Trang chủ Gia đình Việt Nhớ làng
13:41 | 10/02/2022 GMT+7

Màu thời gian trên những cổng làng

aa
Tôi ngờ rằng, trong cái bận bịu của phận người vì sinh kế, rồi có muôn vàn điều người ta sẽ quên. Nhưng hình ảnh về chiếc cổng làng sẽ là ấn tượng đầu tiên khiến người ta khó quên nhất. Khó quên là bởi vì bước chân đầu tiên mà một người được gọi là trưởng thành bao giờ cũng đi qua cổng làng.

Xã làm cổng làng bằng gỗ quý hơn 4 tỷ: Dân không phải đóng một đồng, còn được hỗ trợ tiền Xã làm cổng làng bằng gỗ quý hơn 4 tỷ: Dân không phải đóng một đồng, còn được hỗ trợ tiền
Một số người dân xã Diễn Hoàng, huyện Diễn Châu (tỉnh Nghệ An) bày tỏ, họ vui mừng khi những người con của xã đi làm ăn xa thành đạt, về đầu tư xây cổng làng cho quê hương.
Giáo sư Nhật Bản trao tặng mô hình Cổng làng Mông Phụ cho Bảo tàng Hà Nội Giáo sư Nhật Bản trao tặng mô hình Cổng làng Mông Phụ cho Bảo tàng Hà Nội
TĐO - Ngày 16/3, tại Hà Nội, Bảo tàng Hà Nội đã tổ chức lễ đón nhận mô hình cổng làng Mông Phụ do Giáo sư, kiến trúc sư Ejima Akiyoshi (Nhật Bản) trao tặng.
Màu thời gian trên những cổng làng
Cổng làng Yên Liệu Thượng xã Khánh Thịnh (Yên Mô). Ảnh: Minh Quang/ Báo Ninh Bình

Cánh cổng ấy là nơi ngăn cách không gian làng quê với thế giới bên ngoài, vô cùng xa lạ nhưng cũng vô cùng quyến rũ. Chỉ cần bước chân qua cánh cổng ấy, những cô bé, cậu bé rất có thể sẽ thành một người khác. Và trong nỗi hoài vọng về thuở hoa niên ấy, cánh cổng làng như một người bạn chung thủy, thầm lặng đã chứng kiến tất cả.

Cổng làng không chỉ lưu giữ bước chân của một người mà là chứng nhân cho nhiều thế hệ. Và nếu như mỗi ngôi làng của người Việt đóng vai trò một kho tàng ký ức cộng đồng thì cánh cổng làng sẽ được ví như vị di thần canh giữ kho tàng ấy. Bao nhiêu bước chân người đã đi qua cánh cổng làng? Bao nhiêu câu chuyện đã cất giữ lại bên trong ngưỡng cửa thời gian ấy? Chuyện từ những đêm hội mùa.

Những lời hẹn ước. Cả những câu chuyện về những phận người đã sống và thác, an nhiên, lặng lẽ. Họ đến với cõi đời rồi chia tay cuộc nhân sinh cũng lặng lẽ như cơn gió. Ngọn gió hoang vu vẫn lướt qua cánh đồng làng sau mỗi vụ gặt. Ngọn gió vô tình vẫn thổi dọc triền sông nhuộm vàng hoa cải! Cổng làng không chỉ là nơi đưa tiễn người đi mà còn là nơi đón bước chân những đứa con đi xa trở về.

Những người con của làng đã ký thác tuổi thơ lại phía sau bậu cửa thời gian, mải mốt giấc mơ cơm áo. Rồi cuộc đời như một vòng tròn định mệnh, sau hết họ lại trở về chính nơi họ từng ra đi. Họ trở về tìm lại ký ức. Trở về tìm lại quê hương bản quán. Về giả nợ lời thề ước trong đêm hội làng thuở thanh xuân. Và hơn thế, sự trở về của mỗi đứa con xa làng như một thứ nghi thức của một cuộc hành hương về quá khứ. Và trong vòng tròn của sự ra đi và trở về ấy, cánh cổng làng chính là chứng nhân cho tất cả. Tôi còn nhớ trong hương ước của làng từng có phong tục rất đẹp.

Vào mỗi khoa thi, những nho sinh của làng may mắn có tên trong bảng vàng, thì vào ngày vinh quy, làng phải rải chiếu hoa ngoài đình và người dân ra đứng tận cổng làng nghênh đón vị tân khoa. Còn những người dù đỗ đạt, công danh nhưng khi về quê, tới cổng làng khi biển đề chữ "hạ mã" (xuống ngựa) đều phải xuống ngựa hay dừng kiệu đi bộ, để tỏ lòng tôn kính người dân trong làng.

