Trang chủ Gia đình Việt Hồn nước
08:01 | 07/05/2023 GMT+7

Bảo tồn sách lá buông của người Chăm

aa
Chữ viết của người Chăm xuất hiện lần đầu tiên trên bia ký Đồng Yên Châu (Trà Kiệu - Quảng Nam) vào thế kỷ thứ IV. Người Chăm viết chữ trên nhiều chất liệu khác nhau, như khắc chữ trên đá, gỗ, kim loại, viết chữ trên giấy, da thú, tre và vải. Trong đó, có việc khắc chữ trên chất liệu lá buông. Đến nay, các chức sắc người Chăm vẫn còn sử dụng trong giao tiếp hành chính, ghi chép địa bạ, luật tục, văn chương và kinh kệ.
Sóc Trăng: Bảo tồn nét văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Khmer Sóc Trăng: Bảo tồn nét văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Khmer
Quyền con người phải là trọng tâm của mọi chính sách về dân số Quyền con người phải là trọng tâm của mọi chính sách về dân số
Bảo tồn sách lá buông của người Chăm
Các chức sắc Chăm Bàlamôn xướng kinh trên đền tháp

Từ di sản

Theo kết quả tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019, người Chăm ở Việt Nam có 178.948 người, sinh sống nhiều tỉnh, thành phố trong cả nước. Trong đó, người Chăm ở Ninh Thuận có 67.517 người, ở Bình Thuận có 39.557 người. Đây là hai địa bàn còn lưu trữ kinh sách lá buông (Agal bac), sử dụng kinh sách lá buông để hành lễ trên đền tháp và phục vụ cúng lễ cho cộng đồng.

Nguyên liệu chính để làm ra những bộ Agal bac là lá buông. Lá buông được bấm lỗ ở hai đầu và một lỗ ở chính giữa để xâu dây chỉ giúp liên kết từng chiếc lá chặt trong một quyển sách. Từng chiếc lá buông không có đánh số thứ tự trang nên sợi chỉ có chức năng giữ lá buông theo trật tự sắp xếp cố định. Mỗi lần mở kinh ra đọc từ trang đầu đến trang cuối. Sau đó, được xếp lại như ban đầu và dùng sợi dây chỉ buộc lại bộ sách lá buông như một quyển sách.

Nội dung chính viết trong các Agal bac của người Chăm là các đề tài tín ngưỡng, tôn giáo, hướng dẫn cách hành lễ và những lời khuyên răn dành cho các chức sắc. Việc khắc chữ trên lá buông đòi hỏi một kỹ năng nhất định, cần có sự tập trung, tỉ mỉ và khéo léo....

Theo nội dung được chuẩn bị sẵn, người khắc chữ ngồi vào bàn dùng một miếng gỗ bằng phẳng lót dưới lá buông, tay cầm con dao nhỏ, khắc mũi dao vào lá buông. Quá trình khắc chữ, hoàn thành hết một chiếc lá như một trang giấy mới dừng tay. Cứ như thế, cho đến khi khắc xong nội dung một quyển kinh. Khi kết thúc một nội dung, chuyển sang một nội dung mới, người khắc chữ thường khắc hình xoắn ốc để đánh dấu, kết thúc một câu khắc dấu hai vạch thẳng đứng để kết thúc ý hoặc xuống hàng.

Bảo tồn sách lá buông của người Chăm
Ông Nại Cao Liêm - Phó Cả sư ở thôn Vụ Bổn (xã Phước Ninh, huyện Thuận Nam, tỉnh Ninh Thuận) và bộ kinh sách lá buông do gia đình ông đang gìn giữ

Đến bảo tồn...

Hiện nay, nạn chảy máu cổ vật làm kinh sách lá buông lần lượt biến mất khỏi cộng đồng, số lượng kinh sách lá còn lại rất ít. Trong khi đó, kỹ thuật viết chữ trên chất liệu lá buông của người Chăm đã bị thất truyền.

