Trang chủ Văn hóa - Du lịch
08:17 | 03/06/2019 GMT+7

Bảo tồn văn hóa dân tộc thiểu số: Không áp đặt văn hóa

aa
Nhiều nhà khoa học, nhà nghiên cứu chia sẻ bài học bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa trong đồng bào thiểu số, xem đây là điểm tựa vững chắc giữ độc lập chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ. Đặc biệt, không nên áp đặt văn hóa của dân tộc đông người vào văn hóa dân tộc thiểu số.
Lễ Phật đản 2019: Cầu nối văn hóa Việt Nam - Mozambique Cuối tuần này: Xem xiếc dây, múa trống chuẩn "xứ Kim Chi" Kỷ niệm 220 năm Ngày sinh "Mặt trời thi ca" Nga
bao ton van hoa dan toc thieu so khong ap dat van hoa
Nhiều giá trị văn hóa dân tộc thiểu số mai mộtẢnh: NGUYÊN KHÁNH
LO DI SẢN MÉO MÓ

Thứ trưởng Bộ VHTTDL Trịnh Thị Thủy, ông Bùi Tuấn Quang, Phó Trưởng Ban Dân vận Trung ương chủ trì hội thảo “Bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa trong đồng bào dân tộc thiểu số” tại Viện Văn hóa Nghệ thuật quốc gia. Thứ trưởng Trịnh Thị Thủy đánh giá: một số nơi làm tốt nhiệm vụ bảo tồn và phát huy giá trị di sản trong khi một số nơi lạm dụng, khai thác không đúng thậm chí làm méo mó, biến dạng di sản.

TS Bàn Thị Quỳnh Dao (Viện Văn học) mang tới câu chuyện gia đình, rộng hơn là thực trạng nhiều dân tộc ít người. Bố chị Quỳnh Dao là tiến sĩ người Dao đầu tiên bảo vệ luận án tiến sĩ ở nước ngoài, hai trong ba người con của ông đều đi theo con đường nghiên cứu văn hóa dân tộc mình. “Tôi luôn day dứt: ngôn ngữ, chữ mẹ đẻ là điều hai anh em tôi đang thiếu. Mỗi lần đi điền dã, nghiên cứu văn hóa người Dao với hơn chục nhóm Dao khác nhau đều có phương ngữ riêng nên chúng tôi đều cần phiên dịch”, chị kể.

Chị Dao lo sợ ngôn ngữ mất đi, văn hóa cũng theo đó mai một. Thực tế số người Dao còn đọc được chữ Nôm Dao không nhiều. Con nhà nòi như chị cũng không ngoại lệ, và mặc dù là nhà nghiên cứu nhưng chị Dao cũng không thể thành thạo một loại tiếng Dao nào của dân tộc. Chị cắt nghĩa một trong những nguyên nhân mai một do suốt thời thơ ấu đi học cho đến khi lập gia đình đều bị kỳ thị là người dân tộc nếu nói tiếng mẹ đẻ.

Thứ trưởng Thủy đồng cảm, bởi bố là người Kinh mẹ người Mường. Gia đình họ hàng bên mẹ đều người Mường nhưng thế hệ thứ ba trong gia đình chỉ nói tiếng Kinh. Chỉ tới dịp gia đình bà Thủy về quê, cả đại gia đình mới có dịp nói tiếng Mường.

TS Trần Hữu Sơn, Phó Chủ tịch Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam, nguyên Giám đốc Sở VHTTDL Lào Cai chỉ ra rằng trong vòng chục năm, phần lớn nét văn hóa đặc trưng của người Mông ở Lào Cai, Lai Châu, một phần ở Hà Giang bị quét sạch. Họ mất đi văn hóa Khèn Mông-tín hiệu và nghi thức giao lưu với thần linh, cộng đồng không còn. Một số nhà nghiên cứu khác cũng nhắc tới không gian sinh hoạt thay đổi, kéo dài hàng loạt mai một văn hóa về trang phục, nghi lễ, tri thức dân gian.

KHÔNG THỂ MÃI LẠC HẬU

PGS. TS Phạm Văn Lợi nêu quan điểm: Mọi thành tố văn hóa của mọi dân tộc đều mang giá trị riêng, xứng đáng để bảo tồn. “Tuy nhiên chúng ta có nên phát huy các thành tố văn hóa đó hay không thì phải xem nó còn phù hợp với điều kiện tự nhiên, kinh tế văn hóa xã hội nữa không”, ông nói. Cộng đồng dân tộc thiểu số chịu tác động lớn của hội nhập, công nghiệp hóa cho nên chúng ta phải chấp nhận một số thành tố văn hóa có thể mất đi nếu chúng trở nên lạc hậu.