Trong nhiều thư tịch cổ còn ghi lại làng của người Việt thường có hai cổng. Cổng tiền và cổng hậu. Cổng tiền nơi người ta đi ra, lao động kiếm sống, hay là nơi diễn ra các nghi thức đón tiếp người nơi khác đến hay những người có công danh trở về. Còn cổng hậu thường dẫn lối ra nơi nghĩa địa của làng, là nơi người đã khuất được dân làng đưa tiễn qua, hoặc những người bị làng phạt đuổi ra khỏi làng.

Cổng làng ở một nghĩa nào đó như một thứ khuôn thước, ước định phân biệt những gì trong và ngoài làng. Phía trong cánh cổng là những luật tục, là những gì thuộc về "đất lề quê thói", là những gì thuộc về văn hóa của những gia đình, dòng họ đã vun bồi, gìn giữ, truyền thừa từ bao đời. Còn phía ngoài cánh cổng ấy là xã hội, nhân quần rộng lớn, là biết bao trong, đục của phận người mà mỗi người khi đã bước ra khỏi cánh cổng làng phải đối mặt.

Cũng vì mang trên mình những ý nghĩa ấy nên cổng làng vượt ra ngoài giá trị vật chất thuần túy để trở nên một thứ biểu tượng mang ý nghĩa tinh thần. Trong tâm thức những người con xa làng, cổng làng là một thứ biểu tượng của sự trở về.

Vào một thời gian nào đó trong cuộc đời của mỗi con người, dù thành công hay thất bại sẽ có giây phút người ta nghĩ đến sự trở về. Hay chí ít, mơ một nẻo về cố quận! Kể cả sự trở về chỉ trong vọng tưởng đớn đau. Bởi lẽ cuộc nhân sinh mấy ai biết được vuông tròn. Sẽ có người đi ra rồi công thành danh toại.

Ngược lại có người không bao giờ có được may mắn ấy. Cho nên mỗi sự trở về đôi khi có cả những buồn vui lẫn lộn. Cổng làng, trong tâm thức người dân, cho dù hiện diện với ý nghĩa nào thì cũng có thể thấy nó vô cùng quan trọng.

Cổng làng, cùng với ngôi đình, cây đa, bến nước..., vừa là hữu thể vật chất lại vừa là những biểu tượng giàu ý nghĩa văn hóa tinh thần. Sự hiện diện của cổng làng như chứng lý của sự tồn sinh bất diệt của không gian văn hóa làng xã, nơi kho tàng ký ức cộng đồng. Có phải vì ôm vào lòng tất cả những ý nghĩa ấy mà cổng làng nào cũng trở nên cũ kỹ, rêu phong và xưa như cổ tích trong mắt người đời.

Gần 30 Đại sứ, nhân viên ngoại giao, các tổ chức quốc tế trải nghiệm Tết cổ truyền Việt Nam ở làng cổ Đường Lâm Gần 30 Đại sứ, nhân viên ngoại giao, các tổ chức quốc tế trải nghiệm Tết cổ truyền Việt Nam ở làng cổ Đường Lâm
Ngày 23/1, gần 30 Đại sứ và đại diện các cơ quan ngoại giao, các tổ chức quốc tế tại Hà Nội đã có chuyến tham quan Làng cổ Đường Lâm và trải nghiệm không khí Tết cổ truyền tại đây.
Lửa hồng ở làng cổ vùng biên giới Tây Nguyên Lửa hồng ở làng cổ vùng biên giới Tây Nguyên
Trong ngôi làng bên dòng Đắk Bla huyền thoại ấy, người già người trẻ sống yên bình bên dòng sông và họ giữ lại những ngọn lửa hồng cho làng cổ mấy mươi đời qua.
Theo baoninhbinh.org.vn
Nguồn:

Tin bài liên quan

Nhiều hoạt động kỷ niệm 50 năm Lãnh tụ Fidel Castro thăm Quảng Trị

Nhiều hoạt động kỷ niệm 50 năm Lãnh tụ Fidel Castro thăm Quảng Trị

Chiều 3/8, Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Vũ Hải Hà, Chủ tịch Nhóm Nghị sỹ Hữu nghị Việt Nam-Cuba, Chủ tịch Hội Hữu nghị Việt Nam-Cuba tiếp Đại sứ Cuba tại Việt Nam Orlando Nicolás Hernández Guillén.
Ẩm thực làng cổ Đường Lâm hấp dẫn du khách thập phương

