Trang chủ Chuyện ngoại giao Giai thoại
10:14 | 13/08/2023 GMT+7

Vị Giáo sư quyết bảo vệ những áng văn nước Việt

aa
Cố Giáo sư Trần Văn Khê từng nhiều lần kể cho các học trò của mình đồng thời ghi lại trong cuốn hồi ký về việc ông đã bảo vệ những áng văn nước Việt, bảo vệ lòng tự tôn dân tộc Việt Nam trước những lời hạ thấp của một cựu Đề đốc Thủy sư người Pháp.
Nghệ sĩ vĩ cầm Bùi Công Duy kể chuyện làm ngoại giao văn hóa
Ngoại giao công chúng thông qua mạng xã hội đưa ASEAN đến gần hơn với người dân
Cố Giáo sư Trần Văn Khê. (Ảnh: Thanh niên)
Cố Giáo sư Trần Văn Khê. (Ảnh: Thanh niên)

Câu chuyện diễn ra tại buổi sinh hoạt của Hội Truyền bá Tanka Nhật Bản tại Paris vào năm 1964. Tham dự buổi sinh hoạt này chỉ có Giáo sư Trần Văn Khê là người Việt, còn lại hầu hết là người Nhật và Pháp.

Một cựu Đề đốc Thủy sư người Pháp đã khởi đầu buổi nói chuyện như sau:

“Thưa quý vị, tôi là Thủy sư đề đốc, đã sống ở Việt Nam 20 năm mà không thấy một áng văn nào đáng kể. Nhưng khi sang nước Nhật, chỉ trong vòng một, hai năm mà tôi đã thấy cả một rừng văn học. Và trong khu rừng ấy, Tanka là một đóa hoa tuyệt đẹp. Trong thơ Tanka, chỉ cần nói một ngọn núi, một con sông mà tả được bao nhiêu tình cảm. Chỉ 31 âm tiết mà nói bao nhiêu chuyện sâu sắc, đậm đà. Nội hai điều đó thôi đã thấy các nước khác không dễ có được.”

Lời phát biểu đã chạm đến lòng tự trọng dân tộc của Giáo sư Trần Văn Khê. Chính vì thế, khi buổi nói chuyện bước vào phần giao lưu, Giáo sư đã đứng dậy xin phép phát biểu:

“Tôi không phải là người nghiên cứu văn học, tôi là Giáo sư nghiên cứu âm nhạc, là thành viên hội đồng quốc tế âm nhạc của UNESCO. Trong lời mở đầu phần nói chuyện, ông Thủy sư Đề đốc nói rằng đã ở Việt Nam 20 năm mà không thấy áng văn nào đáng kể. Tôi là người Việt, khi nghe câu đó tôi đã rất ngạc nhiên.

Thưa ngài, chẳng biết khi ngài qua nước Việt, ngài chơi với ai mà chẳng biết một áng văn nào của Việt Nam? Có lẽ ngài chỉ chơi với những người quan tâm đến chuyện ăn uống, chơi bời… Phải chi ngài chơi với Giáo sư Emile Gaspardone thì ngài sẽ biết đến một thư mục gồm trên 1.500 sách báo về văn chương Việt Nam, in trên Tạp chí Viễn Đông bác cổ của Pháp số 1 năm 1934.

Hay nếu ngài gặp ông Maurice Durand thì ngài sẽ có dịp đọc qua hàng ngàn câu ca dao Việt Nam mà ông Durand đã cất công sưu tập… Ông còn hiểu biết về nghệ thuật chầu văn, ông còn xuất bản sách ghi lại các sinh hoạt văn hóa của người Việt Nam. Nếu ngài làm bạn với những người như thế, ngài sẽ biết rằng nước tôi không chỉ có một, mà có đến hàng ngàn áng văn kiệt tác”.

Đồng thời, Giáo sư cũng đưa ra hàng loạt ví dụ để phản bác lập luận của cựu Đề đốc Thủy sư người Pháp. Nếu nói trong thơ Tanka, chỉ cần nói một ngọn núi, một con sông mà tả được bao nhiêu tình cảm thì những câu thơ của Việt Nam cũng sử dụng núi non, hoa lá để nói thay tâm sự của mình:

“Núi cao chi lắm núi ơi

Núi che mặt trời, không thấy người yêu”

Hay:

“Đêm qua mận mới hỏi đào

Vườn hồng đã có ai vào hay chưa”

Bàn về số lượng âm tiết, Giáo sư viện dẫn câu chuyện Mạc Đĩnh Chi làm bài điếu văn với 4 chữ “nhất” cho phi tử của vua Nguyên khi vừa từ trần:

“Thanh thiên nhất đóa vân

Hồng lô nhất điểm tuyết

Thượng uyển nhất chi hoa

Dao trì nhất phiến nguyệt

Y! Vân tán, tuyết tiêu, hoa tàn, nguyệt khuyết!”