Tại Trung tâm Nghiên cứu Văn hóa Chăm tỉnh Ninh Thuận chỉ còn lưu trữ 12 thư tịch viết trên chất liệu lá buông. Bảo tàng tỉnh Ninh Thuận có 7 bộ kinh lá buông đang lưu trữ và phục vụ trưng bày, giới thiệu. Tại Trung tâm Trưng bày Văn hóa Chăm tỉnh Bình Thuận đang lưu trữ 4 quyển thư tịch lá buông. Còn Bảo tàng tỉnh Bình Thuận lưu trữ 5 quyển sách lá buông.

Nhà sưu tầm Nguyễn Ngọc Ẩn (Tp. Phan Thiết, Bình Thuận) có gần 100 hiện vật thư tịch cổ. Trong đó, có 4 quyển thư tịch viết bằng tiếng Chăm trên chất liệu lá buông. Quan niệm của các bảo tàng, nhà trưng bày, nhà sưu tầm xem sách lá buông người Chăm là cổ vật nên mang ra giới thiệu phục vụ khách tham quan. Họ không có hoạt động nghiên cứu, tiến hành đọc và dịch nội dung ghi chép trong quyển kinh sách lá.

Trước nguy cơ mai một di sản kinh sách lá buông, các Trung tâm Lưu trữ quốc gia, Thư viện Quốc gia, Bảo tàng và các cơ sở tôn giáo đang tiến hành nghiên cứu, bảo tồn kinh sách lá buông thông qua các diễn đàn hội thảo khoa học, truyền thông, dự án bảo tồn thư tịch quý hiếm. Tuy nhiên, di sản sách lá buông của người Chăm lại rất ít các nhà khoa học chú trọng khai thác nội dung và tìm tòi về kỹ thuật chế tác. Những bộ kinh sách lá buông của người Chăm bị thất lạc, biến mất khỏi cộng đồng trở thành tài liệu quý hiếm, món đồ cổ vật.

Bảo tồn sách lá buông của người Chăm
Chữ viết trên lá buông

Để bảo tồn và phát huy di sản sách lá buông của người Chăm nói riêng và ở Việt Nam nói chung, trước hết cần có cuộc khảo sát, điều tra và thống kê số lượng các quyển kinh lá buông đang lưu hành hiện nay. Từ đó, có cơ sở để thực hiện số hóa, giúp công tác lưu trữ và bảo tồn di sản sách lá cho thế hệ mai sau. Mặt khác, cần số hóa là phương pháp cứu các quyển lá buông đang bị rách, nát, mối mọt, côn trùng gây hại và sự tác động của môi trường theo thời gian.

Bên cạnh đó, cần mở lớp truyền dạy kỹ thuật viết chữ trên lá buông cho đối tượng chức sắc, người tham gia thực hành cúng lễ, các chuyên viên bảo tàng, chuyên viên nghiên cứu văn hóa Chăm để họ truyền dạy lại cho người dân.

Các nhà khoa học, nhà quản lý và chức sắc tôn giáo cần có sự hợp tác đọc, dịch và xuất bản nội dung ghi chép trên chất liệu lá buông để phục vụ tư liệu cho các chức sắc hành lễ; phát huy giá trị lịch sử, văn hóa của sách lá buông đã được chế tác từ hàng trăm năm trước; nâng cao ý thức của cộng đồng trong việc bảo tồn di sản ngôn ngữ và chữ viết của người Chăm.

Việt Nam là hình mẫu về bảo tồn và phát huy giá trị di sản Việt Nam là hình mẫu về bảo tồn và phát huy giá trị di sản
Đó là lời khẳng định của Giám đốc Trung tâm Di sản thế giới của UNESCO Lazare Eloundou Assomo tại cuộc gặp Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn vào chiều 27/3, tại trụ sở Bộ Ngoại giao.
Tôn trọng và bảo vệ quyền con người là chủ trương nhất quán của Việt Nam Tôn trọng và bảo vệ quyền con người là chủ trương nhất quán của Việt Nam
Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang đã tiếp Chủ tịch Tiểu ban Nhân quyền của Nghị viện châu Âu Udo Bullmann đang có chuyến thăm Việt Nam.
Theo baodantoc.vn
Nguồn:

