Trang chủ Gia đình Việt Tập tục

12:02 | 06/02/2020 GMT+7

Vì sao lại nói 'cúng quanh năm không bằng Rằm tháng Giêng'?

Trà Nguyễn

Theo dõi thoidai.com.vn trên

Dân gian có câu "cúng quanh năm không bằng Rằm tháng Giêng", vậy tại sao lại nói như vậy và ý nghĩa của câu nói này.

vi sao lai noi cung quanh nam khong bang ram thang gieng

Rằm tháng Giêng 2020: Những điều kiêng kỵ không thể bỏ qua

Rằm tháng Giêng là Tết gì?

"Cúng quanh năm không bằng Rằm tháng Giêng"

Trong tâm thức của người Việt, Rằm tháng Giêng có ý nghĩa quan trọng vì đầy là ngày Rằm đầu tiên của năm mới. Ngày Rằm tháng Giêng vào mùa xuân, theo quan niệm dân gian, tượng trưng cho sự phát triển, sinh sôi. Vì vậy mà ngày này được coi trọng, người dân gửi gắm vào đó nhiều mong ước về một năm thuận hòa, sung túc.

Câu nói "Cúng quanh năm không bằng Rằm tháng Giêng" nhằm nhấn mạnh ý nghĩa và tầm quan trọng của ngày này. Trong sách "Cơ sở văn hóa Việt Nam”, GS Trần Ngọc Thêm viết không chỉ ngày đầu năm mà tháng đầu năm cũng đặc biệt quan trọng. Theo quan niệm của người Việt, phàm làm bất kỳ điều gì hễ đầu xuôi thì đuôi lọt. Bởi vậy trong những ngày đầu năm, đầu tháng, người dân Việt có tục cúng vái và kiêng kỵ rất được coi trọng.

Người Việt rất coi trọng ngày Rằm tháng Giêng. Vào ngày này, các gia đình chuẩn bị mâm cơm cúng chu đáo dâng tổ tiên. (Ảnh: Tô Hưng Giang)

Rằm tháng Giêng - đó là ngày trăng tròn đầu tiên còn gọi là Tết Thượng Nguyên. Đây là một Tết nằm trong hệ thống Thượng - Trung - Hạ Nguyên. Tết Thượng Nguyên là Rằm tháng Giêng, Tết Trung Nguyên là Rằm tháng Bảy và Tết Hạ Nguyên là Rằm tháng Mười. Ba ngày Tết này mang các ý nghĩa khác nhau. Tết Thượng Nguyên là Tết hướng thiên cầu phúc an lành, Tết Trung Nguyên là địa quan xá tội, Tết Hạ Nguyên là thủy quan giải ách.

Trong tâm thức của người Việt, Rằm tháng Giêng còn được coi là Tết muộn, có ý nghĩa không khác gì ngày Tết Nguyên đán. Bởi dư âm những ngày Tết Nguyên đán vẫn còn khi nhiều gia đình vẫn tiếp tục ăn Tết, gói bánh chưng, chơi mai, đào nở muộn. Ngày nay, ở nhiều vùng, địa phương, vẫn lưu giữ tục lệ này. Thậm chí có nơi còn ăn Rằm to hơn cả những ngày Tết.

Năm 2020, Rằm tháng Giêng rơi vào ngày 8/2 dương lịch. Thời gian này, các gia đình chuẩn bị mâm cúng, thành tâm dâng tổ tiên và thần linh.

Mâm cúng Rằm tháng Giêng thường có bánh trôi. (Ảnh: Tô Hưng Giang)

Còn theo GS Lương Ngọc Huỳnh, ngày Rằm tháng Giêng có ba tích. Thứ nhất, ngày Rằm tháng Giêng là ngày Vía Phật. Đây là ngày Rằm đầu tiên trong năm mới. Tất cả những may mắn nhất của năm mới đều ở ngày này.

Vì thế, đối với những người theo đạo Phật, trừ ngày mùng 1 Tết thì đây là ngày lễ đầu tiên trong năm. Họ lên chùa thắp nén nhang, cầu xin một sự may mắn.