(Dịch nghĩa:

Một đám mây giữa trời xanh

Một bông tuyết trong lò lửa

Một bông hoa giữa vườn thượng uyển

Một vầng trăng trên mặt nước ao

Than ôi! Mây tán, tuyết tan, hoa tàn, trăng khuyết!)

Với 29 âm tiết đã đủ để Mạc Đĩnh Chi đã miêu tả vẻ đẹp cao quý của người mất chứ không cần đến 31 âm.

Đến đây, khán giả phía dưới vỗ tay nhiệt liệt, ông Thủy sư Đề đốc cũng đã hiểu ra: “Tôi chỉ biết ông là một nhà âm nhạc nhưng khi nghe ông dẫn giải, tôi biết mình đã sai khi vô tình làm tổn thương giá trị văn chương của dân tộc Việt Nam, tôi xin thành thật xin lỗi ông và xin lỗi cả dân tộc Việt Nam.”

Kết thúc buổi nói chuyện, ông Thủy sư lại đến gặp riêng Giáo sư và ngỏ ý mời ông đến nhà dùng cơm để được nghe nhiều hơn về văn hóa Việt Nam. Như vậy, bằng sự am hiểu văn hóa truyền thống, luôn khắc ghi những giá trị cổ xưa, Giáo sư Trần Văn Khê đã bảo vệ những áng văn nước Việt, cứu vãn danh dự cho đất nước, gìn giữ tôn nghiêm của dân tộc.

Giáo sư Trần Văn Khê (1921 - 2015), nghệ danh là Hải Minh, là một nhà nghiên cứu văn hóa, âm nhạc cổ truyền nổi tiếng ở Việt Nam. Ông là tiến sĩ ngành âm nhạc học người Việt Nam đầu tiên tại Pháp và từng là giáo sư tại Đại học Sorbonne, Pháp, thành viên danh dự Hội đồng Âm nhạc Quốc tế, UNESCO. Ông là người có bề dày trong hoạt động nghiên cứu, giảng dạy, có công trong quảng bá âm nhạc Việt Nam nói riêng, văn hóa Việt Nam nói chung ra thế giới.
Ngoại giao Ngoại giao "đường bay" sẽ giúp quan hệ Israel-Morocco "cất cánh bay xa"
Việc mở các đường bay trực tiếp giữa Essaouira và Tel Aviv đã củng cố cam kết hợp tác song phương, đồng thời thúc đẩy phát triển du lịch và kinh tế giữa Israel và Morocco.
"Vũ khí" ngoại giao gấu trúc độc đáo của Trung Quốc
Gấu trúc là động vật quý hiếm quốc gia và biểu tượng văn hóa của Trung Quốc. Trung Quốc thường tặng hoặc cho các vườn thú nước ngoài mượn gấu trúc, qua đó gửi thông điệp hữu nghị tới các quốc gia đồng thời gây quỹ hoạt động vì lợi ích bảo tồn loài động vật này.
Nguyệt Anh (sưu tầm)
Nguồn:

Tin bài liên quan

Chuyện người thầy được học trò ngoại quốc lập miếu

Chuyện người thầy được học trò ngoại quốc lập miếu

Lịch sử Việt Nam có một tiến sĩ văn giỏi, võ tài, đời sau xưng tụng là "danh thần". Ông được hai học trò người Trung Quốc dựng miếu thờ khi còn sống. Ông là Tiến sĩ Quận công Nguyễn Công Cơ.
Ngoại giao kinh tế góp phần thắt chặt quan hệ hữu nghị, hợp tác đặc biệt Việt Nam - Cuba

Ngoại giao kinh tế góp phần thắt chặt quan hệ hữu nghị, hợp tác đặc biệt Việt Nam - Cuba

