Trang chủ Gia đình Việt Hồn nước
14:00 | 18/03/2023 GMT+7

Điệu khèn Mông trên cao nguyên Sìn Hồ

aa
Sìn Hồ là huyện vùng cao biên giới của tỉnh Lai Châu có 14 dân tộc cùng sinh sống với nhiều bản sắc văn hóa độc đáo. Nhiều nghệ nhân ưu tú luôn nỗ lực tìm hiểu, phục dựng lại nét văn hóa đặc sắc của dân tộc, trong số đó có Nghệ nhân Ưu tú Mùa A Thào gắn với điệu khèn Mông.
Người bảo tồn văn hóa dân tộc Dao trên cao nguyên Sìn Hồ Người bảo tồn văn hóa dân tộc Dao trên cao nguyên Sìn Hồ
Ngắm hoa mận trên cao nguyên Bắc Hà Ngắm hoa mận trên cao nguyên Bắc Hà

Tới Khu 2, thị trấn Sìn Hồ, huyện Sìn Hồ hỏi về Nghệ nhân Mùa A Thào ai cũng biết. Nghệ nhân năm nay đã 85 tuổi, sinh ra và lớn lên tại xã Sà Dề Phìn, huyện Sìn Hồ. Ông là niềm tự hào của bà con người Mông ở các xã vùng cao Hồng Thu, Tả Ngảo, Sà Dề Phìn, Làng Mô. Mọi cuộc vui cộng đồng hay sự việc trọng đại của gia đình, dòng họ, không thể thiếu tiếng khèn của ông.

Chú thích ảnh
Vợ chồng nghệ nhân ưu tú Mùa A Thào với khèn Mông.

Năm 15 tuổi, Mùa A Thào là chàng trai Mông thổi khèn hay nhất bản. Khi 17 tuổi, con gái trong bản vây kín nhà để được nghe tiếng khèn của Thào. Mọi người khen Mùa A Thào có đôi chân dẻo, cái bụng giữ hơi dài. Tiếng khèn của Thào mỗi khi phát ra âm tiết, hoa đào, hoa mận như nở chậm, mùa Xuân ở lại lâu hơn, tiếng khèn như níu chân ngày hội. Cũng vì tiếng khèn như dẫn dụ, mời gọi ấy mà cô gái đẹp nhất bản Hạng Thị Sua đã theo anh về chung một nhà.

Năm 1954, sau Chiến thắng Điện Biên Phủ, cùng với lớp thanh niên bản, Mùa A Thào đã tham gia lớp học bình dân học vụ xóa mù chữ. Vốn thông minh, sáng dạ, chàng trai Mùa A Thào học giỏi, được thầy yêu, bạn mến. Học hết văn hóa, Mùa A Thào được đi học Trường Đoàn Trung ương rồi về làm cán bộ xã. Qua nhiều vị trí công tác, đến năm 2000, ông nghỉ hưu sau khi hoàn thành nhiệm vụ Bí thư Huyện ủy Sìn Hồ. Được bà con khu phố tín nhiệm, ông tiếp tục tham gia công tác Hội Người cao tuổi huyện, kiêm Bí thư Chi bộ khu dân cư. Ở vị trí nào ông cũng được Đảng tin, dân quý. Theo già làng trong bản, thời còn công tác, cứ ngày nghỉ lại thấy cán bộ người Mông mang khèn về bản nói chuyện với người dân.

Tay nâng niu cây khèn, ông Mùa A Thào chia sẻ, người Mông ở Sìn Hồ có 48 bài khèn. Tiếng khèn buồn được thể hiện trong tang ma với tiết tấu chậm, réo rắt cùng những động tác đi khom, xoay vòng xung quanh quan tài. Giai điệu, âm thanh khèn lúc này chính là công cụ để người sống và người chết có thể giao tiếp với nhau. Tiếng khèn vui được thể hiện trong ngày hội Xuân, chợ phiên, văn nghệ, gọi người yêu… với tiết tấu vui nhộn. Âm thanh rộn rã cùng những vũ điệu với tốc độ nhanh. Các động tác nhảy, múa mãnh liệt, phóng khoáng và khó hơn. Ngày nay, tiếng khèn không chỉ bó hẹp trong những điệu khèn truyền thống về mùa Xuân, gọi bạn tình... mà được thổi trên nền của những ca khúc mới chủ đề mừng Đảng, mừng Xuân, ca ngợi về Bác Hồ, xây dựng nếp sống mới, xây dựng nông thôn mới...