Tích thứ hai, ngày Rằm tháng Giêng là ngày Tết Nguyên tiêu. Thời xưa có một vị vua cứ đến ngày Rằm tháng Giêng là cho mời các trạng nguyên vào hầu triều và để nói chuyện đầu năm. Sau khi các quân vào hầu triều, buổi trưa họ được vua thiết đãi yến tiệc.

Thiết đãi yến tiệc xong, buổi tối, vua và các trạng vào vườn Thượng Uyển để ngắm trăng và vịnh thơ. Các ông trạng sẽ thi nhau đọc thơ để cho vua nghe.

Từ đó, người ta coi ngày Rằm tháng Giêng là ngày Tết Nguyên tiêu, là ngày Tết của các vị vua và trạng.

Thứ 3, ngày Tết Nguyên tiêu là ngày rằm đầu tiên của tổ tiên, dòng họ trong năm mới. Do vậy, chúng ta cũng cần phải lễ tổ tiên trong gia đình.

Trong ngày này, người Việt thường đi lễ chùa và làm mâm cơm cúng dâng lên tổ tiên bày tỏ lòng biết ơn, trân trọng với người đã khuất và mong một năm mới an lành, may mắn.

5 điều kiêng kỵ trong ngày vía Thần Tài 2020 theo quan niệm dân gian

Ngày vía Thần Tài là ngày mùng 10 tháng Giêng Âm lịch, theo Dương lịch năm nay là thứ 2 ngày 3/2/2020. Dưới đây là ...

Những điều kiêng kỵ trong đêm giao thừa để năm mới Canh Tý 2020 may mắn, bình an

Để năm mới may mắn, bình an, cần lưu ý một số điều trong đêm giao thừa như kiêng kỵ mặc quần áo đen - ...

Những điều kiêng kỵ ngày Tết nên nhớ để cả năm may mắn, thuận lợi

Người Việt có câu "có thờ có thiêng, có kiêng có lành", vì thế mọi người đều ghi nhớ những điều kiêng kỵ ngày Tết ...

Trà Nguyễn

Nguồn:

Tin cùng chủ đề: Rằm tháng Giêng 2020

Đi chùa giữa dịch virus corona: Hà Nội vắng vẻ, TP.HCM vẫn nhộn nhịp

14:59 | 08/02/2020 Điểm đến 125

Bánh trôi ngũ sắc cúng Rằm tháng Giêng được đặc biệt ưa chuộng

07:30 | 08/02/2020 Tập tục 125

Tin bài liên quan

Các tin bài khác

Tín ngưỡng thờ cúng của người Việt qua lăng kính học giả Pháp

21:02 | 22/02/2025 Tập tục 125

Cuốn sách “Biểu tượng, phù hiệu và đồ thờ của người An Nam” của học giả Pháp Gustave Dumoutier khám phá đời sống tinh thần của người Việt thế kỷ XIX

[Ảnh] Lễ cúng Rằm tháng Giêng - Nét đẹp văn hoá truyền thống Việt Nam

15:09 | 11/02/2025 Tập tục 125

Mỗi dịp Rằm tháng Giêng, hay còn gọi là Tết Nguyên Tiêu, theo phong tục truyền thống, mỗi gia đình Việt đều chuẩn bị mâm cỗ cúng thành kính dâng lên tổ tiên và các đấng thần linh, thể hiện lòng biết ơn, tôn kính đối với những người đi trước và cầu mong một năm mới an lành, may mắn.

[Ảnh] Tái hiện lễ hạ nêu, khai ấn trong cung đình Huế

13:35 | 05/02/2025 Tập tục 125

Ngày 4/2, Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế tổ chức lễ hạ nêu ở sân Triệu Miếu và Thế Miếu bên trong Đại nội Huế, đánh dấu kết thúc Tết Nguyên đán năm Ất Tỵ.

"Đầu năm mua muối, cuối năm mua vôi" - những ẩn ý của người xưa

07:59 | 29/01/2025 Tập tục 125

Tập tục “Đầu năm mua muối, cuối năm mua vôi” vào dịp Tết Nguyên đán có từ lâu đời, chứa đựng nhiều triết lý sâu sắc về cuộc sống của cha ông ta và vẫn giữ nguyên giá trị đến tận ngày nay.

