Trang chủ Gia đình Việt Hồn nước
10:18 | 09/04/2021 GMT+7

Tượng gỗ nhà mồ của miền Thượng

aa
Đây là tình cảm thiêng liêng, giản dị của những người đang sống đối với những linh hồn đã khuất về với thế giới bên kia.
Tây Nguyên rộn ràng mùa tưới cà phê Tây Nguyên rộn ràng mùa tưới cà phê
Trong tiết trời, tối lạnh sáng nắng thời tiết hanh hao, mùa khô chỉ nghe âm thanh máy nổ xình xịch, nước phun trắng xóa trên các triền đồi cà phê.
Thương tiếng cồng chiêng Thương tiếng cồng chiêng
Nền “Văn Minh Thảo Mộc” ở Tây Nguyên do đại ngàn sinh ra. Giờ, ở kỷ nguyên này, bỗng không gian văn hóa - xã hội đó như một báu vật hồi ức bởi do loài người khắp địa cầu này được khoác tấm áo “hiện đại” với mục tiêu hàng đầu là công nghiệp- đô thị - vật chất đã quá cách xa thiên tính thiện lành vốn là căn bản của giống loài. Dư vang kia hình như đang vật vờ đâu đó trên miền Thượng…
Tượng gỗ nhà mồ của miền Thượng
Nỗi buồn của những thân tượng theo suốt hành trình cuộc sống ở thế giới hư vô.

Tháng 3 Tây Nguyên, nhiều nơi tưng bừng với lễ Pơ Thi rộn ràng. Ở đó, những bức tượng gỗ, tượng nhà mồ chính là những người hầu để “đưa đường” cho những linh hồn đã khuất” về cùng với Yang - Atâu (ông bà, tổ tiên).

Tượng gỗ nhà mồ của miền Thượng
Sau lễ bỏ mả, nhiều tượng nhà mồ đã hoang phế.

Các tượng gỗ với rất nhiều hình tượng phong phú, đa dạng về cách thể hiện xung quanh quan niệm về sự sinh thành, là một cặp tượng trai gái đang giao hoan, là tượng người đàn bà đang mang thai, hay là tượng những hài nhi đang ngồi khóc trong hoài tưởng…

Tượng gỗ nhà mồ của miền Thượng
Tượng người đàn ông trầm tư.

Với trí tượng tưởng cũng như những quan niệm đã có từ lâu, những bức tượng nhà mồ được tạo nên đều lấy hình ảnh từ cuộc sống thường ngày, rất gần gũi và thân quen. Với cộng đồng nơi đây, tượng nhà mồ mang tất cả thông điệp, hơi thở cuộc sống buôn làng cho những linh hồn sang thế giới của Yang – Atâu.

Tượng gỗ nhà mồ của miền Thượng
Ý nghĩa của tượng nhà mồ đang mai một dần theo thời gian.

Như một số tượng người ôm mặt khóc thể hiện sự hoài niệm về cuộc sống; tượng người đánh trống đánh chiêng thể hiện không khí hồ hởi, âm vang trong sinh hoạt cộng đồng hay tượng thể hiện hình những con vật trung thành, gần gũi được gửi theo để phục vụ người chết… nói về ý nghĩa của nhà mồ với đời sóng người dân nơi đây. Người làng xem đó là tất cả tình cảm như khi người thân còn sống, vì thế họ cũng cần được sẻ chia của cải vật chất và tinh thần. Đây là tình cảm thiêng liêng, giản dị của những người đang sống đối với những linh hồn đã khuất về với thế giới bên kia.

Tượng gỗ nhà mồ của miền Thượng
Tại một số khu du lịch, tượng nhà mồ được phục dựng.

