Là học giả lớn, một trí thức tiêu biểu của đất nước, ông bền bỉ nghiên cứu văn hóa Đông - Tây từ cổ đại đến hiện đại với tư duy minh triết, sáng tạo. Ông am tường văn học cổ Việt Nam, Trung Quốc và các nước trên thế giới.
Nghệ sĩ Giang Còi qua đời tối 4/8, sau thời gian điều trị ung thư họng, hưởng dương 59 tuổi.
Ông am tường văn học cổ Việt Nam, Trung Quốc và các nước trên thế giới. Vốn tri thức đó được ông vận dụng sáng tạo, nhuần nhuyễn trongnghiên cứu khoa học xã hội nhân văn và đặc biệt phát huy trong văn chương biền ngẫu (phú, văn tế, văn bia, câu đối…).
1. Đây là thể cổ văn độc đáo, súc tích, nhưng đòi hỏi rất cao, khắt khe với người sáng tác ngoài vốn Hán ngữ tốt phải am hiểu thể văn chương, thể văn cổ (niêm luật, thanh điệu, vần điệu, nhạc điệu…); hiểu điển tích, điển cố; có phông kiến thức sâu rộng về lịch sử, văn hóa…Được đánh giá là chuyên gia số 1, GS Vũ Khiêu là tác giả của hàng trăm bài văn tế, chúc văn, văn bia, bài minh, câu đối… về đề tài về lịch sử, văn hóa dân tộc…
Hãy cùng đọc lại những áng văn biền ngẫu bất hủ của ông.
Cuốn Hương trầm tập hợp những bài phú đặc sắc của ông xuất bản năm 1946, trong đó có 2 bài phú nổi tiếng được truyền tụng: Truy điệu những lương dân chết đói (3/1945) và Văn tế anh hùng liệt sĩ của Cách mạng Tháng Tám (8/1946). Phát huy sở trường này, ông tiếp tục sáng tác nhiều bài phú, như: Phù Đổng Thiên Vương phú, Văn tế danh nhân văn hóa Nguyễn Quý Tân, Văn tế cụ Hoàng Trung Đặng Huy Trứ, Văn bia Lý Thái Tổ ở Hoa Lư…
Bài Văn tế Truy điệu những lương dân chết đói là bài phú mẫu mực nổi tiếng của ông tế hương hồn những người đã chết vì nạn đói năm 1945. Ở tuổi 29, ông động lòng trắc ẩn viết văn tế trong một đêm mưa gió lạnh: “Tôi đã đốt hương ngồi khấn những vong hồn của nạn đói và thức đến sáng để viết bài này trong nước mắt. Nghĩ đến những xác người chết đói còn phơi dưới gió mưa, dưới một bầu trời đen tối, nửa như trần gian nửa như âm phủ mà đau xót cho nhân dân ta. Nạn nhân là những người nông dân khi sống đã dành bao nhiêu nước mắt và mồ hôi trong lao động, để kiếm được hạt gạo nuôi gia đình mình và góp phần nuôi cả đồng bào”:
Hỡi những bóng điêu linh
Hỡi những hồn oan uất
Mà đường khuya quãng vắng lang thang
Trên ngọn cỏ đầu cây lẩn khuất!
Ta đã trông những hình rã rượi,
mẹ khóc con trong sương lạnh trăng mờ.
Ta đã nghe những tiếng thảm thê,
già bảo trẻ dưới mưa lay gió lắt.
Nghĩ thương kẻ còn đau khổ mãi,
nỗi oan buồn máu biếc không tan…
Bài Văn tế anh hùng liệt sĩ của Cách mạng Tháng Tám được ông viết tháng 8/1946 đầy xúc động về sự hy sinh anh dũng của các anh hùng, liệt sĩ:
