Trang chủ Gia đình Việt Tập tục
07:59 | 29/01/2025 GMT+7

"Đầu năm mua muối, cuối năm mua vôi" - những ẩn ý của người xưa

aa
Tập tục “Đầu năm mua muối, cuối năm mua vôi” vào dịp Tết Nguyên đán có từ lâu đời, chứa đựng nhiều triết lý sâu sắc về cuộc sống của cha ông ta và vẫn giữ nguyên giá trị đến tận ngày nay.
Tái hiện tập tục nhảy lửa của đồng bào Dao ở huyện Tam Đường (Lai Châu)
Độc đáo những tập tục kỳ lạ trên thế giới

Tết Nguyên đán khởi đầu một Năm mới đối với người Việt rất thiêng liêng, bởi vậy mà có rất nhiều phong tục cũng như sự kiêng kỵ được chú trọng trong những ngày Tết.

Ở vùng đồng bằng Bắc Bộ có một câu thành ngữ, cũng là một tập tục cổ được người dân thực hành trong dịp Tết, vẫn được lưu truyền đến tận ngày nay, đó là “Đầu năm mua muối, cuối năm mua vôi”.

“Đầu năm mua muối, cuối năm mua vôi” - những ẩn ý của người xưa
“Đầu năm mua muối”. (Ảnh: Minh Quyết/TTXVN)

Hai mặt hàng này về màu sắc đều cùng màu trắng, nhưng về tính chất thì một loại thuộc gia vị, một loại thuộc vật liệu xây dựng, vì sao mà lại được đặt cạnh nhau trong cùng một không gian hành động được khuyến nghị?

Tục “Đầu năm mua muối, cuối năm mua vôi” cũng như các phong tục ngày Tết khác đều có sự liên quan đến nhau và cùng chung ý nghĩa mong cầu một Năm mới thật nhiều may mắn, gia đình gắn kết, thuận hòa, cuộc sống no đủ, viên mãn.

Những ẩn ý đằng sau phong tục mua vôi, mua muối này cũng là những triết lý sâu sắc về cuộc sống của cha ông ta và giữ nguyên giá trị đến tận ngày nay.

Đầu năm mua muối: May mắn, gắn kết và no đủ

Vào sáng mùng 1 Tết, hầu như không có ai đi ra đường trong buổi sớm mai đầu Năm mới ngoài những người bán muối rong. Các gia đình sẽ mua muối vào thời điểm này để lấy may cho cả năm.

“Đầu năm mua muối, cuối năm mua vôi” - những ẩn ý của người xưa
Muối được vun cao có ngọn, tượng trưng cho sự đầy đặn, sung túc. (Ảnh: Vietnam+)

Muối được đong vun có ngọn, không gạt ngang, tượng trưng cho tài lộc dồi dào, đầy đặn. Trong tâm thức dân gian, các tinh thể muối màu trắng trong, mang tính dương, tượng trưng cho sự sạch sẽ và tinh khiết, có thể chống lại xú uế, xua đuổi tà ma, giúp gia chủ gặp hung hóa cát, đón thêm may mắn về nhà vào ngày đầu Năm mới.

Muối còn là biểu trưng cho tình cảm tốt đẹp, được ví với sự mặn nồng thắm thiết trong các mối quan hệ gia đình, tình nghĩa đôi lứa, vợ chồng. Mua muối đầu năm không chỉ để duy trì các mối quan hệ trong gia đình luôn đậm đà gắn kết mà còn rộng hơn thế, mong muốn cho mọi mối quan hệ từ họ hàng, xóm giềng đến các mối quan hệ bạn bè, làm ăn, buôn bán… đều được tốt đẹp, thuận lợi.

Ở góc độ thực tế cuộc sống, muối là gia vị thiết yếu trong bữa ăn hàng ngày của tất cả mọi người, không ai có thể sống mà thiếu muối. Bởi vậy, mua muối vào khoảnh khắc đầu năm cũng hàm ý để cả năm dồi dào thực phẩm, cuộc sống sung túc, thịnh vượng.