Chú thích ảnh
Nghệ nhân ưu tú Mùa A Thào thổi khèn cho các cháu thiếu nhi.

Nhận thấy lớp trẻ ngày nay không mặn mà với tiếng khèn Mông và những giá trị văn hóa của dân tộc đang ngày bị mai một, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Lai Châu đã mở một số lớp truyền dạy kỹ thuật thổi, trình diễn khèn Mông. Nghệ nhân Mùa A Thào được mời trực tiếp truyền dạy. Nhiều học trò của ông nay đã trở thành những tay khèn giỏi với những “ngón” khèn điệu luyện. Điển hình là anh Giàng A Phổng (40 tuổi) ở xã Làng Mô. Anh là học trò đã trưởng thành từ lớp truyền dạy của Nghệ nhân Mùa A Thào. Anh Giàng A Phổng không chỉ khèn hay mà còn biết chế tác ra những chiếc khèn có giá trị nghệ thuật cao.

Giờ tuổi đã cao, sức yếu, cái chân đã mỏi, Nghệ nhân Mùa A Thào không thể đi đến các bản làng biểu diễn cho bà con nghe nhưng đã có thế hệ kế cận tiếp nối mang tiếng khèn đến với bà con. Ông luôn căn dặn các học trò không được để mai một hay mất tiếng khèn bởi đó là hồn cốt của dân tộc cần phải gìn giữ, bảo tồn.

Nhận xét về Nghệ nhân Ưu tú Mùa A Thào, ông Cheo An Ngải, Chủ tịch Hội Người cao tuổi huyện Sìn Hồ cho biết, những năm trước đây, vùng đồng bào người Mông có một số người nghe theo kẻ xấu, đòi di cư tự do, tham gia các đạo trái phép. Là người có uy tín, am hiểu phong tục, tập quán, bác Thào cùng với cây khèn vào bản tuyên truyền, giảng dạy cái hay, cái đúng cho bà con. Dần dần đồng bào hiểu biết phải, trái nên ai cũng làm theo. Bởi thế, khi bác Thào nghỉ hưu vẫn được tỉnh tín nhiệm làm cố vấn. Không chỉ người Mông vùng cao Sìn Hồ mà bà con các dân tộc nơi đây coi bác Thào như cây gỗ lớn trong rừng già.

Anh Mùa Trù Sinh, Trưởng bản Chang, xã Sà Dề Phìn chia sẻ, làm trưởng bản 20 năm, cũng có lúc anh như “bất lực” trước những hủ tục của đồng bào mình. Nhà nào có người chết phải mổ trâu to và vài con lợn, mời thầy về cúng làm ma tới 4 ngày, vừa mất vệ sinh, vừa tốn kém. Nhiều gia đình còn nợ tiền làm ma đến mấy đời không trả hết. Trước thực trạng đó, bác Mùa A Thào cùng với cán bộ xã, huyện trực tiếp về bản nói chuyện, giải thích để bà con hiểu mục đích của thực hiện nếp sống văn hóa mới. Bây giờ, trong bản Chang, gia đình nào có người chết không để quá 24 giờ. Việc chôn cất được tập trung về nghĩa trang của xã.

