Trang chủ Gia đình Việt Tập tục

12:02 | 06/02/2020 GMT+7

Vì sao lại nói 'cúng quanh năm không bằng Rằm tháng Giêng'?

Trà Nguyễn

Theo dõi thoidai.com.vn trên

Dân gian có câu "cúng quanh năm không bằng Rằm tháng Giêng", vậy tại sao lại nói như vậy và ý nghĩa của câu nói này.

vi sao lai noi cung quanh nam khong bang ram thang gieng

Rằm tháng Giêng 2020: Những điều kiêng kỵ không thể bỏ qua

Rằm tháng Giêng là Tết gì?

"Cúng quanh năm không bằng Rằm tháng Giêng"

Trong tâm thức của người Việt, Rằm tháng Giêng có ý nghĩa quan trọng vì đầy là ngày Rằm đầu tiên của năm mới. Ngày Rằm tháng Giêng vào mùa xuân, theo quan niệm dân gian, tượng trưng cho sự phát triển, sinh sôi. Vì vậy mà ngày này được coi trọng, người dân gửi gắm vào đó nhiều mong ước về một năm thuận hòa, sung túc.

Câu nói "Cúng quanh năm không bằng Rằm tháng Giêng" nhằm nhấn mạnh ý nghĩa và tầm quan trọng của ngày này. Trong sách "Cơ sở văn hóa Việt Nam”, GS Trần Ngọc Thêm viết không chỉ ngày đầu năm mà tháng đầu năm cũng đặc biệt quan trọng. Theo quan niệm của người Việt, phàm làm bất kỳ điều gì hễ đầu xuôi thì đuôi lọt. Bởi vậy trong những ngày đầu năm, đầu tháng, người dân Việt có tục cúng vái và kiêng kỵ rất được coi trọng.

Người Việt rất coi trọng ngày Rằm tháng Giêng. Vào ngày này, các gia đình chuẩn bị mâm cơm cúng chu đáo dâng tổ tiên. (Ảnh: Tô Hưng Giang)

Rằm tháng Giêng - đó là ngày trăng tròn đầu tiên còn gọi là Tết Thượng Nguyên. Đây là một Tết nằm trong hệ thống Thượng - Trung - Hạ Nguyên. Tết Thượng Nguyên là Rằm tháng Giêng, Tết Trung Nguyên là Rằm tháng Bảy và Tết Hạ Nguyên là Rằm tháng Mười. Ba ngày Tết này mang các ý nghĩa khác nhau. Tết Thượng Nguyên là Tết hướng thiên cầu phúc an lành, Tết Trung Nguyên là địa quan xá tội, Tết Hạ Nguyên là thủy quan giải ách.

Trong tâm thức của người Việt, Rằm tháng Giêng còn được coi là Tết muộn, có ý nghĩa không khác gì ngày Tết Nguyên đán. Bởi dư âm những ngày Tết Nguyên đán vẫn còn khi nhiều gia đình vẫn tiếp tục ăn Tết, gói bánh chưng, chơi mai, đào nở muộn. Ngày nay, ở nhiều vùng, địa phương, vẫn lưu giữ tục lệ này. Thậm chí có nơi còn ăn Rằm to hơn cả những ngày Tết.

Năm 2020, Rằm tháng Giêng rơi vào ngày 8/2 dương lịch. Thời gian này, các gia đình chuẩn bị mâm cúng, thành tâm dâng tổ tiên và thần linh.

Mâm cúng Rằm tháng Giêng thường có bánh trôi. (Ảnh: Tô Hưng Giang)

Còn theo GS Lương Ngọc Huỳnh, ngày Rằm tháng Giêng có ba tích. Thứ nhất, ngày Rằm tháng Giêng là ngày Vía Phật. Đây là ngày Rằm đầu tiên trong năm mới. Tất cả những may mắn nhất của năm mới đều ở ngày này.

Vì thế, đối với những người theo đạo Phật, trừ ngày mùng 1 Tết thì đây là ngày lễ đầu tiên trong năm. Họ lên chùa thắp nén nhang, cầu xin một sự may mắn.

