Ứng dụng giao thông thông minh để phục vụ người dân
Phát biểu tại hội thảo ông Lê Văn Khoa, Phó chủ tịch UBND TP.HCM nhận định: “Tình trạng ùn tắc giao thông và TNGT ngày càng diễn biến phức tạp. Do vậy, ngoài việc phát triển đồng bộ hệ thống cơ sở hạ tầng giao thông theo quy hoạch, thì việc triển khai hệ thống giao thông thông minh được TP xác định là một trong những giải pháp hữu hiệu để từng bước giải quyết các vấn đề giao thông của TP. Theo kế hoạch, TP sẽ đầu tư và đưa vào khai thác sử dụng Trung tâm điều hành giao thông đô thị trong giai đoạn 2016-2020 để quản lý và điều hành toàn bộ hệ thống giao thông của TP dựa trên nền tảng ứng dụng công nghệ giao thông thông minh, hiện đại”.
Lãnh đạo Tp. Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm tới vẫn đề ứng dụng giao thông thông minh
Theo ông Khoa, hội thảo này có ý nghĩa quan trọng để TP tiếp thu và lắng nghe các ý kiến trước khi quyết định mô hình tối ưu và các giải pháp đồng bộ để phát triển giao thông thông minh.
Ông Trần Quang Lâm, Phó giám đốc Sở GTVT TP.HCM cho biết, việc triển khai các ứng dụng công nghệ hiện đại trong công tác quản lý và điều hành giao thông đô thị đã bước đầu mang lại những hiệu quả tích cực. Tuy nhiên, các dự án triển khai trong thời gian qua chỉ mang tính chất thí điểm và riêng lẻ. Vẫn chưa có một nghiên cứu tổng thể nào về hiện trạng và định hướng ứng dụng các công nghệ hiện đại trong quản lý, đặc biệt phát triển giao thông thông minh (ITS) tại TP.HCM.
Hiện nay Sở GTVT đưa ra 4 vấn đề gặp phải trong quá trình ứng dụng đó là sự thiếu đồng bộ dẫn đến khó khăn trong công tác quản lý. Các ứng dụng hiện nay còn rời rạc, chưa hỗ trợ được lẫn nhau trong giải quyết các vấn đề về trật tự ATGT. Hệ thống cơ sở hạ tầng giao thông hiện hữu vẫn chưa được khai thác hiệu quả. Nguồn nhân lực chất lượng cao có trình độ, kiến thức trong công tác quản lý và vận hành hệ thống ITS hiện nay còn hạn chế, chưa đảm bảo việc phát triển bền vững của hệ thống ITS trong tương lai.
Cảnh tắc đường tại TP. Hồ Chí Minh
Công nghệ “đếm” xe gắn máy
Tại hội thảo, nhiều tham luận của các chuyên gia trong lĩnh vực giao thông vận tải bàn luận về hệ thống ITS trên địa bàn TP.
Chia sẻ một số kinh nghiệm của Nhật Bản trong quá trình phát triển hệ thống giao thông thông minh tại các TP lớn, T.S Hoàng Kiên Trường ĐH GTVT cho biết, ITS ở Nhật Bản nhờ cung cấp dữ liệu bản đồ, giới thiệu và phát triển các thiết bị trên đường, định hình một tổ chức thúc đẩy sự kết nối giữa các bộ ngành liên quan với các đơn vị nghiên cứu sản xuất. Theo nhóm này để giải được bài toán giao thông trước những khó khăn hiện nay cần có cơ chế để tất cả các phương tiện giao thông đều phải lắp đặt thiết bị chuẩn. Song song với đó là việc phát triển các thiết bị kết nối trên đường và hệ thống trung tâm điều khiển. Các hệ thống đầu cuối này sẽ hỗ trợ ghi lại các dữ liệu giao thông và là cơ sở cho các nghiên cứu chuyên sâu hơn cho việc quản lý và điều hành giao thông hiệu quả.
Cùng quan điểm, nhóm nghiên cứu về mô hình trung tâm điều hành ITS, T.S Vũ Thế Sơn - Trường ĐH GTVT TP.HCM đại diện của nhóm cho rằng: Hiện nay vẫn chưa có trung tâm điều hành tập trung để kết nối quản lý các hệ thống điều khiển giao thông trên toàn TP. Nhóm đề xuất xây dựng triển khai các kế hoạch và điều hành toàn bộ hệ thống giao thông qua từng giai đoạn và thu thập thông tin giao thông từ xe gắn máy qua công nghệ chip RFID. Công nghệ này sẽ đếm và phân loại chính xác phương tiện giao thông, kiểm tra tốc độ, phát hiện và cảnh báo xe chạy sai đường, chống trộm và cung cấp thông tin an ninh cho công an. Đồng thời nhóm kiến nghị xây dựng mô hình mô phỏng dòng giao thông nhiều xe máy bằng lý thuyết “tế bào chuyển dịch”.