Thử làm phép tính: chục năm qua có cả trăm hội thảo, tọa đàm từ quốc tế và quốc gia tới cấp địa phương, GS.TS Bùi Quang Thanh (Viện Văn hóa Nghệ thuật Quốc gia) nhận thấy từ lý thuyết tới thực tiễn còn cả khoảng trống bất cập. “Tôi nghĩ vấn đề bảo tồn suy cho cùng nằm ở con người. Chúng ta lúng túng ở hai cách thức gọt chân vừa giày hay đóng giày cho vừa chân”, ông nói. Ông cho rằng không nhiều người “cầm cờ” văn hóa ở Sở, Phòng Văn hóa-Thông tin địa phương lăn lộn với văn hóa, hoặc xuất thân từ cộng đồng đồng bào nên chưa thực sự hiểu rõ về văn hóa cộng đồng.

TS Phạm Văn Dương, Phó Giám đốc Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam từng khảo sát sự thay đổi phong tục tập quán giữa nhóm Mông ở lại quê hương Lai Châu, Sơn La, Điện Biên, Hà Giang với nhóm Mông di cư vào Tây Nguyên. Những nhóm người ở lại rõ ràng tiếp nối truyền thống cha ông nhiều hơn, tuy thế ông chỉ ra một số phong tục tập quán đang dần trở thành gánh nặng. “Nếu giữ đúng truyền thống, một năm người Mông phải thực hiện quá nhiều nghi lễ cúng bái rất tốn kém: Ốm mổ trâu, cưới xin tang ma cũng mổ trâu”, ông nói.

Một nhà nghiên cứu trẻ có thời gian dài trải nghiệm với đồng bào Tây Nguyên thốt lên: “Không thể để người Kinh ở nhà cao cửa rộng, còn đồng bào thiểu số ở chòi cheo leo trên cao được”. Phát biểu gần cuối hội thảo, PGS.TS Đặng Văn Bài, Phó Chủ tịch Hội Di sản Văn hóa nhắc lại rằng người Kinh, dân tộc đông người không được coi thường người dân tộc thiểu số, ngược lại đồng bào cũng không nên tự ti mà phải tự hào với di sản của mình.

“Tôi cho rằng bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa dân tộc thiểu số nghĩa là bảo vệ tính thống nhất trong đa dạng văn hóa, điểm tựa vững chắc bảo vệ nền độc lập dân tộc và toàn vẹn lãnh thổ. Mỹ là quốc gia đa dạng dân tộc nhưng thống nhất, họ tự hào là người Mỹ. Chúng ta cũng có tinh thần tự hào là người Việt Nam”, PGS Bài nói. Tuy thế lâu nay các nhà quản lý, nhà nghiên cứu vẫn chưa thoát khỏi cái nhìn của người ngoài cuộc, chưa thực sự đầu tư và giúp cộng đồng nhận thức giá trị văn hóa thực sự để họ tự chọn lọc giá trị đặc sắc.

TS Trần Hữu Sơn, Phó Chủ tịch Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam, nguyên Giám đốc Sở VHTTDL Lào Cai chỉ ra rằng trong vòng chục năm, phần lớn nét văn hóa đặc trưng của người Mông ở Lào Cai, Lai Châu, một phần ở Hà Giang bị quét sạch. Họ mất đi văn hóa Khèn Mông-tín hiệu và nghi thức giao lưu với thần linh, cộng đồng không còn. Một số nhà nghiên cứu khác cũng nhắc tới không gian sinh hoạt thay đổi, kéo dài hàng loạt mai một văn hóa về trang phục, nghi lễ, tri thức dân gian.

Giới nghiên cứu đề xuất: Cần công nhận nghề thầy cúng để bảo tồn văn hóa dân gian ở nhiều dân tộc thiểu số. Chi hội Nghệ nhân dân gian của Hà Giang quy tụ nhiều nghệ nhân, thầy cúng để hỗ trợ chính quyền điều chỉnh sinh hoạt trong cộng đồng.
GS.TSKH Lưu Trần Tiêu nói, quốc gia nào cũng vậy, dù muốn nhưng không thể bảo tồn hết cho nên trong quá trình phát triển phải chọn được bản sắc, giá trị cốt lõi để số hóa thành dữ liệu nghiên cứu và lưu giữ.
bao ton van hoa dan toc thieu so khong ap dat van hoa Lễ Phật đản 2019: Cầu nối văn hóa Việt Nam - Mozambique

