Không chỉ "chặn đứng" người nhập cư, bức tường Mỹ-Mexico còn có thể gây ra hậu quả kinh hoàng khó tin khác

Từ khi tranh cử cho tới lúc nhậm chức, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã thường xuyên hối thúc và vận động các nghị sĩ Nhà Trắng thông qua kế hoạch xây dựng bức tường biên giới Mỹ-Mexico để giải quyết vấn đề người nhập cư.

Sau 18 ngày chính phủ Mỹ đóng cửa một phần vì bất đồng về vấn đề xây dựng bức tường, ông Trump đã có bài phát biểu liên quan tại Phòng Bầu dục ngày hôm nay (9/1). Tuy việc đóng cửa chính phủ đã làm ảnh hưởng tới 800.000 nhân viên liên bang, nhưng ông Trump kiên quyết ông sẽ không mở cửa chính phủ trở lại trừ khi được đảm bảo 5 tỉ USD xây dựng bức tường.

Ngoài ra, Bộ An ninh Nội địa Mỹ còn ám chỉ sẽ nới lỏng các điều luật để chính phủ có thể nhanh chóng thúc đẩy hoạt động xây dựng cơ sở hạ tầng ở vùng biên giới, qua đó vượt qua hàng chục luật môi trường ở California.

Tuy nhiên, Business Insider dẫn lời các chuyên gia cho biết dự án xây dựng khổng lồ này sẽ có ảnh hưởng đặc biệt tiêu cực tới môi trường ở khu vực phía nam nước Mỹ.

Cụ thể, nhiều động vật sẽ bị tuyệt chủng cục bộ trên lãnh thổ Mỹ nếu chúng không thể đi qua lại giữa những nơi sinh sống và nguồn thức ăn ở hai phía biên giới.

Dài gần 3.300km, biên giới Mỹ-Mexico có rất nhiều khu vực đầm lầy, sa mạc và đồng cỏ. Do đó, việc xây dựng một bức tường chắn ngang biên giới sẽ gây ảnh hưởng không nhỏ tới hệ sinh thái toàn khu vực.

Cừu sừng to ở biên giới Mỹ - Mexico. Ảnh: Sam Antonio Photography

Hơn 1.500 loài động vật và thực vật - ví dụ như loài cừu sừng lớn - đã quen với môi trường sống đa dạng ở Bắc Mỹ. 62 loài sinh vật trong số nói trên hiện đang nằm trong danh sách Sắp nguy cấp (VU), Nguy cấp (EN) và Cực kỳ nguy cấp (CR) của Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN).

Theo nghiên cứu từ Đại học Standford, nếu không thể tiếp cận môi trường sống và các nguồn tài nguyên ở hai phía biên giới, các sinh vật sẽ bị tuyệt chủng cục bộ trên lãnh thổ Mỹ.

Phân tích của Standford cũng chỉ ra rằng 346 loài sẽ mất 1/2 nơi cư trú khi bức tường được xây lên

Mèo gấm Ocelot. Ảnh: Getty Images

Báo cáo của IUCN cho thấy, 17% các loài sẽ mắc kẹt trong vùng lãnh thổ khoảng 20.000km² hoặc ít hơn, do đó làm tăng cao nguy cơ tuyệt chủng. Một nghiên cứu được đăng tải trên tạp chí BioScience vào tháng 7/2018 cho thấy, những loài sinh vật gặp nguy hiểm bao gồm cả loài báo đốm và mèo gấm Ocelot.

Hai nhà sinh học thực hiện nghiên cứu - Paul Ehrlich và Rodolfo Dirzo - giải thích rằng các rào cản vật chất - kể cả là sông suối, núi, hay tường do con người xây dựng - đều có thể ngăn cản và khiến động vật hai bên gặp khó khăn trong việc kết đôi, tìm đồ ăn và nước uống.

Trả lời Viện Môi trường Woods của Đại học Standford, ông Dirzo khẳng định: "Với những rào cản như vậy, các loài động vật như cừu sừng lớn và nhiều loài thực vật khác sẽ bị hủy hoại về mặt di truyền."

Hoạt động di cư của động vật - kể cả của các loài chim - cũng sẽ bị ảnh hưởng

Loài cú quý hiếm Ferruginous Pygmy. Ảnh: Fawn Simonds/Getty Images

Dirzo và Erhlich cho biết, bức tường biên giới sẽ cản trở những sinh vật bay có tập quán bay sát mặt đất. Ví dụ, có thể kể tới loài bướm Quino Checkerspot hay loài cú Ferruginous Pygmy đang có mặt trong danh sách những loài nguy cấp. 

Ngoài ra, nhiều loài chim cũng sẽ gặp rắc rối với bức tường, cho dù về mặt lý thuyết chúng có thể bay vượt qua tường để sang phía bên kia biên giới.

Với những quan ngại như vậy, Tổ chức National Audubon Society, Hội đồng Bảo vệ Tài nguyên Quốc gia và hơn 170 nhóm bảo tồn khác đã viết một bức thư cho Bộ trưởng An ninh Nội địa Kirstjen Nielsen vào tháng 11.

Bức thư nhấn mạnh tầm ảnh hưởng của bức tường đối với "những khu vực bảo tồn đặc biệt nhạy cảm về mặt môi trường" như khu vực thung lũng của dãy núi Rio Grande - nơi có rất nhiều loài bướm và chim quý hiếm. 

