 | 06/02/2020 GMT+7

Vì sao lại nói 'cúng quanh năm không bằng Rằm tháng Giêng'?

Trà Nguyễn

Theo dõi thoidai.com.vn trên

Dân gian có câu "cúng quanh năm không bằng Rằm tháng Giêng", vậy tại sao lại nói như vậy và ý nghĩa của câu nói này.

vi sao lai noi cung quanh nam khong bang ram thang gieng

Rằm tháng Giêng 2020: Những điều kiêng kỵ không thể bỏ qua

Rằm tháng Giêng là Tết gì?

"Cúng quanh năm không bằng Rằm tháng Giêng"

Trong tâm thức của người Việt, Rằm tháng Giêng có ý nghĩa quan trọng vì đầy là ngày Rằm đầu tiên của năm mới. Ngày Rằm tháng Giêng vào mùa xuân, theo quan niệm dân gian, tượng trưng cho sự phát triển, sinh sôi. Vì vậy mà ngày này được coi trọng, người dân gửi gắm vào đó nhiều mong ước về một năm thuận hòa, sung túc.

Câu nói "Cúng quanh năm không bằng Rằm tháng Giêng" nhằm nhấn mạnh ý nghĩa và tầm quan trọng của ngày này. Trong sách "Cơ sở văn hóa Việt Nam”, GS Trần Ngọc Thêm viết không chỉ ngày đầu năm mà tháng đầu năm cũng đặc biệt quan trọng. Theo quan niệm của người Việt, phàm làm bất kỳ điều gì hễ đầu xuôi thì đuôi lọt. Bởi vậy trong những ngày đầu năm, đầu tháng, người dân Việt có tục cúng vái và kiêng kỵ rất được coi trọng.

Người Việt rất coi trọng ngày Rằm tháng Giêng. Vào ngày này, các gia đình chuẩn bị mâm cơm cúng chu đáo dâng tổ tiên. (Ảnh: Tô Hưng Giang)

Rằm tháng Giêng - đó là ngày trăng tròn đầu tiên còn gọi là Tết Thượng Nguyên. Đây là một Tết nằm trong hệ thống Thượng - Trung - Hạ Nguyên. Tết Thượng Nguyên là Rằm tháng Giêng, Tết Trung Nguyên là Rằm tháng Bảy và Tết Hạ Nguyên là Rằm tháng Mười. Ba ngày Tết này mang các ý nghĩa khác nhau. Tết Thượng Nguyên là Tết hướng thiên cầu phúc an lành, Tết Trung Nguyên là địa quan xá tội, Tết Hạ Nguyên là thủy quan giải ách.

Trong tâm thức của người Việt, Rằm tháng Giêng còn được coi là Tết muộn, có ý nghĩa không khác gì ngày Tết Nguyên đán. Bởi dư âm những ngày Tết Nguyên đán vẫn còn khi nhiều gia đình vẫn tiếp tục ăn Tết, gói bánh chưng, chơi mai, đào nở muộn. Ngày nay, ở nhiều vùng, địa phương, vẫn lưu giữ tục lệ này. Thậm chí có nơi còn ăn Rằm to hơn cả những ngày Tết.

Năm 2020, Rằm tháng Giêng rơi vào ngày 8/2 dương lịch. Thời gian này, các gia đình chuẩn bị mâm cúng, thành tâm dâng tổ tiên và thần linh.

Mâm cúng Rằm tháng Giêng thường có bánh trôi. (Ảnh: Tô Hưng Giang)

Còn theo GS Lương Ngọc Huỳnh, ngày Rằm tháng Giêng có ba tích. Thứ nhất, ngày Rằm tháng Giêng là ngày Vía Phật. Đây là ngày Rằm đầu tiên trong năm mới. Tất cả những may mắn nhất của năm mới đều ở ngày này.

Vì thế, đối với những người theo đạo Phật, trừ ngày mùng 1 Tết thì đây là ngày lễ đầu tiên trong năm. Họ lên chùa thắp nén nhang, cầu xin một sự may mắn.

