Nhiệt điện Nhơn Trạch 3&4: Những ý nghĩa bên ngoài con số

Nhà máy Nhiệt điện Nhơn Trạch 3&4 (NT 3&4) do Tổng công ty Điện lực Dầu khí Việt Nam làm chủ đầu tư, được khởi công cách đây 4 năm, với tổng công suất là 1624 MW, tổng mức đầu tư là 1,4 tỉ USD. Đây là một số thông tin có thể khẳng định luôn là sẽ trôi đi trơn tuột như vô số các thông tin trong hằng hà sa số các dự án khác. Có đọng lại dư vị gì không? Tất nhiên là không, và điều này cũng hợp lý với những dự án suôn sẻ. Khi mọi việc bình thường thì không đáng nhớ cũng là lẽ thường.

Tuy vậy, NT 3&4 lại không có được sự may mắn như vậy. Mọi việc dường như đi ngược lại với hy vọng trong gần như tất cả, từ thời điểm, bối cảnh, quan điểm cho đến những điều kiện cụ thể hơn với một dự án được xếp loại quan trọng của quốc gia.

Dự án nhiệt điện Nhơn Trạch 3&4 khi đang trong quá trình xây dựng.

Những điều này không phải là nhận xét cảm tính, không phải là đánh giá mơ hồ mà đều có cơ sở có thể được cân đo đong đếm bằng thực tiễn. Có thể lấy ngay ví dụ sống động nhất là về thời điểm, chúng ta đều vẫn nhớ 2021 là năm cao điểm của đại dịch COVID-19 không chỉ ở Việt Nam. Xúc tiến dự án vào thời gian đó có quá nhiều trở ngại về cả tâm lý lẫn ưu tiên của chính quyền. Điều này có hình dung trước được không? Xin thưa là được, nhưng cũng chỉ một phần nào. Nhưng nếu e ngại không làm, thì biết khi nào mới thực hiện tiếp được?

Giờ đây khi mọi việc đã qua, nhìn lại và nói thì rất dễ dàng, nhưng phải đặt mình vào trong thời gian đó thì mới thấy được việc đồng lòng và quyết đoán triển khai nó khó khăn thế nào! Mà điều vừa nói mới chỉ là một trong nhiều trở ngại lớn khác, vâng, xin nhấn mạnh chữ lớn chứ không phải những vướng mắc vụn vặt. Vậy cái lớn ở đây là gì? Đi ngược lại quá khứ một chút, sau gần một năm để trống thì cuối cùng đến tận 2017 chiếc ghế Chủ tịch Hội đồng thành viên của PVN mới có người tại vị là ông Trần Sỹ Thanh, khi đó đang là Bí thư Tỉnh uỷ Lạng Sơn. Còn vì sao vị trí người đứng đầu lại khuyết lâu như vậy thì mọi người đều đã rõ, cuộc “khủng hoảng”, nói vậy không biết có nhẹ quá so với thực tế không, của PVN trước đó đã gần như làm niềm tin của xã hội vào tập đoàn này lung lay đến tận gốc rễ. Là một thành viên của PVN, không thể nói PV Power không hệ luỵ gì. Do đó, việc doanh nghiệp này quyết định làm một nhà máy điện LNG có thể nói là không tưởng với đa số tại thời điểm đó.

Tổng giám đốc PVPower Lê Như Linh (thứ 3 từ trái sang), người đứng mũi chịu sào cho sự thành bại của dự án.

Làm điện đã khó, điện LNG lại càng khó vì ở Việt Nam đây là nhà máy đầu tiên chạy khí LNG. Theo lẽ thông thường, những cái gì có hai chữ “đầu tiên” sẽ rất khó khăn, tất cả sẽ trải dài từ cơ sở pháp lý, sự ủng hộ của lãnh đạo, rồi đến kinh nghiệm, sự hoài nghi của nhiều phía, rồi thông lệ, rồi vân vân và vân vân…Trùng trùng điệp điệp những khó khăn và sức ép, mà sức ép nào cũng đều ngột ngạt cả.

