Trang chủ Bờ cõi biển đảo Lịch sử chủ quyền
08:48 | 23/09/2019 GMT+7

Dấu tích bảo vệ biên cương Tây Bắc của vua Lê Thái Tông

aa
Văn bia Quế Lâm Ngự Chế được khắc trên ngọn núi Cằm (tức Thẳm Báo Ké, hay còn gọi là hang trai già), tọa lạc tại thành phố Sơn La, tỉnh Sơn La. Đây là bút tích của vua Lê Thái Tông trong lần đầu thân chinh lên Tây Bắc dẹp loạn vùng biên.
dau tich bao ve bien cuong tay bac cua vua le thai tong
Văn bia Quế Lâm Ngự Chế được khắc trên vách đá. Ảnh: Nguyên Thanh

Nằm ở vị trí chiến lược, Sơn La nói riêng, Tây Bắc nói chung luôn được các triều đại phong kiến đánh giá là khu vực có tầm quan trọng đối với đất nước. Từ thời Lý đến thời Trần đều có chính sách chinh phạt vùng đất này. Thời Lê sơ, trong 3 triều vua: Lê Thái Tổ, Lê Thái Tông và Lê Thánh Tông đã có tới 8 lần dẫn quân đi chinh phạt và cũng chỉ sang thời Lê sơ, với chính quyền Trung ương vững mạnh do Lê Thái Tổ xây dựng, miền Tây Bắc mới thực sự khuôn mình vào lãnh thổ Việt Nam.

Mở đầu chinh phạt Đèo Cát Hãn ở Mường Lay của Lê Thái Tổ, sau đó là cuộc chinh phạt Tù trưởng Thượng Nghiễm ở châu Mường Muổi (1440-1441) của vua Lê Thái Tông. Từ đó, các tù trưởng Tây Bắc mới thường xuyên về chầu vua Lê và giúp triều đình phong kiến bảo vệ vùng biên giới ở phía Tây Bắc Tổ quốc. Những dấu tích của quá trình dựng nước và giữ nước của dân tộc ta trên mảnh đất Sơn La đã minh chứng cho tầm quan trọng của mảnh đất “phên giậu” này. Di tích Lịch sử - Văn hóa Văn bia Quế Lâm Ngự Chế là một trong những chứng tích đó.

Sử sách còn ghi, vua Lê Thái Tông là con thứ của vua Lê Thái Tổ (tức Lê Lợi) và mẹ là Cung từ Hoàng thái hậu Phạm Thị Ngọc Trần, người hương Quần Lai, huyện Lôi Dương (nay là huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa). Ngày 8 tháng 9 năm Thuận Thiên thứ 6 (1433), Lê Thái Tông lên ngôi hoàng đế, lấy niên hiệu Thiệu Bình năm thứ nhất (1434) đến năm thứ 7 đổi niên hiệu là Đại Bảo (1440), lấy hiệu là “Quế Lâm Động Chủ”.

Từ khi lên ngôi, vua Lê Thái Tông rất chú ý tới miền Tây Bắc. Để củng cố và đảm bảo sự thống nhất quốc gia, trong 9 năm trị vì đất nước, vua Lê Thái Tông đã 2 lần chỉ huy quân sĩ lên miền Tây Bắc dẹp bọn phản nghịch. Tháng 3 năm Canh Thân (1440), vua Lê Thái Tông lần đầu tiên thân chinh cùng quân sĩ lên trấn miền Tây Bắc đi đánh thổ quân Thượng Nghiễm ở châu Mường Muổi (nay là huyện Thuận Châu) phản nghịch, đem quân theo người Ai Lao làm phản. Đi tới đâu đội quân cũng được nhân dân ủng hộ nên quân của triều đình đã nhanh chóng dẹp yên bọn phản loạn.

Trên đường về, nhà vua cùng quân sĩ nghỉ chân tại Thẳm Báo Ké. Thấy nơi đây cảnh đẹp, địa lý thuận lợi, nhà vua đã để lại bài thơ chữ Hán “Quế Lâm Ngự Chế” trên vách đá phẳng, dựng đứng trước cửa hang Thẳm Báo Ké. Bài thơ được lược dịch như sau:

“Nghĩ tới người xa đêm khổ tâm/ Thổ tù sao lại dám quên thân/ Thế gian đã có anh hùng chúa/ Thiên hạ ai tha kẻ nghịch thần/ Đường sá khó khăn đừng cậy hiểm/ Hang cùng đá ấm áp hơn xuân/ Yên được dân lành nhơ nhớp hết/ Dân xa được hưởng tấm lòng nhân”.