Tích thứ hai, ngày Rằm tháng Giêng là ngày Tết Nguyên tiêu. Thời xưa có một vị vua cứ đến ngày Rằm tháng Giêng là cho mời các trạng nguyên vào hầu triều và để nói chuyện đầu năm. Sau khi các quân vào hầu triều, buổi trưa họ được vua thiết đãi yến tiệc.

Thiết đãi yến tiệc xong, buổi tối, vua và các trạng vào vườn Thượng Uyển để ngắm trăng và vịnh thơ. Các ông trạng sẽ thi nhau đọc thơ để cho vua nghe.

Từ đó, người ta coi ngày Rằm tháng Giêng là ngày Tết Nguyên tiêu, là ngày Tết của các vị vua và trạng.

Thứ 3, ngày Tết Nguyên tiêu là ngày rằm đầu tiên của tổ tiên, dòng họ trong năm mới. Do vậy, chúng ta cũng cần phải lễ tổ tiên trong gia đình.

Trong ngày này, người Việt thường đi lễ chùa và làm mâm cơm cúng dâng lên tổ tiên bày tỏ lòng biết ơn, trân trọng với người đã khuất và mong một năm mới an lành, may mắn.

5 điều kiêng kỵ trong ngày vía Thần Tài 2020 theo quan niệm dân gian

Ngày vía Thần Tài là ngày mùng 10 tháng Giêng Âm lịch, theo Dương lịch năm nay là thứ 2 ngày 3/2/2020. Dưới đây là ...

Những điều kiêng kỵ trong đêm giao thừa để năm mới Canh Tý 2020 may mắn, bình an

Để năm mới may mắn, bình an, cần lưu ý một số điều trong đêm giao thừa như kiêng kỵ mặc quần áo đen - ...

Những điều kiêng kỵ ngày Tết nên nhớ để cả năm may mắn, thuận lợi

Người Việt có câu "có thờ có thiêng, có kiêng có lành", vì thế mọi người đều ghi nhớ những điều kiêng kỵ ngày Tết ...

Trà Nguyễn

Nguồn:

Tin cùng chủ đề: Rằm tháng Giêng 2020

Đi chùa giữa dịch virus corona: Hà Nội vắng vẻ, TP.HCM vẫn nhộn nhịp

14:59 | 08/02/2020 Điểm đến 125

Bánh trôi ngũ sắc cúng Rằm tháng Giêng được đặc biệt ưa chuộng

07:30 | 08/02/2020 Tập tục 125

Tin bài liên quan

Các tin bài khác

Tín ngưỡng thờ cúng của người Việt qua lăng kính học giả Pháp

21:02 | 22/02/2025 Tập tục 125

Cuốn sách “Biểu tượng, phù hiệu và đồ thờ của người An Nam” của học giả Pháp Gustave Dumoutier khám phá đời sống tinh thần của người Việt thế kỷ XIX

[Ảnh] Lễ cúng Rằm tháng Giêng - Nét đẹp văn hoá truyền thống Việt Nam

15:09 | 11/02/2025 Tập tục 125

Mỗi dịp Rằm tháng Giêng, hay còn gọi là Tết Nguyên Tiêu, theo phong tục truyền thống, mỗi gia đình Việt đều chuẩn bị mâm cỗ cúng thành kính dâng lên tổ tiên và các đấng thần linh, thể hiện lòng biết ơn, tôn kính đối với những người đi trước và cầu mong một năm mới an lành, may mắn.

[Ảnh] Tái hiện lễ hạ nêu, khai ấn trong cung đình Huế

13:35 | 05/02/2025 Tập tục 125

Ngày 4/2, Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế tổ chức lễ hạ nêu ở sân Triệu Miếu và Thế Miếu bên trong Đại nội Huế, đánh dấu kết thúc Tết Nguyên đán năm Ất Tỵ.

"Đầu năm mua muối, cuối năm mua vôi" - những ẩn ý của người xưa

07:59 | 29/01/2025 Tập tục 125

Tập tục “Đầu năm mua muối, cuối năm mua vôi” vào dịp Tết Nguyên đán có từ lâu đời, chứa đựng nhiều triết lý sâu sắc về cuộc sống của cha ông ta và vẫn giữ nguyên giá trị đến tận ngày nay.

