Trang chủ Bờ cõi biển đảo Cuộc sống vùng biên
18:16 | 08/10/2020 GMT+7

Về Đê Tul ngắm nhà rông chồng - vợ

aa
Làng Đê Tul (xã Đắk Sơ Mei, huyện Đắk Đoa, Gia Lai) ở trên một quả đồi lớn, nhìn lên là núi Chư Nâm cao nhất Gia Lai. Đây có lẽ là ngôi làng Bahnar duy nhất ở Tây Nguyên có đến 2 nhà rông và có đến 9... già làng.
Hành trình giã biệt cây thuốc phiện của đồng bào vùng cao Sơn La Hành trình giã biệt cây thuốc phiện của đồng bào vùng cao Sơn La

Những năm 80 của thế kỷ trước, xã vùng cao Long Hẹ huyện Thuận Châu, Sơn La được biết đến là thủ phủ của cây ...

Kiên Giang: Điện về thắp sáng niềm tin cho đồng bào dân tộc Khmer Kiên Giang: Điện về thắp sáng niềm tin cho đồng bào dân tộc Khmer

Tỉnh Kiên Giang hiện có 13% số hộ dân là đồng bào dân tộc Khmer (khoảng 16 nghìn hộ). Cuộc sống của đồng bào Khmer ...

Làng Đê Tul (xã Đắk Sơ Mei, huyện Đắk Đoa, Gia Lai) ở trên một quả đồi lớn, nhìn lên là núi Chư Nâm cao nhất Gia Lai. Đây có lẽ là ngôi làng Bahnar duy nhất ở Tây Nguyên có đến 2 nhà rông và có đến 9... già làng.

Nhà rông cũng được phân vai

Làng Đê Tul có trên 160 hộ, hầu hết là người Bahnar, chỉ có số ít hộ người Kinh vào làm ăn, buôn bán. Có lẽ do làng nằm ngay trung tâm xã nên người dân Đê Tul có tư duy cởi mở hơn, đặc biệt là tư tưởng nam nữ bình quyền trong xã hội. Quan niệm mọi thứ “có đôi” luôn gắn chặt trong đời sống sinh hoạt người làng Đê Tul, từ ghè rượu vợ - chồng đến nhà rông cũng có cặp, có đôi... Ông Dơm - Phó Chủ tịch UBND xã Đắk Sơ Mei - chia sẻ: “Thường người Bahnar không cho phép phụ nữ bước lên nhà rông. Vậy nhưng ở Đê Tul lại có hẳn một ngôi nhà rông “vợ”. Đây là chi tiết khá thú vị. Điều này cho thấy tư duy tiến bộ, vượt khỏi quan niệm truyền thống lâu đời”.

Vì có tới 2 nhà rông nên người làng Đê Tul phân vai trò rất rõ: Nhà rông “chồng” là nơi tổ chức các cuộc hội họp, hòa giải, xử phạt… dành cho những người đàn ông trong làng; ngược lại, nhà rông “vợ” là nơi hội họp của nữ giới. Ở Đê Tul, vai trò của già làng và tính cấu kết cộng đồng, hệ thống luật tục vẫn còn phát huy sức mạnh giáo dục to lớn. “Thanh niên chưa vợ mà lỡ làm con gái có bầu trước khi cưới sẽ bị đưa lên nhà rông “chồng” để già làng bàn cách xử phạt; phụ nữ lại bị đưa qua nhà rông “vợ” để hội đồng làng luận tội. Những người phạm tội trộm cắp vặt, mâu thuẫn cãi vã nhau không thể tự giải quyết cũng được đưa ra cộng đồng làng xem xét” - già Nghir, già làng Đê Tul kể.