Khi những năm trước đây, đến các khu nghĩa địa của đồng bào các dân tộc Tây Nguyên bản địa, người ta sẽ gặp vô số những tượng gỗ với tên gọi quen thuộc là tượng Nhà mồ. Đây là giá trị văn hóa độc đáo, rất riêng của đồng bào các dân tộc Tây Nguyên. Một nguyên nhân khác khiến tượng Nhà mồ ngày càng thưa vắng, đó là vật liệu để đẽo tượng (các loại gỗ được chọn là cà chít, căm xe…) đã trở nên khan hiếm.

Tượng gỗ nhà mồ của miền Thượng
Lão nghệ nhân già Uế (70 tuổi, ở Kon Ch'ro, Gia Lai) đẽo tượng nhà mồ.

Hiện nay ở các khu nghĩa địa của đồng bào các dân tộc Tây Nguyên, là những ngôi mộ xây bằng bê tông cốt thép đang thay thế nhà mồ truyền thống. khi những nhà mồ truyền thống không còn, thay vào đó là những ngôi mộ được xây dựng theo lối hiện đại, thì văn hóa nhà mò với biết bao điều hấp dẫn, thú vị cũng sẽ không còn, và những người biết đẽo tượng ngày càng ít và già yếu, lớp trẻ thì không mặn mà, vậy nên nghề đẽo tượng Nhà mồ cũng gần như thất truyền, và cả một thiết chế văn hóa nhà mồ rồi cũng sẽ rơi rụng theo thời gian.

Tượng gỗ nhà mồ của miền Thượng
Rất hiếm khi nhà mồ còn giữ được nét nguyên bản.

Khi những ngôi nhà mồ ngày càng bị “Kinh hóa”, hay “Tây hóa” và đang dần mai một đi những nét văn hóa đặc trưng, khu biệt của văn hóa bản địa tây nguyên. Tượng nhà mồ được làm ra để phục vụ cho lễ bỏ mả và chỉ có tác dụng trong những ngày lễ hội mà thôi.

Gia Lai tặng quà, chúc Tết lực lượng bảo vệ biên giới Campuchia Gia Lai tặng quà, chúc Tết lực lượng bảo vệ biên giới Campuchia
Nhân dịp chuẩn bị đón Tết cổ truyền Chol Chnam Thmay, ngày 7/4, tại cửa khẩu quốc tế Lệ Thanh (Gia Lai), Bộ Chỉ huy BĐBP Gia Lai tổ chức tặng quà, chúc Tết, hỗ trợ vật chất phòng, chống dịch Covid-19 cho lực lượng bảo vệ biên giới tỉnh Rattanakiri, Vương quốc Campuchia.
Đầu xuân ở chùa làng Đầu xuân ở chùa làng
Đây còn là không gian để người dân mặc đồ đẹp chụp ảnh lưu niệm trong năm mới, mà còn là nơi người dân cả Kinh lẫn Thượng hòa chung nhịp sống để cùng vươn lên mỗi ngày.
Gia Lai: Dỡ bỏ giãn cách xã hội tại nhiều huyện thị, học sinh đi học lại từ 1/3 Gia Lai: Dỡ bỏ giãn cách xã hội tại nhiều huyện thị, học sinh đi học lại từ 1/3
Sau 14 ngày không ghi nhận ca mắc Covid-19, tỉnh Gia Lai quyết định dỡ bỏ giãn cách 3 huyện và một thị xã trên địa bàn.
Minh Ngọc
Nguồn:

Tin bài liên quan

CARE hỗ trợ người dân canh tác bền vững, tăng thu nhập

CARE hỗ trợ người dân canh tác bền vững, tăng thu nhập

Tổ chức CARE International in Vietnam (CARE) vừa tổ chức sơ kết giai đoạn 1 dự án She Feeds the World (SFtW). Theo đó, tính đến tháng 4/2025, dự án đã hỗ trợ hơn 8.000 người tiếp cận và áp dụng các phương pháp canh tác bền vững, tiếp cận nguồn lực sản xuất và cải thiện khả năng tham gia thị trường.
20 sinh viên Tây Nguyên được nhận học bổng Hessen (Đức)