Xem thêm

Đọc nhiều

[Live] Lễ kỷ niệm 75 năm Ngày Truyền thống, đón nhận Huân chương Lao động hạng Nhất và phát động Đại hội Thi đua yêu nước của Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam

17/11/2025 08:33 Hữu nghị 125

Sáng 17/11, tại Trung tâm Hội nghị Quốc tế (số 11 Lê Hồng Phong, Hà Nội) diễn ra Lễ kỷ niệm 75 năm Ngày Truyền thống (17/11/1950 - 17/11/2025), đón nhận Huân chương Lao động hạng Nhất và Đại hội Thi đua yêu nước giai đoạn 2025 - 2030 của Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam (Liên hiệp).

Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam kỷ niệm 75 năm Ngày Truyền thống và Đại hội Thi đua yêu nước giai đoạn 2025 - 2030

17/11/2025 12:35 Hữu nghị 125

Ngày 17/11 tại Hà Nội, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam trang trọng tổ chức kỷ niệm 75 năm Ngày Truyền thống và Đại hội Thi đua yêu nước giai đoạn 2025 - 2030; đồng thời vinh dự đón nhận Huân chương Lao động hạng Nhất.

Cần Thơ - Hành trình trở thành “Điểm đến quốc tế” thân thiện và đáng tin cậy

16/11/2025 09:58 Hữu nghị 125

Cần Thơ đang định vị là “điểm hẹn” của hợp tác quốc tế. Phóng viên Tạp chí Thời đại có cuộc trao đổi với bà Lê Thị Thanh Giang, Chủ tịch Liên hiệp các tổ chức hữu nghị thành phố Cần Thơ (Liên hiệp Cần Thơ) về chiến lược đối ngoại nhân dân (ĐNND) để Cần Thơ trở thành “điểm đến” thân thiện, năng động và giàu tiềm năng hợp tác trên bản đồ thế giới.

Giao lưu sinh viên Việt Nam - Campuchia: Gắn kết từ những điều giản dị

17/11/2025 07:27 Hữu nghị 125

Từ những gian hàng ẩm thực tự tay chuẩn bị, các tiết mục văn nghệ rộn ràng đến câu chuyện về mái nhà thứ hai khi xa quê hương, Chương trình giao lưu sinh viên Việt Nam - Campuchia tại Trường Đại học Y Dược Thái Bình (tỉnh Hưng Yên) ngày 15/11 đã đưa sinh viên ba nước Việt Nam - Lào - Campuchia đến gần nhau hơn, tạo nên những khoảnh khắc gắn kết và tình hữu nghị bền chặt giữa các thế hệ trẻ.

Bờ cõi biển đảo

Miền đất - Con người Cuộc sống vùng biên Nhịp sống biển đảo Lịch sử chủ quyền Giao lưu hữu nghị

Việt Nam - Campuchia diễn tập quân y, khánh thành trường, kết nghĩa biên giới

4 ngày trước Bờ cõi biển đảo 125

Trong khuôn khổ Giao lưu hữu nghị quốc phòng biên giới Việt Nam - Campuchia lần thứ 2 đã diễn ra các hoạt động: diễn tập quân y, khánh thành trường học và kết nghĩa cụm dân cư hai bên biên giới.

Ngư dân Cà Mau tham dự phiên tòa giả định chống khai thác IUU

6 ngày trước Bờ cõi biển đảo 125

Ba phiên tòa giả định tại Cà Mau giúp hơn các ngư dân hiểu rõ mức phạt và trách nhiệm pháp lý khi vi phạm quy định chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định (IUU), đồng thời nâng cao ý thức chấp hành pháp luật trên biển.

Chi đội Kiểm ngư số 4 đẩy mạnh tuyên truyền, hỗ trợ ngư dân phòng, chống khai thác IUU

07-11-2025 14:46 Bờ cõi biển đảo 125

Trong thời gian qua, trên các vùng biển được phân công quản lý, các tàu của Chi đội Kiểm ngư số 4 đã triển khai đợt cao điểm tuyên truyền, kiểm tra và kiểm soát hoạt động khai thác thủy sản, góp phần ngăn chặn tình trạng khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU).