Lý giải về sự khác biệt này, già làng Nghir cho biết: Như bao làng Bahnar khác, trước đây, Đê Tul chỉ có một nhà rông duy nhất nằm ở giữa làng. Sau vì làng Đê Tul quá lớn, một phần người dân tái định cư ra vùng đất mới nên làng làm thêm nhà rông thứ hai để làm nơi sinh hoạt cộng đồng. 2 nhà rông nằm cách nhau tầm 500m. “Người làng Đê Tul quan niệm, vạn vật cũng giống như con người, cũng phải có đôi thì mới hòa hợp, cân bằng. Nhà rông của làng cũng vậy”, già Nghir giải thích. Vậy là, nhà rông “chồng”, nhà rông “vợ” chính thức được người làng Đê Tul “phân vai”.

Kiến trúc sư của cộng đồng

Được dựng từ cuối những năm 70 của thế kỷ trước, nhưng tiếc thay, nhà rông “chồng” nguyên bản đã bị cháy cách đây hơn 2 năm. Đây từng là nhà rông lớn và đẹp nhất vùng Đắk Sơ Mei, là niềm tự hào của làng Đê Tul. Nhà rông này cũng là nơi ghi dấu ấn đầu tiên trên hành trình “học việc” làm nhà rông của già Nghir. Để rồi giờ đây già đã là một trong những “kiến trúc sư” nhà rông chính hiệu của làng.

“Ngày ấy, bởi từng có thời gian hoạt động cách mạng nên tôi được dân làng bầu làm trưởng thôn khi mới hơn 30 tuổi. Việc làm nhà rông vì thế tôi ghi nhớ nằm lòng. Dân làng đã mất hơn một tháng trời lao động cật lực mới dựng xong. Và rồi, trong một lần chơi đùa, lũ trẻ con đã sơ ý làm cháy nhà rông này sau ngót 40 năm tồn tại”, già Nghir không giấu được vẻ tiếc nuối. Hiện nhà rông “chồng” đã được dựng lại bằng trụ gỗ, mái lợp tôn.

May mắn thay, nhà rông “vợ”, nằm sát bên quốc lộ 19D, vẫn còn giữ nguyên hiện trạng của một nhà rông nguyên bản của người Bahnar vùng Đắk Sơ Mei với mái tranh, tường bằng phên tre nứa và cột gỗ, xà gỗ. Tất cả đều được đục đẽo, cưa cắt thủ công. Từ khi nhà rông “chồng” bị cháy, nhà rông “vợ” trở thành nhà rông nguyên bản đẹp nhất vùng Đắk Sơ Mei. Chính già Nghir là người chỉ huy xây dựng công trình này. “Đó là tháng 7/2005, khi người làng Đê Tul đã hoàn tất thu hoạch vụ mùa. Cả làng huy động lực lượng để làm nhà rông “vợ”. Hơn chục thanh niên trai tráng lên rừng chặt những cây gỗ lớn về làm cột, vì kèo. Phụ nữ thì người chặt tre nứa, người cắt tranh lợp mái. Mất hơn 20 ngày nhà rông “vợ” mới hoàn thành. Làng mổ 3 con heo, bày hàng chục ghè rượu ngon và mở hội đánh chiêng ròng rã suốt 2 ngày đêm để mừng nhà rông mới”, già Nghir nhớ lại.

Theo già Nghir, người Jarai có chữ viết, nhưng trong xây dựng thì chỉ dùng đến trí nhớ và các loại ký hiệu. “Mình dùng sợi dây để đo đạc và đánh dấu vị trí. Mọi người phải tuân thủ chính xác các vị trí do mình đánh dấu, cứ theo đó mà làm. Cái khó nhất là lợp tranh trên đỉnh mái nhà rông vì nó gần như thẳng đứng, mình phải chọn người khéo léo nhất lợp phần này”, già Nghir nói thêm.