20 sinh viên Tây Nguyên được nhận học bổng Hessen (Đức)

Vào ngày 27/2, lễ trao học bổng Hessen được tổ chức tại Trường Đại học Tây Nguyên. 20 sinh viên xuất sắc năm học 2024-2025 đã được nhận học bổng này.
Đặc sắc Festival văn hóa cồng chiêng tỉnh Gia Lai 2023

Đặc sắc Festival văn hóa cồng chiêng tỉnh Gia Lai 2023

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lao vừa ký ban hành Kế hoạch tổ chức Festival văn hóa cồng chiêng tỉnh năm 2023 với chủ đề “Gia Lai-những sắc màu văn hóa”. Đây sẽ là sự kiện văn hóa đặc sắc, hứa hẹn nhiều hoạt động hấp dẫn, thu hút du khách.

Các tin bài khác

70 năm tập kết ra Bắc: nghĩa đồng bào đong đầy trên đất Bắc

70 năm tập kết ra Bắc: nghĩa đồng bào đong đầy trên đất Bắc

Sau Hiệp định Geneva 1954, đất nước tạm chia thành hai miền Nam - Bắc. Để chuẩn bị lực lượng cho cách mạng miền Nam, hàng vạn cán bộ, bộ đội, học sinh và đồng bào miền Nam đã được Đảng và Bác Hồ đưa ra Bắc. Trong những ngày đầu gian khó, miền Bắc mở rộng vòng tay đón tiếp, san sẻ từng miếng cơm, manh áo, ghi dấu một chặng đường lịch sử đầy nghĩa tình Bắc - Nam.
Khôi phục và truyền dạy Nhạc lễ của người Việt ở thành phố Cần Thơ

Khôi phục và truyền dạy Nhạc lễ của người Việt ở thành phố Cần Thơ

Ngày 1/10, Bảo tàng thành phố Cần Thơ tổ chức khai giảng lớp “Khôi phục và truyền dạy nhạc lễ của người Việt ở thành phố Cần Thơ năm 2024”.
Mo Mường-Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp

Mo Mường-Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp

Công tác quản lý di tích trên địa bàn gặp nhiều khó khăn, việc trùng tu, tu bổ, tôn tạo một số di tích chưa thực hiện đúng quy định về đầu tư và quản lý nhà nước đối với lĩnh vực của ngành.
Người Hải Dương gìn giữ giếng làng

Người Hải Dương gìn giữ giếng làng

Đi khắp các địa phương ở Hải Dương, tôi chợt nhận ra nhiều giếng làng - mạch nguồn sự sống của các vùng quê nghèo thuở xưa đang được các thế hệ hôm nay cải tạo, trân trọng gìn giữ.

Đọc nhiều

Dự án ADB góp phần nâng cao năng lực mạng lưới y tế cơ sở vùng khó khăn

Dự án ADB góp phần nâng cao năng lực mạng lưới y tế cơ sở vùng khó khăn

Ngày 15/9, tại Đồng Nai, Bộ Y tế phối hợp với Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) tổ chức Hội nghị tổng kết chương trình đầu tư phát triển mạng lưới y tế cơ sở vùng khó khăn (dự án ADB). Với tổng nguồn vốn thực hiện 110,6 triệu USD, sau gần 2 năm, dự án đã góp phần nâng cấp cơ sở vật chất, hoàn thiện thiết bị và từng bước nâng cao năng lực của nhân lực y tế tuyến xã.
Tin quốc tế ngày 15/9: Nhiều người Ba Lan đăng ký huấn luyện quân sự tự nguyện, Nga phóng tên lửa siêu vượt âm Zircon

Tin quốc tế ngày 15/9: Nhiều người Ba Lan đăng ký huấn luyện quân sự tự nguyện, Nga phóng tên lửa siêu vượt âm Zircon