Ẩm thực làng cổ Đường Lâm hấp dẫn du khách thập phương

Làng cổ Đường Lâm không chỉ được biết đến với các công trình tôn giáo, tín ngưỡng, di tích và nhà cổ mà nơi đây còn sở hữu những tri thức dân gian truyền thống lâu đời, đặc biệt là ẩm thực.
Argentina sắp khai trương nhà máy da thuộc đầu tiên tại Việt Nam

Argentina sắp khai trương nhà máy da thuộc đầu tiên tại Việt Nam

Kỷ niệm 50 năm ngày thiết lập quan hệ song phương Argentina-Việt Nam (1973-2023), Argentina sẽ khai trương nhà máy da thuộc đầu tiên tại Việt Nam.

Các tin bài khác

Hồi ức Tết xưa qua ống kính của nhiếp ảnh gia Anh

Hồi ức Tết xưa qua ống kính của nhiếp ảnh gia Anh

Năm 1993, nhiếp ảnh gia người Anh Andy Soloman lần đầu đến Việt Nam và trải nghiệm Tết Nguyên đán. Trong chuyến đi này, ông đã ghé thăm những địa điểm mang dấu ấn văn hóa Việt như: chợ hoa Công viên Thống Nhất, làng pháo Bình Đà và lễ hội pháo hoa Đồng Kỵ.
Người giữ lửa nghề tương ở Đường Lâm

Người giữ lửa nghề tương ở Đường Lâm

Gần trọn cuộc đời, ông Hà Hữu Thể (ở thôn Mông Phụ, làng cổ Đường Lâm, huyện Sơn Tây, Hà Nội) đã gắn bó với công việc làm tương. Với ông, làm tương không chỉ là một nghề mưu sinh mà còn là cách giữ gìn hồn quê, truyền thống văn hóa của cha ông.
Nghề chế tác đầu lân, sư rồng: cùng mùa xuân, đem niềm vui đi khắp muôn nơi

Nghề chế tác đầu lân, sư rồng: cùng mùa xuân, đem niềm vui đi khắp muôn nơi

Những ngày Giáp Tết Ất Tỵ 2025, căn nhà của ông Trần Anh Phong (ở phố Hai Bà Trưng, thành phố Nam Định) càng trở nên tấp nập, rộn rã. Mỗi người một việc, nhưng tất cả đều tỉ mỉ, trau chuốt cho từng công đoạn để hoàn thành việc chế tác đầu lân, sư, rồng phục vụ cho những ngày lễ, Tết.
Giới thiệu khoảng 200 cổ vật, tranh dân gian quý về tín ngưỡng thờ cúng của người Việt

Giới thiệu khoảng 200 cổ vật, tranh dân gian quý về tín ngưỡng thờ cúng của người Việt

Triển lãm "Riêng một con đường" của nhà sưu tầm Phạm Đức Sĩ trưng bày khoảng 220 hiện vật quý giá, gồm đồ đá, đồ gốm cổ và tranh thờ miền núi, thể hiện bức tranh đa dạng về lịch sử và văn hóa Việt Nam từ thời tiền sử đến thời Hán Việt.

Đọc nhiều

Happy Streets Festival 2025 tại London: lan tỏa bản sắc văn hóa Việt

Happy Streets Festival 2025 tại London: lan tỏa bản sắc văn hóa Việt

Ngày 5/7, trong khuôn khổ Lễ hội Đường phố Happy Streets Festival 2025 – sự kiện thường niên sôi động tại London quy tụ hơn 20 cộng đồng quốc tế đang sinh sống tại Vương quốc Anh – Đoàn nghệ thuật của Hiệp hội phụ nữ và trẻ em Việt Nam tại Anh lần đầu tiên tham gia và đã mang đến một chương trình biểu diễn đặc sắc, giàu cảm xúc, để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng khán giả.
Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh: Việt Nam luôn coi trọng và nỗ lực thực hiện các cam kết quốc tế về quyền con người

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh: Việt Nam luôn coi trọng và nỗ lực thực hiện các cam kết quốc tế về quyền con người