Trái tim của làng

Hiện nay, khi về Đắk Sơ Mei, từ trung tâm xã chạy dọc theo quốc lộ 19D, chúng ta sẽ thấy nhà rông “vợ” sừng sững, trầm mặc đứng bên đường. Nhà rông cao tầm 12m với mái tranh cao vút, dáng vun tròn. 8 cây cột trụ bằng gỗ bình linh vững chãi. 2 bên cầu thang phía trước nhà rông được đặt 2 bức tượng gỗ, một nam một nữ. Dù nhìn từ bên ngoài nhà rông “vợ” đã có phần xuống cấp nhưng bên trong vẫn rất chắc chắn và mát mẻ.

Thêm một điểm độc đáo nữa là Đê Tul hiện có đến… 9 già làng, trong đó ông Nghir là già làng trưởng. Các già làng đều là những người có uy tín trong cộng đồng, được cộng đồng tin tưởng trao nắm giữ các trọng trách khác nhau: già làng nước (cầu mưa, cúng bến nước), già làng lửa, già làng lo các việc cúng tế, già làng phân xử, hòa giải…

Tất cả các công việc chung của làng đều diễn ra dưới mái nhà rông. “Dù cuộc sống có thay đổi thế nào thì nhà rông vẫn là trái tim của làng Đê Tul, còn các già làng, là túi khôn của cộng đồng” - ông Pi Năng Hiêu, Bí thư chi bộ làng Đê Tul tự hào nói.

Hà Giang: Nét kiến trúc độc đáo của bờ rào đá dân tộc Mông Hà Giang: Nét kiến trúc độc đáo của bờ rào đá dân tộc Mông
Đôi vợ chồng trẻ bị lũ cuốn khi qua cầu tràn: Chồng bơi được vào bờ, vợ mất tích Đôi vợ chồng trẻ bị lũ cuốn khi qua cầu tràn: Chồng bơi được vào bờ, vợ mất tích
Lê Hòa
Nguồn: vov.vn

Tin bài liên quan

Từng bước quan tâm, giải quyết và đáp ứng mong đợi của đồng bào các dân tộc thiểu số

Từng bước quan tâm, giải quyết và đáp ứng mong đợi của đồng bào các dân tộc thiểu số

Ngày 9/10 tại Hà Nội, phát biểu tại buổi gặp mặt đoàn đại biểu dân tộc thiểu số và chức sắc tiêu biểu các tôn giáo tỉnh Lâm Đồng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Đỗ Văn Chiến nhấn mạnh: Trong cuộc sống hằng ngày nếu có những vấn đề gì còn vướng mắc, đồng bào các dân tộc có thể phản ánh thông qua MTTQ Việt Nam để Mặt trận tập hợp, kiến nghị với Đảng, Nhà nước, các cơ quan chức năng để từng bước quan tâm, giải quyết và đáp ứng mong đợi của bà con...
Nhiều hoạt động "Vui Tết độc lập" tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam

Nhiều hoạt động "Vui Tết độc lập" tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam

Từ ngày 1 đến 4/9, tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam sẽ diễn ra các hoạt động hấp dẫn mang đậm bản sắc văn hóa các dân tộc với chủ đề “Vui Tết độc lập”. Đây là hoạt động thể hiện nét văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc thông qua không gian chợ vùng cao và các hoạt động của đồng bào vui mừng Ngày Quốc khánh 2/9.
Những ngôi nhà rông của người Ba Na ở Kông Chro

Những ngôi nhà rông của người Ba Na ở Kông Chro

Sừng sững giữa núi non hùng vĩ, hơn 100 ngôi nhà rông ở huyện Krông Chro (Gia Lai) có thiết kế độc đáo, tinh xảo được người Ba Na lưu giữ và bảo tồn .

