e magazine
Người Việt gốc Lào trên đất Bản Đôn

07:29 | 17/09/2023

Cuối thế kỷ 18, đầu thế kỷ 19 một số thương nhân ở đất nước triệu voi (Lào) đến vùng đất Bản Đôn (huyện Buôn Đôn, tỉnh Đắk Lắk ngày này) để buôn bán, trao đổi hàng hóa. Thấy nơi đây phong cảnh hữu tình, người dân đầy lòng mến khách nên họ quyết định dừng chân lập làng sinh sống.

Người Việt gốc Lào trên đất Bản Đôn

Cuối thế kỷ 18, đầu thế kỷ 19 một số thương nhân ở đất nước triệu voi (Lào) đến vùng đất Bản Đôn (huyện Buôn Đôn, tỉnh Đắk Lắk ngày này) để buôn bán, trao đổi hàng hóa. Thấy nơi đây phong cảnh hữu tình, người dân đầy lòng mến khách nên họ quyết định dừng chân lập làng sinh sống.

___________________

Trải qua bao biến cố, thăng trầm, từ những người Lào đầu tiên định cư ở đây, đến nay đã có hơn 365 người Việt gốc Lào (61 hộ) sinh sống ở xã biên giới Krông Na (huyện Buôn Đôn). Cuộc sống chan hòa, đoàn kết, giao thoa văn hóa giữa các dân tộc thiểu số nơi vùng đất lành Bản Đôn là minh chứng sống động, bền bỉ, sắt son cho nghĩa tình hai dân tộc Việt – Lào.

Người Việt gốc Lào trên đất Bản Đôn

Người Việt gốc Lào trên đất Bản Đôn

Vùng đất Bản Đôn thuở xa xưa nổi tiếng là một trong những điểm trao đổi hàng hóa sầm uất giữa các dân tộc Tây Nguyên với người Lào và người Cao Miên (nay là Vương quốc Campuchia).

Người Việt gốc Lào trên đất Bản Đôn

Cùng với nghề săn bắt và thuần dưỡng voi rừng, những người Lào đầu tiên định cư ở Buôn Đôn còn có tài buôn bán trâu, bò, voi từ Tây Nguyên sang các khu vực lân cận. Hiện tại Bản Đôn có rất nhiều di sản trên 100 tuổi mang đậm dấu ấn văn hóa Lào. Có thể kể đến cây bồ đề trên 100 tuổi tại buôn Yang Lành; ngôi nhà cổ của vua săn voi Y Thu K’nul - có bố là người Lào di cư tới vùng đất này, mẹ là người M’nông; khu nhà mồ, nơi an nghỉ của những người săn voi giỏi bậc nhất Bản Đôn, nằm ở bìa rừng tại buôn Trí A.

Bản Đôn còn nổi tiếng với phương thuốc bí truyền Ama Kông. Cùng với thương hiệu thuốc Ama Kông, hơn 10 năm nay, gia đình chị Don Say Lào cũng ăn nên làm ra, trở thành triệu phú của làng đảo Bản Đôn nhờ các phương thuốc được truyền từ người cha quá cố Nay Văn Na Lào.


Người Việt gốc Lào trên đất Bản Đôn
Theo lời kể của chị Don Say, sinh thời ông Nay Văn Na Lào thường xuyên cùng với ông Ama Kông đi săn voi rừng. Có những lần trở về nhà với vô số thương tích trên người, nhìn những vết sâu hoắm vắt quanh hông và đùi, hay dấu tích của một cú ngã từ lưng voi xuống đám tre, nứa có vạt nhọn xuyên thấu da thịt. Vậy nhưng những vết thương ấy cũng chỉ điều trị bằng lá cây rừng, bồi bổ sức khoẻ cũng bằng những phương thuốc này.
Người Việt gốc Lào trên đất Bản Đôn

Người Việt gốc Lào trên đất Bản Đôn

Người Việt gốc Lào trên đất Bản Đôn
Người Việt gốc Lào trên đất Bản Đôn
Cũng như nhiều người dân sinh sống ở xã Krông Na, chị Don Say rất vui mừng khi cơ sở hạ tầng giao thông nơi mình sinh sống được quan tâm đầu tư xây dựng mới. Như vậy, ngành du lịch địa phương có điều kiện phát triển, thu hút ngày càng nhiều khách du lịch đến tham quan. Điều này đồng nghĩa sản phẩm thuốc gia truyền của gia đình chị cũng có cơ hội được khách hàng biết đến nhiều hơn. Do vậy, khi chính quyền địa phương đến tuyên truyền, vận động, chị Don Say sẵn sàng hiến đất để mở rộng tuyến đường vào Khu du lịch Bản Đôn.