Song, cho dù mong cầu có nhiều thực phẩm, người xưa vẫn ẩn ý trong việc mua muối là không được lãng phí trong việc ăn uống mà nên tiết kiệm, “ăn dè,” dành dụm tiền để thực hiện hành động của vế sau câu thành ngữ “cuối năm mua vôi” xây nhà cũng như thực hiện các nghi thức kết thúc năm.

Cuối năm mua vôi: Dọn dẹp, trừ tà và xây dựng tương lai

Cuối năm, thời tiết hanh khô thuận lợi cho việc xây cất nhà cửa mà vôi là một trong các vật liệu chính dùng trong việc xây dựng. Nếu không xây mới thì các gia chủ cũng phải dọn nhà, quét lại vôi cho nhà cửa sáng sủa, tươm tất để chuẩn bị đón Tết.

Đó chính là ý nghĩa đầu tiên của phong tục mua vôi cuối năm.

“Đầu năm mua muối, cuối năm mua vôi” - những ẩn ý của người xưa
Những lọ vôi được bày bán vào cuối năm. (Ảnh: Vietnam+)

Vôi còn liên quan đến một phong tục cổ xưa khác, đó là việc dựng cây nêu vào dịp Tết. Theo lệ xưa, ngày 23 tháng Chạp cúng ông Công ông Táo cũng là ngày dựng cây nêu Tết để xua đuổi ma quỷ và những điều bất hạnh của năm cũ, cầu mong một Năm mới tốt lành, mùa màng tươi tốt, quốc thái dân an.

Trên thân cây nêu được trang trí các loại cờ, phướn, đèn lồng, câu đối, niêu đất chứa vôi, chuông gió. Bên dưới gốc rắc bột vôi trắng tạo thành vòng tròn hoặc rắc hình cánh cung, mũi tên hướng ra phía cổng để xua đuổi tà ma.

Trong cuốn “Hội hè lễ Tết của người Việt,” học giả Nguyễn Văn Huyên cho rằng vôi có tác dụng trừ tà, ngăn ma quỷ. Mua vôi bột về rắc xung quanh nhà với ý nghĩa xua đuổi ma quỷ ra khỏi lãnh thổ của gia đình mình, cũng là xua đuổi những rủi ro, đen đủi của năm cũ.

Vôi còn được dùng để người Việt xưa ăn trầu. Không có vôi, trầu không đỏ, không nồng, miếng trầu vô vị, nên mới có câu ca dao: “Có trầu, có vỏ không vôi/ Có chăn có chiếu không người nằm chung.”

Vôi ăn trầu phải là vôi tôi để lâu, vì thế để có “miếng trầu là đầu câu chuyện” khi tiếp khách đến chúc Tết, gia chủ phải mua vôi để thêm vào ông bình vôi từ trong Tết.

“Đầu năm mua muối, cuối năm mua vôi” - những ẩn ý của người xưa
Ông bình vôi được tiếp đầy vôi từ trước Tết. (Ảnh: Vietnam+)

Ông bình vôi là bình đựng vôi ăn trầu, được coi là vật thiêng trong nhà, nên gia chủ bảo quản rất cẩn thận, không để cho bình vôi bị thiếu hay hết vôi, sẽ giống như trong nhà bị cạn tài lộc.

Tuy nhiên, cũng có thành ngữ “bạc như vôi,” nên người xưa kiêng thêm vôi cho ông bình vôi vào đầu Năm mới mà bắt buộc phải tiếp cho ông no đủ từ trước Tết.

Theo chỉ dạy của người xưa, người Việt nhiều đời sau vẫn tiếp tục duy trì tập tục mua vôi-mua muối vào hai thời điểm khác nhau trong dịp Tết như một hình thức xua đuổi những điều xấu, đón vận may, nghênh tài lộc, bình an cho Năm mới.