Theo phóng viên TTXVN tại La Habana, trong khuôn khổ chuyến công tác để dự Hội nghị thượng đỉnh G77 và Trung Quốc, thăm và làm việc tại Cuba từ ngày 15 đến ngày 18/9, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã thăm một số cơ sở kinh tế của doanh nghiệp Việt Nam và gặp gỡ thân mật cộng đồng tại đây.
Thủ tướng Việt Nam, Singapore và hai Phu nhân giao lưu, cùng ăn trưa với sinh viên Đại học Quốc gia Hà Nội

Thủ tướng Việt Nam, Singapore và hai Phu nhân giao lưu, cùng ăn trưa với sinh viên Đại học Quốc gia Hà Nội

Sáng 29/8, Thủ tướng Phạm Minh Chính và Thủ tướng Lý Hiển Long cùng hai Phu nhân thăm Đại học Quốc gia Hà Nội và ăn trưa cùng sinh viên.

Các tin bài khác

Hậu phương quốc tế trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước

Hậu phương quốc tế trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước

Thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước đưa Việt Nam bước vào kỷ nguyên mới: kỷ nguyên độc lập, tự do, thống nhất và chủ nghĩa xã hội, đứng vào hàng ngũ các quốc gia, dân tộc tiên phong trên thế giới. Độc lập, tự do và thống nhất đất nước là lẽ sống chân chính, là lý tưởng lớn của toàn dân tộc.
Những kỷ niệm sâu sắc với Madeleine Riffaud

Những kỷ niệm sâu sắc với Madeleine Riffaud

Madeleine Riffaud là một đại diện tiêu biểu cho lòng dũng cảm, ý chí quyết tâm đấu tranh vì công lý, lẽ phải, hòa bình và có một trái tim yêu thương thật giản dị, chân thành và luôn nghĩ, hành động vì đất nước Việt Nam. Madeleine Riffaud sẽ luôn còn mãi trong trái tim của mọi người. Đó là chia sẻ xúc động của chị Trần Thu Hoàn, cán bộ của Ban Đối ngoại Trung ương, về người bạn lớn của Việt Nam.
Hành trình người Pháp quảng bá du lịch Đông Dương

Hành trình người Pháp quảng bá du lịch Đông Dương

Nhận thấy tiềm năng du lịch lớn của Đông Dương, một vùng đất với cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, di tích lịch sử tráng lệ và văn hóa đa dạng, người Pháp đã tiến hành nhiều hoạt động nhằm quảng bá thuộc địa này ra thế giới. Mục tiêu không chỉ là thu hút đầu tư mà còn thể hiện thành tựu khai thác thuộc địa.
Hoạt động bang giao dưới triều Nguyễn qua tư liệu

Hoạt động bang giao dưới triều Nguyễn qua tư liệu

Ngày 22/8, tại website Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I, đã diễn ra triển lãm 3D Bang giao triều Nguyễn: Giữa làn gió Đông - Tây. Triển lãm mang đến công chúng những trải nghiệm, khám phá thú vị, thông tin bổ ích, góc nhìn mới mẻ và hiểu biết sâu sắc hơn về hoạt động ngoại giao của Việt Nam dưới triều Nguyễn trong hơn 50 năm đầu độc lập, tự chủ (1802 - 1858).

Đọc nhiều

Thêm 4,58 triệu USD vốn phi chính phủ nước ngoài viện trợ cho Quảng Nam

Thêm 4,58 triệu USD vốn phi chính phủ nước ngoài viện trợ cho Quảng Nam

Đó là nguồn viện trợ được cam kết tại Hội nghị tăng cường hợp tác và vận động viện trợ của các tổ chức phi chính phủ nước ngoài (PCPNN) và các đối tác quốc tế do UBND tỉnh Quảng Nam tổ chức ngày 16/5 tại Hà Nội.
Ông Lê Hữu Thuần giữ chức Chủ tịch Hội hữu nghị Việt Nam - Lào tỉnh Thái Bình nhiệm kỳ 2025-2030

Ông Lê Hữu Thuần giữ chức Chủ tịch Hội hữu nghị Việt Nam - Lào tỉnh Thái Bình nhiệm kỳ 2025-2030

Ngày 16/5 tại Thái Bình, Hội hữu nghị Việt Nam - Lào tỉnh Thái Bình (Hội) đã tổ chức Đại hội đại biểu lần thứ III, nhiệm kỳ 2025-2030. Ông Lê Hữu Thuần, Phó Chủ tịch thường trực nhiệm kỳ 2020-2025 được bầu làm Chủ tịch Hội nhiệm kỳ mới.
Tin quốc tế ngày 17/5: Nga - Ukraine nhất trí trao đổi 2.000 tù binh, Israel đẩy mạnh tấn công vào Dải Gaza