Cộng đồng Phật tử Việt Nam tại Mozambique và bạn bè quốc tế đã cùng nhau thắp lên những ngọn nến cầu hòa bình, phát triển cho thế giới nhân ...

bao ton van hoa dan toc thieu so khong ap dat van hoa Festival Văn hóa ẩm thực – “điểm nhấn” Năm chéo Việt – Nga

Tại Festival ẩm thực, tất cả các món ăn đều được chế biến bởi đội ngũ đầu bếp nổi tiếng và chuyên nghiệp đến từ ...

bao ton van hoa dan toc thieu so khong ap dat van hoa Cà phê là đặc sản của tỉnh nào?

Đây là tỉnh thuộc Tây Nguyên, hiện có diện tích gieo trồng cà phê lớn nhất cả nước.

bao ton van hoa dan toc thieu so khong ap dat van hoa Bộ VHTTDL không cử Ngọc Trinh tham dự LHP Cannes

Đại diện Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch đã lên tiếng trước lùm xùm vụ Ngọc Trinh ăn mặc lố lăng, phản cảm tại thảm ...

Theo Nguyên Khánh/Tiền phong
Nguồn:

Tin bài liên quan

Các tin bài khác

Chính sách thị thực - động lực thúc đẩy phát triển du lịch Việt Nam

Chính sách thị thực - động lực thúc đẩy phát triển du lịch Việt Nam

Chính sách thị thực đang ngày càng trở thành công cụ cạnh tranh điểm đến quan trọng, đặc biệt trong bối cảnh các quốc gia đẩy mạnh thu hút khách quốc tế sau đại dịch. Việt Nam đã có những điều chỉnh tích cực, góp phần cải thiện năng lực cạnh tranh du lịch và nâng cao trải nghiệm nhập cảnh cho du khách.
Bơi ngược sóng

Bơi ngược sóng

Phải ngót chục năm, hôm rồi tôi mới cầm đến một cuốn tiểu thuyết. Cuốn này tên Giữa những con sóng”. Tác giả Nguyễn Tuấn Thành, Nhà xuất bản Văn học in năm 2025. Truyện chưa đọc nên chưa bàn. Tôi muốn nói một câu chuyện khác. Chuyện gọi bơi ngược sóng”.
NSS Hoa Kỳ hỗ trợ Lạng Sơn phát triển du lịch hang động

NSS Hoa Kỳ hỗ trợ Lạng Sơn phát triển du lịch hang động

Ngày 27/6, Trung tâm Xúc tiến Đầu tư, Thương mại và Du lịch tỉnh Lạng Sơn đã ký kết Biên bản ghi nhớ hợp tác với Hiệp hội Hang động quốc gia Hoa Kỳ (NSS - National Speleological Society) theo hình thức trực tuyến. Đây là bước đi cụ thể nhằm thúc đẩy hợp tác quốc tế trong xây dựng và phát triển Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Lạng Sơn.
Tinh hoa ballet Cuba tỏa sáng trên sân khấu Việt Nam

Tinh hoa ballet Cuba tỏa sáng trên sân khấu Việt Nam

Trong hai ngày 26 và 29/6, Đoàn Ballet Quốc gia Cuba (Ballet Nacional de Cuba) sẽ trình diễn trên sân khấu Nhà hát Hồ Gươm. Đây là cơ hội hiếm có để công chúng yêu nghệ thuật tận mắt chứng kiến sự giao thoa độc đáo giữa di sản văn hóa Cuba và những tác phẩm kinh điển của ballet thế giới.

Đọc nhiều

Hội hữu nghị Việt Nam - Australia: vai trò “trái tim” của mối liên kết hai nước

Hội hữu nghị Việt Nam - Australia: vai trò “trái tim” của mối liên kết hai nước

Ngày 01/7 tại Hà Nội, Hội hữu nghị Việt Nam - Australia (Hội) tổ chức Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III, nhiệm kỳ 2025-2030. Phát biểu chúc mừng Đại hội, Đại sứ Australia tại Việt Nam Gillian Bird cho rằng, điều tạo nên sự đặc biệt trong quan hệ hai nước không chỉ là hợp tác giữa chính phủ mà còn là những liên kết bền chặt giữa nhân dân hai dân tộc. Các hội hữu nghị đóng vai trò “trái tim” của mối liên kết này - nơi thúc đẩy đối thoại, hiểu biết và trao đổi ý nghĩa.
Chính sách thị thực - động lực thúc đẩy phát triển du lịch Việt Nam