Theo Vietnamplus.vn

https://www.vietnamplus.vn/dau-nam-mua-muoi-cuoi-nam-mua-voi-nhung-an-y-cua-nguoi-xua-post1008403.vnp

Tết cổ truyền Việt Nam qua lăng kính các nhà ngoại giao Tết cổ truyền Việt Nam qua lăng kính các nhà ngoại giao
Phong tục đón năm mới độc lạ của một số quốc gia trên thế giới Phong tục đón năm mới độc lạ của một số quốc gia trên thế giới
Theo Vietnamplus.vn
Nguồn: www.vietnamplus.vn

Tin bài liên quan

Các tin bài khác

Những hoạt động văn hóa tín ngưỡng độc đáo đầu năm mới Ất Tỵ

Những hoạt động văn hóa tín ngưỡng độc đáo đầu năm mới Ất Tỵ

Nhiều hoạt động văn hóa tính ngưỡng độc đáo lâu đời của người dân trên cả nước được diễn ra dịp Tết đến, Xuân về.
Không gian văn hóa Tết các dân tộc

Không gian văn hóa Tết các dân tộc

Trong không khí đón Xuân Ất Tỵ, ngày 27/1, tại khu vực Cung Quy hoạch Hội chợ và Triển lãm tỉnh Quảng Ninh, thành phố Hạ Long diễn ra sự kiện “Không gian Văn hóa Tết các dân tộc tỉnh Quảng Ninh”. Đây là chương trình ý nghĩa, đặc sắc thu hút đông đảo người dân, du khách, diễn ra đến hết ngày 3/2.
Mâm cúng lễ Vu Lan báo hiếu gồm những gì?

Mâm cúng lễ Vu Lan báo hiếu gồm những gì?

Cúng lễ Vu Lan, các gia đình có thể dâng 3 lễ dành cho Phật, gia tiên và chúng sinh; mỗi gia đình có thể tùy theo điều kiện để chuẩn bị mâm cúng Vu Lan cho phù hợp.
Phục hồi, bảo tồn, phát huy văn hóa phi vật thể các dân tộc thiểu số có nguy cơ mai một

Phục hồi, bảo tồn, phát huy văn hóa phi vật thể các dân tộc thiểu số có nguy cơ mai một

Mới đây, Bộ Văn hóa Thể thao & Du lịch (VHTTDL) đã ban hành quyết định số 2062 /QĐ-BVHTTDL về việc tổ chức chương trình hỗ trợ nghiên cứu, phục hồi, bảo tồn, phát huy văn hóa phi vật thể các dân tộc thiểu số có nguy cơ mai một tại tỉnh Kon Tum, Điện Biên, Quảng Bình và Lâm Đồng.

Đọc nhiều

Đại sứ Việt Nam tại Campuchia: thúc đẩy giao lưu thế hệ trẻ, vun đắp tình hữu nghị hai nước

Đại sứ Việt Nam tại Campuchia: thúc đẩy giao lưu thế hệ trẻ, vun đắp tình hữu nghị hai nước

Ngày 13/2 tại Phnom Penh, Đại sứ Đặc mệnh toàn quyền nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam tại Vương quốc Campuchia Nguyễn Minh Vũ đã đến chào bà Samdech Men Sam An, Phó Chủ tịch Đảng Nhân dân Campuchia, Chủ tịch Mặt trận Đoàn kết phát triển Tổ quốc Campuchia, Chủ tịch Hội hữu nghị Campuchia - Việt Nam, nhân dịp nhận nhiệm vụ tại Campuchia.
Fukushima muốn hợp tác văn hoá, thể thao và du lịch với Việt Nam

Fukushima muốn hợp tác văn hoá, thể thao và du lịch với Việt Nam

Ngày 14/2 tại Hà Nội, Thứ trưởng Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch Tạ Quang Đông đã tiếp ông Kohata Hiroshi, Thị trưởng thành phố Fukushima (Nhật Bản).
Triều Tiên mở cửa lại đón du khách nước ngoài sau 5 năm

Triều Tiên mở cửa lại đón du khách nước ngoài sau 5 năm

Công ty lữ hành đang tiến hành khảo sát địa điểm du lịch tại Triều Tiên trong bối cảnh nước này bắt đầu mở cửa du lịch cho nhiều người nước ngoài hơn sau khi đón du khách Nga vào đầu năm 2024.
An toàn trên môi trường mạng cho trẻ em: đồng hành từ gia đình đến nhà trường

