Làng nước mắm Nam Ô xây lại hy vọng từ người trẻ

"Làng Facebook" chung tay cấp nước sạch miễn phí Đã có rất nhiều người dân Hà Nội được sử dụng nước sạch từ những nguồn cấp nước miễn phí thông qua tấm lòng thơm ...

Nước mắm Nam Ô và nỗi lo Di sản Nghề chài lưới và chế biến nước mắm đã trở thành cái nghề “thâm căn cố đế”, là thu nhập chính của hàng trăm hộ ...

Những ngôi làng chìm sâu trong biển nước ở Hà Tĩnh Tính đến thời điểm hiện tại, “rốn lũ” Hương Khê (Hà Tĩnh) có 18 xã bị ngập cục bộ; trong đó có 9 xã bị ...

Vị nước mắm Nam Ô mặn mòi hương vị biển cả

Nhiều người từng lo lắng làng nghề nước mắm Nam Ô (Liên Chiểu, Đà Nẵng) sẽ thất truyền bởi nhiều yếu tố. Nhưng mới đây, Bảo tàng Đà Nẵng tổ đã chức chương trình “Nghệ nhân trao truyền” với chủ đề “Mặn mòi vị biển Nam Ô”. Chương trình có sự tham gia của Nghệ nhân Trần Ngọc Vinh - Chủ tịch Hội làng nghề nước mắm Nam Ô và hàng trăm sinh viên, người dân trên địa bàn TP Đà Nẵng.

Nghệ nhân Trần Ngọc Vinh - người có hơn 40 năm kinh nghiệm làm nghề bộc bạch rằng chương trình "Nghệ nhân trao truyền" với chủ đề "Mặn mòi vị biển Nam Ô" góp phần phần bảo tồn, phát huy và truyền dạy những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp và bản sắc riêng có của các nghề, làng nghề truyền thống xứ Quảng.

Ông Trần Ngọc Vinh chia sẻ về nghề làm nước mắm truyền thống ở Nam Ô

Ông Trần Ngọc Vinh chia sẻ: “Khi làm mắm thường phải thức từ nửa đêm chờ thuyền mang cá về, rồi làm cá và muối. Trước kia, ngư dân đánh cá bằng đuốc nên được nhiều, có khi lấy cá về cả nhà phải làm cật lực mới xong một mẻ cá để muối cho kịp nếu không hỏng cá. Chính vì thế nước mắm Nam Ô có hương vị đặc trưng riêng. Cách đây hơn chục năm về trước, vào thời điểm cận Tết Nguyên đán làng nước mắm Nam Ô đông vui, nhộn nhịp, với hàng trăm tàu ghe cập bến!”.

Nhưng đó chỉ là chuyện của hơn 10 năm trước khi làng nghề còn ở thời kỳ thịnh vượng. Mấy năm gần đây, làng nước mắm vắng dần khách, số người làm nước mắm trong vùng cũng giảm đáng kể, giờ còn đếm trên đầu ngón tay. Nước mắm Nam Ô thơm ngon là vậy, nhưng hiện đang đứng trước nguy cơ bị mai một và thất truyền. Sự ra đời ngày càng nhiều các thương hiệu nước mắm mới, sự lạc hậu của kỹ thuật sản xuất, lợi nhuận kinh tế giảm sút... là những nguyên nhân khiến thương hiệu này đang ngày càng mai một.

Ông Vinh cho biết nguyên liệu chính để tạo nên mùi vị riêng cho nước mắm Nam Ô là cá cơm than và muối. Mỗi năm, người dân Nam Ô làm mắm vào tháng ba và tháng tám âm lịch theo vụ cá cơm than. Nước mắm Nam Ô được sản xuất theo phương pháp lọc nhĩ, tinh khiết, thuần chất cá cơm than, không sử dụng bất kỳ loại hóa chất nào.

Cá cơm than là nguyên liệu chính để làm nước mắm Nam Ô

Nước mắm Nam Ô ngon, có vị đặc trưng không chỉ từ cá cơm than mà một phần nhờ vào việc chọn muối. Muối dùng làm mắm Nam Ô là muối Đề Gi, Sa Huỳnh (Quảng Ngãi) hay muối Cà Ná (Ninh Thuận). 

Trải qua hàng trăm năm với bao thăng trầm, biến thiên của lịch sử, người dân làng Nam Ô vẫn gìn giữ và lưu truyền những kinh nghiệm, bí quyết để làm nên những giọt nước mắm có màu đỏ thẫm, mang vị ngọt tự nhiên. Ông Vinh trăn trở khi hiện tại cả làng chỉ còn hơn 10 hộ làm mắm. Số hộ còn lại chuyển sang nghề khác, những người đánh bắt thủy sản, mà đặc biệt là nguồn cá cơm than bây giờ cũng hiếm hơn. Vợ chồng ông cùng nhiều hộ làm mắm khác vẫn cố gắng “cầm cự” để xây dựng thương hiệu nước mắm Nam Ô. 

Mỗi năm, làng nghề làm nước mắm Nam Ô đưa ra thị trường hàng trăm ngàn lít nước mắm. Sản phẩm nước mắm Nam Ô được người tiêu dùng cả nước đón nhận và đánh giá cao. Tuy nhiên, một vấn đề khó khăn là do việc sản xuất nước mắm bằng phương pháp thủ công, nên nước mắm Nam Ô không thể bảo quản lâu. Đây là một vấn đề nan giải mà người làm nước mắm Nam Ô nói riêng và các làng nghề làm nước mắm truyền thống khác trong cả nước nói chung đang tìm biện pháp khắc phục, để sản phẩm của mình đủ sức cạnh tranh với các loại nước mắm công nghiệp khác.

Những giọt nước mắm Nam Ô được chiết ra tinh khiết và thơm ngon vô cùng

Nghề làm nước mắm truyền thống Nam Ô vừa được Bộ Văn hóa, Thể thao, Du lịch công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Đây là sự ghi nhận với những nỗ lực giữ nghề và truyền nghề của những người dân làng nước mắm Nam Ô.

Những nghệ nhân làng nước mắm Nam Ô hy vọng và gửi gắm ước mơ, trao truyền tri thức của làng làm nước mắm truyền thống để công chúng, nhất là thế hệ trẻ được dịp tìm hiểu, khám phá và trải nghiệm thực tế những giá trị văn hóa đặc sắc của nghề làm nước mắm Nam Ô.