Chính sách thị thực - động lực thúc đẩy phát triển du lịch Việt Nam

Chính sách thị thực đang ngày càng trở thành công cụ cạnh tranh điểm đến quan trọng, đặc biệt trong bối cảnh các quốc gia đẩy mạnh thu hút khách quốc tế sau đại dịch. Việt Nam đã có những điều chỉnh tích cực, góp phần cải thiện năng lực cạnh tranh du lịch và nâng cao trải nghiệm nhập cảnh cho du khách.
Phòng, chống bạo lực gia đình: Nỗ lực vì một Việt Nam nhân ái, văn minh

Phòng, chống bạo lực gia đình: Nỗ lực vì một Việt Nam nhân ái, văn minh

Bạo lực gia đình không còn là chuyện riêng sau cánh cửa khép kín. Từ những vụ việc đau lòng, Việt Nam đã có nhiều nỗ lực toàn diện, từ hoàn thiện luật pháp, truyền thông sâu rộng đến xây dựng mạng lưới hỗ trợ nhằm bảo vệ nạn nhân và hướng tới một xã hội an toàn, nhân ái và văn minh.
Tin quốc tế ngày 01/7: Hơn 50.000 người sơ tán do cháy rừng tại Thổ Nhĩ Kỳ, Mỹ cảnh báo các nước sẽ bị áp thuế cao sau ngày 09/7

Tin quốc tế ngày 01/7: Hơn 50.000 người sơ tán do cháy rừng tại Thổ Nhĩ Kỳ, Mỹ cảnh báo các nước sẽ bị áp thuế cao sau ngày 09/7

Hơn 50.000 người sơ tán do cháy rừng tại Thổ Nhĩ Kỳ; Mỹ cảnh báo các nước sẽ bị áp thuế cao sau ngày 09/7; Ông Trump ký sắc lệnh gỡ trừng phạt với Syria... là tin quốc tế nổi bật ngày 01/7.
An Giang: Bàn giao “Nhà đồng đội” cho quân nhân có hoàn cảnh khó khăn

An Giang: Bàn giao “Nhà đồng đội” cho quân nhân có hoàn cảnh khó khăn

Ngày 02/7, tại phường Rạch Giá (tỉnh An Giang), Bộ Tư lệnh Vùng 5 Hải quân đã tổ chức lễ bàn giao “Nhà đồng đội” cho quân nhân có hoàn cảnh khó khăn về nhà ở đang công tác tại đơn vị.
Lưu giữ lá cờ đầu tiên tại cột cờ A Pa Chải sau 56 ngày treo

Lưu giữ lá cờ đầu tiên tại cột cờ A Pa Chải sau 56 ngày treo

Sáng 1/7, tại cột cờ A Pa Chải – ngã ba biên giới thiêng liêng của Tổ quốc thuộc xã Sín Thầu, Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Điện Biên đã phối hợp với Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc trên địa bàn tổ chức lễ hạ quốc kỳ, lưu giữ lá cờ đầu t
Vùng 5 Hải quân: Nâng cao kiến thức pháp luật cho cán bộ, chiến sĩ

Vùng 5 Hải quân: Nâng cao kiến thức pháp luật cho cán bộ, chiến sĩ

Trong hai ngày 26, 27/6, tại TP. Phú Quốc (tỉnh Kiên Giang), Bộ Tư lệnh Vùng 5 Hải quân phối hợp với Viện Kiểm sát Quân sự Khu vực 2 và Cơ quan Điều tra Hình sự Khu vực 3 Quân chủng Hải quân tổ chức Hội nghị phổ biến, giáo dục pháp luật năm 2025.
infographic ky nang tranh bay lua dao du lich mua cao diem
infographics canh bao gia mao loi dung danh nghia mat tran to quoc de huy dong ung ho
cong nghiep phuc hoi manh xuat nhap khau tang truong an tuong
infographic viet nam hoan thanh vai tro dong chu tich chuong trinh dong nam a searp giai doan 2022 2025
infographic sua phap lenh dan so vo chong tu quyet dinh so con va thoi gian sinh con
infographics quan he doi tac toan dien giua viet nam va hungary
infographic quan he doi tac chien luoc toan dien viet nam phap
Xin chờ trong giây lát...
[Video] Người truyền cảm hứng về tình yêu nước
Sinh viên Lào đi chùa tắm Phật mừng Tết cổ truyền Bunpimay
[Video] 60 phút - Hành trình thay đổi cuộc đời
MV "Bắc Bling": Cụ già, em nhỏ ngân nga, du khách gần xa tỏ bày hứng thú
[Video] Dự án CAF: Ươm mầm những công dân toàn cầu tương lai
[Video] Du khách quốc tế trải nghiệm lễ Phật đầu năm tại chùa Tam Bảo (Đà Nẵng)
Tết của bác sĩ trực cấp cứu - hồi sức tích cực
Đại sứ nhóm G4 hát "Năm qua đã làm gì"
[Video] Bản hòa ca tình hữu nghị chào năm mới 2025
[Video] 30 năm quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ: từ chiến tranh đến đối tác chiến lược toàn diện
[Video] Samaritan’s Purse và Plan International Việt Nam hỗ trợ người dân Việt Nam phục hồi sau bão
[Video] Tái thiết thôn Làng Nủ: Quân đội - Nhân dân đồng hành xây dựng tương lai mới
[Video] Tổ chức Cứu trợ Trẻ em và hành trình 10 năm thay đổi cuộc sống trẻ em vùng cao
[Video] Kinh nghiệm tham quan Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam mới
Halloween: ứng xử thế nào cho đúng?
Thời tiết hôm nay (02/7): Mưa lớn ở Bắc Bộ và Thanh Hóa