Nghệ thuật múa khèn Mông ở Lai Châu nằm trong danh mục Di sản Văn hóa phi vật thể các dân tộc. Những đóng góp của Nghệ nhân Mùa A Thào có ý nghĩa quan trọng trong việc bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc Mông. Với những cống hiến trong việc gìn giữ, bảo tồn và phát huy di sản văn hóa phi vật thể dân tộc, năm 2019, Nghệ nhân Mùa A Thào vinh dự được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú.

https://baotintuc.vn/van-hoa/dieu-khen-mong-tren-cao-nguyen-sin-ho-20230318083435075.htm

Gia đình 3 thế hệ giữ gìn nghề dệt thổ cẩm của người Mạ Gia đình 3 thế hệ giữ gìn nghề dệt thổ cẩm của người Mạ
Giữ gìn và phát huy Di sản văn hóa dân tộc Đờn ca tài tử Giữ gìn và phát huy Di sản văn hóa dân tộc Đờn ca tài tử
Theo Đinh Thùy/TTXVN
Nguồn: baotintuc.vn

Tin bài liên quan

Các tin bài khác

70 năm tập kết ra Bắc: nghĩa đồng bào đong đầy trên đất Bắc

70 năm tập kết ra Bắc: nghĩa đồng bào đong đầy trên đất Bắc

Sau Hiệp định Geneva 1954, đất nước tạm chia thành hai miền Nam - Bắc. Để chuẩn bị lực lượng cho cách mạng miền Nam, hàng vạn cán bộ, bộ đội, học sinh và đồng bào miền Nam đã được Đảng và Bác Hồ đưa ra Bắc. Trong những ngày đầu gian khó, miền Bắc mở rộng vòng tay đón tiếp, san sẻ từng miếng cơm, manh áo, ghi dấu một chặng đường lịch sử đầy nghĩa tình Bắc - Nam.
Khôi phục và truyền dạy Nhạc lễ của người Việt ở thành phố Cần Thơ

Khôi phục và truyền dạy Nhạc lễ của người Việt ở thành phố Cần Thơ

Ngày 1/10, Bảo tàng thành phố Cần Thơ tổ chức khai giảng lớp “Khôi phục và truyền dạy nhạc lễ của người Việt ở thành phố Cần Thơ năm 2024”.
Mo Mường-Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp

Mo Mường-Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp

Công tác quản lý di tích trên địa bàn gặp nhiều khó khăn, việc trùng tu, tu bổ, tôn tạo một số di tích chưa thực hiện đúng quy định về đầu tư và quản lý nhà nước đối với lĩnh vực của ngành.
Người Hải Dương gìn giữ giếng làng

Người Hải Dương gìn giữ giếng làng

Đi khắp các địa phương ở Hải Dương, tôi chợt nhận ra nhiều giếng làng - mạch nguồn sự sống của các vùng quê nghèo thuở xưa đang được các thế hệ hôm nay cải tạo, trân trọng gìn giữ.

Đọc nhiều

Tin quốc tế ngày 23/5: Nga bác bỏ tin đàm phán hòa bình với Ukraine tại Vatican, Mỹ đình chỉ quyền tuyển sinh sinh viên quốc tế của Đại học Harvard

Tin quốc tế ngày 23/5: Nga bác bỏ tin đàm phán hòa bình với Ukraine tại Vatican, Mỹ đình chỉ quyền tuyển sinh sinh viên quốc tế của Đại học Harvard

Nga phủ nhận khả năng đàm phán hòa bình với Ukraine tại Vatican; chính quyền Mỹ đình chỉ quyền tuyển sinh sinh viên quốc tế của Đại học Harvard; nhiều nước lên án vụ Israel nổ súng gần đoàn ngoại giao quốc tế... là những tin tức quốc tế đáng chú ý ngày 23/5.
Kỷ niệm 75 năm ngày thành lập Hội hữu nghị Việt - Xô/Ngày truyền thống Hội hữu nghị Việt - Nga

Kỷ niệm 75 năm ngày thành lập Hội hữu nghị Việt - Xô/Ngày truyền thống Hội hữu nghị Việt - Nga

Ngày 23/5 tại Hà Nội, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam và Hội hữu nghị Việt - Nga tổ chức Lễ kỷ niệm 75 năm thành lập Hội hữu nghị Việt - Xô/Ngày truyền thống Hội hữu nghị Việt - Nga (23/5/1950 - 23/5/2025). Ông Đỗ Văn Chiến, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam dự và phát biểu chỉ đạo.
40 năm Hội hữu nghị Việt Nam - Đức: Cầu nối vững chắc cho quan hệ nhân dân hai nước

40 năm Hội hữu nghị Việt Nam - Đức: Cầu nối vững chắc cho quan hệ nhân dân hai nước