Tích thứ hai, ngày Rằm tháng Giêng là ngày Tết Nguyên tiêu. Thời xưa có một vị vua cứ đến ngày Rằm tháng Giêng là cho mời các trạng nguyên vào hầu triều và để nói chuyện đầu năm. Sau khi các quân vào hầu triều, buổi trưa họ được vua thiết đãi yến tiệc.

Thiết đãi yến tiệc xong, buổi tối, vua và các trạng vào vườn Thượng Uyển để ngắm trăng và vịnh thơ. Các ông trạng sẽ thi nhau đọc thơ để cho vua nghe.

Từ đó, người ta coi ngày Rằm tháng Giêng là ngày Tết Nguyên tiêu, là ngày Tết của các vị vua và trạng.

Thứ 3, ngày Tết Nguyên tiêu là ngày rằm đầu tiên của tổ tiên, dòng họ trong năm mới. Do vậy, chúng ta cũng cần phải lễ tổ tiên trong gia đình.

Trong ngày này, người Việt thường đi lễ chùa và làm mâm cơm cúng dâng lên tổ tiên bày tỏ lòng biết ơn, trân trọng với người đã khuất và mong một năm mới an lành, may mắn.

5 điều kiêng kỵ trong ngày vía Thần Tài 2020 theo quan niệm dân gian

Ngày vía Thần Tài là ngày mùng 10 tháng Giêng Âm lịch, theo Dương lịch năm nay là thứ 2 ngày 3/2/2020. Dưới đây là ...

Những điều kiêng kỵ trong đêm giao thừa để năm mới Canh Tý 2020 may mắn, bình an

Để năm mới may mắn, bình an, cần lưu ý một số điều trong đêm giao thừa như kiêng kỵ mặc quần áo đen - ...

Những điều kiêng kỵ ngày Tết nên nhớ để cả năm may mắn, thuận lợi

Người Việt có câu "có thờ có thiêng, có kiêng có lành", vì thế mọi người đều ghi nhớ những điều kiêng kỵ ngày Tết ...

Trà Nguyễn

Nguồn:

Tin cùng chủ đề: Rằm tháng Giêng 2020

Đi chùa giữa dịch virus corona: Hà Nội vắng vẻ, TP.HCM vẫn nhộn nhịp

14:59 | 08/02/2020 Điểm đến 125

Bánh trôi ngũ sắc cúng Rằm tháng Giêng được đặc biệt ưa chuộng

07:30 | 08/02/2020 Tập tục 125

Tin bài liên quan

Các tin bài khác

Tín ngưỡng thờ cúng của người Việt qua lăng kính học giả Pháp

21:02 | 22/02/2025 Tập tục 125

Cuốn sách “Biểu tượng, phù hiệu và đồ thờ của người An Nam” của học giả Pháp Gustave Dumoutier khám phá đời sống tinh thần của người Việt thế kỷ XIX

[Ảnh] Lễ cúng Rằm tháng Giêng - Nét đẹp văn hoá truyền thống Việt Nam

15:09 | 11/02/2025 Tập tục 125

Mỗi dịp Rằm tháng Giêng, hay còn gọi là Tết Nguyên Tiêu, theo phong tục truyền thống, mỗi gia đình Việt đều chuẩn bị mâm cỗ cúng thành kính dâng lên tổ tiên và các đấng thần linh, thể hiện lòng biết ơn, tôn kính đối với những người đi trước và cầu mong một năm mới an lành, may mắn.

[Ảnh] Tái hiện lễ hạ nêu, khai ấn trong cung đình Huế

13:35 | 05/02/2025 Tập tục 125

Ngày 4/2, Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế tổ chức lễ hạ nêu ở sân Triệu Miếu và Thế Miếu bên trong Đại nội Huế, đánh dấu kết thúc Tết Nguyên đán năm Ất Tỵ.

"Đầu năm mua muối, cuối năm mua vôi" - những ẩn ý của người xưa

07:59 | 29/01/2025 Tập tục 125

Tập tục “Đầu năm mua muối, cuối năm mua vôi” vào dịp Tết Nguyên đán có từ lâu đời, chứa đựng nhiều triết lý sâu sắc về cuộc sống của cha ông ta và vẫn giữ nguyên giá trị đến tận ngày nay.