Tin quốc tế ngày 17/5: Nga - Ukraine nhất trí trao đổi 2.000 tù binh, Israel đẩy mạnh tấn công vào Dải Gaza

Nga - Ukraine nhất trí trao đổi 2.000 tù binh, thảo luận khả năng ngừng bắn; Israel phát động chiến dịch tấn công quy mô lớn vào Dải Gaza; Giáo hoàng Leo XIV nhận mình là “hậu duệ của người nhập cư” và kêu gọi việc tôn trọng phẩm giá của người di cư... là những tin tức quốc tế đáng chú ý ngày 17/5.
Ông Lại Ngọc Đoàn được bầu giữ chức Chủ tịch Hội hữu nghị Việt Nam - Uzbekistan nhiệm kỳ 2025-2030

Ông Lại Ngọc Đoàn được bầu giữ chức Chủ tịch Hội hữu nghị Việt Nam - Uzbekistan nhiệm kỳ 2025-2030

Ngày 17/5, tại Hà Nội, Hội hữu nghị Việt Nam - Uzbekistan tổ chức Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI, nhiệm kỳ 2025-2030. Đại hội đã tín nhiệm bầu Đại sứ Lại Ngọc Đoàn, nguyên Cục trưởng Cục Cơ yếu (Bộ Ngoại giao) giữ chức Chủ tịch Hội nhiệm kỳ 2025-2030. Ông Nguyễn Ngọc Hùng, Phó Chủ tịch Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam, dự và phát biểu chỉ đạo.
Hải quân Vùng 5: Nâng cao khả năng sử dụng vũ khí, trang bị cho chiến sĩ mới

Hải quân Vùng 5: Nâng cao khả năng sử dụng vũ khí, trang bị cho chiến sĩ mới

Từ ngày 14-16/5, tại thành phố Phú Quốc (tỉnh Kiên Giang), Tiểu đoàn 563, Bộ Tư lệnh Vùng 5 Hải quân tổ chức kiểm tra “3 tiếng nổ” cho chiến sĩ mới nhập ngũ năm 2025. Đây là hoạt động huấn luyện quan trọng giúp chiến sĩ mới làm quen với cường độ huấn luyện cao, nâng cao thể lực, bản lĩnh, khả năng sử dụng vũ khí, trang bị trong điều kiện sát với thực tế chiến đấu.
Lễ hội Hoa sim biên giới 2025: Sắc tím biên cương - Kết nối di sản

Lễ hội Hoa sim biên giới 2025: Sắc tím biên cương - Kết nối di sản

Lễ hội Hoa sim biên giới 2025 sẽ diễn ra trong hai ngày 17-18/5 tại xã Hải Sơn, thành phố Móng Cái (Quảng Ninh), hứa hẹn mang đến cho du khách hành trình trải nghiệm độc đáo giữa sắc tím biên cương và không gian văn hóa đặc sắc vùng cao.
Việt Nam trao công hàm phản đối Trung Quốc áp đặt lệnh cấm đánh bắt cá trên Biển Đông

Việt Nam trao công hàm phản đối Trung Quốc áp đặt lệnh cấm đánh bắt cá trên Biển Đông