An toàn trên môi trường mạng cho trẻ em: đồng hành từ gia đình đến nhà trường

Bộ Thông tin và Truyền thông đã ban hành Bộ Quy tắc ứng xử về bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng, trong đó đưa ra 9 quy tắc ứng xử dành cho cha mẹ, người chăm sóc trẻ em và giáo viên nhằm bảo đảm an toàn cho trẻ em trên môi trường mạng.
Bộ Tư lệnh Vùng 5 Hải quân tổ chức thi sáng kiến, mô hình học cụ năm 2025

Bộ Tư lệnh Vùng 5 Hải quân tổ chức thi sáng kiến, mô hình học cụ năm 2025

Ngày 13 và 14/2, tại TP. Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang, Bộ Tư lệnh Vùng 5 Hải quân tổ chức Hội thi sáng kiến, cải tiến mô hình, trang thiết bị huấn luyện, mô hình học cụ; sáng kiến, sáng chế, mô hình học cụ, sổ sách, giáo án ngành công tác đảng, công tác chính trị năm 2025.
Bộ Tư lệnh Vùng 5 Hải quân tiếp nhận chiến sĩ mới

Bộ Tư lệnh Vùng 5 Hải quân tiếp nhận chiến sĩ mới

Tối 13/2, Biên đội Tàu 528, 529, Hải đội 512, Lữ đoàn 127 chở chiến sĩ mới nhập ngũ năm 2025 tại Bộ Tư lệnh Vùng 5 Hải quân đã cập quân cảng Vùng 5 (TP. Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang) sau gần nửa ngày hành trình từ đất liền ra đảo.
Tàu 313 thuộc Vùng 3 Hải quân cấp cứu kịp thời ngư dân bị tai nạn lao động trên biển

Tàu 313 thuộc Vùng 3 Hải quân cấp cứu kịp thời ngư dân bị tai nạn lao động trên biển

Ngày 11/2, Tàu 313 thuộc Vùng 3 Hải quân đã cấp cứu kịp thời ngư dân bị tai nạn lao động trên tàu cá QNg 94397 TS.
ca nuoc co gan 560 cong trinh dat chung nhan xanh
video du an caf uom mam nhung cong dan toan cau tuong lai
infographics quan he huu nghi truyen thong va hop tac nhieu mat viet nam ba lan
infographics giai thuong du lich asean 2025 ton vinh 17 don vi cua viet nam
video quan he viet nam vuong quoc anh qua loi chuc tet cua cac nha ngoai giao
top nhung diem vui choi dip tet nguyen dan at ty 2025 tai ha noi
video ban hoa ca tinh huu nghi chao nam moi 2025
Xin chờ trong giây lát...
[Video] Dự án CAF: Ươm mầm những công dân toàn cầu tương lai
[Video] Du khách quốc tế trải nghiệm lễ Phật đầu năm tại chùa Tam Bảo (Đà Nẵng)
Tết của bác sĩ trực cấp cứu - hồi sức tích cực
Đại sứ nhóm G4 hát "Năm qua đã làm gì"
[Video] Bản hòa ca tình hữu nghị chào năm mới 2025
[Video] 30 năm quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ: từ chiến tranh đến đối tác chiến lược toàn diện
[Video] Samaritan’s Purse và Plan International Việt Nam hỗ trợ người dân Việt Nam phục hồi sau bão
[Video] Tái thiết thôn Làng Nủ: Quân đội - Nhân dân đồng hành xây dựng tương lai mới
[Video] Tổ chức Cứu trợ Trẻ em và hành trình 10 năm thay đổi cuộc sống trẻ em vùng cao
[Video] Kinh nghiệm tham quan Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam mới
Halloween: ứng xử thế nào cho đúng?
[Video] Hà Nội rực rỡ sắc cờ chào mừng 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô
[Video] Người nước ngoài dọn cây đổ, tiếp tế cho bà con vùng lũ
[Video] Các tỉnh, thành khẩn trương hỗ trợ, khắc phục hậu quả cơn bão số 3
Những việc nên và không nên làm khi bão Yagi đổ bộ
Dự báo thời tiết ngày 16/2: khu vực Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ trời rét, có mưa, mưa nhỏ