Trong các ngày từ 7 - 8/7, Đoàn Việt Nam với đại diện của 9 cơ quan gồm Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Bộ Tư pháp, Bộ Ngoại giao, Bộ Công an, Bộ Nội vụ, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Bộ Dân tộc và Tôn giáo, Văn phòng Chính phủ, do Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh làm Trưởng đoàn sẽ tham dự Phiên đối thoại về Báo cáo quốc gia thực thi Công ước quốc tế về các quyền dân sự và chính trị (Công ước ICCPR) tại Phiên họp thứ 144 của Ủy ban Nhân quyền Liên hợp quốc tại Geneve, Thụy Sỹ. Chúng tôi đã có cuộc phỏng vấn Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh về sự kiện quan trọng này.
Tổ chức Cứu trợ Trẻ em: Chiến lược quốc gia 2025-2027 - Đổi mới vì tương lai trẻ em Việt Nam

Tổ chức Cứu trợ Trẻ em: Chiến lược quốc gia 2025-2027 - Đổi mới vì tương lai trẻ em Việt Nam

Trong suốt 35 năm hoạt động tại Việt Nam, Tổ chức Cứu trợ Trẻ em (Save the Children International - SCI) đã đồng hành cùng hàng triệu trẻ em, đặc biệt là những nhóm trẻ em dễ bị tổn thương, nhằm đảm bảo các em được sống, được bảo vệ, được học tập, trưởng thành khỏe mạnh và phát triển toàn diện.
Kết nối giao lưu các nữ doanh nhân Việt Nam, Philippines và Kazakhstan

Kết nối giao lưu các nữ doanh nhân Việt Nam, Philippines và Kazakhstan

Nhân dịp tham dự Hội nghị Thượng đỉnh Phụ nữ Toàn cầu lần thứ 35 diễn ra tại Berlin, CHLB Đức từ ngày 3–5/7/2025, đoàn đại biểu Việt Nam gồm 35 thành viên của Diễn đàn Phụ nữ Việt Nam tại châu Âu và 30 nữ doanh nhân thuộc Mạng lưới nữ lãnh đạo tiên phong WeLead (Việt Nam) đã có chương trình làm việc kết nối kinh doanh với các đoàn đại biểu đến từ Philippines và Kazakhstan.
Người chiến sĩ Hải quân kiên cường nơi đầu sóng qua những bức ảnh

Người chiến sĩ Hải quân kiên cường nơi đầu sóng qua những bức ảnh

Từ ngày 01 đến 06/7, tại đặc khu Phú Quốc (tỉnh An Giang), Bộ Tư lệnh Vùng 5 Hải quân tổ chức trưng bày ảnh với chủ đề “Tự hào người chiến sĩ Hải quân”. Hơn 300 bức ảnh được giới thiệu tại trưng bày đã khắc họa sinh động hình ảnh người lính biển - kiên cường nơi đầu sóng ngọn gió, sẵn sàng chiến đấu, hy sinh để bảo vệ chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc, đồng thời là điểm tựa vững chắc của nhân dân trên địa bàn đóng quân.
An Giang: Bàn giao “Nhà đồng đội” cho quân nhân có hoàn cảnh khó khăn

An Giang: Bàn giao “Nhà đồng đội” cho quân nhân có hoàn cảnh khó khăn

Ngày 02/7, tại phường Rạch Giá (tỉnh An Giang), Bộ Tư lệnh Vùng 5 Hải quân đã tổ chức lễ bàn giao “Nhà đồng đội” cho quân nhân có hoàn cảnh khó khăn về nhà ở đang công tác tại đơn vị.
Lưu giữ lá cờ đầu tiên tại cột cờ A Pa Chải sau 56 ngày treo