Tin bài liên quan

Độc đáo lễ hội Cầu ngư ở Đà Nẵng

Độc đáo lễ hội Cầu ngư ở Đà Nẵng

Từ ngày 27-29/2 tại Đà Nẵng đã diễn ra Lễ hội Cầu ngư quận Thanh Khê với nhiều hoạt động sôi nổi mang đậm nét văn hóa của cư dân vùng biển. Đây là một trong những lễ hội độc đáo tại Đà Nẵng được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Phát huy giá trị cảnh quan văn hóa di sản Huế

Phát huy giá trị cảnh quan văn hóa di sản Huế

Ngày 9/8, Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế phối hợp với Đại học Waseda (Nhật Bản) tổ chức Hội thảo “Nghiên cứu giá trị cảnh quan văn hóa Di sản Huế và các vùng phụ cận trong việc bảo tồn, phát huy giá trị Quần thể Di tích Cố đô Huế”.
TP.HCM: Trao hơn 100 suất quà cho học sinh, sinh viên dân tộc Chăm

TP.HCM: Trao hơn 100 suất quà cho học sinh, sinh viên dân tộc Chăm

Nhân Đại lễ Raya Adil Adha Hồi lịch 1444 – Dương lịch 2023, Ủy ban MTTQ Việt Nam TP.HCM đã trao 112 suất quà hỗ trợ học tập cho học sinh, sinh viên dân tộc Chăm thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo trên địa bàn TP.HCM.

Các tin bài khác

Đặc sắc nón lá làng Chuông

Đặc sắc nón lá làng Chuông

Làng nghề làm nón lá truyền thống làng Chuông nằm ở địa bàn xã Phương Trung, huyện Thanh Oai, cách trung tâm Thủ đô Hà Nội khoảng 30 km. Nón lá nơi đây nổi tiếng khắp cả nước bởi năm đặc tính: chắc, khỏe, bền, thanh, đẹp.
Tản mạn về giấc mộng rồng

Tản mạn về giấc mộng rồng

Thường trong giấc mộng, con người hay mơ thấy những thứ quen thuộc trong đời sống hàng ngày. Rồng là loài vật không có thật. Thế nên, con người mộng thấy rồng rất hãn hữu. Và dân gian, dã sử một số dân tộc cho rằng, mơ gặp rồng là có mệnh đế vương.
Cây nêu ngày Tết: Mang phong tục cổ truyền đến với phố cổ

Cây nêu ngày Tết: Mang phong tục cổ truyền đến với phố cổ

Dựng cây nêu ngày Tết Nguyên đán là một phong tục lâu đời của người Việt mang ý nghĩa biểu tượng bảo vệ, mang đến sự bình yên cho người dân.
Giữ gìn nét đẹp của Tết Việt

Giữ gìn nét đẹp của Tết Việt

Mỗi dịp Tết đến, bên cạnh hoa mai, hoa đào khoe sắc, mâm ngũ quả… thì không thể thiếu bánh chưng xanh. Đây không chỉ là món ăn mà còn là nét văn hoá lâu đời của người Việt. Những giá trị quý giá đó đã được người dân huyện Chư Păh (Gia Lai) gìn giữ. Để rồi khi xuân chạm ngõ, những làn khói nghi ngút bốc lên từ nồi luộc bánh chưng, cùng mùi hương của lá dong, gạo nếp khiến không khí Tết về tràn ngập khắp các thôn làng.

Đọc nhiều

Lễ hội tiễn mùa đông của người Nga tại Hà Nội

Lễ hội tiễn mùa đông của người Nga tại Hà Nội

Mỗi năm, vào dịp cuối tháng hai, đầu tháng ba, Lễ hội Tiễn mùa đông (Maslenitsa) lại được tổ chức trên khắp mọi miền nước Nga Trong dịp này, người dân Nga rộn ràng tiễn ...
Đối tác Chiến lược toàn diện Việt Nam-Australia: Nhân rộng lòng tin, xây dựng tầm nhìn

Đối tác Chiến lược toàn diện Việt Nam-Australia: Nhân rộng lòng tin, xây dựng tầm nhìn

Việc thiết lập khuôn khổ quan hệ Đối tác Chiến lược toàn diện Việt Nam-Australia là kết quả và bước phát triển tự nhiên, hợp lý của 50 năm xây dựng và phát triển quan ...
Ngân hàng tăng giá USD, giá vàng nhẫn giảm mạnh

