Nằm giữa sa mạc nóng cháy, đây chính là chiếc tủ lạnh 2.400 năm tuổi có thể giữ được cả băng đá
Trong cái thời tiết khô nóng của sa mạc Ba Tư Cổ Đại vào khoảng năm 400 Trước Công nguyên, cách rất xa ngày điện được phát minh ra, các kĩ sư cổ đại đã hoàn thiện được thứ “công nghệ” có thể lưu trữ được băng đá xuyên suốt mùa hè nóng cháy.
|
Yakhchāl tại Yazd, Iran.
Đó là Yakhchāl, một thiết bị làm mát cổ có hình nón cao và rỗng ruột. Khoảng không bên trong sẽ là nơi để cất băng đá làm mát, thực phẩm cần bảo quản cũng như một số đồ dễ hỏng khác. Phương pháp giữ lạnh cực kì hiệu quả cho một nền nhiệt độ cực cao tại sa mạc này thực ra rất đơn giản, kể cả những gia đình nghèo khó vào thời đó cũng có thể tự tay sắm cho mình chiếc tủ lạnh này.
|
Bên trong chiếc tủ lạnh yakhchāl tại Meybod, Iran.
|
Bên ngoài chiếc tủ lạnh cũng tại Meybod.
Băng đá được cất giữ trong các yakhchāl từ mùa đông, được lấy từ các dãy núi gần đó và đa số những chiếc tủ lạnh này cũng có những kênh nước ngầm riêng chạy bên dưới chúng để mang nước từ các nguồn sông, suối gần đó về.
Chiều cao của một yakhchāl trung bình là 18 mét, nó là một kiến trúc làm từ bùn cao vọt lên so với mặt đất. Dưới nền kiến trúc này là một khoảng không có thể có sức chứa lên tới 5.000 mét khối với tường dày ít nhất là 2 mét. Chất liệu cách nhiệt của những bức tường này là một loại vữa có tên là sarooj; một hỗn hợp của cát, đất sét, lòng trắng trứng, chanh, lông dê và tro. Toàn bộ các thành phần được trộn với nhau theo một tỉ lệ nhất định để có được sản phẩm là một loại vữa cách nhiệt và thậm chí, nhiều nhà khảo cổ cho rằng nó còn có khả năng chống nước hoàn toàn.
Hệ thống tủ lạnh ngoài trời này còn có những đường thông gió riêng, nhằm giữ nhiệt độ lạnh cho không gian bên trong cấu trúc kiến trúc này.
|
Yakhchāl gần Kerman, Iran.
Một số yakhchāl được xây từ nhiều ngàn năm trước hiện vẫn còn đứng vững. Ngày nay ở Iran, Afghnistan và Tajikistan, thuật ngữ “yakhchāl” vẫn được người ta sử dụng để chỉ những chiếc tủ lạnh gia đình.
Tham khảo The Vintage News
Dink
Tin bài liên quan
Các tin bài khác
Thời tiết hôm nay (09/12): Miền Bắc nắng ấm, Nam Bộ có mưa rào và dông
Đón Tết an toàn hơn nhờ vệ sinh máy lạnh đúng cách
Thời tiết hôm nay (03/12): Không khí lạnh tăng cường, Hà Nội có mưa, nhiệt độ thấp nhất 15-18 độ
Antisol ‘lên top tìm kiếm’ TikTok Shop: Sự thật phía sau hiệu ứng khiến cư dân mạng tò mò
Đọc nhiều
Chiềng Sinh chuyển mình từ công tác giảm nghèo bền vững
Thanh Hóa cam kết triển khai hiệu quả viện trợ từ các tổ chức phi chính phủ nước ngoài
Hội hữu nghị Việt Nam - Singapore: Lấy kết nối doanh nghiệp và đổi mới sáng tạo làm trục hoạt động năm 2026
100 tác phẩm đạt giải cuộc thi 'Mối duyên với Trung Quốc của tôi' năm 2025
Bờ cõi biển đảo
Miền đất - Con người Cuộc sống vùng biên Nhịp sống biển đảo Lịch sử chủ quyền Giao lưu hữu nghị
Bồi dưỡng lòng yêu nước, bảo vệ chủ quyền biển đảo cho 500 học sinh, giáo viên
Chuyển biến rõ rệt trong việc thay đổi nhận thức của ngư dân về IUU
Rà soát, kiểm tra công tác chống khai thác IUU tại Thành phố Hồ Chí Minh
[VIDEO] Tổ chức Cứu trợ Trẻ em tiếp sức trẻ em Bắc Ninh sớm quay về nhịp sống sau thiên tai
[Video] World Vision hỗ trợ hơn 1.100 người dân Quảng Ngãi tiếp cận nước sạch bền vững
[Video] Đồng tâm, dốc sức cứu trợ đồng bào vùng lũ
[Video] Ấn Độ tặng Giải thưởng Hòa bình Romesh Chandra cho bà Nguyễn Thị Bình
[Video] Lễ dâng y Kathina tại Đà Nẵng: Sợi dây gắn kết Phật giáo các nước châu Á
Cả nước hướng về Thái Nguyên: Chung tay giúp người dân vượt qua mưa lũ
Trailer lễ hội Văn hóa Thế giới tại Hà Nội lần thứ nhất
[Video] Không khí rộn ràng ngày khai giảng năm học mới trên cả nước
[Video] Petr Tsvetov: Việt Nam ấm áp và thân thuộc
Việt Nam - Cuba: 65 năm cùng chung nhịp đập
[Video] Thiếu tướng Lào kể chuyện nhân dân Việt Nam che chở giữa mưa bom 1972
[Video] Bạn bè quốc tế gửi lời chúc tới nhân dân Việt Nam
[Video] Nhiều hoạt động cứu trợ người dân Nghệ An bị lũ lụt
[Video] Người truyền cảm hứng về tình yêu nước