Ba Lan ghi nhận kỷ lục người đăng ký huấn luyện quân sự tự nguyện; Trung Quốc cảnh báo Philippines chấm dứt “khiêu khích” ở Biển Đông; Nga phóng tên lửa siêu vượt âm Zircon... là tin tức quốc tế đáng chú ý ngày 15/9.
Thổ Nhĩ Kỳ mong muốn tăng cường quan hệ với Việt Nam

Thổ Nhĩ Kỳ mong muốn tăng cường quan hệ với Việt Nam

Đây là chia sẻ của Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Berris Ekinci tại Lễ kỷ niệm 80 năm Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam vừa diễn ra tại Thủ đô Ankara, Thổ Nhĩ Kỳ.
Gần 420 tỷ đồng ủng hộ Cuba sau một tháng

Gần 420 tỷ đồng ủng hộ Cuba sau một tháng

Chỉ sau một tháng phát động, Chương trình vận động ủng hộ nhân dân Cuba "65 năm nghĩa tình Việt Nam - Cuba" đã quyên góp được 416 tỷ đồng, gấp 6,4 lần mục tiêu ban đầu. Nhiều địa phương đang triển khai sôi nổi các hoạt động hưởng ứng, góp phần thắt chặt quan hệ hữu nghị đặc biệt giữa hai dân tộc.
Lữ đoàn 171 tặng quà các cháu là con ngư dân được nhận đỡ đầu

Lữ đoàn 171 tặng quà các cháu là con ngư dân được nhận đỡ đầu

Chiều 11/9, tại xã Phước Hải, thành phố Hồ Chí Minh, Lữ đoàn 171, Vùng 2 Hải quân đến thăm, tặng quà các cháu là con ngư dân được Lữ đoàn nhận đỡ đầu.
Khám bệnh, cấp thuốc miễn phí cho nhân dân ở xã Năm Căn, tỉnh Cà Mau

Khám bệnh, cấp thuốc miễn phí cho nhân dân ở xã Năm Căn, tỉnh Cà Mau

Trong 2 ngày 9-10/9/2025 tại xã Năm Căn, tỉnh Cà Mau, Bộ Tư lệnh Vùng 5 Hải quân phối hợp Trạm y tế xã Năm Căn tiến hành khám bệnh, tư vấn sức khoẻ và cấp thuốc miễn phí cho các đối tượng chính sách, người có công với cách mạng trên địa bàn đóng quân.
Rộn ràng lễ khai giảng ở Đặc khu Trường Sa

Rộn ràng lễ khai giảng ở Đặc khu Trường Sa

Hòa chung không khí khai giảng năm học 2025 – 2026 của cả nước, sáng 5/9, tiếng trống trường đã ngân vang trên các đảo Trường Sa, Song Tử Tây, Sinh Tồn và Đá Tây.
infographic khuyen cao ve chieu tro gia danh cong an de lua dao
infographic chien dich tu hao viet nam nhuom do khong gian mang chao mung quoc khanh 29
infographic 7 thang nam 2025 ha noi don 1836 trieu luot khach du lich
infographic dau hieu nhan biet lu quet
so doanh nghiep thanh lap moi va quay tro lai hoat dong tang 265
infographic ky nang tranh bay lua dao du lich mua cao diem
infographics canh bao gia mao loi dung danh nghia mat tran to quoc de huy dong ung ho
Xin chờ trong giây lát...
[Video] Không khí rộn ràng ngày khai giảng năm học mới trên cả nước
[Video] Petr Tsvetov: Việt Nam ấm áp và thân thuộc
Việt Nam - Cuba: 65 năm cùng chung nhịp đập
[Video] Thiếu tướng Lào kể chuyện nhân dân Việt Nam che chở giữa mưa bom 1972
[Video] Bạn bè quốc tế gửi lời chúc tới nhân dân Việt Nam
[Video] Nhiều hoạt động cứu trợ người dân Nghệ An bị lũ lụt
[Video] Người truyền cảm hứng về tình yêu nước
Sinh viên Lào đi chùa tắm Phật mừng Tết cổ truyền Bunpimay
[Video] 60 phút - Hành trình thay đổi cuộc đời
MV "Bắc Bling": Cụ già, em nhỏ ngân nga, du khách gần xa tỏ bày hứng thú
[Video] Dự án CAF: Ươm mầm những công dân toàn cầu tương lai
[Video] Du khách quốc tế trải nghiệm lễ Phật đầu năm tại chùa Tam Bảo (Đà Nẵng)
Tết của bác sĩ trực cấp cứu - hồi sức tích cực
Đại sứ nhóm G4 hát "Năm qua đã làm gì"
[Video] Bản hòa ca tình hữu nghị chào năm mới 2025
Thời tiết hôm nay (10/9): Bắc Bộ mưa lớn