Đơn cử như việc mở thầu, giữa lúc tâm lý tất cả đang chông chênh vì COVID-19 thì tháng 7/2021, Siemens Energy có kiến nghị rất gay gắt lên cấp thẩm quyền Việt Nam khi cho rằng hồ sơ mời thầu PV Power đã đưa ra quy định không phù hợp, qua đó làm hạn chế hiệu quả kinh tế của dự án. Tất nhiên, không hề có chuyện như vậy, nhưng vào thời điểm nước sôi lửa bỏng những phản ứng (tạm gọi như vậy) kiểu đó không thể nói là không gây phân tâm đối với các cơ quan liên quan.

Để rồi chốt lại, một thành công hơn cả mong đợi khi kết quả mở thầu được công bố trong phút giây “nghẹt thở”, liên danh nhà thầu Samsung C&T Corporation, Tổng công ty Lắp máy Việt Nam (LILAMA) là đơn vị trúng thầu thực hiện Hợp đồng Thiết kế - Mua sắm - Xây dựng - Lắp đặt - Chạy thử và Nghiệm thu (EPC). Giá trị hợp đồng EPC là hơn 940 triệu USD (phần trong nước thực hiện ước 39%). Thiết bị chính sử dụng là tuabin khí thế hệ 9HA.02 do General Electric (Hoa Kỳ) sản xuất, dòng thiết bị hiện đại hàng đầu thế giới.

Nhưng hành trình “dâu bể” đâu đã dừng lại ở đó. Những lùng bùng lên xuống trong quá trình xây dựng từ việc đàm phán mặt bằng với doanh nghiệp trong Đồng Nai, lo khối lượng nguyên vật liệu thi công cho đến lưới giải toả công suất…đều xuất hiện dường như muốn thử thách đến kiệt cùng bên B và ý chí của chủ đầu tư.

Cũng không cần thiết phải liệt kê chi tiết các khó khăn, nhưng, để vượt qua những trở ngại này thì có điều không thể không nói đến là sự chia sẻ của chủ đầu tư với nhà thầu. Như lời Tổng giám đốc Lilama Nguyễn Văn Hùng bộc bạch thì không có dự án nào mà bên A lại đồng hành tuyệt đối với đơn vị thực hiện như dự án này, chỉ riêng việc lãnh đạo PVPower không ở lại văn phòng trong TP.Hồ Chí Minh mà trực tiếp làm việc tại dự án đã là động lực rất lớn với nhà thầu, ông Hùng tâm sự.

Đương nhiên, với những nỗ lực vượt bậc như vậy thì dự án sẽ thành công vượt bậc, NT 3&4 có nhiều cái “nhất” như là nhiệt điện khí có công suất lớn nhất, có hiệu suất lớn nhất (hơn 62%), nhà thầu trong nước thực hiện chiếm tỷ trọng cao nhất, dự án có giá thành đầu tư thấp nhất (thời điểm đó)…Cũng vì thế, nói không quá lời, việc xếp NT 3&4 vào một vị trí ở “chiếu trên” khi nói về ý nghĩa và ảnh hưởng trong bối cảnh hiện nay chắc sẽ là điều được nhiều người đồng cảm.

“Đoạn trường ai có qua cầu mới hay”, dù nói về NT 3&4 nhưng bài viết này không muốn khoanh vùng lại trong đó. Thực tế kinh tế hiện nay, dù nói một cách điềm tĩnh nhất thì cũng thấy phía trước còn quá nhiều âu lo, nên những dự án như NT 3&4 cần được nhìn lại hơn bao giờ hết. Nhìn lại ở đây để thấy gì, để thấy rằng cần chia sẻ hơn với tâm tư, với khát khao của doanh nghiệp. Nhìn lại để thấy hãy song hành cùng với những dự án vì công cuộc phát triển trong Kỷ nguyên mới nhiều hơn nữa, để yêu thương doanh nghiệp, theo đúng nghĩa đen của 2 từ này, chứ không phải để băn khoăn về những điều gì khác!