Quá trình đô thị hóa nhanh chóng đã dẫn đến sự gia tăng lượng người nhập cư, kéo theo nhiều phương tiện xe cá nhân gây nên tình trạng quá tải đối với hệ thống giao thông TPHCM. Cùng với đó, việc đầu tư phát triển hệ thống hạ tầng đô thị chưa theo kịp nhu cầu thực tế là lý do đòi hỏi TPHCM phải sớm xây dựng một Trung tâm điều hành giao thông thông minh (ITS).
Phát biểu tại hội thảo “Mô hình phát triển Trung tâm điều hành giao thông thông minh” do Sở Giao thông Vận tải TPHCM tổ chức mới đây, Phó Chủ tịch UBND TPHCM Lê Văn Khoa, cho biết, thành phố sẽ hoàn thành và đưa vào khai thác sử dụng Trung tâm điều hành giao thông đô thị trong giai đoạn 2016 – 2020 để quản lý, điều hành toàn bộ hệ thống giao thông dựa trên nền tảng ứng dụng công nghệ giao thông thông minh, hiện đại.
Rất nhiều ý kiến được chia sẻ tại Hội nghị
Theo ông Khoa, việc xây dựng trung tâm này xuất phát từ quá trình đô thị hóa nhanh chóng đã dẫn đến sự gia tăng lượng người nhập cư, kéo theo nhiều phương tiện xe cá nhân gây nên tình trạng quá tải đối với hệ thống giao thông thành phố. Cùng với đó, việc đầu tư phát triển hệ thống hạ tầng đô thị chưa theo kịp nhu cầu thực tế, khiến tình trạng ùn tắc giao thông và tai nạn giao thông ngày càng phức tạp.
Ông Trần Quang Lâm, Phó Giám đốc Sở Giao thông vận tại thành phố cho biết, trong thời gian qua việc triển khai một số dự án xây dựng hệ thống đèn tín hiệu giao thông, tăng cường năng lực quản lý giao thông chỉ mang tính chất thí điểm, riêng lẻ. Thành phố hiện có 887 chốt đèn tín hiệu giao thông chủ yếu hoạt động độc lập bằng thủ công, chưa áp dụng giải pháp điều khiển giao thông thông minh (ITS) theo lưu lượng và tình hình giao thông thực tế.
Về mô hình trung tâm ITS, Sở Giao thông Vận tải thành phố đề xuất lộ trình phát triển qua 2 giai đoạn. Giai đoạn 1 (2016 – 2017), cơ bản hình thành Trung tâm giám sát và điều khiển giao thông tập trung trên cơ sở hệ thống hạ tầng hiện hữu, phát triển ứng dụng công nghệ thông tin để thực hiện 4 chức năng chính là giám sát giao thông, điều khiển giao thông, cung cấp thông tin giao thông và hỗ trợ xử lý vi phạm an toàn giao thông. Giai đoạn 2 (sau năm 2020), hoàn thành Trung tâm điều hành giao thông thông minh với quy mô toàn thành phố.
Đây sẽ là trái tim của toàn bộ hệ thống giao thông thông minh nhằm quản lý chung, kết nối tất cả các thiết bị ngoại vi, cung cấp dữ liệu, xử lý các sự cố khẩn cấp, phòng chống cháy nổ, ngập lụt…
Góp ý về mô hình trung tâm ITS, ông Lâm Thiếu Quân, Công ty CP Công nghệ Tiên Phong cho rằng, mô hình trung tâm ITS được sử dụng chung cho 3 hệ thống chính là quản lý và điều hành giao thông, quản lý và điều hành vận tải hành khách công cộng, giám sát xử phạt vi phạm giao thông. Hiện ở TPHCM, Trung tâm điều khiển giao thông, Trung tâm quản lý hầm sông Sài Gòn và Trung tâm quản lý điều hành vận tải hành khách công cộng đang lạc hậu về công nghệ, không được bảo trì, nâng cấp nên hay mất tín hiêu; hệ thống camera an ninh khác thuộc công an, quận huyện đang được dùng riêng, gây tình trạng lãng phí. Do vậy, cần đầu tư một trung tâm với cơ sở kỹ thuật dùng chung tại một tòa nhà, kết nối về lãnh đạo thành phố như công an thành phố để chỉ huy các vấn đề khẩn cấp về an ninh quốc phòng, kết nối về Sở Giao thông Vận tải và UBND thành phố để quan sát, chỉ huy khi có các sự cố thiên tai hay tai nạn giao thông nghiêm trọng.
Theo ý kiến của nhiều chuyên gia thuộc Đại học Giao thông Vận tải, trung tâm ITS cho TP. HCM phải thực hiện các chức năng như thu thập thông tin tình hình giao thông trên toàn mạng lưới địa bàn, cung cấp thông tin cho người đi đường, điều khiển đèn tín hiệu giao thông linh hoạt, giám sát và kiểm soát an toàn trật tự giao thông, điều hành hệ thống giao thông công cộng, dự báo tình trạng giao thông, ra các quyết định xử lý… Về cấu trúc, trung tâm ITS cần đảm bảo các hạng mục như hệ thống quản lý cơ sở dữ liệu, ứng phó giao thông, phát thải, vận tải hàng hóa và đội xe, thi công và bảo dưỡng, vận tải công cộng.
Hà Dương