Đến ngày tháng Tám
Giời như xám lại, bớt đau thương
Đất bỗng vùng lên, vì phẫn nộ
Bóng anh hùng rợp cả non sông
Sóng cách mạng, ào như bão vũ
Súng dân quân, muôn dặm chuyển rung
Cờ đế quốc, trăm thành sụp đổ
Nghìn thu phá nếp quân quyền
Một buổi dựng nên dân chủ…
2. GS Vũ Khiêu còn nổi tiếng viết chúc văn, đặc biệt là Chúc văn Giỗ tổ Hùng Vương.
Chúc văn Giỗ tổ Hùng Vương - Lễ hội đền Hùng 2010 là một trong những áng văn kinh điển mẫu mực của lời khấn, lời đọc khi tế lễ hoặc lời đọc chúc tụngdùng trong tế lễ - hoạt động tín ngưỡng thể hiện một sự tôn thờ và sự kính trọng, biết ơn đến 18 chi đời các Vua Hùng đã có công dựng nước Văn Lang- Nhà nước đầu tiên của dân tộc Việt Nam và các đấng thần linh, thành hoàng, thổ địa. Chúc văn đọc trong tế lễ thiêng liêng thể hiện sự uyên bác, tâm tuệ của một nhà văn hóa lớn, một nhà văn tài năng:
Sáu mươi ba tỉnh thành: Nhớ lại tổ tông
Năm mươi tư dân tộc: Tìm về cội rễ!
Công ơn Quốc tổ, vẻ vang Hồng Lạc bốn ngàn năm
Hùng khí Thủ đô, rực rỡ Thăng Long mười thế kỷ.
Một vùng rộn rã trống chiêng
Muôn dặm tưng bừng cờ xí!
Trống đồng dội tới, núi sông dậy sấm anh hùng
Trống đồng vang lên, Trời đất ngút ngàn linh khí…
Nổi tiếng viết thư pháp đẹp và có biệt tài viết câu đối, nên GS Vũ Khiêu được tin cậy mời soạn văn bia, văn tế, hoành phi, câu đối tại rất nhiều đền thờ danh nhân, đài tưởng niệm liệt sĩ trong cả nước.Có thể kể đến những câu đối chính ở các đền thờ: Đền thờ Phù Đổng Thiên Vương, bia đá trước đền Vua Lê (Hoa Lư, Ninh Bình), chuông đồng ở Côn Đảo…
Năm 2008, ở khu tưởng niệm Côn Đảo đã tổ chức lễ khánh thành Đại hồng chung có bài minh của GS Vũ Khiêu khắc trên chuông: "Ngày hôm nay: Chuông vang xa từ hòn đảo anh linh/ Chuông vang vọng giữa bầu trời đại nghĩa/ Tiếng chuông đồng mãi mãi vọng tiền nhân/ Gương Côn Đảo đời đời soi hậu thế".
Lễ khánh thành Tháp chuông Đồng Lộc (cao 7 tầng, 36,6m, quả chuông nặng 5,7 tấn) tại Khu di tích lịch sử Ngã ba Đồng Lộc (Hà Tĩnh) được tổ chức vào tối ngày 2/1/2011. Trên bề mặt chuông khắc bài Minh chuông viết theo thể phú đầy hào khí của GS Vũ Khiêu:
Một tượng đài cao vút hướng thanh thiên
Mười ngôi mộ sáng trưng như bạch ngọc
Tiếng chuông rung khí phách Trường Sơn
Tiếng chuông dội tinh thần Đồng Lộc
Ngàn thu thức tỉnh đạo làm người
Muôn dặm bừng soi gương vị nước
Kính trọng, tôn vinh Đại tướng Võ Nguyên Giáp, GS Vũ Khiêu nhiều lần tặng câu đối cho vị Tướng của lòng dân. Nhân kỷ niệm 85 năm ngày sinh Đại tướng (25/8/1911 - 25/8/1996), GS Vũ Khiêu đã tặng câu đối: “Võ công truyền quốc sử/ Văn đức quán nhân tâm”.