Ngân hàng tăng giá USD, giá vàng nhẫn giảm mạnh

Tỷ giá USD/VND được các ngân hàng điều chỉnh tăng khá mạnh từ 20 đến 39 đồng.
Mèo Vạc: Xóa đói giảm nghèo, bảo tồn văn hóa bản địa nhờ phát triển du lịch cộng đồng

Mèo Vạc: Xóa đói giảm nghèo, bảo tồn văn hóa bản địa nhờ phát triển du lịch cộng đồng

Những nếp nhà cột kèo gỗ, bố cục ba gian hai chái cùng mái lợp ngói âm dương hai tầng, xung quanh là hàng rào bằng đá kiên cố... gây ấn tượng với du khách ...
Gần 5.000 học sinh tỉnh Tây Ninh được cung cấp thông tin về biển, đảo

Gần 5.000 học sinh tỉnh Tây Ninh được cung cấp thông tin về biển, đảo

Ngày 18/3, tại tỉnh Tây Ninh, Trường Cao đẳng kỹ thuật (CĐKT) Hải quân phối hợp với Ban Tuyên giáo tỉnh uỷ Tây Ninh tổ chức thông tin tuyên truyền biển, đảo và thu hút nguồn nhân lực cho Quân chủng Hải quân tại 4 trường THPT trên địa bàn.
Lan tỏa những vũ điệu gắn kết tình đồng đội

Lan tỏa những vũ điệu gắn kết tình đồng đội

Ngày 18/3, tại TP. Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang, Vùng 5 Hải quân đã tổ chức khai mạc tập huấn 5 vũ điệu trong sinh hoạt tập thể cho bộ đội năm 2024.
Vùng 3 Hải quân ghi nhận đóng góp của các cơ quan báo chí trong phối hợp tuyên truyền biển đảo

Vùng 3 Hải quân ghi nhận đóng góp của các cơ quan báo chí trong phối hợp tuyên truyền biển đảo

Ngày 15/3, phát biểu tại Hội nghị gặp mặt báo chí đầu Xuân Giáp Thìn 2024, Chuẩn Đô đốc Nguyễn Đăng Tiến, Bí thư Đảng ủy, Chính ủy Vùng 3 Hải quân cho biết “những kết quả trên các mặt công tác Vùng đạt được trong năm 2023 đều có sự đồng hành, hỗ trợ, ủng hộ quan trọng của cơ quan báo chí và các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp trong và ngoài quân đội”.
lan dau tien am thuc hungary ra mat tai ha noi
dai su cac nhom g4 gui thong diep chuc tet nguyen dan
viet nam tang 8 bac trong bang xep hang chi so phat trien con nguoi
dai su canada ghe xu hoa dao nhat tan hao hung don tet viet
vung 3 hai quan thuc hien cuu nan tau ca tai quang ngai
hoc sinh mai chau hoa binh no luc ngan chan khung hoang khi hau
lan toa tinh yeu am nhac dan toc viet nam nhat ban
Xin chờ trong giây lát...
Lần đầu tiên ẩm thực Hungary xuất hiện tại Hà Nội
“Hương vị nước Nga” giữa lòng Hà Nội
Ra mắt không gian ẩm thực Hungary tại Hà Nội
Csaba Szabo: người mang ẩm thực Hungary tới Việt Nam
Lũy thép biên phòng toàn dân
Đối ngoại nhân dân: Sức mạnh mềm trong quan hệ quốc tế
Clip học sinh Vương quốc Anh học chúc Tết Việt
Màn đẩy gậy kịch tích của Khách Tây với chàng trai H'Mông
45 năm cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc:
Người bạn Mỹ và khúc hát vì hòa bình cho Việt Nam
Mãn nhãn với màn 3D mapping tại Lễ hội Hai Bà Trưng
Kiều bào Thái Lan đoàn kết, hướng về Đảng, về quê hương
Du khách nước ngoài trải nghiệm Thiền Tịnh Xuân tại chùa Tam Bảo Đà Nẵng
Giữ gìn văn hóa lễ chùa, xin lộc đầu năm của người Việt
Lưu học sinh Campuchia dọn nhà đón Tết Việt
OS phẫu thuật nhân đạo cho các bệnh nhân mang dị tật khe hở môi, hàm ếch tại Hà Nội tháng 3