Xem thêm

Đọc nhiều

Hikaru Watanabe: tiếng Việt hay từ những điều rất bình dị, tiếng rao buổi sáng, câu chào mỗi ngày

01/12/2025 11:27 Chuyện ngoại giao 125

Ngày 02/11, trên sân khấu Cuộc thi Hùng biện tiếng Việt lần thứ 19 tại Nhật Bản, Hikaru Watanabe là người được vinh danh, tỏa sáng giữa ánh đèn và những tràng pháo tay. Cầm micro, anh kể về hành trình đến với tiếng Việt: những ngày đầu bỡ ngỡ ở Hà Nội, tình bạn trong lớp học, những quán phở quen và cả những lần nói sai rồi cùng cười. Giây phút ấy, Hikaru Watanabe không chỉ là thí sinh mà còn là minh chứng sống cho sức mạnh kết nối của ngôn ngữ, người truyền cảm hứng cho những người bạn nước ngoài đam mê tiếng Việt.

“Gặp gỡ hai phía”: Xoa dịu nỗi đau chiến tranh, kết nối nhân dân Việt Nam - Hoa Kỳ

01/12/2025 18:52 Hữu nghị 125

Ngày 01/12 tại Hà Nội, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam, Hội Việt - Mỹ và Tổ chức “Dự án hai phía” (2SP/Hoa Kỳ) đã tổ chức cuộc gặp gỡ giữa con em liệt sĩ Việt Nam và gia đình các quân nhân Hoa Kỳ tử trận hoặc mất tích trong chiến tranh tại Việt Nam. Dịp này, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam đã trao tặng Kỷ niệm chương và Bằng khen cho tập thể và cá nhân của 2SP.

Vun đắp quan hệ Việt Nam - Lào mãi trường tồn theo thời gian

01/12/2025 10:42 Chính trị - Xã hội 125

Nhận lời mời của Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Nhân dân Cách mạng Lào, Chủ tịch nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào Thongloun Sisoulith và Phu nhân, Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam Tô Lâm cùng Phu nhân và Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam thăm cấp Nhà nước tới Lào, dự Lễ kỷ niệm 50 năm Quốc khánh nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào; đồng chủ trì Cuộc gặp cấp cao giữa Đảng Cộng sản Việt Nam và Đảng Nhân dân Cách mạng Lào từ ngày 01-02/12.

An Giang khởi động dự án BASIN

02/12/2025 11:12 Nhân quyền - Góc nhìn thời đại 125

Ngày 1/12, tại phường Rạch Giá, UBND tỉnh An Giang, Hội Nông dân tỉnh An Giang phối hợp với Liên hiệp các tổ chức hữu nghị tỉnh An Giang và Tổ chức Tầm nhìn Thế giới tại Việt Nam (World Vision International) tổ chức Lễ khởi động dự án “Tăng cường khả năng tiếp cận thị trường nông nghiệp thông qua mô hình kinh doanh bao trùm thích ứng biến đổi khí hậu cho cộng đồng” (BASIN).

Bờ cõi biển đảo

Miền đất - Con người Cuộc sống vùng biên Nhịp sống biển đảo Lịch sử chủ quyền Giao lưu hữu nghị

Tàu 015-Trần Hưng Đạo bắt đầu thăm, giao lưu với hải quân Trung Quốc

19 giờ 27 phút Bờ cõi biển đảo 125

Sáng 1/12, Tàu 015-Trần Hưng Đạo thuộc Lữ đoàn 162, Vùng 4 Hải quân cùng đoàn công tác Hải quân nhân dân Việt Nam do Đại tá Nguyễn Vĩnh Nam, Phó Tư lệnh Vùng 4 Hải quân làm trưởng đoàn đã cập cảng thành phố Thanh Đảo, tỉnh Sơn Đông, Trung Quốc. Đây là điểm đến đầu tiên trong khuôn khổ chuyến thăm xã giao 3 nước Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc của Tàu 015-Trần Hưng Đạo.