Viếng người bạn tri kỷ GS Phạm Huy Thông - tác giả bài thơ Tiếng địch sông Ô nổi tiếng, ông viết:
Tưởng cầm kỳ thi họa thong dong bỗng bát ngát Ô giang hồn Hạng Tịch
Đang Nam Bắc Đông Tây hò hẹn sao vội vàng tiên cảnh gót Lưu Lang
Viếng phu nhân GS Trần Quốc Vượng, ông đồng cảm, chia sẻ với nỗi đau của người bạn bằng câu đối:
Chị ra đi bát ngát Đông Tây, một cánh buồm son làn gió cuốn
Anh ở lại ngậm ngùi kim cổ, nửa bình rượu trắng ánh trăng soi
Ông viết tặng câu đối ngày Xuân tặng người bạn tuổi 70 bằng sự đồng cảm sâu sắc:
Mồng một Tết, nhìn ngang thế lộ, ai chậm, ai nhanh, ai sai, ai đúng, rót rượu cùng say
Nhân Tết đến Xuân về, GS Vũ Khiêu có cảm xúc viết câu đối Tết. Thường thì câu đối Tết viết cho từng năm, nhưng Xuân 2008, GS viết câu đối cho 4 năm liền:
Năm Đinh Hợi (2007) - Mậu Tý (2008):“Lợn chứa đầy tiền xem đủ chửa/ Chuột sa chĩnh gạo gặm vừa thôi”!Năm Kỷ Sửu (2009) - Canh Dần (2010):“Trâu còn tận lực xua nghèo đói/ Hổ sẽ thành công diệt ác gian”.
Năm 2014, Anh hùng lao động, GS Vũ Khiêu đã đoạt giải cao nhất tại Cuộc vận động sáng tác Văn bia “Truyền thống cách mạng Sài Gòn - Chợ Lớn - Gia Định” với tác phẩm: Sài Gòn Chợ Lớn Gia Định - Đất linh thiêng rợp bóng anh hùng:
Gia Định - Sài Gòn - Chợ Lớn: Bừng bừng khí thế đấu tranh
Vườn Trầu - Bà Điểm - Hóc Môn: Lớp lớp anh hùng hội tụ
***
Tôi ấn tượng với những cuốn sách ông viết về văn học nghệ thuật, danh nhân văn hóa, nhà văn Việt Nam, như: Hương trầm (phú, 1946), Du nguyệt điện (kịch thơ, 1946), Đẹp (Chuyên luận nghiên cứu, 1963), Cao Bá Quát (1970), Anh hùng và Nghệ sỹ (1972), Ngô Thì Nhậm (1976), Cách mạng và Nghệ thuật (1979), Nguyễn Trãi (1980), Nguyễn Đình Chiểu, ngôi sao sáng của người trí thức Việt Nam (1980), Bàn về văn hiến Việt Nam(3 tập, 2000); Hồ Chí Minh - Ngôi sao sáng mãi trên bầu trời Việt Nam (2004), Trường Sơn máu lửa vạn đại anh hùng (2009), Học tập đạo đức Bác Hồ (2014)…Vốn tiếng Pháp phong phú, lại là nhà văn, ông là dịch giả dịch tiểu thuyết Rừng thẳm tuyết dày (1991).
Tinh thần nhập cuộc
Giáo dục từ quê hương, gia đình cho thấy, đã là người công dân thì bất cứ lúc nào cần có tinh thần nhập cuộc “có lệnh là đi tư thế sẵn sàng”. Ông học giỏi, tốt nghiệp tú tài Trường Bonnal (nay là Trường Trung học phổ thông Ngô Quyền, TP Hải Phòng). Năm 1935, về Hà Nội, ông làm đủ mọi việc từ lao động phổ thông đến dạy học, viết sách… Ông hăng hái tham gia cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, tích cực làm bất cứ công việc khi tổ chức, đoàn thể yêu cầu, không nề hà bất cứ nhiệm vụ lớn nhỏ nào.
Trải nghiệm qua nhiều vị trí công tác tuyên huấn cùng các các văn sĩ, trí thức nổi tiếng như: Tô Ngọc Vân, Nguyễn Xuân Khoát, Thế Lữ, Thanh Tịnh, Đoàn Phú Tứ, Trần Dần… ở Khu 10, Khu Việt Bắc, Tây Bắc, Chiến dịch Biên giới (1950), Chiến dịch Điện Biên Phủ (1954) đã cho ông chất liệu hiện thực quý giá.
