Trang chủ Gia đình Việt Hồn nước
08:01 | 07/05/2023 GMT+7

Bảo tồn sách lá buông của người Chăm

aa
Chữ viết của người Chăm xuất hiện lần đầu tiên trên bia ký Đồng Yên Châu (Trà Kiệu - Quảng Nam) vào thế kỷ thứ IV. Người Chăm viết chữ trên nhiều chất liệu khác nhau, như khắc chữ trên đá, gỗ, kim loại, viết chữ trên giấy, da thú, tre và vải. Trong đó, có việc khắc chữ trên chất liệu lá buông. Đến nay, các chức sắc người Chăm vẫn còn sử dụng trong giao tiếp hành chính, ghi chép địa bạ, luật tục, văn chương và kinh kệ.
Sóc Trăng: Bảo tồn nét văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Khmer Sóc Trăng: Bảo tồn nét văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Khmer
Quyền con người phải là trọng tâm của mọi chính sách về dân số Quyền con người phải là trọng tâm của mọi chính sách về dân số
Bảo tồn sách lá buông của người Chăm
Các chức sắc Chăm Bàlamôn xướng kinh trên đền tháp

Từ di sản

Theo kết quả tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019, người Chăm ở Việt Nam có 178.948 người, sinh sống nhiều tỉnh, thành phố trong cả nước. Trong đó, người Chăm ở Ninh Thuận có 67.517 người, ở Bình Thuận có 39.557 người. Đây là hai địa bàn còn lưu trữ kinh sách lá buông (Agal bac), sử dụng kinh sách lá buông để hành lễ trên đền tháp và phục vụ cúng lễ cho cộng đồng.

Nguyên liệu chính để làm ra những bộ Agal bac là lá buông. Lá buông được bấm lỗ ở hai đầu và một lỗ ở chính giữa để xâu dây chỉ giúp liên kết từng chiếc lá chặt trong một quyển sách. Từng chiếc lá buông không có đánh số thứ tự trang nên sợi chỉ có chức năng giữ lá buông theo trật tự sắp xếp cố định. Mỗi lần mở kinh ra đọc từ trang đầu đến trang cuối. Sau đó, được xếp lại như ban đầu và dùng sợi dây chỉ buộc lại bộ sách lá buông như một quyển sách.

Nội dung chính viết trong các Agal bac của người Chăm là các đề tài tín ngưỡng, tôn giáo, hướng dẫn cách hành lễ và những lời khuyên răn dành cho các chức sắc. Việc khắc chữ trên lá buông đòi hỏi một kỹ năng nhất định, cần có sự tập trung, tỉ mỉ và khéo léo....

Theo nội dung được chuẩn bị sẵn, người khắc chữ ngồi vào bàn dùng một miếng gỗ bằng phẳng lót dưới lá buông, tay cầm con dao nhỏ, khắc mũi dao vào lá buông. Quá trình khắc chữ, hoàn thành hết một chiếc lá như một trang giấy mới dừng tay. Cứ như thế, cho đến khi khắc xong nội dung một quyển kinh. Khi kết thúc một nội dung, chuyển sang một nội dung mới, người khắc chữ thường khắc hình xoắn ốc để đánh dấu, kết thúc một câu khắc dấu hai vạch thẳng đứng để kết thúc ý hoặc xuống hàng.

Bảo tồn sách lá buông của người Chăm
Ông Nại Cao Liêm - Phó Cả sư ở thôn Vụ Bổn (xã Phước Ninh, huyện Thuận Nam, tỉnh Ninh Thuận) và bộ kinh sách lá buông do gia đình ông đang gìn giữ

Đến bảo tồn...

Hiện nay, nạn chảy máu cổ vật làm kinh sách lá buông lần lượt biến mất khỏi cộng đồng, số lượng kinh sách lá còn lại rất ít. Trong khi đó, kỹ thuật viết chữ trên chất liệu lá buông của người Chăm đã bị thất truyền.

Tại Trung tâm Nghiên cứu Văn hóa Chăm tỉnh Ninh Thuận chỉ còn lưu trữ 12 thư tịch viết trên chất liệu lá buông. Bảo tàng tỉnh Ninh Thuận có 7 bộ kinh lá buông đang lưu trữ và phục vụ trưng bày, giới thiệu. Tại Trung tâm Trưng bày Văn hóa Chăm tỉnh Bình Thuận đang lưu trữ 4 quyển thư tịch lá buông. Còn Bảo tàng tỉnh Bình Thuận lưu trữ 5 quyển sách lá buông.