Người Việt gốc Lào trên đất Bản Đôn

Anh Y Nhan Knul ở buôn Trí sống trong gia đình có 3 thế hệ, bà nội anh là người Êđê, ông nội là người M’nông, còn mẹ là người Lào thế hệ thứ 2. Anh Y Nhan được ông bà nội để lại cho 3 ha đất sản xuất. Cũng như đại đa số các hộ gia đình người Việt gốc Lào ở đây, anh Y Nhan sản xuất nông nghiệp hoàn toàn phụ thuộc vào tự nhiên.
Người Việt gốc Lào trên đất Bản Đôn

Những năm gần đây, học tập những nông dân trồng lúa trên địa bàn xã, anh Y Nhan chuyển sang trồng lúa nước 2 vụ/năm để tăng năng suất, hiệu quả sản xuất. Sau thời gian ngắn tích lũy, gia đình anh tiếp tục mua thêm 1,5 ha đất để sản xuất. Từ năm 2016, nhờ sự hỗ trợ của Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông huyện Buôn Đôn về cây trồng, vật nuôi giống, đồng thời anh Y Nhan lên mạng Internet học cách cải tạo vườn tạp. Anh Y Nhan bắt đầu trồng điều, mít, bưởi, dừa, cau… để lấy ngắn nuôi dài.

Người Việt gốc Lào trên đất Bản Đôn

Người Việt gốc Lào trên đất Bản Đôn

Người Lào sinh sống chan hòa, giao thoa văn hóa với các dân tộc bản địa, đồng thời duy trì nhiều hoạt động văn hóa nhằm bảo tồn bản sắc văn hóa của dân tộc. Hiện diện rõ nhất là lễ hội, ẩm thực, âm nhạc và một vài công trình kiến trúc.

Người Việt gốc Lào trên đất Bản Đôn

Người Việt gốc Lào trên đất Bản Đôn

Đối với người dân tộc Lào, dù sinh sống ở đâu thì phong tục, tập quán sinh hoạt cũng giống nhau, đặc biệt là điệu múa lăm vông. Trong ngày Tết truyền thống, mọi người được thưởng thức điệu múa lăm vông đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc Lào. Đây không chỉ là hình thức sinh hoạt tập thể vui tươi, trở thành nếp sinh hoạt văn hóa của cộng đồng người Việt gốc Lào ở huyện Buôn Đôn mà còn kết nối tình hữu nghị giữa các dân tộc.

Người Việt gốc Lào trên đất Bản Đôn

Chị Na Tra K’nul (Đội múa xã Krông Na) chia sẻ: “Ngay từ nhỏ tôi đã biết đến điệu múa lăm vông, nhìn người lớn múa rồi học theo. Điệu múa nhìn thì cũng đơn giản, nhưng khi học thì không dễ, chủ yếu là đôi bàn tay, từng ngón tay tạo hình và bước chân chuyển động theo nhạc, chỉ cần mình yêu thích thì sẽ học được”.

Người Việt gốc Lào trên đất Bản Đôn

Văn hóa của người Lào ở xã Krông Na hiện diện rõ trong ẩm thực, nổi tiếng với những món canh hội đủ cả bốn vị: chua, cay, mặn, ngọt, vừa phổ biến trong bữa ăn hằng ngày, vừa để chiêu đãi khi có khách quý.

“Hương vị món canh chua cá lăng rất hấp dẫn, thanh mát, không giống như canh chua tôi đã ăn nhưng nơi khác. Có lẽ đó là do bí quyết của người Lào…”, ông Nguyễn Bắc Kiên (du khách đến từ Hà Nội) tấm tắc khen.

Người Việt gốc Lào trên đất Bản Đôn

Người Việt gốc Lào trên đất Bản Đôn
Người Việt gốc Lào trên đất Bản Đôn

Người Việt gốc Lào trên đất Bản Đôn

Trước đây, âm nhạc Lào rất mờ nhạt tại Buôn Đôn, đâu đó chỉ là một vài điệu dân ca, đôi bài hát. Vài năm nay, các bạn trẻ ở xã Krông Na đã có ý thức gìn giữ phát triển âm nhạc truyền thống Lào.

Người Việt gốc Lào trên đất Bản Đôn

Nhạc cụ truyền thống Lào có đàn phin, khaen (một dạng khèn), vuột, trống, pi (một dạng sáo), đàn pông lan và sập xèng. Trong một lần, Hội Hữu nghị Việt Nam - Lào tỉnh Đắk Lắk đưa hai giảng viên (gốc Lào) chuyên ngành âm nhạc dân gian Lào về xã tổ chức lớp dạy nhạc cụ dân tộc, hát dân ca, các điệu múa...