Từ cửa hang Thẳm Báo Ké tới văn bia cao khoảng 5m. Văn bia có chiều cao 0,8m, rộng 1,2m được khắc nét nhỏ, sâu, không trang trí hoa văn. Trải qua hơn 500 năm dãi dầu mưa nắng và qua bao biến thiên của lịch sử, bài thơ vẫn còn rõ nét chứ không hề bị rêu phong như nhiều di tích trên đá ngoài trời khác. Bài thơ cho ta biết rõ được niên đại lịch sử và lý do vua Lê Thái Tông thân chinh lên vùng đất Sơn La. Việc phát hiện ra văn bia không những có ý nghĩa sâu sắc về mặt lịch sử, mà còn có giá trị về văn học.

Văn bia Quế Lâm Ngự Chế được phát hiện năm 1965 và được Bộ Văn hóa - Thông tin (nay là Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch) xếp hạng Di tích quốc gia ngày 5-2-1994. Đường lên Văn bia Quế Lâm Ngự Chế gối những bậc thang lưng chừng núi, vòng vo qua rừng trúc như tách biệt khỏi phố thị ồn ào. Bước lên hơn nghìn bậc thang đến cửa động, ngẩng đầu nhìn lên vách đá thấy ngay bút tích của vua Lê Thái Tông khắc tạc vào đá, trải qua hơn 500 năm vẫn sừng sững, uy nghi giữa trời xanh.

Sau khi đọc văn bia, du khách đều ghé thăm hang Thẳm Báo Ké. Trong vòm hang thoáng rộng có vô số nhũ đá đẹp với nhiều hình dạng khác nhau cho du khách mặc sức tưởng tượng.

Từ Văn bia Quế Lâm Ngự Chế, rẽ tay phải khoảng 200m, du khách sẽ tới Đền vua Lê Thái Tông (Quế Lâm Linh Tự). Ngôi đền được khởi công xây dựng tháng 9-2001 và khánh thành ngày 22-1-2003 theo lối kiến trúc của những ngôi đền cổ ở Việt Nam, để ghi nhớ công đức của vua Lê Thái Tông. Nơi đây trở thành chốn tâm linh thiêng liêng của bà con Tây Bắc.

Đến thăm Di tích Lịch sử - Văn hóa Văn bia Quế Lâm Ngự Chế, chúng ta sẽ hiểu hơn về công lao của vị vua Lê Thái Tông và quân sĩ của ông đã mang lại cuộc sống yên bình cho vùng đất Tây Bắc.

Nguyên Thanh/Báo Biên phòng
Nguồn: www.bienphong.com.vn

Tin bài liên quan

Các tin bài khác

Trao công hàm phản đối các hoạt động vi phạm chủ quyền Việt Nam đối với Trường Sa

Trao công hàm phản đối các hoạt động vi phạm chủ quyền Việt Nam đối với Trường Sa

Việt Nam đã giao thiệp và trao công hàm phản đối các quốc gia liên quan về các hoạt động vi phạm chủ quyền Việt Nam đối với đá Hoài Ân và các thực thể liên quan khác của Trường Sa.
Việt Nam lưu chiểu tại Liên hợp quốc hải đồ và tọa độ đường cơ sở tại Vịnh Bắc Bộ

Việt Nam lưu chiểu tại Liên hợp quốc hải đồ và tọa độ đường cơ sở tại Vịnh Bắc Bộ

Ngày 15/3, Bộ Ngoại giao Việt Nam cho biết Tổng thư ký Liên hợp quốc vừa chính thức thông báo về việc Việt Nam đã hoàn tất thủ tục lưu chiểu hải đồ và danh sách tọa độ địa lý liên quan đến đường cơ sở dùng để tính chiều rộng lãnh hải tại vịnh Bắc Bộ.
37 năm sự kiện Gạc Ma: Tinh thần quyết tử để bảo vệ chủ quyền Tổ quốc