Nhà sưu tầm Nguyễn Ngọc Ẩn (Tp. Phan Thiết, Bình Thuận) có gần 100 hiện vật thư tịch cổ. Trong đó, có 4 quyển thư tịch viết bằng tiếng Chăm trên chất liệu lá buông. Quan niệm của các bảo tàng, nhà trưng bày, nhà sưu tầm xem sách lá buông người Chăm là cổ vật nên mang ra giới thiệu phục vụ khách tham quan. Họ không có hoạt động nghiên cứu, tiến hành đọc và dịch nội dung ghi chép trong quyển kinh sách lá.

Trước nguy cơ mai một di sản kinh sách lá buông, các Trung tâm Lưu trữ quốc gia, Thư viện Quốc gia, Bảo tàng và các cơ sở tôn giáo đang tiến hành nghiên cứu, bảo tồn kinh sách lá buông thông qua các diễn đàn hội thảo khoa học, truyền thông, dự án bảo tồn thư tịch quý hiếm. Tuy nhiên, di sản sách lá buông của người Chăm lại rất ít các nhà khoa học chú trọng khai thác nội dung và tìm tòi về kỹ thuật chế tác. Những bộ kinh sách lá buông của người Chăm bị thất lạc, biến mất khỏi cộng đồng trở thành tài liệu quý hiếm, món đồ cổ vật.

Bảo tồn sách lá buông của người Chăm
Chữ viết trên lá buông

Để bảo tồn và phát huy di sản sách lá buông của người Chăm nói riêng và ở Việt Nam nói chung, trước hết cần có cuộc khảo sát, điều tra và thống kê số lượng các quyển kinh lá buông đang lưu hành hiện nay. Từ đó, có cơ sở để thực hiện số hóa, giúp công tác lưu trữ và bảo tồn di sản sách lá cho thế hệ mai sau. Mặt khác, cần số hóa là phương pháp cứu các quyển lá buông đang bị rách, nát, mối mọt, côn trùng gây hại và sự tác động của môi trường theo thời gian.

Bên cạnh đó, cần mở lớp truyền dạy kỹ thuật viết chữ trên lá buông cho đối tượng chức sắc, người tham gia thực hành cúng lễ, các chuyên viên bảo tàng, chuyên viên nghiên cứu văn hóa Chăm để họ truyền dạy lại cho người dân.

Các nhà khoa học, nhà quản lý và chức sắc tôn giáo cần có sự hợp tác đọc, dịch và xuất bản nội dung ghi chép trên chất liệu lá buông để phục vụ tư liệu cho các chức sắc hành lễ; phát huy giá trị lịch sử, văn hóa của sách lá buông đã được chế tác từ hàng trăm năm trước; nâng cao ý thức của cộng đồng trong việc bảo tồn di sản ngôn ngữ và chữ viết của người Chăm.

Việt Nam là hình mẫu về bảo tồn và phát huy giá trị di sản Việt Nam là hình mẫu về bảo tồn và phát huy giá trị di sản
Đó là lời khẳng định của Giám đốc Trung tâm Di sản thế giới của UNESCO Lazare Eloundou Assomo tại cuộc gặp Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn vào chiều 27/3, tại trụ sở Bộ Ngoại giao.
Tôn trọng và bảo vệ quyền con người là chủ trương nhất quán của Việt Nam Tôn trọng và bảo vệ quyền con người là chủ trương nhất quán của Việt Nam
Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang đã tiếp Chủ tịch Tiểu ban Nhân quyền của Nghị viện châu Âu Udo Bullmann đang có chuyến thăm Việt Nam.
Theo baodantoc.vn
Nguồn:

Tin bài liên quan

Quỹ Arcus Foundation hỗ trợ Quảng Bình bảo tồn bền vững loài Vượn siki

Quỹ Arcus Foundation hỗ trợ Quảng Bình bảo tồn bền vững loài Vượn siki

UBND tỉnh Quảng Bình vừa có Quyết định số 2133/QĐ-UBND ngày 26/7/2024 phê duyệt khoản viện trợ hơn 6 tỷ đồng từ Dự án Bảo tồn bền vững loài Vượn siki (Nomascus siki) tại vùng đa dạng sinh học trọng điểm Trường Sơn, Việt Nam do Quỹ Arcus Foundation tài trợ.
Ngày hội văn hóa - thể thao các dân tộc thiểu số tỉnh Bình Định: bảo tồn, phát huy văn hoá truyền thống