Phát biểu tại Lễ kỷ niệm 40 năm thành lập Hội hữu nghị Việt Nam - Đức (23/5/1985 - 23/5/2025) diễn ra ngày 23/5 tại Hà Nội, ông Nguyễn Toàn Thắng, Phó Chủ tịch Thường trực Hội khẳng định: Hội đã và đang là cầu nối vững chắc trong việc tăng cường tình hữu nghị và hiểu biết giữa nhân dân hai nước.
Đẩy mạnh hội nhập quốc tế về văn hóa: Chiến lược nâng tầm vị thế Việt Nam

Đẩy mạnh hội nhập quốc tế về văn hóa: Chiến lược nâng tầm vị thế Việt Nam

Ngày 22/5 tại Hà Nội, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức Hội thảo toàn quốc bàn giải pháp đẩy mạnh hội nhập quốc tế về văn hóa. Tại đây, nhiều ý kiến khẳng định: hội nhập quốc tế về văn hóa đang trở thành một hướng đi chiến lược trong phát triển bền vững, góp phần nâng cao vị thế Việt Nam trên bản đồ văn hóa toàn cầu.
Phát triển hệ thống giao thông động lực để Mường Nhé phát triển

Phát triển hệ thống giao thông động lực để Mường Nhé phát triển

Mường Nhé (Điện Biên) – nơi địa đầu cực Tây Tổ quốc – đang từng ngày chuyển mình mạnh mẽ nhờ những bước tiến trong phát triển hạ tầng giao thông.
Khắc phục thành công sự cố hệ thống tời lưới cho tàu cá ở đảo Trường Sa

Khắc phục thành công sự cố hệ thống tời lưới cho tàu cá ở đảo Trường Sa

Ngày 18/5/2025, Trung tâm Dịch vụ Hậu cần – Kỹ thuật đảo Trường Sa (thuộc Hải đoàn 129 Hải quân) đã khắc phục thành công sự cố hệ thống tời lưới tàu cá NT02070TS.
Hải quân Vùng 5: Nâng cao khả năng sử dụng vũ khí, trang bị cho chiến sĩ mới

Hải quân Vùng 5: Nâng cao khả năng sử dụng vũ khí, trang bị cho chiến sĩ mới

Từ ngày 14-16/5, tại thành phố Phú Quốc (tỉnh Kiên Giang), Tiểu đoàn 563, Bộ Tư lệnh Vùng 5 Hải quân tổ chức kiểm tra “3 tiếng nổ” cho chiến sĩ mới nhập ngũ năm 2025. Đây là hoạt động huấn luyện quan trọng giúp chiến sĩ mới làm quen với cường độ huấn luyện cao, nâng cao thể lực, bản lĩnh, khả năng sử dụng vũ khí, trang bị trong điều kiện sát với thực tế chiến đấu.
infographics viet nam tai dac cu chu tich uy ban ky thuat thuong truc to chuc hai quan the gioi
hon 2700 dai bieu du dai le phat dan vesak lien hop quoc 2025 tai viet nam
infographics ngay quoc te phong chong tieng on 2542025 bien phap giam thieu tac dong cua tieng on
infographics pha lau thang co vao danh sach mon ham ngon nhat dong nam a
thi diem thuc hien du an nha o thuong mai tu 142025
infographic 9 dai hoc viet nam vao bang xep hang the gioi theo nhom nganh nam 2025
infographics lua dao lam cong tac vien chot don hang online
Xin chờ trong giây lát...
[Video] Người truyền cảm hứng về tình yêu nước
Sinh viên Lào đi chùa tắm Phật mừng Tết cổ truyền Bunpimay
[Video] 60 phút - Hành trình thay đổi cuộc đời
MV "Bắc Bling": Cụ già, em nhỏ ngân nga, du khách gần xa tỏ bày hứng thú
[Video] Dự án CAF: Ươm mầm những công dân toàn cầu tương lai
[Video] Du khách quốc tế trải nghiệm lễ Phật đầu năm tại chùa Tam Bảo (Đà Nẵng)
Tết của bác sĩ trực cấp cứu - hồi sức tích cực
Đại sứ nhóm G4 hát "Năm qua đã làm gì"
[Video] Bản hòa ca tình hữu nghị chào năm mới 2025
[Video] 30 năm quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ: từ chiến tranh đến đối tác chiến lược toàn diện
[Video] Samaritan’s Purse và Plan International Việt Nam hỗ trợ người dân Việt Nam phục hồi sau bão
[Video] Tái thiết thôn Làng Nủ: Quân đội - Nhân dân đồng hành xây dựng tương lai mới
[Video] Tổ chức Cứu trợ Trẻ em và hành trình 10 năm thay đổi cuộc sống trẻ em vùng cao
[Video] Kinh nghiệm tham quan Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam mới
Halloween: ứng xử thế nào cho đúng?
Thời tiết hôm nay (24/5): Cả nước có mưa, miền Bắc sắp đón không khí lạnh