37 năm sự kiện Gạc Ma: Tinh thần quyết tử để bảo vệ chủ quyền Tổ quốc

Vào ngày này cách đây 37 năm, ngày 14/3/1988, 64 chiến sỹ Hải quân Nhân dân Việt Nam đã vĩnh viễn nằm lại giữa biển sâu để bảo vệ chủ quyền thiêng liêng của Tổ quốc trên Biển Đông.
Gắn mã QR cho tư liệu, hình ảnh tại triển lãm biển, đảo tại Đà Nẵng

Gắn mã QR cho tư liệu, hình ảnh tại triển lãm biển, đảo tại Đà Nẵng

Ngày 11/3, tại Đà Nẵng, Vùng 3 Hải quân phối hợp với Thành Đoàn Đà Nẵng, Nhà Trưng bày Hoàng Sa tổ chức khai mạc triển lãm tư liệu, hình ảnh với chủ đề "Tuổi trẻ với biển đảo quê hương" kết hợp tuyên truyền biển, đảo tại Trường Đại học Kỹ thuật Y dược Đà Nẵng.

Đọc nhiều

Hội hữu nghị Việt Nam - Australia: vai trò “trái tim” của mối liên kết hai nước

Hội hữu nghị Việt Nam - Australia: vai trò “trái tim” của mối liên kết hai nước

Ngày 01/7 tại Hà Nội, Hội hữu nghị Việt Nam - Australia (Hội) tổ chức Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III, nhiệm kỳ 2025-2030. Phát biểu chúc mừng Đại hội, Đại sứ Australia tại Việt Nam Gillian Bird cho rằng, điều tạo nên sự đặc biệt trong quan hệ hai nước không chỉ là hợp tác giữa chính phủ mà còn là những liên kết bền chặt giữa nhân dân hai dân tộc. Các hội hữu nghị đóng vai trò “trái tim” của mối liên kết này - nơi thúc đẩy đối thoại, hiểu biết và trao đổi ý nghĩa.
Chính sách thị thực - động lực thúc đẩy phát triển du lịch Việt Nam

Chính sách thị thực - động lực thúc đẩy phát triển du lịch Việt Nam

Chính sách thị thực đang ngày càng trở thành công cụ cạnh tranh điểm đến quan trọng, đặc biệt trong bối cảnh các quốc gia đẩy mạnh thu hút khách quốc tế sau đại dịch. Việt Nam đã có những điều chỉnh tích cực, góp phần cải thiện năng lực cạnh tranh du lịch và nâng cao trải nghiệm nhập cảnh cho du khách.
Phòng, chống bạo lực gia đình: Nỗ lực vì một Việt Nam nhân ái, văn minh

Phòng, chống bạo lực gia đình: Nỗ lực vì một Việt Nam nhân ái, văn minh

Bạo lực gia đình không còn là chuyện riêng sau cánh cửa khép kín. Từ những vụ việc đau lòng, Việt Nam đã có nhiều nỗ lực toàn diện, từ hoàn thiện luật pháp, truyền thông sâu rộng đến xây dựng mạng lưới hỗ trợ nhằm bảo vệ nạn nhân và hướng tới một xã hội an toàn, nhân ái và văn minh.
Tin quốc tế ngày 01/7: Hơn 50.000 người sơ tán do cháy rừng tại Thổ Nhĩ Kỳ, Mỹ cảnh báo các nước sẽ bị áp thuế cao sau ngày 09/7

Tin quốc tế ngày 01/7: Hơn 50.000 người sơ tán do cháy rừng tại Thổ Nhĩ Kỳ, Mỹ cảnh báo các nước sẽ bị áp thuế cao sau ngày 09/7

Hơn 50.000 người sơ tán do cháy rừng tại Thổ Nhĩ Kỳ; Mỹ cảnh báo các nước sẽ bị áp thuế cao sau ngày 09/7; Ông Trump ký sắc lệnh gỡ trừng phạt với Syria... là tin quốc tế nổi bật ngày 01/7.
An Giang: Bàn giao “Nhà đồng đội” cho quân nhân có hoàn cảnh khó khăn