Ngày hội văn hóa - thể thao các dân tộc thiểu số tỉnh Bình Định: bảo tồn, phát huy văn hoá truyền thống

Diễn ra từ ngày 5-7/6 tại thị trấn Vân Canh (huyện Vân Canh, tỉnh Bình Định), với hơn 500 nghệ nhân, diễn viên, vận động viên đến từ 6 huyện có đồng bào dân tộc thiểu số trong tỉnh tham gia, Ngày hội văn hóa - thể thao các dân tộc thiểu số tỉnh Bình Định lần thứ XVII - năm 2024 là hoạt động có ý nghĩa nhằm bảo tồn và phát huy giá trị văn hoá truyền thống của đồng bào các dân tộc thiểu số.
Synchronicity Earth (Anh) hỗ trợ 4 huyện ở Quảng Ngãi bảo tồn loài Chà vá chân xám

Synchronicity Earth (Anh) hỗ trợ 4 huyện ở Quảng Ngãi bảo tồn loài Chà vá chân xám

UBND tỉnh Quảng Ngãi có quyết định số 625 QD-UBND ngày 27/5/2024 tiếp nhận gần 1,3 tỷ đồng từ Dự án hỗ trợ kỹ thuật bảo tồn loài Chà vá chân xám tại 4 huyện của tỉnh Quảng Ngãi do Tổ chức Synchronicity Earth (Anh) tài trợ.

Các tin bài khác

Người Hải Dương gìn giữ giếng làng

Người Hải Dương gìn giữ giếng làng

Đi khắp các địa phương ở Hải Dương, tôi chợt nhận ra nhiều giếng làng - mạch nguồn sự sống của các vùng quê nghèo thuở xưa đang được các thế hệ hôm nay cải tạo, trân trọng gìn giữ.
Canh chua cá của Việt Nam lọt top 10 món ngon nhất thế giới từ cá

Canh chua cá của Việt Nam lọt top 10 món ngon nhất thế giới từ cá

Các chuyên gia ẩm thực của chuyên trang TasteAtlas gọi tên món canh chua cá của Việt Nam trong danh sách 100 món làm từ cá ngon nhất thế giới.
Hơn 200 hình ảnh, tư liệu, hiện vật về đời sống người dân Đồng bằng sông Cửu Long

Hơn 200 hình ảnh, tư liệu, hiện vật về đời sống người dân Đồng bằng sông Cửu Long

Trưng bày chuyên đề lần này giới thiệu đến khách quan hơn 200 hình ảnh, tư liệu, hiện vật qua bộ sưu tập: cân, đong, đo, đếm được làm bằng nhiều chất liệu khác nhau như: đồng, sắt, gỗ... từ cuối thế kỷ XIX cho đến nay.
Tản mạn hành trình bún Việt

Tản mạn hành trình bún Việt

Trong ẩm thực Việt Nam, bún là loại món ăn được ưa thích, có mặt ở tất cả các vùng miền khác nhau trên cả nước và đều là những món ngon trứ danh. Từ Bắc chí Nam, vùng nào cũng đều gọi là bún.

Đọc nhiều

Sôi động trước thềm Đại hội bóng đá tranh cup vô địch toàn quốc người Việt tại Nhật “FAVIJA CHAMPIONS CUP 2024

Sôi động trước thềm Đại hội bóng đá tranh cup vô địch toàn quốc người Việt tại Nhật “FAVIJA CHAMPIONS CUP 2024

Ngày 24/11, tại thành phố Saitama, Nhật Bản sẽ diễn ra Vòng chung kết vô địch toàn quốc “FAVIJA CHAMPIONS CUP 2024”. Sự kiện được tổ chức bởi Tổ chức giao lưu quốc tế Việt Nam Nhật Bản – FAVIJA dưới sự bảo trợ của Đại sứ quán nước CHXHCN Việt Nam tại Nhật Bản và chính quyền nước sở tại.
Cà Mau phát huy tối đa nguồn lực hỗ trợ từ các tổ chức phi chính phủ nước ngoài

Cà Mau phát huy tối đa nguồn lực hỗ trợ từ các tổ chức phi chính phủ nước ngoài

Ngày 4/11, Đoàn công tác của Ủy ban Công tác về các tổ chức phi chính phủ nước ngoài (PCPNN), do bà Đỗ Thị Kim Dung - Phó Trưởng ban, Ban điều phối viện trợ nhân dân thuộc Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam - làm Trưởng đoàn có buổi làm việc với lãnh đạo UBND tỉnh Cà Mau về công tác quản lý hoạt động, vận động và sử dụng viện trợ PCPNN trên địa bàn tỉnh Cà Mau từ năm 2023 đến nay.
Dấu ấn Việt trên đồng lúa Campuchia: đổi mới canh tác, nâng cao năng suất