Ngư dân và biên phòng thực hiện đồng bộ các biện pháp chống khai thác IUU

1 ngày trước Bờ cõi biển đảo 125

Ngư dân Việt Nam cùng lực lượng biên phòng đang thực hiện đồng bộ các biện pháp chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU). Nhận thức của ngư dân được nâng cao, công tác kiểm soát tàu cá và xử lý vi phạm được siết chặt, hướng tới nghề cá hiện đại, bền vững và mục tiêu gỡ "thẻ vàng" của Ủy ban châu Âu.

Đặc khu Trường Sa chủ động ứng phó với bão số 15

3 ngày trước Bờ cõi biển đảo 125

Theo Trung tâm Khí tượng Thủy văn, dự báo 10 giờ ngày 28/11, bão số 15 có tên quốc tế là Koto giữ nguyên cường độ, cách đảo Song Tử Tây khoảng 210 km về phía Tây Bắc và có xu hướng chuyển sang hướng Tây Tây Nam.

Multimedia

Podcasts Video E-magazine Infographic

infographic lich su hinh thanh va phat trien lien hiep cac to chuc huu nghi viet nam

[Infographic] Lịch sử hình thành và phát triển Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam

11-11-2025 08:25 Hữu nghị 125

Hành trình hình thành, phát triển và cơ cấu tổ chức của Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam - lực lượng nòng cốt của đối ngoại nhân dân, thúc đẩy tình đoàn kết và hữu nghị giữa nhân dân Việt Nam và nhân dân thế giới.

infographic 10 thang nam 2025 ha noi don 2822 trieu luot khach du lich

[Infographic] 10 tháng năm 2025: Hà Nội đón 28,22 triệu lượt khách du lịch

30-10-2025 06:41 Infographic 125

Tháng 10/2025, tổng lượng khách đến Hà Nội ước đạt hơn 2,27 triệu lượt, tăng 8,9% so với cùng kỳ năm 2024. Trong đó, khách quốc tế đạt 695 nghìn lượt, tăng 17,8%; khách nội địa đạt 1,58 triệu lượt, tăng 5,3%. Tổng thu từ khách du lịch ước đạt 9,93 nghìn tỷ đồng, tăng 11,9% so với cùng kỳ năm 2024. Tính chung 10 tháng năm 2025, Hà Nội đón 28,22 triệu lượt khách, tăng 21,9%. Trong đó, có 6,17 triệu lượt khách quốc tế, tăng 23,6%. Tổng thu từ khách du lịch ước đạt 108,22 nghìn tỷ đồng, tăng 19,8% so với cùng kỳ năm 2024. Đây được xem là tín hiệu tích cực, tạo nền tảng để Du lịch Thủ đô phấn đấu hoàn thành mục tiêu cả năm.

infographic quan he huu nghi truyen thong va hop tac nhieu mat viet nam phan lan

[Infographic] Quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác nhiều mặt Việt Nam-Phần Lan

21-10-2025 11:20 Infographic 125

Phần Lan là một trong những nước Bắc Âu đầu tiên công nhận và thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam. Trong nhiều thập kỷ, Phần Lan là đối tác viện trợ phát triển quan trọng của Việt Nam, góp phần quan trọng vào quá trình phát triển kinh tế-xã hội ở Việt Nam.

quan he huu nghi truyen thong viet nam trieu tien

Quan hệ hữu nghị truyền thống Việt Nam-Triều Tiên

09-10-2025 10:48 Infographic 125

Chuyến thăm Triều Tiên của Tổng Bí thư Tô Lâm diễn ra đúng vào dịp hai nước đang thiết thực kỷ niệm 75 năm thiết lập quan hệ ngoại giao (1950-2025) và Năm Hữu nghị Việt Nam-Triều Tiên 2025

infographic khuyen cao ve chieu tro gia danh cong an de lua dao

[Infographic] Khuyến cáo về chiêu trò giả danh công an để lừa đảo

11-09-2025 11:09 Infographic 125

Thời gian qua, có nhiều người dân đã bị các đối tượng giả mạo là công an, cán bộ gọi điện để lừa đảo, chiếm đoạt tài sản. Thủ đoạn của các đối tượng không mới, phương tiện truyền thông đã nhiều lần thông tin cảnh báo nhưng nạn nhân vẫn thiếu hiểu biết, chủ quan, không tìm hiểu kỹ nên “sập bẫy” và mất số tiền lớn.