Thời tiết hôm nay (10/9): Bắc Bộ mưa lớn

Theo Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, đêm qua và sáng sớm nay (10/9), khu vực Bắc Bộ, Thanh Hóa và Nghệ An, cao nguyên Trung Bộ và Nam Bộ có mưa rào và dông cục bộ.
Thời tiết hôm nay (01/8): Hà Nội có mưa dông, cảnh báo lốc sét

Thời tiết hôm nay (01/8): Hà Nội có mưa dông, cảnh báo lốc sét

Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia đưa ra thông tin dự báo thời tiết Hà Nội và các khu vực khác trên cả nước ngày và đêm 01/8.
Đơn giản hóa thủ tục hành chính về kinh doanh dịch vụ việc làm và đưa người lao động đi làm việc nước ngoài

Đơn giản hóa thủ tục hành chính về kinh doanh dịch vụ việc làm và đưa người lao động đi làm việc nước ngoài

Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình ký Quyết định số 2020/QĐ-TTg ngày 13/9/2025 việc phê duyệt Phương án cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh thuộc phạm vi quản lý của Bộ Nội vụ.
Người dân chủ động theo dõi thời tiết, chằng chống nhà cửa, sẵn sàng ứng phó bão số 3 (Wipha)

Người dân chủ động theo dõi thời tiết, chằng chống nhà cửa, sẵn sàng ứng phó bão số 3 (Wipha)

Sáng 19/7, bão số 3 (Wipha) đã vượt qua đảo Lu Dông (Philippines), tiến vào Biển Đông với cường độ ngày càng mạnh. Dự báo trong những ngày tới, bão có thể đạt cấp 12, giật cấp 14, gây mưa lớn, biển động dữ dội, nguy cơ cao xảy ra lốc xoáy, sạt lở. Cơ quan chức năng khuyến cáo người dân cần theo dõi sát các bản tin dự báo thời tiết, chủ động phòng tránh, chằng chống nhà cửa, không ra khơi và chuẩn bị các phương án ứng phó thiên tai phù hợp.
Những khuyến cáo người dân cần lưu ý để đảm bảo an toàn trước, trong và sau bão số 3

Những khuyến cáo người dân cần lưu ý để đảm bảo an toàn trước, trong và sau bão số 3

Sáng 20/7, cường độ bão số 3 (Wipha) mạnh lên đầu cấp 12 (118-133km/h), giật cấp 15. Dự báo trong hôm nay và những ngày tới, bão sẽ tiếp tục di chuyển theo hướng tây, sau chuyển tây tây nam hướng về phía nước ta với tốc độ 20-25km/h. Trước diễn biến của bão, Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) hướng dẫn kỹ năng ứng phó với bão số 3 và mưa lũ sau bão.
Thời tiết hôm nay (28/7): Hà Nội nắng nóng, có nơi trên 37 độ

Thời tiết hôm nay (28/7): Hà Nội nắng nóng, có nơi trên 37 độ

Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia đưa ra thông tin dự báo thời tiết thành phố Hà Nội và các khu vực khác trên cả nước ngày và đêm 28/7.
Phiên bản di động