Sau năm 1954, GS Vũ Khiêu được cử đi học ở nước ngoài: Trường Đảng cao cấp ở Bắc Kinh (1954 - 1956); sang Hungary học và mở rộng tầm mắt tiếp cận tri thức thế giới. Từ đó, ông chuyển sang công tác nghiên cứu; giảng dạy môn triết học, mỹ học, lý luận khoa học xã hội cho các trường đại học, Trường Đảng Nguyễn Ái Quốc (Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh)…
Trang tin điện tử http://www.cubadebate.cu đưa tin, bà Marta Rojas, một nhà văn và nhà báo Cuba nổi tiếng, người bạn thân thiết của nhân dân Việt Nam đã qua đời ngày 3/10 (giờ Cuba), do một cơn đau tim.
Theo thông tin từ gia đình, cụ Đặng Văn Việt, cán bộ tiền khởi nghĩa đã từ trần hồi 0 giờ 55 phút ngày 25/9/2021 (tức ngày 19 tháng 8 năm Tân Sửu) tại Bệnh viện Hữu Nghị, Hà Nội, hưởng thọ 102 tuổi.
Chương trình đã đem đến không gian giao lưu văn hóa Việt – Nga đặc sắc dành cho những người đang theo học tiếng Nga và yêu tiếng Nga, văn hóa Nga tại Hà Nội.
Diễn ra trong 2 ngày 13-14/4 tại Hà Nội, Lễ hội Con đường văn hoá Hàn Quốc 2024 mang đến cho người dân Thủ đô và khách du lịch cơ hội trải nghiệm văn hóa Hàn Quốc như mặc thử Hanbok, học cách muối kim chi, tham gia các trò chơi dân gian…
Diễn ra từ ngày 11-14/4, Hội chợ Du lịch Quốc tế Việt Nam - VITM Hà Nội 2024 thu hút sự tham gia của 55 tỉnh, thành phố tại Việt Nam, 16 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới với trên 450 gian hàng. Trong số đó có hơn 100 gian hàng quốc tế với nhiều hoạt động quảng bá, xúc tiến rầm rộ đã thu hút doanh nghiệp và du khách Việt Nam.
Ngày 17/4, tại Hà Nội đã diễn ra lễ trao Huân chương Chữ thập Vàng của Nhà nước Hungary cho PGS. TS Vũ Ngọc Cân, người dịch thành công nhiều tác phẩm văn học nổi ...
Chương trình đã đem đến không gian giao lưu văn hóa Việt – Nga đặc sắc dành cho những người đang theo học tiếng Nga và yêu tiếng Nga, văn hóa Nga tại Hà Nội.
Ngày 16/4, trường Hữu Nghị 80 đã tổ chức chương trình ngoại khóa tham quan và trải nghiệm tại Làng văn hóa các dân tộc Việt Nam cho khối lưu học sinh, nhằm giúp các ...
Thực hiện chỉ đạo của Bộ Tư lệnh Quân chủng Hải quân, ngày 18/4, Bộ Tư lệnh Vùng 5 Hải quân đã tổ chức cấp nước ngọt miễn phí cho người dân vùng hạn hán trên địa bàn tỉnh Cà Mau.
Sáng 16/4, Lữ đoàn 146, Vùng 4 Hải quân phối hợp với Thị ủy Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa tổ chức Hội nghị tuyên truyền biển, đảo cho hơn 500 đồng chí là cán bộ chủ chốt Thị ủy, các đồng chí nguyên lãnh đạo thị xã qua các thời kỳ và cán bộ các xã, phường.
Các tỉnh Bình Định, Kiên Giang, Điện Biên những ngày qua đã và đang tích cực làm tốt công tác tuyên truyền về biển, đảo cho học sinh, cán bộ, nhân dân.
Nhắc tới chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ không thể không nhắc tới vai trò của những chiếc xe đạp thồ và những đóng góp to lớn của hậu phương Thanh Hóa trong chi viện sức người, sức của cho kháng chiến. 70 năm đã trôi qua, rất nhiều người trong đội hình dân công hỏa tuyến năm xưa giờ đã ở cái tuổi “thất thập cổ lai hy”, nhiều người đã không còn nữa nhưng những ký ức về một thời hào hùng, tinh thần tất cả cho tiến tuyến của quân dân Thanh Hóa, luôn còn mãi.