Kết thúc khóa học các giảng viên tặng 6 nhạc cụ dân tộc Lào cho UBND xã để tiếp tục phát huy bản sắc văn hóa cho cộng đồng người Lào ở đây. Từ đó, các bạn trẻ người Lào có cơ hội để tìm hiểu và tập chơi các nhạc cụ.

Người Việt gốc Lào trên đất Bản Đôn

Anh Y Nô Ly Kbuôr, Phó Bí thư Đoàn xã Krông Na đã tham mưu cho Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam xã thành lập câu lạc bộ (CLB) nhạc cụ Lào với 8 thành viên do anh làm chủ nhiệm và đội múa lăm vông với 5 thành viên. Ngoài biểu diễn tại các sự kiện của địa phương, anh Y Nô liên hệ với các đơn vị du lịch đứng chân trên địa bàn phục vụ cho du khách, nhận biểu diễn trong các đám cưới, tiệc... của những gia đình người Lào để tăng thêm thu nhập, tạo động lực giúp các thành viên gắn bó với CLB.
Người Việt gốc Lào trên đất Bản Đôn

Hiện, anh Y Nô đang duy trì dạy nhạc cụ Lào và tiếng Lào đầu tiên cho thanh thiếu nhi trên địa bàn xã. Anh hy vọng Hội Hữu nghị Việt Nam – Lào các cấp quan tâm nhiều hơn để có thể tổ chức dạy tiếng Lào cho tất cả những ai có nhu cầu, để văn hoá Lào luôn được gìn giữ trên mảnh đất Buôn Đôn.

Người Việt gốc Lào trên đất Bản Đôn

Người Việt gốc Lào trên đất Bản Đôn

Tháng 6/2022, ông Nay Văn Lào (em ông Nay Văn Na Lào)- người Lào cuối cùng thuộc thế hệ đầu tiên đến định cư ở vùng đất Bản Đôn đã về với ông bà tổ tiên. Song các thế hệ sau của dân tộc Lào (Việt Nam) tại xã biên giới Krông Na vẫn kết nối, tiếp nhận, gìn giữ những giá trị đặc sắc của dân tộc mình cùng các dân tộc khác nên nghĩa tình ngày càng bền chặt hơn.

Người Việt gốc Lào trên đất Bản Đôn

Sự gắn kết này đã trở thành máu thịt khi những chàng trai, cô gái đất nước Vạn Tượng nên duyên vợ chồng cùng các cô gái, chàng trai dân tộc bản địa như Êđê, M’nông, Gia Rai bên dòng bên dòng Sêrêpốk phóng khoáng, ầm ào chảy. Ngược dòng thời gian, cha ông Y Thu Knul - huyền thoại săn voi của mảnh đất Tây Nguyên khi chọn vùng đất này làm nơi cư trú cũng đã nên duyên với cô gái M’nông.

Người Việt gốc Lào trên đất Bản Đôn

Người Việt gốc Lào trên đất Bản Đôn

Chị Nay Bun Sốm Lào (SN 1983), Chủ tịch UBND xã Krông Na (bìa trái) tự hào mình là thế hệ con cháu đời thứ ba của người Lào sinh trưởng trên mảnh đất Buôn Đôn huyền sử với cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, văn hóa đa dạng. Chị hào hứng kể: Hè năm học lớp 3, mình được bố mẹ đưa về thăm quê, thăm bà con dòng họ ở thành phố Pắc Xế, tỉnh Champasắc (Lào). Từ đó đến nay do bận học tập, bận công tác nên chưa có điều kiện về thăm quê, nhưng ông nội, các chú, bác thì thường xuyên về quê, nhờ đó mình khá rõ về nguồn cội của gia đình, dòng tộc bên Lào. Mình ở với ông bà (đều là người Lào) từ nhỏ, nên nói tiếng mẹ đẻ khá sõi, nhưng cũng như nhiều người Lào lớn tuổi, mình lại không biết viết tiếng Lào".

Người Việt gốc Lào trên đất Bản Đôn

Trưởng thành trong cuộc sống dung dị, gần gũi, chan hòa và giao thoa văn hóa giữa 18 dân tộc thiểu số sinh sống bên dòng sông chảy ngược Sêrêpốk (xã Krông Na) bao năm, nên trong tâm tưởng của chị Sốm đã không còn sự khác biệt, không còn khoảng cách về ngôn ngữ, về văn hóa giữa các dân tộc.

