Pháp luật bảo vệ trẻ em bị xâm hại còn nhiều khoảng trống
Hơn 8.000 trẻ em bị xâm hại trong 5 năm
Theo thống kê của Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội, trong 5 năm (2012-2016), cả nước phát hiện trên 8.200 vụ xâm hại trẻ em, với gần 10.000 nạn nhân, trong đó số vụ bị xâm hại tình dục chiếm tới 5.300 vụ.
Vụ trưởng Vụ Pháp chế Bộ Y tế Nguyễn Huy Quang cho biết hàng năm các cơ quan giám định khoảng 2.000 vụ có dấu hiệu bị xâm hại tình dục trẻ em. Trong năm 2016 và quý 1/2017, Bệnh viện Phụ sản Trung ương đã khám và chăm sóc cho 33 trẻ bị xâm hại tình dục, trong đó trẻ ít tuổi nhất là 4 tuổi, ngoài ra còn có 29 trẻ dưới 16 tuổi sinh con.
8.200 trẻ em bị xâm hại trong vòng 5 năm. (Ảnh minh họa)
Tuy nhiên, Thứ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và xã hội Đào Hồng Lan cho rằng, những con số này chỉ là những vụ việc được báo cáo, còn rất nhiều vụ nạn nhân bị kẻ xâm hại dọa dẫm hoặc vì lý do nào đó đã không được thống kê.
Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cho biết qua nhiều kênh thông tin cho thấy tình trạng trẻ em, trẻ em nữ bị xâm hại tình dục có xu hướng diễn biến phức tạp, mức độ nghiêm trọng gây tâm lý lo lắng cho các gia đình có trẻ em, gây bức xúc trong xã hội. Điều này đòi hỏi các cơ quan có thẩm quyền, các tổ chức đoàn thể và xã hội phải có sự phối hợp vào cuộc tích cực để lên án mạnh mẽ, đấu tranh phòng chống quyết liệt loại tội phạm này.
Qua báo cáo của các cơ quan có thẩm quyền cho thấy, tình hình trẻ em xâm hại tình dục đang có diễn biến phức tạp và ngày càng nghiêm trọng. Một số vụ việc đặc biệt nghiêm trọng với đối tượng bị xâm hại là trẻ em nhỏ tuổi, xâm hại gây tổn thương nặng nề đến thể chất, tinh thần trẻ em thậm chí dẫn tới trẻ em bị tử vong hoặc tự tử.
Đối tượng xâm hại tình dục trẻ em phần lớn là những người quen, họ hàng, hàng xóm. Điều này cho thấy sự suy đồi đạo đức, coi thường tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm của phụ nữ, trẻ em gây bức xúc trong dư luận xã hội.
Đấu tranh với tội phạm gặp khó khăn
Thực trạng xâm hại tình dục trẻ em nghiêm trọng là thế nhưng theo bà Đào Hồng Lan, Thứ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, hiện nay luật pháp về bảo vệ trẻ em còn có nhiều khoảng trống. Pháp luật hình sự còn bỏ sót một số hành vi xâm hại tình dục nghiêm trọng như tàng trữ ấn phẩm khiêu dâm trẻ em, chưa quy định cụ thể các hành vi thuộc tội danh dâm ô đối với trẻ em. Đại tá Hoàng Văn Vĩnh, Phó Cục trưởng Cục cảnh sát hình sự (C45) Bộ Công an, cũng cho rằng, việc đấu tranh với loại tội phạm này gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là trong việc củng cố chứng cứ.
Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga phát biểu tại cuộc họp
Theo lãnh đạo Viện kiểm sát nhân dân Tối cao (VKSND), để xử lý tội phạm xâm hại tình dục đối với trẻ em, bắt buộc phải có kết luận giám định pháp y và những chứng cứ có liên quan. Tuy nhiên, trên thực tế có nhiều vụ trẻ em bị xâm hại tình dục, nhưng gia đình tố cáo muộn, không biết thu giữ vật chứng cần thiết để giao nộp cho cơ quan chức năng nên việc thu thập chứng cứ gặp nhiều khó khăn dẫn đến không xử lý đối tượng phạm tội
Tuy nhiên, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga đặt vấn đề, tại sao có nhiều vụ việc gia đình đã có đơn tố cáo, đưa bị hại đến công an trình báo, luật sư cũng đã vào cuộc… nhưng cơ quan bảo vệ pháp luật vẫn không khởi tố vụ án. Chỉ đến khi báo chí vào cuộc, có chỉ đạo của lãnh đạo cấp cao thì mới khởi tố vụ án, khởi tố bị can? “Phải chăng là có tình trạng chưa quyết liệt, thiếu trách nhiệm trong một số vụ việc”?, bà Nga nêu câu hỏi.
Bà Ninh Thị Hồng, Hội bảo vệ quyền trẻ em Việt Nam thì chỉ ra một thực tế là thiếu sự thân thiện, tinh tế của cơ quan điều tra trong việc tiếp xúc với trẻ em. Điều này khiến trẻ em sợ hãi, không hợp tác, không dám trả lời...
Để bảo đảm không bỏ lọt tội phạm xâm hại tình dục trẻ em, ông Nguyễn Hải Phong, Phó Viện trưởng VKSND Tối cao kiến nghị sửa đổi, bổ sung Bộ luật Hình sự theo hướng quy định biện pháp điều tra đặc biệt đối với các tội phạm xâm hại tình dục trẻ em. VKSND Tối cao cũng đề nghị quy định ẩn danh đối với người bị hại nhằm giải tỏa tâm lý xấu hổ, sợ ảnh hưởng nặng thêm đến trẻ em bị xâm hại, không tố cáo hoặc không cung cấp chứng cứ cho cơ quan pháp luật.
Đồng tình với nhiều ý kiến các đại biểu nêu ra, tuy nhiên, bà Lê Thị Nga cũng lưu ý việc điều tra, truy tố, xét xử phải đảm bảo khách quan, không để lọt tội phạm nhưng cũng không để xảy ra oan sai. “Việc ông Hàn Đức Long (Bắc Giang) bị tù oan nhiều năm trời bởi án oan hiếp dâm là một bài học mà chúng ta cần phải hết sức lưu ý”, bà Nga nói.
Nam Thanh