Các bạn trẻ Đan Mạch được tìm hiểu về đất nước, con người Việt Nam, các di tích lịch sử, truyền thống, các địa điểm du lịch hấp dẫn, những nét đẹp văn hóa, nghệ thuật, ẩm thực của Việt Nam.
Ngày 15/3, không gian ẩm thực Hungary đầu tiên tại Hà Nội chính thức mở cửa. Tại đây, thực khách được thưởng thức những món ăn truyền thống, đậm chất Hungary do đầu bếp người Hungary Csaba Szabo chế biến. Thời Đại giới thiệu tới bạn đọc cận cảnh quy trình chế biến Chicken Paprikash - món ăn đặc trưng của ẩm thực Hungary.
Trước thềm Tết Nguyên đán Giáp Thìn 2024, Đại sứ và Đại biện lâm thời 4 nước Nhóm G4 tại Việt Nam, gồm: New Zealand, Canada, Na Uy và Thụy Sỹ đã dành thời gian gặp gỡ, chúc Tết một số lao động nữ tại Hà Nội, với mong muốn tri ân những những người lao động đang cần mẫn làm việc mỗi ngày để đảm bảo cuộc sống cho gia đình và đóng góp cho xã hội theo cách riêng của mình.
Đại sứ Shawn Steil cùng phu nhân lần đầu trải nghiệm cảm giác mua đào tại vườn và bày tỏ niềm tin vào tương lai tươi sáng hơn nữa giữa hai nước, sau mốc kỷ niệm 50 năm quan hệ ngoại giao.
Tàu cá của ngư dân Quảng Ngãi bị hỏng máy trên biển đã được tàu 375 của Vùng 3 Hải quân tiếp cận thành công và lai dắt về đất liền trong hoàn cảnh gió to, sóng lớn.
Ngày 16/4, trường Hữu Nghị 80 đã tổ chức chương trình ngoại khóa tham quan và trải nghiệm tại Làng văn hóa các dân tộc Việt Nam cho khối lưu học sinh, nhằm giúp các lưu học sinh hiểu sâu sắc hơn về tình đoàn kết, sự đa dạng mà thống nhất của 54 dân tộc anh em Việt Nam.
Hàng loạt tác phẩm kinh điển của các nhà soạn nhạc Nga nổi tiếng, các bài hát dân ca Nga cùng những bài hát sáng tác trong thời kỳ Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại của nhân dân Xô Viết đã mang đến cho khán giả Việt Nam không gian âm nhạc đặc sắc từ xứ sở Bạch Dương.
Theo thông tin của UBND xã Thanh Tùng (huyện Thanh Miện, tình Hải Dương), trong tháng 3/2024 có trên 600 lượt nhân dân, du khách đến tham quan, dâng hương tại di tích Nhà tưởng niệm Phó Chủ tịch nước Nguyễn Lương Bằng - cao gấp 3 lần so với cùng kỳ năm trước.
Thành lập vào năm 2020, KURROCK là ban nhạc gồm 3 thành viên người VIệt và 2 thành viên người Nhật đang hoạt động tại thành phố Tokyo (Nhật Bản). Trải qua 3 năm hoạt động, KURROCK đã có nhiều sản phẩm âm nhạc để lại ấn tượng trong lòng khán giả với phong cách Việt - Nhật độc đáo.
Trả lời tổ chức WWF, một người làm phim về thiên nhiên cho biết: “Mình đã và đang thực hiện những thước phim tài liệu về thế giới tự nhiên và con người. Đó là cách truyền tải thông tin có tác động mạnh mẽ tới trái tim…”. Trong khi đó, một học sinh cho rằng: “Con cần lan truyền những hành động tốt để mọi người cùng nhau chung tay bảo vệ Trái đất...” .
Nhắc tới chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ không thể không nhắc tới vai trò của những chiếc xe đạp thồ và những đóng góp to lớn của hậu phương Thanh Hóa trong chi viện sức người, sức của cho kháng chiến. 70 năm đã trôi qua, rất nhiều người trong đội hình dân công hỏa tuyến năm xưa giờ đã ở cái tuổi “thất thập cổ lai hy”, nhiều người đã không còn nữa nhưng những ký ức về một thời hào hùng, tinh thần tất cả cho tiến tuyến của quân dân Thanh Hóa, luôn còn mãi.