Các tin bài khác

Lũy thép biên phòng toàn dân

Lũy thép biên phòng toàn dân

Trải qua 65 năm xây dựng và trưởng thành, lực lượng Bộ đội Biên phòng đã không ngừng phấn đấu, vượt qua mọi khó khăn, gian khổ, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, góp phần quan trọng bảo vệ vững chắc chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia; đồng thời xây dựng được thế trận lòng dân vững mạnh, làm nền tảng thực hiện tốt công tác biên phòng.
Gặp gỡ đầu xuân góp phần thúc đẩy hợp tác giữa 4 tỉnh biên giới Việt Nam và Trung Quốc

Gặp gỡ đầu xuân góp phần thúc đẩy hợp tác giữa 4 tỉnh biên giới Việt Nam và Trung Quốc

Ngày 28/2, tại TP Bắc Hải (Quảng Tây, Trung Quốc) đã diễn ra chương trình Gặp gỡ đầu Xuân giữa 4 tỉnh biên giới của Việt Nam gồm Cao Bằng, Quảng Ninh, Hà Giang, Lạng Sơn và Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây. Tại chương trình, Bí thư 4 tỉnh biên giới Việt Nam và Bí thư Khu ủy Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây (Trung Quốc) đã ký kết Biên bản Hội đàm Gặp gỡ đầu Xuân và chứng kiến Lễ ký kết nhiều thỏa thuận hợp tác hai bên.
Kiên Giang: hơn 200 hộ dân đăng ký tự quản mốc quốc giới

Kiên Giang: hơn 200 hộ dân đăng ký tự quản mốc quốc giới

Đến nay, tuyến biên giới đất liền thuộc tỉnh Kiên Giang có hơn 200 hộ dân đăng ký tự quản mốc quốc giới với gần 50 km đường biên giới, thành lập 17 Tổ an ninh trật tự; khu vực biên giới biển, đảo thành lập 46 Tổ tàu thuyền, bến bãi an toàn.
Xây dựng khu vực biên giới ngày càng giàu mạnh

Xây dựng khu vực biên giới ngày càng giàu mạnh

Ngày 23/2, UBND tỉnh Cao Bằng tổ chức Hội nghị sơ kết 5 năm thực hiện "Ngày Biên phòng toàn dân" giai đoạn 2019 - 2024 và gặp mặt, biểu dương, khen thưởng cán bộ Bộ đội Biên phòng tham gia xây dựng khu vực biên giới vững mạnh.

Đọc nhiều

4 nhiệm vụ trọng tâm Hội hữu nghị Việt Nam - Trung Quốc tỉnh Đồng Nai nhiệm kỳ 2024-2029

4 nhiệm vụ trọng tâm Hội hữu nghị Việt Nam - Trung Quốc tỉnh Đồng Nai nhiệm kỳ 2024-2029

Ngày 27/3, Hội hữu nghị Việt Nam - Trung Quốc tỉnh Đồng Nai đã tổ chức Đại hội đại biểu lần thứ II, nhiệm kỳ 2024-2029.
Vun đắp tình hữu nghị giữa nhân dân Việt Nam và cộng đồng quốc tế

Vun đắp tình hữu nghị giữa nhân dân Việt Nam và cộng đồng quốc tế

Tối 27/3, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam tổ chức Gặp gỡ Hữu nghị tại Thành phố Hồ Chí Minh. Gần 200 khách mời là các Tổng lãnh sự, đại diện đoàn ...
Trao tặng danh hiệu “Công dân danh dự tỉnh Thừa Thiên Huế” cho Giám đốc điều hành Tổ chức phòng chống mù lòa Châu Á

Trao tặng danh hiệu “Công dân danh dự tỉnh Thừa Thiên Huế” cho Giám đốc điều hành Tổ chức phòng chống mù lòa Châu Á

Ngày 28/3, UBND tỉnh Thừa Thiên Huế tổ chức gặp mặt, trao tặng danh hiệu “Công dân danh dự tỉnh Thừa Thiên Huế” cho Giáo sư, Bác sỹ Hattori Tadashi, Giám đốc điều hành Tổ ...
Học giả Thái Lan đánh giá các yếu tố làm nên chiến thắng Điện Biên Phủ