Dấu ấn Việt trên đồng lúa Campuchia: đổi mới canh tác, nâng cao năng suất

Hỗ trợ nông dân Campuchia chuyển đổi mô hình sản xuất lúa từ một vụ lên hai, ba vụ mỗi năm; hướng dẫn bà con kỹ thuật canh tác tiên tiến, giúp tối ưu hóa quy trình trồng trọt, tăng năng suất... Đây là những nỗ lực của các doanh nghiệp Việt Nam không chỉ giúp cải thiện sinh kế cho người nông dân mà còn góp phần vào sự phát triển bền vững của nền nông nghiệp Campuchia.
Những nhịp cầu kết nối tình hữu nghị Việt Nam - Campuchia

Những nhịp cầu kết nối tình hữu nghị Việt Nam - Campuchia

Ở vùng biên giới Tây Nam, những xóm làng cặp theo đường biên giới tuy không cùng một quốc gia nhưng luôn xem nhau là láng giềng gần gũi, cùng gắn bó mưu sinh. Nhiều nhịp cầu hữu nghị giữa Việt Nam - Campuchia được xây dựng càng thắt chặt thêm tình thân của những xã liền kề hai nước.
Kết nghĩa bản - bản: nền tảng vun đắp quan hệ bền vững Việt Nam - Lào

Kết nghĩa bản - bản: nền tảng vun đắp quan hệ bền vững Việt Nam - Lào

Kết nghĩa bản - bản đã và đang tạo cầu nối vững chắc, gắn kết lòng dân nơi biên giới Việt - Lào. Nhờ mô hình này, các bản làng hai bên không chỉ bảo vệ biên cương mà còn cùng nhau phát triển kinh tế và xây dựng quan hệ hữu nghị đặc biệt giữa hai dân tộc.
Đắk Lắk: người dân có cơ hội hiểu hơn về chủ quyền 'Hoàng Sa, Trường Sa của Việt Nam'

Đắk Lắk: người dân có cơ hội hiểu hơn về chủ quyền 'Hoàng Sa, Trường Sa của Việt Nam'

Diễn ra từ ngày 01-3/11 tại huyện Krông Năng (tỉnh Đắk Lắk), Triển lãm lưu động “Hoàng Sa, Trường Sa của Việt Nam - Những bằng chứng lịch sử và pháp lý” do Sở Thông tin và Truyền thông tỉnh Đắk Lắk phối hợp với UBND huyện Krông Năng tổ chức với hơn 7.000 người đăng ký đến tham quan, tìm hiểu.
Các tỉnh thành cao điểm chống khai thác IUU

Các tỉnh thành cao điểm chống khai thác IUU

Các tỉnh, thành trên cả nước đang thực hiện đợt cao điểm chống khai thác IUU để chuẩn bị đón đợt thanh tra lần thứ 5 của EC.
infographics brics va nam ban cau cung xay dung mot the gioi tot dep hon
infographics ngay phu nu viet nam 2010 phu nu viet nam chu dong sang tao tu tin toa sang trong thoi dai moi
video tay ninh bao ton phat huy nghe thuat trinh dien dan gian dan toc khmer gan voi phat trien du lich
infographics nobel 2024 giai nobel hoa binh ton vinh to chuc nihon hidankyo cua nhat ban
infographics 70 nam giai phong thu do ha noi danh gan 100 ty dong tham hoi tang qua doi tuong chinh sach
infographics viet nam dong gop tich cuc chu dong trach nhiem trong cong dong phap ngu
inforgraphics phong chong dich benh mua mua bao
Xin chờ trong giây lát...
Liên hoan Giai điệu hữu nghị tỉnh Đồng Nai năm 2024
Cận cảnh Kia Seltos 2024 tại đại lý
Khởi động Giải báo chí toàn quốc về văn hóa, thể thao và du lịch lần 2
Lộ diện kỳ thủ Việt Nam tranh chức vô địch Cờ Shogi Quốc tế 2024 tại Nhật Bản
UNICEF hỗ trợ người dân Sóc Trăng có nước sạch bằng năng lượng mặt trời
Ông Vi Tiêu Nghị, con trai Tướng Vi Quốc Thanh - trưởng Đoàn cố vấn quân sự Trung Quốc: Để những kỷ niệm xưa tạo sinh trong hiện tại và tương lai
Vietnam Cultural Show London 2024
Lão nông nhiều năm sưu tập những bức ảnh quý giá về Bác Hồ
Bác Hồ và bộ phim Những ngày tháng bên nhau
Hồ Chí Minh là biểu tượng của hòa bình, độc lập và tiến bộ xã hội
Bộ đội hải quân giúp dân chống hạn
Du học sinh Trung Quốc trải nghiệm đặc sản Hà Nội - 'cà phê trứng'
Du học sinh Trung Quốc trải nghiệm đặc sản Hà Nội - cà phê trứng
Top 3 điểm đến thu hút du khách quốc tế tại Hà Nội
Sản phẩm Làng nghề Dệt Thổ cẩm Xí Thoại, xã Xuân Lãnh, huyện Đồng Xuân, tỉnh Phú Yên.
Thời tiết hôm nay (05/11): Hà Nội - gió đông bắc cấp 3, sáng và đêm trời rét

