Hội rước pháo làng Đồng Kỵ, Từ Sơn, Bắc Ninh
Rước pháo làng Đồng Kỵ đã trở thành nghi lễ không thể thiếu trong đời sống tinh thần của người dân (Ảnh: Làng quê Việt). |
Hội rước pháo làng Đồng Ky được tổ chức tại xã Đồng Quang, Từ Sơn, Bắc Ninh. Lễ hội gắn liền với sự tích về đức thánh Thiên Cương ra quân đánh giặc Xích Quỷ. Để nhớ ơn Thiên Cương, làng Đồng Kỵ thờ đức Thiên Cương làm thần hoàng làng tại đình và hàng năm mở hội thi đốt pháo, tái hiện ngày Thiên Cương ra lệnh xuất quân đánh giặc.
Sau khi pháo được đưa ra sân đình sẽ lau chùi sạch sẽ trước giờ rước. (Ảnh: Làng quê Việt). |
Đây là nghi thức truyền thống được nhiều người dân mong đợi nhất trong suốt 3 ngày hội từ mùng 4 đến 6 tháng Giêng âm lịch hàng năm. Tuy lễ hội diễn ra với quy mô nhỏ nhưng nổi tiếng khắp đất nước bởi ý nghĩa và sự đặc sắc của nó.
Mỗi quả pháo được đàn ông trong làng thay nhau khiêng từ Nhà văn hóa truyền thống đến sân đình của làng để làm lễ. Sau mỗi hồi trống, các thanh niên reo hò vang dội “mừng pháo Nhất", "mừng pháo Nhì” tượng trưng cho tiếng pháo. (Ảnh: Làng quê Việt). |
Hàng năm, làng sẽ chọn 4 người đến tuổi 50 ở mỗi giáp làm 4 vị tướng xuất quân đánh giặc (quan đám đỏ). Mỗi vị tướng sẽ có trách nhiệm tổ chức quân cũng như làm ra một quả pháo từ nhỏ đến to, quả nhỏ (pháo tư) dài khoảng 5m, quả lớn nhất (pháo nhất) có thể đến 15m, hình quả pháo là hình trụ tròn, đường kính có thể lên tới hơn 1m. 20h tối giao thừa là lễ chạy quan đám, dựa theo cuộc tổng động viên quân lính đánh giặc xưa kia. Ngày mùng 3 là lễ rước vua về làng. Mùng 4 là lễ rước pháo ra đình để hội quân, sau lễ thờ Thành Hoàng làng là phần hấp dẫn nhất của lễ hội là đốt 4 quả pháo (để khích lệ tinh thần quân lính xưa kia).
Xưa kia, làng Đồng Kỵ có hội thi làm pháo, đốt pháo để tưởng nhớ ngày Thánh Thiên Cương ra lệnh xuất quân đánh giặc (vị tướng sau này được dân tôn thờ làm Thành hoàng làng). (Ảnh: Làng quê Việt). |
Sau hội đốt pháo sẽ là lễ xuất quân. Các ông quan đám sẽ được công trên vai bởi những chàng trai đang độ sung sức làm động tác múa như muốn cổ động tinh thần quân lính và như chào tạm biệt nhân dân đi đánh giặc. Đây là một phong tục hay vẫn đang được duy trì và phát huy. Ngoài rước sách tế lễ, rước và thi đốt pháo, hội làng Đồng Kỵ còn nhiều hoạt động văn hóa nghệ thuật dân gian được tổ chức như bịt mắt bắt dê, đua thuyền, đấu vật, đu tiên, chọi gà, cờ tướng. Đến Đồng Kỵ những ngày vào hội có thể nghe hát Quan họ trên thuyền cả ngày mùng 4 và các buổi sáng mùng 5, 6.
Tại lễ hội Đồng Kỵ, du khách sẽ có dịp được chiêm ngưỡng các công trình đình, chùa cổ kính, hòa nhập với các hoạt động tâm linh tín ngưỡng và văn hóa dân gian đặc sắc, đồng thời có dịp chứng kiến quá trình đô thị hóa tiêu biểu của một làng tiểu nông điển hình của Bắc Ninh nhưng vẫn giữ được bản sắc văn hóa truyền thống với các lễ nghi và sinh hoạt tâm linh, văn hóa được thể hiện tập trung trong ngày lễ hội.