Ngày 15/5, tại họp báo thường kỳ Bộ Ngoại giao, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Phạm Thu Hằng cho biết, Bộ Ngoại giao đã giao thiệp với Đại sứ quán Trung Quốc tại Hà Nội và trao công hàm phản đối lệnh cấm đánh bắt cá của Trung Quốc tại Biển Đông.
infographics viet nam tai dac cu chu tich uy ban ky thuat thuong truc to chuc hai quan the gioi
hon 2700 dai bieu du dai le phat dan vesak lien hop quoc 2025 tai viet nam
infographics ngay quoc te phong chong tieng on 2542025 bien phap giam thieu tac dong cua tieng on
infographics pha lau thang co vao danh sach mon ham ngon nhat dong nam a
thi diem thuc hien du an nha o thuong mai tu 142025
infographic 9 dai hoc viet nam vao bang xep hang the gioi theo nhom nganh nam 2025
infographics lua dao lam cong tac vien chot don hang online
Xin chờ trong giây lát...
[Video] Người truyền cảm hứng về tình yêu nước
Sinh viên Lào đi chùa tắm Phật mừng Tết cổ truyền Bunpimay
[Video] 60 phút - Hành trình thay đổi cuộc đời
MV "Bắc Bling": Cụ già, em nhỏ ngân nga, du khách gần xa tỏ bày hứng thú
[Video] Dự án CAF: Ươm mầm những công dân toàn cầu tương lai
[Video] Du khách quốc tế trải nghiệm lễ Phật đầu năm tại chùa Tam Bảo (Đà Nẵng)
Tết của bác sĩ trực cấp cứu - hồi sức tích cực
Đại sứ nhóm G4 hát "Năm qua đã làm gì"
[Video] Bản hòa ca tình hữu nghị chào năm mới 2025
[Video] 30 năm quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ: từ chiến tranh đến đối tác chiến lược toàn diện
[Video] Samaritan’s Purse và Plan International Việt Nam hỗ trợ người dân Việt Nam phục hồi sau bão
[Video] Tái thiết thôn Làng Nủ: Quân đội - Nhân dân đồng hành xây dựng tương lai mới
[Video] Tổ chức Cứu trợ Trẻ em và hành trình 10 năm thay đổi cuộc sống trẻ em vùng cao
[Video] Kinh nghiệm tham quan Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam mới
Halloween: ứng xử thế nào cho đúng?
Thời tiết hôm nay (15/5): Mưa lớn cục bộ, lốc, sét ở Tây Bắc, Tây Nguyên và Nam Bộ

Thời tiết hôm nay (15/5): Mưa lớn cục bộ, lốc, sét ở Tây Bắc, Tây Nguyên và Nam Bộ

Đêm qua (14/5), ở khu vực Tây Bắc, Việt Bắc có mưa rào và dông, cục bộ có nơi mưa to đến rất to. Theo Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, ngày và đêm 15/5, khu vực này tiếp tục có mưa rào và dông rải rác, cục bộ có nơi mưa to với lượng mưa từ 20-40mm, có nơi trên 70mm.
Hà Nội ban hành danh mục di sản, công trình cần ưu tiên bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa

Hà Nội ban hành danh mục di sản, công trình cần ưu tiên bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa

Hội đồng nhân dân (HĐND) thành phố Hà Nội vừa thông qua Nghị quyết số 24/NQ-HĐND ban hành danh mục các khu vực, di tích, di sản, công trình cần tập trung nguồn lực để bảo vệ, phát huy giá trị văn hóa (đợt 1).
Thời tiết hôm nay (14/5): Hà Nội ngày nắng, chiều tối mưa giông

Thời tiết hôm nay (14/5): Hà Nội ngày nắng, chiều tối mưa giông

Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, ngày 14/5, Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ có nắng đến 33 độ; từ chiều tối có mưa rào và giông rải rác, riêng khu vực Tây Bắc và Việt Bắc cục bộ có nơi mưa to (mưa tập trung vào chiều tối và đêm).
Thời tiết hôm nay (11/5): Miền Bắc có mưa, trời mát

Thời tiết hôm nay (11/5): Miền Bắc có mưa, trời mát

Theo Trung tâm Khí tượng Thuỷ văn Quốc gia, khu vực miền Bắc duy trì trạng thái âm u, trời mát, có nơi mưa to đến rất to, gió Đông Bắc cấp 3 do ảnh hưởng của không khí lạnh tăng cường.
Khuyến cáo đến cộng đồng người Việt tại Ấn Độ

Khuyến cáo đến cộng đồng người Việt tại Ấn Độ

Do tình hình an ninh bất ổn tại khu vực biên giới giữa Ấn Độ và Pakistan, để đảm bảo an toàn cho công dân, Đại sứ quán Việt Nam tại Ấn Độ đã đưa ra khuyến cáo đến cộng đồng người Việt tại Ấn Độ.
Vì sao VinFast VF 7 là chiếc SUV mang lại nhiều cảm xúc nhất tầm giá dưới 1 tỷ?

Vì sao VinFast VF 7 là chiếc SUV mang lại nhiều cảm xúc nhất tầm giá dưới 1 tỷ?

Với những ai đã cầm lái VinFast VF 7, mẫu SUV điện của VinFast là sự kết hợp của những cung bậc cảm xúc tưởng như trái ngược, từ sự phấn khích tới tức ngực khi giẫm ga tới cảm giác an tâm khi cả gia đình ngồi trong khoang nội thất tiện nghi và được bảo vệ bởi những công nghệ an toàn hàng đầu.
Phiên bản di động