Năm 21 tuổi (2004), nữ kế toán của UBND xã Krông Na nên duyên vợ chồng với nhân viên tín dụng người Êđê Y Sê Êban (SN 1975), bây giờ là Trưởng Phòng LĐ-TXHX huyện Buôn Đôn. Không lâu sau đó hai con trai lần lượt ra đời và được bố mẹ quyết định lấy họ của bố và mẹ để đặt cho con là Bun Khai Êban và Bun Khôi Êban như một minh chứng cho sự hòa hợp của hai dân tộc Lào - Êđê, là sự nhắc nhở các con về nguồn cội của mình. Vợ chồng chị Sốm giáo dục, nhắc nhở các con về nguồn cội gia đình qua ngôn ngữ tiếng mẹ đẻ hằng ngày, qua các bữa ăn đậm văn hóa Lào - Êđê.

Người Việt gốc Lào trên đất Bản Đôn

Hiện nay, kinh tế ngày càng phát triển, giao thông đi lại thuận lợi, đặc biệt các thủ tục hành chính đã đơn giản hơn nên người Việt gốc Lào (Bản Đôn) thường xuyên về quê hương thăm người thân và ngược lại có nhiều người Lào ở Pắc Xế, Savannakhet (Lào)… sang thăm bà con ở xã Krông Na cũng bén duyên với quê hương mới.

Người Việt gốc Lào trên đất Bản Đôn

Những người Lào (xã Krông Na) vẫn tâm tình, trò chuyện với những người bạn gốc Lào của mình rằng: Dân tộc Việt và Lào bao đời nay gắn bó, đỡ đần, thương yêu nhau, nên được định cư lại Buôn Đôn cũng hạnh phúc như chính quê nhà mình vậy. Hai câu thơ của Chủ tịch Hồ Chí Minh: Việt - Lào hai nước chúng ta/Tình sâu hơn nước Hồng Hà, Cửu Long hầu như tất cả người Việt gốc Lào ở Buôn Đôn đều thuộc lòng, là minh chứng sống động về tình nghĩa gắn kết.

Người Việt gốc Lào trên đất Bản Đôn


Người Việt gốc Lào trên đất Bản Đôn
Ông Y Lươm Knul, Phó Chủ tịch UBND xã, Phó Chủ tịch Hội Hữu nghị Việt Nam - Lào xã Krông Na cũng rất đỗi tự hào khi mình mang hai dòng máu Lào - M'nông. Ông biết tường tận về nguồn cội, lịch sử của gia đình, dòng họ, đặc biệt là am hiểu về văn hóa, phong tục Lào. Có lẽ ông là người khá hiếm hoi ở xã Krông Na khá am hiểu về những điều này. Ông Y Lươm nói: Nhờ có gốc bền rễ sâu mà cành lá mới xanh tươi, đơm hoa kết trái. Nhờ có nguồn mà sông mới có nước không bao giờ cạn. Con người cũng vậy, phải "có tổ, có tông", có "nguồn cội gốc rễ" thì mới được sinh ra, lớn lên và trưởng thành trong cuộc đời. Bởi vậy lòng biết ơn đối với cội nguồn chính là tình cảm thiêng liêng và là động lực quan trọng nhất để mỗi người người Việt gốc Lào vun vén, xây đắp cuộc sống ở quê hương Buôn Đôn (tỉnh Đắk Lắk).

Tỉnh Đắk Lắk tiếp tục bồi đắp, phát huy tình đoàn kết gắn bó chặt chẽ và thúc đẩy sự phát triển mọi mặt của những người con Lào trên vùng đất Bản Đôn.

Người Việt gốc Lào trên đất Bản Đôn

Nội dung: Nguyên Hoa - Sao Mai - Hoàng Ân

Trình bày: Lê Công Định

Nguồn: Báo Đắk Lắk

https://baodaklak.vn/multimedia/emagazine/202207/e-magazine-nguoi-viet-goc-lao-tren-dat-ban-don-d595d24/

Theo Báo Đắk Lắk

Tin bài liên quan

Biểu tượng bất diệt của tình đoàn kết đặc biệt Việt Nam - Lào

Biểu tượng bất diệt của tình đoàn kết đặc biệt Việt Nam - Lào

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Công an Lào, Đại tướng Vilay Lakhamphong đã chia sẻ về sự giúp đỡ của bộ đội tình nguyện và các chuyên gia Việt Nam tại Lào.
Lễ trao giải "Kỷ vật kể chuyện": Khoảnh khắc xúc động của tình hữu nghị Việt Nam - Lào