Multimedia

Podcasts Video E-magazine Infographic

infographic lich su hinh thanh va phat trien lien hiep cac to chuc huu nghi viet nam

[Infographic] Lịch sử hình thành và phát triển Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam

6 ngày trước Hữu nghị 125

Hành trình hình thành, phát triển và cơ cấu tổ chức của Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam - lực lượng nòng cốt của đối ngoại nhân dân, thúc đẩy tình đoàn kết và hữu nghị giữa nhân dân Việt Nam và nhân dân thế giới.

infographic 10 thang nam 2025 ha noi don 2822 trieu luot khach du lich

[Infographic] 10 tháng năm 2025: Hà Nội đón 28,22 triệu lượt khách du lịch

30-10-2025 06:41 Infographic 125

Tháng 10/2025, tổng lượng khách đến Hà Nội ước đạt hơn 2,27 triệu lượt, tăng 8,9% so với cùng kỳ năm 2024. Trong đó, khách quốc tế đạt 695 nghìn lượt, tăng 17,8%; khách nội địa đạt 1,58 triệu lượt, tăng 5,3%. Tổng thu từ khách du lịch ước đạt 9,93 nghìn tỷ đồng, tăng 11,9% so với cùng kỳ năm 2024. Tính chung 10 tháng năm 2025, Hà Nội đón 28,22 triệu lượt khách, tăng 21,9%. Trong đó, có 6,17 triệu lượt khách quốc tế, tăng 23,6%. Tổng thu từ khách du lịch ước đạt 108,22 nghìn tỷ đồng, tăng 19,8% so với cùng kỳ năm 2024. Đây được xem là tín hiệu tích cực, tạo nền tảng để Du lịch Thủ đô phấn đấu hoàn thành mục tiêu cả năm.

infographic quan he huu nghi truyen thong va hop tac nhieu mat viet nam phan lan

[Infographic] Quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác nhiều mặt Việt Nam-Phần Lan

21-10-2025 11:20 Infographic 125

Phần Lan là một trong những nước Bắc Âu đầu tiên công nhận và thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam. Trong nhiều thập kỷ, Phần Lan là đối tác viện trợ phát triển quan trọng của Việt Nam, góp phần quan trọng vào quá trình phát triển kinh tế-xã hội ở Việt Nam.

quan he huu nghi truyen thong viet nam trieu tien

Quan hệ hữu nghị truyền thống Việt Nam-Triều Tiên

09-10-2025 10:48 Infographic 125

Chuyến thăm Triều Tiên của Tổng Bí thư Tô Lâm diễn ra đúng vào dịp hai nước đang thiết thực kỷ niệm 75 năm thiết lập quan hệ ngoại giao (1950-2025) và Năm Hữu nghị Việt Nam-Triều Tiên 2025

infographic khuyen cao ve chieu tro gia danh cong an de lua dao

[Infographic] Khuyến cáo về chiêu trò giả danh công an để lừa đảo

11-09-2025 11:09 Infographic 125

Thời gian qua, có nhiều người dân đã bị các đối tượng giả mạo là công an, cán bộ gọi điện để lừa đảo, chiếm đoạt tài sản. Thủ đoạn của các đối tượng không mới, phương tiện truyền thông đã nhiều lần thông tin cảnh báo nhưng nạn nhân vẫn thiếu hiểu biết, chủ quan, không tìm hiểu kỹ nên “sập bẫy” và mất số tiền lớn.

infographic chien dich tu hao viet nam nhuom do khong gian mang chao mung quoc khanh 29

[Infographic] Chiến dịch "Tự hào Việt Nam - Nhuộm đỏ không gian mạng" chào mừng Quốc khánh 2/9

29-08-2025 09:43 Việt Nam hôm nay 125

Để lan tỏa tinh thần yêu nước nhân kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công (19/8/1945 - 19/8/2025) và Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2/9/1945 - 2/9/2025), Cục Phát thanh, truyền hình và Thông tin điện tử, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã chỉ đạo các nền tảng mạng xã hội và doanh nghiệp game tại Việt Nam đồng loạt triển khai Chiến dịch “Tự hào Việt Nam - Nhuộm đỏ không gian mạng”.

infographic 7 thang nam 2025 ha noi don 1836 trieu luot khach du lich

[Infographic] 7 tháng năm 2025: Hà Nội đón 18,36 triệu lượt khách du lịch

27-07-2025 08:43 Infographic 125

7 tháng năm 2025, khách du lịch đến Hà Nội ước đạt 18,36 triệu lượt khách, tăng 11,6% so với cùng kỳ năm 2024.