Lưu giữ lá cờ đầu tiên tại cột cờ A Pa Chải sau 56 ngày treo

Sáng 1/7, tại cột cờ A Pa Chải – ngã ba biên giới thiêng liêng của Tổ quốc thuộc xã Sín Thầu, Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Điện Biên đã phối hợp với Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc trên địa bàn tổ chức lễ hạ quốc kỳ, lưu giữ lá cờ đầu t
infographic ky nang tranh bay lua dao du lich mua cao diem
infographics canh bao gia mao loi dung danh nghia mat tran to quoc de huy dong ung ho
cong nghiep phuc hoi manh xuat nhap khau tang truong an tuong
infographic viet nam hoan thanh vai tro dong chu tich chuong trinh dong nam a searp giai doan 2022 2025
infographic sua phap lenh dan so vo chong tu quyet dinh so con va thoi gian sinh con
infographics quan he doi tac toan dien giua viet nam va hungary
infographic quan he doi tac chien luoc toan dien viet nam phap
Xin chờ trong giây lát...
[Video] Người truyền cảm hứng về tình yêu nước
Sinh viên Lào đi chùa tắm Phật mừng Tết cổ truyền Bunpimay
[Video] 60 phút - Hành trình thay đổi cuộc đời
MV "Bắc Bling": Cụ già, em nhỏ ngân nga, du khách gần xa tỏ bày hứng thú
[Video] Dự án CAF: Ươm mầm những công dân toàn cầu tương lai
[Video] Du khách quốc tế trải nghiệm lễ Phật đầu năm tại chùa Tam Bảo (Đà Nẵng)
Tết của bác sĩ trực cấp cứu - hồi sức tích cực
Đại sứ nhóm G4 hát "Năm qua đã làm gì"
[Video] Bản hòa ca tình hữu nghị chào năm mới 2025
[Video] 30 năm quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ: từ chiến tranh đến đối tác chiến lược toàn diện
[Video] Samaritan’s Purse và Plan International Việt Nam hỗ trợ người dân Việt Nam phục hồi sau bão
[Video] Tái thiết thôn Làng Nủ: Quân đội - Nhân dân đồng hành xây dựng tương lai mới
[Video] Tổ chức Cứu trợ Trẻ em và hành trình 10 năm thay đổi cuộc sống trẻ em vùng cao
[Video] Kinh nghiệm tham quan Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam mới
Halloween: ứng xử thế nào cho đúng?
Thời tiết hôm nay (05/7): Bão số 2 giật cấp 10, gây biển động mạnh ở phía Đông Bắc Biển Đông

Thời tiết hôm nay (05/7): Bão số 2 giật cấp 10, gây biển động mạnh ở phía Đông Bắc Biển Đông

Theo Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, đêm qua (04/7), áp thấp nhiệt đới trên vùng biển phía Đông Bắc khu vực Bắc Biển Đông đã mạnh lên thành bão, cơn bão số 02 năm 2025.
Thời tiết hôm nay (02/7): Mưa lớn ở Bắc Bộ và Thanh Hóa

Thời tiết hôm nay (02/7): Mưa lớn ở Bắc Bộ và Thanh Hóa

Theo Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, đêm qua và sáng sớm nay (02/7), khu vực Bắc Bộ và Thanh Hóa có mưa rào và dông rải rác, cục bộ có nơi mưa to đến rất to. Trong ngày 02/7, Bắc Bộ và Thanh Hóa tiếp tục có mưa vừa, mưa to và dông, cục bộ có nơi mưa rất to. Lượng mưa phổ biến: 20–50mm, cục bộ có nơi trên 100mm.
Thêm nhiều địa điểm giải quyết thủ tục đất đai tại Hà Nội từ tháng 7

Thêm nhiều địa điểm giải quyết thủ tục đất đai tại Hà Nội từ tháng 7

Trung tâm Phục vụ Hành chính công thành phố Hà Nội cho biết, từ ngày 01/7/2025, nhiều thủ tục đất đai sẽ được tiếp nhận tại các chi nhánh. Thay đổi này nhằm tạo thuận lợi, đảm bảo giải quyết công việc cho người dân, doanh nghiệp.
Thời tiết hôm nay (01/7): Nhiều khu vực trên cả nước có mưa giông

Thời tiết hôm nay (01/7): Nhiều khu vực trên cả nước có mưa giông

Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn Quốc gia dự báo, ngày 01/7, nhiều khu vực trên cả nước có mưa to và dông. Đáng chú ý, khu vực Bắc Bộ nhiều nơi có mưa vừa, mưa to và dông, cục bộ có nơi mưa rất to.
Từ ngày 01/7/2025: Chính thức bỏ hình phạt tử hình ở 8 tội danh, thay mã số thuế bằng số định danh

Từ ngày 01/7/2025: Chính thức bỏ hình phạt tử hình ở 8 tội danh, thay mã số thuế bằng số định danh

Từ ngày 01/7/2025, một số chính sách mới sẽ chính thức có hiệu lực như: bỏ hình phạt tử hình ở 8 tội danh; thay mã số thuế bằng số định danh; mở rộng đối tượng được tham gia Bảo hiểm Xã hội (BHXH) bắt buộc; 28 Nghị định về phân cấp, phân quyền có hiệu lực...
Thời tiết hôm nay (28/6): Bắc Bộ tăng mưa cả về diện và lượng

Thời tiết hôm nay (28/6): Bắc Bộ tăng mưa cả về diện và lượng

Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, ngày 28/6, miền Bắc gia tăng mưa cả về diện và lượng, đặc biệt vùng núi nhiều nơi mưa rất to. Nam Bộ mưa giông rải rác.
Phiên bản di động