Xem thêm

Đọc nhiều

Việt Nam bàn giao hài cốt quân nhân Hoa Kỳ mất tích trong chiến tranh lần thứ 171

15/12/2025 12:10 Nhân quyền - Góc nhìn thời đại 125

Lễ bàn giao hài cốt quân nhân Hoa Kỳ mất tích trong chiến tranh tại Việt Nam (MIA) lần thứ 171 vừa được tổ chức tại sân bay Gia Lâm (Hà Nội).

Chiềng Sinh chuyển mình từ công tác giảm nghèo bền vững

16/12/2025 07:01 Nhân quyền - Góc nhìn thời đại 125

Xã Chiềng Sinh (Điện Biên) đã ghi nhận tỷ lệ hộ nghèo giảm đáng kể. Trên cơ sở đó, địa phương đang tập trung triển khai các nhiệm vụ mới, hướng tới mục tiêu giảm nghèo bền vững.

Ông Nguyễn Ngọc Cảnh được bầu làm Chủ tịch Hội Hữu nghị Việt – Anh khóa V

15/12/2025 12:09 Hữu nghị 125

Ngày 14/12/2025, tại Hà Nội, Hội Hữu nghị Việt – Anh (VUFA) đã tổ chức Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ V, nhiệm kỳ 2025–2030.

100 tác phẩm đạt giải cuộc thi 'Mối duyên với Trung Quốc của tôi' năm 2025

16/12/2025 10:34 Hữu nghị 125

Chiều 15/12, Thời báo VTV phối hợp Trung tâm Văn hóa Trung Quốc tại Hà Nội trao 100 giải thưởng cho các tác giả xuất sắc tại cuộc thi "Mối duyên với Trung Quốc của tôi", nhân kỷ niệm 75 năm quan hệ ngoại giao Việt - Trung. Phóng viên Mai Thùy của tạp chí Thời Đại đạt giải Nhất.

Bờ cõi biển đảo

Miền đất - Con người Cuộc sống vùng biên Nhịp sống biển đảo Lịch sử chủ quyền Giao lưu hữu nghị

Mường Tùng chủ động triển khai giảm nghèo đa chiều từ chính sách đến cuộc sống

1 ngày trước Bờ cõi biển đảo 125

Giữa những dãy núi trùng điệp của nơi cực Tây Tổ quốc xã Mường Tùng(Điện Biên) đang có một sự chuyển mình mạnh mẽ. Chìa khóa thành công chính là sự chủ động, sáng tạo của chính quyền địa phương và sự đồng lòng hưởng ứng của bà con các dân tộc trong cuộc c

Vùng 5 Hải quân khám bệnh, cấp thuốc miễn phí cho các gia đình chính sách

3 ngày trước Bờ cõi biển đảo 125

Ngày 11- 12/12, tại đặc khu Phú Quốc, tỉnh An Giang, Bộ Tư lệnh Vùng 5 Hải quân phối hợp với Bộ Y tế tổ chức khám bệnh, cấp thuốc miễn phí cho các gia đình chính sách theo Chương trình kết hợp quân dân y năm 2025. Đây là hoạt động thiết thực nhằm tri ân các đối tượng chính sách, đồng thời chào mừng kỷ niệm 81 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22/12/1944 - 22/12/2025).

[Ảnh] Đồn Biên phòng Na Ngoi trao 484 suất quà cho học sinh và hộ dân trước mùa giá rét

4 ngày trước Bờ cõi biển đảo 125

Ngày 11/12, Đồn Biên phòng Na Ngoi (Bộ đội Biên phòng tỉnh Nghệ An) phối hợp với Câu lạc bộ thiện nguyện “Hương Từ Bi” (thành phố Vinh cũ) tổ chức Chương trình "Áo ấm mùa đông cho em học sinh vùng cao" nhằm trao các suất quà thiết thực cho học sinh Trường Tiểu học Na Ngoi 1 và các hộ dân khó khăn trên địa bàn xã Na Ngoi (tỉnh Nghệ An).