Thời tiết hôm nay (02/7): Mưa lớn ở Bắc Bộ và Thanh Hóa

Theo Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, đêm qua và sáng sớm nay (02/7), khu vực Bắc Bộ và Thanh Hóa có mưa rào và dông rải rác, cục bộ có nơi mưa to đến rất to. Trong ngày 02/7, Bắc Bộ và Thanh Hóa tiếp tục có mưa vừa, mưa to và dông, cục bộ có nơi mưa rất to. Lượng mưa phổ biến: 20–50mm, cục bộ có nơi trên 100mm.
Thêm nhiều địa điểm giải quyết thủ tục đất đai tại Hà Nội từ tháng 7

Thêm nhiều địa điểm giải quyết thủ tục đất đai tại Hà Nội từ tháng 7

Trung tâm Phục vụ Hành chính công thành phố Hà Nội cho biết, từ ngày 01/7/2025, nhiều thủ tục đất đai sẽ được tiếp nhận tại các chi nhánh. Thay đổi này nhằm tạo thuận lợi, đảm bảo giải quyết công việc cho người dân, doanh nghiệp.
Thời tiết hôm nay (01/7): Nhiều khu vực trên cả nước có mưa giông

Thời tiết hôm nay (01/7): Nhiều khu vực trên cả nước có mưa giông

Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn Quốc gia dự báo, ngày 01/7, nhiều khu vực trên cả nước có mưa to và dông. Đáng chú ý, khu vực Bắc Bộ nhiều nơi có mưa vừa, mưa to và dông, cục bộ có nơi mưa rất to.
Từ ngày 01/7/2025: Chính thức bỏ hình phạt tử hình ở 8 tội danh, thay mã số thuế bằng số định danh

Từ ngày 01/7/2025: Chính thức bỏ hình phạt tử hình ở 8 tội danh, thay mã số thuế bằng số định danh

Từ ngày 01/7/2025, một số chính sách mới sẽ chính thức có hiệu lực như: bỏ hình phạt tử hình ở 8 tội danh; thay mã số thuế bằng số định danh; mở rộng đối tượng được tham gia Bảo hiểm Xã hội (BHXH) bắt buộc; 28 Nghị định về phân cấp, phân quyền có hiệu lực...
Thời tiết hôm nay (28/6): Bắc Bộ tăng mưa cả về diện và lượng

Thời tiết hôm nay (28/6): Bắc Bộ tăng mưa cả về diện và lượng

Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, ngày 28/6, miền Bắc gia tăng mưa cả về diện và lượng, đặc biệt vùng núi nhiều nơi mưa rất to. Nam Bộ mưa giông rải rác.
Những chính sách nổi bật có hiệu lực từ tháng 7/2025

Những chính sách nổi bật có hiệu lực từ tháng 7/2025

Trong tháng 7/2025, nhiều chính sách mới có hiệu lực như: 28 nghị định về phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền chính quyền địa phương hai cấp; Chủ tịch UBND cấp xã có thẩm quyền cấp "Sổ đỏ”; Đối tượng phải tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc; Tiêu chuẩn, định mức sử dụng trụ sở làm việc, cơ sở hoạt động sự nghiệp; Định mức xe ô tô phục vụ công tác chung ở cấp xã; Phân cấp, phân quyền trong lĩnh vực thi đua, khen thưởng...
Phiên bản di động