OS phẫu thuật nhân đạo cho các bệnh nhân mang dị tật khe hở môi, hàm ếch tại Hà Nội tháng 3

Với mong muốn đem lại nhiều nụ cười mới cho trẻ em trên toàn quốc, từ ngày 11-15/3/2024, tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam - Cuba, số 37 Hai Bà Trưng, Tràng Tiền, Hoàn Kiếm, Hà Nội, tổ chức Operation Smile Việt Nam (OS) sẽ tổ chức chương trình Phẫu thuật nhân đạo dành cho các bệnh nhân mang dị tật khe hở môi, hàm ếch.
Người nước ngoài đăng ký tài khoản định danh điện tử thế nào?

Người nước ngoài đăng ký tài khoản định danh điện tử thế nào?

Tại dự thảo Nghị định quy định về định danh và xác thực điện tử, Bộ Công an đã đề xuất quy định về trình tự, thủ tục đăng ký tài khoản định danh điện tử đối với người nước ngoài.
1.000 học bổng du học Liên bang Nga cho công dân Việt Nam năm 2024

1.000 học bổng du học Liên bang Nga cho công dân Việt Nam năm 2024

Bộ Giáo dục và Đào tạo vừa thông báo, Chính phủ Liên bang Nga cấp 1.000 chỉ tiêu học bổng cho công dân Việt Nam đi đào tạo tại Liên bang Nga theo các trình độ đại học, thạc sĩ, tiến sĩ, thực tập chuyên ngành và tiếng Nga.
Tổ chức, cá nhân nước ngoài tiến hành nghiên cứu khoa học trong vùng biển Việt Nam phải đóng các khoản phí nào?

Tổ chức, cá nhân nước ngoài tiến hành nghiên cứu khoa học trong vùng biển Việt Nam phải đóng các khoản phí nào?

Bộ Tài chính vừa ban hành Thông tư quy định mức thu, chế độ thu, nộp phí thẩm định cấp giấy phép hoặc văn bản chấp thuận cho tổ chức, cá nhân nước ngoài tiến hành nghiên cứu khoa học trong vùng biển Việt Nam.
Thực tập sinh hộ lý tại Nhật Bản năm 2024 được trợ cấp đào tạo, hỗ trợ tiền ổn định cuộc sống

Thực tập sinh hộ lý tại Nhật Bản năm 2024 được trợ cấp đào tạo, hỗ trợ tiền ổn định cuộc sống

Trung tâm Lao động ngoài nước (Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội) vừa thông báo kế hoạch tuyển chọn 50 ứng viên tham gia chương trình thực tập sinh hộ lý tại Nhật Bản.
Cần Thơ xác định 9 nội dung trọng tâm đảo đảm trật tự, an toàn giao thông 2024

Cần Thơ xác định 9 nội dung trọng tâm đảo đảm trật tự, an toàn giao thông 2024

Nhằm thực hiện có hiệu quả công tác bảo đảm trật tự, an toàn giao thông (TTATGT) ngay từ những tháng đầu năm 2024, tạo tiền đề hoàn thành tốt nhiệm vụ phấn đấu kiềm chế và kéo giảm tai nạn giao thông (TNGT), Ban An toàn giao thông (Ban ATGT) thành phố Cần Thơ vừa đề ra Kế hoạch bảo đảm ATGT năm 2024 trên địa bàn thành phố Cần Thơ với chủ đề “Thượng tôn pháp luật để xây dựng văn hóa giao thông an toàn”.
Xuân Giáp Thìn - 2024

Xuân Giáp Thìn - 2024

Việt Nam  - Nhật Bản

Việt Nam - Nhật Bản

Việt Nam - Thái Lan

Việt Nam - Thái Lan

báo tết 2023

báo tết 2023

Việt Lào online

Việt Lào online

50 năm quan hệ Việt Nam - Ấn Độ

50 năm quan hệ Việt Nam - Ấn Độ

Tình hữu nghị vĩ đại

Tình hữu nghị vĩ đại

Tân mão 2011

Tân mão 2011

Sức sống mới cho ĐNND

Sức sống mới cho ĐNND

xuân 2013

xuân 2013

Phiên bản di động