Multimedia

Podcasts Video E-magazine Infographic

infographic world travel awards 2025 viet nam tiep tuc duoc binh chon la diem den di san hang dau the gioi

[Infographic] World Travel Awards 2025: Việt Nam tiếp tục được bình chọn là Điểm đến Di sản hàng đầu thế giới

7 ngày trước Infographic 125

Việt Nam một lần nữa được vinh danh tại World Travel Awards 2025 là “Điểm đến Di sản hàng đầu thế giới”, khẳng định sức hút di sản đa dạng, gắn với du lịch bền vững và thương hiệu quốc gia toàn cầu.

infographic lich su hinh thanh va phat trien lien hiep cac to chuc huu nghi viet nam

[Infographic] Lịch sử hình thành và phát triển Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam

11-11-2025 08:25 Hữu nghị 125

Hành trình hình thành, phát triển và cơ cấu tổ chức của Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam - lực lượng nòng cốt của đối ngoại nhân dân, thúc đẩy tình đoàn kết và hữu nghị giữa nhân dân Việt Nam và nhân dân thế giới.

infographic 10 thang nam 2025 ha noi don 2822 trieu luot khach du lich

[Infographic] 10 tháng năm 2025: Hà Nội đón 28,22 triệu lượt khách du lịch

30-10-2025 06:41 Infographic 125

Tháng 10/2025, tổng lượng khách đến Hà Nội ước đạt hơn 2,27 triệu lượt, tăng 8,9% so với cùng kỳ năm 2024. Trong đó, khách quốc tế đạt 695 nghìn lượt, tăng 17,8%; khách nội địa đạt 1,58 triệu lượt, tăng 5,3%. Tổng thu từ khách du lịch ước đạt 9,93 nghìn tỷ đồng, tăng 11,9% so với cùng kỳ năm 2024. Tính chung 10 tháng năm 2025, Hà Nội đón 28,22 triệu lượt khách, tăng 21,9%. Trong đó, có 6,17 triệu lượt khách quốc tế, tăng 23,6%. Tổng thu từ khách du lịch ước đạt 108,22 nghìn tỷ đồng, tăng 19,8% so với cùng kỳ năm 2024. Đây được xem là tín hiệu tích cực, tạo nền tảng để Du lịch Thủ đô phấn đấu hoàn thành mục tiêu cả năm.

infographic quan he huu nghi truyen thong va hop tac nhieu mat viet nam phan lan

[Infographic] Quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác nhiều mặt Việt Nam-Phần Lan

21-10-2025 11:20 Infographic 125

Phần Lan là một trong những nước Bắc Âu đầu tiên công nhận và thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam. Trong nhiều thập kỷ, Phần Lan là đối tác viện trợ phát triển quan trọng của Việt Nam, góp phần quan trọng vào quá trình phát triển kinh tế-xã hội ở Việt Nam.

quan he huu nghi truyen thong viet nam trieu tien

Quan hệ hữu nghị truyền thống Việt Nam-Triều Tiên

09-10-2025 10:48 Infographic 125

Chuyến thăm Triều Tiên của Tổng Bí thư Tô Lâm diễn ra đúng vào dịp hai nước đang thiết thực kỷ niệm 75 năm thiết lập quan hệ ngoại giao (1950-2025) và Năm Hữu nghị Việt Nam-Triều Tiên 2025

infographic khuyen cao ve chieu tro gia danh cong an de lua dao

[Infographic] Khuyến cáo về chiêu trò giả danh công an để lừa đảo

11-09-2025 11:09 Infographic 125

Thời gian qua, có nhiều người dân đã bị các đối tượng giả mạo là công an, cán bộ gọi điện để lừa đảo, chiếm đoạt tài sản. Thủ đoạn của các đối tượng không mới, phương tiện truyền thông đã nhiều lần thông tin cảnh báo nhưng nạn nhân vẫn thiếu hiểu biết, chủ quan, không tìm hiểu kỹ nên “sập bẫy” và mất số tiền lớn.

infographic chien dich tu hao viet nam nhuom do khong gian mang chao mung quoc khanh 29