Ngày cuối tuần tháng Ba, thủ đô Hà Nội có mưa nhỏ, trời se lạnh. Căn bếp nhỏ của Trung tâm Khoa học và Văn hoá Nga tại phố Kim Mã tràn ngập sự ấm áp. Tại đây, chị Anna Voznesenskaya, đầu bếp người Nga, đang hướng dẫn các bà, các mẹ và bạn trẻ Việt Nam nấu món Borscht (súp củ cải đỏ) đặc trưng của “xứ sở Bạch Dương”.
“Sở dĩ tôi còn ở đây là bởi sự cởi mở và hiếu khách của người dân Việt Nam. Tôi thích tất cả mọi thứ nơi này, những thắng cảnh thiên nhiên độc đáo, trải nghiệm ẩm thực tuyệt vời, nơi công cộng an toàn. Là một đầu bếp, tôi muốn giới thiệu những món ăn truyền thống, đơn giản, đúng chất Hungary nhất tới mảnh đất nhiều gắn bó này". Đó là những chia sẻ của Csaba Szabo, một đầu bếp người Hungary trong hành trình giới thiệu ẩm thực đất nước của những khối rubik ở Việt Nam.
Trải qua 65 năm xây dựng và trưởng thành, lực lượng Bộ đội Biên phòng đã không ngừng phấn đấu, vượt qua mọi khó khăn, gian khổ, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, góp phần quan trọng bảo vệ vững chắc chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia; đồng thời xây dựng được thế trận lòng dân vững mạnh, làm nền tảng thực hiện tốt công tác biên phòng.
Các em học sinh Anh được tiến sĩ Nguyễn Như Thoại và Anna Hoàng hướng dẫn cách nói lời chúc Tết bằng tiếng Việt rất đáng yêu và được tìm hiểu về cách làm bánh chưng từ khâu chọn nguyên liệu tới cách gói và những chiếc bánh chưng ngon là được nấu bếp củi từ 10-12 tiếng khiến các em òa lên kinh ngạc. Cách trang trí nhà cửa của người Việt khi đón Tết và tục lệ tặng lì xì may mắn đầu năm cho trẻ nhỏ cũng được các em học sinh chăm chú lắng nghe giới thiệu và đặt nhiều câu hỏi đáng yêu.
Hầu hết các khu vực trên cả nước đón ngày nghỉ lễ giỗ tổ Hùng Vương (10/3 âm lịch - 18/4 dương lịch) trong thời tiết nắng nóng, nhiều nơi xuất hiện nắng nóng gay gắt. Thời điểm chiều tối và đêm khả năng mưa rào và dông vài nơi
Bộ Giáo dục và Đào tạo vừa thông báo tuyển sinh đi học tại Kazakhstan diện Hiệp định năm 2024. Theo đó, Chính phủ Kazakhstan cấp 3 học bổng cho công dân Việt Nam đi đào tạo tại quốc gia này theo trình độ đại học.
Chương trình học bổng của chính phủ Ấn Độ; cơ hội việc làm; những lưu ý khi du học Ấn Độ... là những thông tin được cung cấp tại tọa đàm “Tăng cường giao lưu nhân dân-kết nối giáo dục, đào tạo Việt Nam-Ấn Độ” diễn ra vào ngày 10/4 tại Hà Nội.
Với mong muốn đem lại nhiều nụ cười mới cho trẻ em trên toàn quốc, từ ngày 11-15/3/2024, tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam - Cuba, số 37 Hai Bà Trưng, Tràng Tiền, Hoàn Kiếm, Hà Nội, tổ chức Operation Smile Việt Nam (OS) sẽ tổ chức chương trình Phẫu thuật nhân đạo dành cho các bệnh nhân mang dị tật khe hở môi, hàm ếch.
Tại dự thảo Nghị định quy định về định danh và xác thực điện tử, Bộ Công an đã đề xuất quy định về trình tự, thủ tục đăng ký tài khoản định danh điện tử đối với người nước ngoài.