Học giả Thái Lan đánh giá các yếu tố làm nên chiến thắng Điện Biên Phủ

“Cá nhân tôi rất tin tưởng và ngưỡng mộ Chủ tịch Hồ Chí Minh, bởi Người có tinh thần yêu nước, đức hy sinh và tôn vinh nền độc lập của Việt Nam”.
Nghệ An: Hỗ trợ khoan giếng và xây dựng Mô hình “Ký túc xá vùng biên” cho xã biên giới ở huyện Tương Dương

Nghệ An: Hỗ trợ khoan giếng và xây dựng Mô hình “Ký túc xá vùng biên” cho xã biên giới ở huyện Tương Dương

Mới đây, Đồn Biên phòng Tam Quang (BĐBP Nghệ An), UBND xã Tam Quang (huyện Tương Dương) phối hợp với các nhà hảo tâm tổ chức Lễ khởi công khoan giếng, sửa chữa, xây dựng Mô hình “Ký túc xá vùng biên” cho các trường học, các em học sinh THCS của hai bản Tân Hương, Tùng Hương với số tiền gần 250 triệu đồng.
Lan tỏa lòng yêu nước qua Triển lãm “Tuổi trẻ vì biển đảo quê hương” tại Đà Nẵng

Lan tỏa lòng yêu nước qua Triển lãm “Tuổi trẻ vì biển đảo quê hương” tại Đà Nẵng

Diễn ra từ ngày 27 đến 31/3, Triển lãm tư liệu, hình ảnh và báo cáo chuyên đề “Tuổi trẻ vì biển đảo quê hương” do Thành Đoàn Đà Nẵng, Bộ Tư lệnh Vùng 3 Hải quân phối hợp tổ chức tại Nhà trưng bày Hoàng Sa nhằm bồi đắp tình yêu, lòng tự hào, ý thức, trách nhiệm đối với biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc.
Bình Thuận: Khẩn trương hỗ trợ tìm kiếm ngư dân mất tích trên biển

Bình Thuận: Khẩn trương hỗ trợ tìm kiếm ngư dân mất tích trên biển

Văn phòng Ban Chỉ huy Phòng chống Thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn tỉnh Bình Thuận vừa thông tin về việc một lao động trên tàu cá bị mất liên lạc trên biển.
lan dau tien am thuc hungary ra mat tai ha noi
gioi thieu quang ba ve dat nuoc va con nguoi viet nam tai dan mach
dai su cac nhom g4 gui thong diep chuc tet nguyen dan
viet nam tang 8 bac trong bang xep hang chi so phat trien con nguoi
dai su canada ghe xu hoa dao nhat tan hao hung don tet viet
vung 3 hai quan thuc hien cuu nan tau ca tai quang ngai
hoc sinh mai chau hoa binh no luc ngan chan khung hoang khi hau
Xin chờ trong giây lát...
Cảm nhận biến đổi khí hậu để nỗ lực hành động vì trái đất
Xe đạp thồ trong Chiến dịch Điện Biên Phủ
Lần đầu tiên ẩm thực Hungary xuất hiện tại Hà Nội
“Hương vị nước Nga” giữa lòng Hà Nội
Ra mắt không gian ẩm thực Hungary tại Hà Nội
Csaba Szabo: người mang ẩm thực Hungary tới Việt Nam
Lũy thép biên phòng toàn dân
Đối ngoại nhân dân: Sức mạnh mềm trong quan hệ quốc tế
Clip học sinh Vương quốc Anh học chúc Tết Việt
Màn đẩy gậy kịch tích của Khách Tây với chàng trai H'Mông
45 năm cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc:
Người bạn Mỹ và khúc hát vì hòa bình cho Việt Nam
Mãn nhãn với màn 3D mapping tại Lễ hội Hai Bà Trưng
Kiều bào Thái Lan đoàn kết, hướng về Đảng, về quê hương
Du khách nước ngoài trải nghiệm Thiền Tịnh Xuân tại chùa Tam Bảo Đà Nẵng
Sử dụng thống nhất mã số định danh công dân là mã số thuế