Videos

Xin chờ trong giây lát...

Truyền hình

Cả nước hướng về Thái Nguyên: Chung tay giúp người dân vượt qua mưa lũ

10/10/2025 09:17 Truyền hình 222

Những ngày đầu tháng 10, tỉnh Thái Nguyên hứng chịu đợt mưa lớn kéo dài do ảnh hưởng liên tiếp của bão số 10 và bão số 11. Lũ lụt nghiêm trọng đã khiến nhiều khu dân cư bị ngập sâu, hàng nghìn hecta hoa màu chìm trong nước, gây thiệt hại nặng nề về người và tài sản. Giữa đêm mưa lũ, hàng trăm lời kêu cứu được đăng tải trên mạng xã hội, phản ánh tình trạng nguy cấp của nhiều hộ dân và cho thấy mức độ tàn phá khốc liệt của thiên tai.

Cần biết

Thời tiết hôm nay (13/11): Không khí lạnh tăng cường, miền Bắc có nơi dưới 14 độ

13/11/2025 Bạn đọc - Cần biết 125

Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia đưa ra thông tin dự báo thời tiết Hà Nội và các khu vực khác trên cả nước ngày và đêm 13/11.

Thời tiết hôm nay (14/10): Mưa giông kéo dài ở nhiều nơi

14/10/2025 Bạn đọc - Cần biết 125

Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, đêm qua và sáng sớm nay (14/10), ở khu vực Đông Bắc Bộ, khu vực từ Thanh Hóa đến thành phố Huế, cao nguyên Trung Bộ và miền Đông Nam Bộ có mưa rào và giông rải rác, cục bộ có nơi mưa to.

Thời tiết hôm nay (10/9): Bắc Bộ mưa lớn

10/09/2025 Bạn đọc - Cần biết 125

Theo Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, đêm qua và sáng sớm nay (10/9), khu vực Bắc Bộ, Thanh Hóa và Nghệ An, cao nguyên Trung Bộ và Nam Bộ có mưa rào và dông cục bộ.

Thời tiết hôm nay (01/8): Hà Nội có mưa dông, cảnh báo lốc sét

01/08/2025 Bạn đọc - Cần biết 125

Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia đưa ra thông tin dự báo thời tiết Hà Nội và các khu vực khác trên cả nước ngày và đêm 01/8.

Đơn giản hóa thủ tục hành chính về kinh doanh dịch vụ việc làm và đưa người lao động đi làm việc nước ngoài

16/09/2025 Việt kiều 125

Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình ký Quyết định số 2020/QĐ-TTg ngày 13/9/2025 việc phê duyệt Phương án cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh thuộc phạm vi quản lý của Bộ Nội vụ.

Người dân chủ động theo dõi thời tiết, chằng chống nhà cửa, sẵn sàng ứng phó bão số 3 (Wipha)

19/07/2025 Bạn đọc - Cần biết 125

Sáng 19/7, bão số 3 (Wipha) đã vượt qua đảo Lu Dông (Philippines), tiến vào Biển Đông với cường độ ngày càng mạnh. Dự báo trong những ngày tới, bão có thể đạt cấp 12, giật cấp 14, gây mưa lớn, biển động dữ dội, nguy cơ cao xảy ra lốc xoáy, sạt lở. Cơ quan chức năng khuyến cáo người dân cần theo dõi sát các bản tin dự báo thời tiết, chủ động phòng tránh, chằng chống nhà cửa, không ra khơi và chuẩn bị các phương án ứng phó thiên tai phù hợp.