Thời tiết hôm nay (24/5): Cả nước có mưa, miền Bắc sắp đón không khí lạnh

Theo Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, sáng nay (24/5), khối không khí lạnh đã tiến gần đến vùng biên giới phía Bắc nước ta. Ngày 24/5, không khí lạnh ảnh hưởng đến Đông Bắc Bộ; từ ngày 25/5 mở rộng đến Bắc Trung Bộ và phía Tây Bắc Bộ.
Thời tiết hôm nay (18/5): Mưa lớn ở Bắc Bộ, Thanh Hóa và Nghệ An

Thời tiết hôm nay (18/5): Mưa lớn ở Bắc Bộ, Thanh Hóa và Nghệ An

Theo Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, đêm qua và sáng sớm nay (18/5), ở khu vực Bắc Bộ, Thanh Hóa và Nghệ An có mưa rào và dông, cục bộ có nơi mưa to, riêng khu vực vùng núi phía Đông Bắc Bộ có mưa vừa, mưa to, cục bộ có nơi mưa rất to.
9 địa điểm du lịch nổi tiếng của Scotland

9 địa điểm du lịch nổi tiếng của Scotland

Scotland, quê hương của những truyền thuyết cổ xưa và cảnh quan thiên nhiên đầy ấn tượng, là điểm đến mơ ước của nhiều người. Với vẻ đẹp thiên nhiên hùng vĩ cùng các công trình kiến trúc độc đáo, các địa điểm du lịch Scotland hứa hẹn sẽ mang đến những ấn tượng khó phai cho du khách khi đặt chân đến vùng đất này.
Thời tiết hôm nay (15/5): Mưa lớn cục bộ, lốc, sét ở Tây Bắc, Tây Nguyên và Nam Bộ

Thời tiết hôm nay (15/5): Mưa lớn cục bộ, lốc, sét ở Tây Bắc, Tây Nguyên và Nam Bộ

Đêm qua (14/5), ở khu vực Tây Bắc, Việt Bắc có mưa rào và dông, cục bộ có nơi mưa to đến rất to. Theo Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, ngày và đêm 15/5, khu vực này tiếp tục có mưa rào và dông rải rác, cục bộ có nơi mưa to với lượng mưa từ 20-40mm, có nơi trên 70mm.
Hà Nội ban hành danh mục di sản, công trình cần ưu tiên bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa

Hà Nội ban hành danh mục di sản, công trình cần ưu tiên bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa

Hội đồng nhân dân (HĐND) thành phố Hà Nội vừa thông qua Nghị quyết số 24/NQ-HĐND ban hành danh mục các khu vực, di tích, di sản, công trình cần tập trung nguồn lực để bảo vệ, phát huy giá trị văn hóa (đợt 1).
Thời tiết hôm nay (14/5): Hà Nội ngày nắng, chiều tối mưa giông

Thời tiết hôm nay (14/5): Hà Nội ngày nắng, chiều tối mưa giông

Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, ngày 14/5, Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ có nắng đến 33 độ; từ chiều tối có mưa rào và giông rải rác, riêng khu vực Tây Bắc và Việt Bắc cục bộ có nơi mưa to (mưa tập trung vào chiều tối và đêm).
Phiên bản di động