Sử dụng thống nhất mã số định danh công dân là mã số thuế

Việc thống nhất mã số định danh công dân là mã số thuế sẽ giúp người dân tiết kiệm được nhiều thời gian, chi phí, giảm nhiều khâu thủ tục.
OS phẫu thuật nhân đạo cho các bệnh nhân mang dị tật khe hở môi, hàm ếch tại Hà Nội tháng 3

OS phẫu thuật nhân đạo cho các bệnh nhân mang dị tật khe hở môi, hàm ếch tại Hà Nội tháng 3

Với mong muốn đem lại nhiều nụ cười mới cho trẻ em trên toàn quốc, từ ngày 11-15/3/2024, tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam - Cuba, số 37 Hai Bà Trưng, Tràng Tiền, Hoàn Kiếm, Hà Nội, tổ chức Operation Smile Việt Nam (OS) sẽ tổ chức chương trình Phẫu thuật nhân đạo dành cho các bệnh nhân mang dị tật khe hở môi, hàm ếch.
Người nước ngoài đăng ký tài khoản định danh điện tử thế nào?

Người nước ngoài đăng ký tài khoản định danh điện tử thế nào?

Tại dự thảo Nghị định quy định về định danh và xác thực điện tử, Bộ Công an đã đề xuất quy định về trình tự, thủ tục đăng ký tài khoản định danh điện tử đối với người nước ngoài.
1.000 học bổng du học Liên bang Nga cho công dân Việt Nam năm 2024

1.000 học bổng du học Liên bang Nga cho công dân Việt Nam năm 2024

Bộ Giáo dục và Đào tạo vừa thông báo, Chính phủ Liên bang Nga cấp 1.000 chỉ tiêu học bổng cho công dân Việt Nam đi đào tạo tại Liên bang Nga theo các trình độ đại học, thạc sĩ, tiến sĩ, thực tập chuyên ngành và tiếng Nga.
Tổ chức, cá nhân nước ngoài tiến hành nghiên cứu khoa học trong vùng biển Việt Nam phải đóng các khoản phí nào?

Tổ chức, cá nhân nước ngoài tiến hành nghiên cứu khoa học trong vùng biển Việt Nam phải đóng các khoản phí nào?

Bộ Tài chính vừa ban hành Thông tư quy định mức thu, chế độ thu, nộp phí thẩm định cấp giấy phép hoặc văn bản chấp thuận cho tổ chức, cá nhân nước ngoài tiến hành nghiên cứu khoa học trong vùng biển Việt Nam.
Thực tập sinh hộ lý tại Nhật Bản năm 2024 được trợ cấp đào tạo, hỗ trợ tiền ổn định cuộc sống

Thực tập sinh hộ lý tại Nhật Bản năm 2024 được trợ cấp đào tạo, hỗ trợ tiền ổn định cuộc sống

Trung tâm Lao động ngoài nước (Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội) vừa thông báo kế hoạch tuyển chọn 50 ứng viên tham gia chương trình thực tập sinh hộ lý tại Nhật Bản.
Xuân Giáp Thìn - 2024

Xuân Giáp Thìn - 2024

Việt Nam  - Nhật Bản

Việt Nam - Nhật Bản

Việt Nam - Thái Lan

Việt Nam - Thái Lan

báo tết 2023

báo tết 2023

Việt Lào online

Việt Lào online

50 năm quan hệ Việt Nam - Ấn Độ

50 năm quan hệ Việt Nam - Ấn Độ

Tình hữu nghị vĩ đại

Tình hữu nghị vĩ đại

Tân mão 2011

Tân mão 2011

Sức sống mới cho ĐNND

Sức sống mới cho ĐNND

xuân 2013

xuân 2013

Phiên bản di động