infographic chien dich tu hao viet nam nhuom do khong gian mang chao mung quoc khanh 29

[Infographic] Chiến dịch "Tự hào Việt Nam - Nhuộm đỏ không gian mạng" chào mừng Quốc khánh 2/9

29-08-2025 09:43 Việt Nam hôm nay 125

Để lan tỏa tinh thần yêu nước nhân kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công (19/8/1945 - 19/8/2025) và Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2/9/1945 - 2/9/2025), Cục Phát thanh, truyền hình và Thông tin điện tử, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã chỉ đạo các nền tảng mạng xã hội và doanh nghiệp game tại Việt Nam đồng loạt triển khai Chiến dịch “Tự hào Việt Nam - Nhuộm đỏ không gian mạng”.

infographic 7 thang nam 2025 ha noi don 1836 trieu luot khach du lich

[Infographic] 7 tháng năm 2025: Hà Nội đón 18,36 triệu lượt khách du lịch

27-07-2025 08:43 Infographic 125

7 tháng năm 2025, khách du lịch đến Hà Nội ước đạt 18,36 triệu lượt khách, tăng 11,6% so với cùng kỳ năm 2024.

Videos

Xin chờ trong giây lát...

Truyền hình

Ấn Độ tặng Giải thưởng Hòa bình Romesh Chandra cho bà Nguyễn Thị Bình

19/11/2025 09:03 Truyền hình 38

Ngày 18/11 tại Hà Nội, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam phối hợp Tổ chức Hòa bình và Đoàn kết toàn Ấn Độ (AIPSO) trao Giải thưởng Hòa bình Romesh Chandra cho nguyên Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Bình nhằm ghi nhận những đóng góp nổi bật của bà đối với phong trào hòa bình và đoàn kết quốc tế.

Cần biết

Thời tiết hôm nay (01/12): Bão số 15 suy yếu dần

01/12/2025 Bạn đọc - Cần biết 125

Theo Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, vào hồi 4h sáng ngày 1/12, vị trí tâm bão ở vào khoảng 14,6 độ Vĩ Bắc; 111,9 độ Kinh Đông, trên vùng biển phía Tây Bắc khu vực Giữa Biển Đông. Sức gió mạnh nhất vùng gần tâm bão mạnh cấp 8 (62-74km/h), giật cấp 10. Bão số 15 ít dịch chuyển và có xu hướng yếu dần.

Antisol ‘lên top tìm kiếm’ TikTok Shop: Sự thật phía sau hiệu ứng khiến cư dân mạng tò mò

01/12/2025 Bạn đọc - Cần biết 125

Chỉ trong vài tuần gần đây, từ khóa “Antisol sạch gàu”, “dầu gội dược liệu Antisol” bất ngờ xuất hiện dày đặc trên TikTok Shop. Nhiều video review đạt từ vài trăm nghìn đến hàng triệu lượt xem. Hiện tượng này khiến cư dân mạng đặt câu hỏi: Đây là hiệu ứng tự nhiên, hay chỉ là một chiến dịch viral được dàn dựng khéo léo?

Thời tiết hôm nay (27/11): Miền Bắc rét về đêm và sáng, miền Nam nắng dịu

27/11/2025 Bạn đọc - Cần biết 125

Ngày 27/11, miền Bắc tiếp tục duy trì trạng thái trời ít mây, đêm không mưa, rét về đêm và sáng sớm; một số nơi vùng núi có khả năng xuất hiện sương mù và sương muối. Các tỉnh Nam Trung Bộ và Nam Bộ có mưa rào vài nơi vào ban đêm nhưng ban ngày vẫn chủ đạo nắng.