Thời tiết hôm nay (05/11): Hà Nội - gió đông bắc cấp 3, sáng và đêm trời rét

Theo Trung tâm Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, ngày 05/11 thủ đô Hà Nội nhiều mây, sáng có lúc có mưa, mưa rào, sau không mưa. Gió đông bắc cấp 3. Sáng và đêm trời rét, ngày trời lạnh.
Thời tiết hôm nay (3/11): Không khí lạnh tăng cường tại miền Bắc

Thời tiết hôm nay (3/11): Không khí lạnh tăng cường tại miền Bắc

Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, ngày 3/11, khu vực Bắc Bộ trời lạnh, có nơi trời rét vào đêm và sáng sớm.
Thời tiết hôm nay (1/11): Bắc Bộ trở rét

Thời tiết hôm nay (1/11): Bắc Bộ trở rét

Theo Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, hiện nay bộ phận không khí lạnh đã báo tiếp tục di chuyển xuống phía Nam. Khoảng chiều tối và đêm 1/11, bộ phận không khí lạnh này sẽ ảnh hưởng đến khu vực phía Đông Bắc Bộ, sau đó ảnh hưởng đến Bắc Trung Bộ, một số nơi ở phía Tây Bắc Bộ và Trung Trung Bộ. Gió Đông Bắc trong đất liền mạnh lên cấp 2-3, vùng ven biển cấp 3-4.
Cảnh báo lũ quét khu vực Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế

Cảnh báo lũ quét khu vực Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế

Do mưa lớn kéo dài, nhiều khu vực thuộc tỉnh Hà Tinh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế cảnh báo có lũ quét, sạt lở.
Thời tiết hôm nay (28/10): Hà Nội lạnh về đêm và sáng sớm, miền Trung mưa to

Thời tiết hôm nay (28/10): Hà Nội lạnh về đêm và sáng sớm, miền Trung mưa to

Theo Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, ngày và đêm 27/10, ở khu vực từ Hà Tĩnh đến Quảng Nam đã có mưa to đến rất to. Tổng lượng mưa tính từ 7 giờ ngày 27/10 đến 4 giờ ngày 28/10, phổ biến 100-300mm, cục bộ có nơi trên 500mm…
Bão số 6 suy yếu thành áp thấp nhiệt đới, miền Trung mưa to

Bão số 6 suy yếu thành áp thấp nhiệt đới, miền Trung mưa to

Chiều 27/10, sau khi đi sâu vào đất liền các tỉnh Thừa Thiên Huế, Quảng Nam - Đà Nẵng bão số 6 đã suy yếu thành áp thấp nhiệt đới.
Xuân Giáp Thìn - 2024

Xuân Giáp Thìn - 2024

Việt Nam  - Nhật Bản

Việt Nam - Nhật Bản

Việt Nam - Thái Lan

Việt Nam - Thái Lan

báo tết 2023

báo tết 2023

Việt Lào online

Việt Lào online

50 năm quan hệ Việt Nam - Ấn Độ

50 năm quan hệ Việt Nam - Ấn Độ

Tình hữu nghị vĩ đại

Tình hữu nghị vĩ đại

Tân mão 2011

Tân mão 2011

Sức sống mới cho ĐNND

Sức sống mới cho ĐNND

xuân 2013

xuân 2013

Phiên bản di động