Bruce Stein, nhà khoa học cấp cao tại Liên đoàn Động vật hoang dã Quốc gia, viết: "Những rào cản như bức tường biên giới có thể can thiệp tới khả năng của động vật trong việc đáp ứng các nhu cầu thường ngày, hoạt động di cư theo mùa hoặc khả năng phát triển tại những vùng đất mới."

Bức tường sẽ khiến các loài động vật khó thích ứng với biến đổi khí hậu

Trẻ em Mexico nhìn qua rào chắn ở biên giới Mỹ - Mexico. Ảnh: Mario Tama/Getty Images

Theo ông Dirzo, tường biên giới Mỹ-Mexico sẽ hạn chế khả năng di chuyển của động vật để "tìm môi trường mới nhằm đối phó với biến đổi khí hậu".

Nhiệt độ tăng cao và thời tiết cực đoan đã và đang làm biến đổi hệ sinh thái của một số khu vực nhất định, dẫn tới việc động vật phải thay đổi tập quán và hành vi để sống sót và tìm thêm thực phẩm. Một bức tường kiên cố sẽ là trở ngại to lớn cho hoạt động nói trên.

Nghiên cứu cũng cho thấy, một trong những ảnh hưởng tiềm năng tới môi trường khó nhận ra là sinh vật sẽ dễ gặp stress hơn

Một binh sĩ biên phòng Mỹ nhìn xuống sông Rio Grande. Ảnh: REUTERS/Carlos Barria

Khi môi trường sống của động vật bị chia cắt, chúng sẽ buộc phải sinh sống trong nhiều nhóm nhỏ, giảm cơ hội giao tiếp và sinh sản theo tự nhiên. Ít cá thể đồng nghĩa với việc nguồn gene không còn đa dạng như trước, làm tăng cao nguy cơ giao phối cận huyết, gây hậu quả xấu tới đời sau.

Chưa dừng ở đó, những nhóm sinh vật còn sót lại sẽ dễ trở thành nạn nhân của bệnh dịch và thảm họa môi trường hơn.

Nhìn chung, tất cả những hậu quả này sẽ dần dần đẩy các loài động vật tới bờ vực tuyệt chủng.

Các nhà bảo vệ môi trường đang đặc biệt quan ngại về tương lai của loài sói xám Mexico

Tới năm 2016, chỉ có 113 cá thể sói xám Mexico sinh sống tại Mỹ. Ảnh: Vichai Phububphapan/Getty

Theo Vox, chỉ còn dưới 200 cá thể sói xám Mexico còn sinh sống ngoài tự nhiên ở Mỹ và Mexico vào năm 2016. Một báo cáo từ Trung tâm Đa dạng Sinh học vào tháng 7/2018 cho thấy số sói xám Mexico ở Mỹ chỉ tăng 4 cá thể trong khoảng thời gian từ năm 2014 tới năm 2017.

Có thể dễ dàng nhận thấy, bức tường chia cách các cá thể sói ở Mexico với đồng loại ở Mỹ có thể đặt dấu chấm hết cho loài sinh vật sắp bị tuyệt chủng này.

Bức tường biên giới có thể thay đổi dòng chảy của các sông lớn.

Ngoài ảnh hưởng lên sinh vật, bức tường biên giới Mỹ-Mexico còn có thể gây xáo trộn dòng chảy của 3 sông lớn và các dòng phụ lưu.

Theo dự tính, bức tường sẽ chắn ngang qua sông Rio Grande, Colorado và sông Tijuana. Bob Irvin, chủ tịch của tổ chức môi trường America Rivers, ước tính khoảng 100 tới 500 dòng sông sẽ bị ảnh hưởng.

"Bức tường chắc chắn sẽ làm thay đổi các dòng chảy và làm tổn hại chất lượng nước ở đây. Một khi dòng nước bị đổi hướng, cơ chế làm sạch tự nhiên của sông cũng thay đổi theo. Thậm chí, có thể nhìn thấy sự tích tụ những chất độc hại - cả ở thể rắn và dạng hóa chất - bằng mắt thường," ông Irvin chia sẻ.

Nếu chắn ngang dòng sông, bức tường còn có thể hoạt động như một đập nước

Sông Rio Grande. Ảnh: Deb Snelson/Getty Images

Theo báo cáo từ Sierra Club, một số bức tường ở Arizona đã gây ra lũ lụt nghiêm trọng khi chắn ngang đường thoát nước tự nhiên. Năm 2008, thảm họa xảy ra đột ngột vào mùa mưa lũ khi lượng nước bị chặn giữa các con sông gây ngập lụt các thành phố Nogales và Sonara trong gần 2 mét nước, gây thiệt hại về tài sản khoảng 8 triệu USD và làm 2 người thiệt mạng.

Trong một lá thư gửi các nhà lãnh đạo của Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới Mỹ (CBP), một nhóm những người ủng hộ môi trường bao gồm Friends of the Earth và Sierra Club dự đoán rằng phần của bức tường được dự kiến xây ở Hạt Hidalgo, Texas có thể gây lũ lụt cho các vùng liền kề với Mexico.

"Chúng tôi vô cùng quan ngại rằng CBP dường như không thực hiện dự án tuân thủ theo NEPA [Đạo luật Chính sách Môi trường Quốc gia] hoặc các luật liên bang hiện hành khác", lá thư viết.

TT Trump: Số người Mỹ chết vì ma túy năm 2019 sẽ nhiều hơn số binh sĩ thiệt mạng trong cuộc chiến ở VN

Tất Đạt