Dự báo thời tiết ngày 16/2: khu vực Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ trời rét, có mưa, mưa nhỏ

Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thuỷ văn quốc gia, sáng ngày 16/2, không khí lạnh tiếp tục ảnh hưởng đến những nơi khác ở phía Đông Bắc Bộ, sau đó ảnh hưởng đến một số nơi ở phía Tây Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ. Gió Đông Bắc trong đất liền mạnh cấp 2-3.
Từ ngày 15/2/2025: Cảnh sát giao thông kiểm tra, xử lý vi phạm an toàn đường sắt

Từ ngày 15/2/2025: Cảnh sát giao thông kiểm tra, xử lý vi phạm an toàn đường sắt

Từ ngày 15/2/2025, Cảnh sát giao thông kiểm tra, xử lý vi phạm hành lang an toàn đường sắt, lối đi tự mở trên các tuyến đường sắt quốc gia, nhằm thực hiện nghiêm túc, hiệu quả các quy định của pháp luật về trật tự an toàn giao thông đường sắt.
Việt Nam có 6 nhà khoa học đoạt giải thưởng sáng tạo châu Á

Việt Nam có 6 nhà khoa học đoạt giải thưởng sáng tạo châu Á

Giải thưởng sáng tạo châu Á của quỹ toàn cầu Hitachi vừa xướng tên 15 nhà khoa học đạt giải năm 2024, trong đó Việt Nam thắng lớn với 2 giải xuất sắc và 4 giải khuyến khích.
Cơ hội tham dự Hội nghị thượng đỉnh đầu tư tại Hoa Kỳ

Cơ hội tham dự Hội nghị thượng đỉnh đầu tư tại Hoa Kỳ

Ngày 13/2, Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam Marc E. Knapper thông báo về kế hoạch tổ chức đoàn doanh nghiệp Việt Nam tham dự Hội nghị thượng đỉnh đầu tư SelectUSA lần thứ 11, diễn ra từ ngày 11-14/5 tại National Harbor, bang Maryland, Hoa Kỳ.
Thời tiết hôm nay (15/2): Bắc Bộ mưa phùn và sương mù, trời rét

Thời tiết hôm nay (15/2): Bắc Bộ mưa phùn và sương mù, trời rét

Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia đưa ra thông tin dự báo thời tiết ngày và đêm 15/2 tại Hà Nội và các khu vực khác trên cả nước.
Tạo thuận lợi hơn nữa cho người nước ngoài nhập cảnh, xuất cảnh, cư trú tại Việt Nam

Tạo thuận lợi hơn nữa cho người nước ngoài nhập cảnh, xuất cảnh, cư trú tại Việt Nam

Ngày 13/2, tại họp báo thường kỳ Bộ Ngoại giao, Người Phát ngôn Bộ Ngoại giao Phạm Thu Hằng đã trả lời câu hỏi của phóng viên về chính sách miễn thị thực cho công dân một số nước.
Xuân Ất Tỵ - 2025

Xuân Ất Tỵ - 2025

Xuân Giáp Thìn - 2024

Xuân Giáp Thìn - 2024

Việt Nam  - Nhật Bản

Việt Nam - Nhật Bản

Việt Nam - Thái Lan

Việt Nam - Thái Lan

báo tết 2023

báo tết 2023

Việt Lào online

Việt Lào online

50 năm quan hệ Việt Nam - Ấn Độ

50 năm quan hệ Việt Nam - Ấn Độ

Tình hữu nghị vĩ đại

Tình hữu nghị vĩ đại

Tân mão 2011

Tân mão 2011

Sức sống mới cho ĐNND

Sức sống mới cho ĐNND

Phiên bản di động