[Infographic] Chiến dịch "Tự hào Việt Nam - Nhuộm đỏ không gian mạng" chào mừng Quốc khánh 2/9

29-08-2025 09:43 Việt Nam hôm nay 125

Để lan tỏa tinh thần yêu nước nhân kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công (19/8/1945 - 19/8/2025) và Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2/9/1945 - 2/9/2025), Cục Phát thanh, truyền hình và Thông tin điện tử, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã chỉ đạo các nền tảng mạng xã hội và doanh nghiệp game tại Việt Nam đồng loạt triển khai Chiến dịch “Tự hào Việt Nam - Nhuộm đỏ không gian mạng”.

Videos

Xin chờ trong giây lát...

Truyền hình

Tổ chức Cứu trợ Trẻ em tiếp sức trẻ em Bắc Ninh sớm quay về nhịp sống sau thiên tai

06/12/2025 13:54 Truyền hình 109

Cần biết

Thời tiết hôm nay (11/12): Không khí lạnh sâu sắp tràn về miền Bắc

11/12/2025 Bạn đọc - Cần biết 125

Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, khoảng đêm 12-13/12, một đợt không khí lạnh mạnh tràn về, miền Bắc có khả năng xuất hiện mưa, mưa vừa và rải rác có giông, một số nơi mưa to.

Thành phố Hồ Chí Minh hỗ trợ học tập cho hơn 70.000 học sinh, sinh viên dân tộc thiểu số

11/12/2025 Nhân quyền - Góc nhìn thời đại 125

Thành phố Hồ Chí Minh vừa thông qua chính sách hỗ trợ tập vở, sách giáo khoa và chi phí học tập cho hơn 70.000 học sinh, sinh viên dân tộc thiểu số đang cư trú và theo học tại các cơ sở giáo dục trong cả nước. Đây là bước đi nhằm bảo đảm cơ hội tiếp cận giáo dục công bằng, đặc biệt trong bối cảnh nhiều gia đình dân tộc thiểu số còn gặp khó khăn về kinh tế sau hợp nhất đô thị.

Thời tiết hôm nay (09/12): Miền Bắc nắng ấm, Nam Bộ có mưa rào và dông

09/12/2025 Bạn đọc - Cần biết 125

Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, ngày 09/12 Bắc Bộ sáng sớm có sương mù và sương mù nhẹ rải rác, trưa chiều giảm mây trời nắng; Nam Bộ có mưa rào và dông vài nơi, cục bộ có nơi mưa to.

Thời tiết hôm nay (03/12): Không khí lạnh tăng cường, Hà Nội có mưa, nhiệt độ thấp nhất 15-18 độ

03/12/2025 Bạn đọc - Cần biết 125

Theo Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, hiện nay bộ phận không khí lạnh đã báo đang tiến gần tới biên giới phía Bắc nước ta. Sáng 03/12, không khí lạnh bắt đầu ảnh hưởng đến Đông Bắc Bộ, sau đó lan sang Bắc Trung Bộ, Tây Bắc Bộ và phía Bắc Trung Trung Bộ.

Khẩn trương hoàn tất chuẩn bị cho lễ khánh thành, khởi công hàng trăm dự án lớn trước 19/12

02/12/2025 Việt Nam hôm nay 125

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Công điện số 235/CĐ-TTg yêu cầu các bộ ngành, đơn vị liên quan khẩn trương chuẩn bị Lễ khánh thành, khởi công các dự án, công trình quy mô lớn, ý nghĩa chào mừng Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng vào ngày 19/12/2025.

Thời tiết hôm nay (01/12): Bão số 15 suy yếu dần

01/12/2025 Bạn đọc - Cần biết 125

Theo Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, vào hồi 4h sáng ngày 1/12, vị trí tâm bão ở vào khoảng 14,6 độ Vĩ Bắc; 111,9 độ Kinh Đông, trên vùng biển phía Tây Bắc khu vực Giữa Biển Đông. Sức gió mạnh nhất vùng gần tâm bão mạnh cấp 8 (62-74km/h), giật cấp 10. Bão số 15 ít dịch chuyển và có xu hướng yếu dần.