Lễ trao giải "Kỷ vật kể chuyện": Khoảnh khắc xúc động của tình hữu nghị Việt Nam - Lào

Giữa những ngày đông giá tại Hà Nội, những người bạn Lào và Việt Nam đã gặp nhau trong lễ trao giải “Kỷ vật kể chuyện” (hôm 13/12). Tại đó, câu chuyện xúc động của họ về quá khứ được tiếp nối tới hiện tại và được thắp sáng, ấm áp hơn bởi những niềm vui và nụ cười.
Nhiều nỗ lực trong hợp tác giáo dục nghề nghiệp Việt-Lào

Nhiều nỗ lực trong hợp tác giáo dục nghề nghiệp Việt-Lào

Từ năm 2008 đến nay, hợp tác giáo dục nghề nghiệp giữa Việt Nam và Lào đã có được một số kết quả nổi bật.

Tin mới

Nghệ nhân cuối cùng ở làng đồ chơi dân gian Hậu Ái

Nghệ nhân cuối cùng ở làng đồ chơi dân gian Hậu Ái

Những ngày này, căn nhà nhỏ của Nghệ nhân Nguyễn Thị Tuyến lại ngập tràn màu sắc. La liệt những thanh tre nứa, những tờ giấy bóng kính đủ màu, những chiếc đèn ông sao vừa hoàn thiện, cả vô vàn những đèn con tôm, con công, hình nộm tiến sĩ giấy… Căn nhà tuy có chút lộn xộn nhưng ngập tràn không khí, màu sắc vui tươi. Theo lời bà Tuyến, cả làng Hậu Ái chỉ còn duy nhất gia đình bà còn làm nghề này.

Tin khác

Từ điển chủ đề Bồ - Việt là kết tinh của tình hữu nghị, hợp tác Việt Nam - Brazil

Từ điển chủ đề Bồ - Việt là kết tinh của tình hữu nghị, hợp tác Việt Nam - Brazil

Trả lời phỏng vấn phóng viên tạp chí Thời Đại, Tiến sĩ Nguyễn Văn Lạng, Chủ tịch Hội hữu nghị và hợp tác Việt Nam - Brazil cho biết, Từ điển chủ đề Bồ - Việt ra đời sau 12 năm kể từ khi thai nghén đến lúc hoàn thành. Đây là đóng góp lâu dài của Hội vào mục tiêu tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau về lịch sử, chính trị, khoa học công nghệ, văn hóa, thể thao... giữa hai nước Việt Nam - Brazil cũng như giữa Việt Nam với cộng đồng các quốc gia nói tiếng Bồ Đào Nha trên toàn thế giới.
“Đây là thời cơ đưa Vĩnh Phúc bứt phá lên một tầm cao mới”

“Đây là thời cơ đưa Vĩnh Phúc bứt phá lên một tầm cao mới”

Sau khi Nghị quyết về phát triển kinh tế - xã hội và đảm bảo quốc phòng, an ninh vùng Đồng bằng sông Hồng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 được Bộ Chính trị ban hành vào cuối năm 2022 thì dường như các chiều kích để phát triển kinh tế trong vùng đã được các địa phương nhận thức lại một cách sâu sắc, đa diện với tầm nhìn xa hơn. Vậy với Vĩnh Phúc, một tỉnh nằm kế bên thủ đô, sẽ tận dụng những lợi thế do Nghị quyết này đưa lại thế nào và trong tâm thế ra sao? Thời Đại đã có cuộc trao đổi với bà Hoàng Thị Thuý Lan, Uỷ viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh uỷ, Chủ tịch HĐND tỉnh Vĩnh Phúc về chủ đề trên.
Đối ngoại nhộn nhịp giữa tháng Tám mùa Thu lịch sử

Đối ngoại nhộn nhịp giữa tháng Tám mùa Thu lịch sử

Trong không khí tưng bừng kỷ niệm 78 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9, Việt Nam tổ chức đón thành công nhiều vị khách quý từ các châu lục, đóng góp vào thành quả của công tác đối ngoại trong việc tạo ra thế và lực mới cho đất nước.
[Ảnh] Đường phố Hà Nội rực rỡ cờ hoa chào mừng ngày Quốc Khánh Việt Nam 2/9

[Ảnh] Đường phố Hà Nội rực rỡ cờ hoa chào mừng ngày Quốc Khánh Việt Nam 2/9

Đường phố Hà Nội những ngày này được tô điểm bởi sắc đỏ của cờ hoa, những tấm pano và áp phích chào mừng 78 năm ngày Quốc khánh nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam (2/9/1945-2/9/2023)
Phiên bản di động