An Giang: Bàn giao “Nhà đồng đội” cho quân nhân có hoàn cảnh khó khăn

Ngày 02/7, tại phường Rạch Giá (tỉnh An Giang), Bộ Tư lệnh Vùng 5 Hải quân đã tổ chức lễ bàn giao “Nhà đồng đội” cho quân nhân có hoàn cảnh khó khăn về nhà ở đang công tác tại đơn vị.
Lưu giữ lá cờ đầu tiên tại cột cờ A Pa Chải sau 56 ngày treo

Lưu giữ lá cờ đầu tiên tại cột cờ A Pa Chải sau 56 ngày treo

Sáng 1/7, tại cột cờ A Pa Chải – ngã ba biên giới thiêng liêng của Tổ quốc thuộc xã Sín Thầu, Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Điện Biên đã phối hợp với Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc trên địa bàn tổ chức lễ hạ quốc kỳ, lưu giữ lá cờ đầu t
Vùng 5 Hải quân: Nâng cao kiến thức pháp luật cho cán bộ, chiến sĩ

Vùng 5 Hải quân: Nâng cao kiến thức pháp luật cho cán bộ, chiến sĩ

Trong hai ngày 26, 27/6, tại TP. Phú Quốc (tỉnh Kiên Giang), Bộ Tư lệnh Vùng 5 Hải quân phối hợp với Viện Kiểm sát Quân sự Khu vực 2 và Cơ quan Điều tra Hình sự Khu vực 3 Quân chủng Hải quân tổ chức Hội nghị phổ biến, giáo dục pháp luật năm 2025.
infographic ky nang tranh bay lua dao du lich mua cao diem
infographics canh bao gia mao loi dung danh nghia mat tran to quoc de huy dong ung ho
cong nghiep phuc hoi manh xuat nhap khau tang truong an tuong
infographic viet nam hoan thanh vai tro dong chu tich chuong trinh dong nam a searp giai doan 2022 2025
infographic sua phap lenh dan so vo chong tu quyet dinh so con va thoi gian sinh con
infographics quan he doi tac toan dien giua viet nam va hungary
infographic quan he doi tac chien luoc toan dien viet nam phap
Xin chờ trong giây lát...
[Video] Người truyền cảm hứng về tình yêu nước
Sinh viên Lào đi chùa tắm Phật mừng Tết cổ truyền Bunpimay
[Video] 60 phút - Hành trình thay đổi cuộc đời
MV "Bắc Bling": Cụ già, em nhỏ ngân nga, du khách gần xa tỏ bày hứng thú
[Video] Dự án CAF: Ươm mầm những công dân toàn cầu tương lai
[Video] Du khách quốc tế trải nghiệm lễ Phật đầu năm tại chùa Tam Bảo (Đà Nẵng)
Tết của bác sĩ trực cấp cứu - hồi sức tích cực
Đại sứ nhóm G4 hát "Năm qua đã làm gì"
[Video] Bản hòa ca tình hữu nghị chào năm mới 2025
[Video] 30 năm quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ: từ chiến tranh đến đối tác chiến lược toàn diện
[Video] Samaritan’s Purse và Plan International Việt Nam hỗ trợ người dân Việt Nam phục hồi sau bão
[Video] Tái thiết thôn Làng Nủ: Quân đội - Nhân dân đồng hành xây dựng tương lai mới
[Video] Tổ chức Cứu trợ Trẻ em và hành trình 10 năm thay đổi cuộc sống trẻ em vùng cao
[Video] Kinh nghiệm tham quan Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam mới
Halloween: ứng xử thế nào cho đúng?
Thời tiết hôm nay (02/7): Mưa lớn ở Bắc Bộ và Thanh Hóa

Thời tiết hôm nay (02/7): Mưa lớn ở Bắc Bộ và Thanh Hóa

Theo Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, đêm qua và sáng sớm nay (02/7), khu vực Bắc Bộ và Thanh Hóa có mưa rào và dông rải rác, cục bộ có nơi mưa to đến rất to. Trong ngày 02/7, Bắc Bộ và Thanh Hóa tiếp tục có mưa vừa, mưa to và dông, cục bộ có nơi mưa rất to. Lượng mưa phổ biến: 20–50mm, cục bộ có nơi trên 100mm.
Thêm nhiều địa điểm giải quyết thủ tục đất đai tại Hà Nội từ tháng 7

Thêm nhiều địa điểm giải quyết thủ tục đất đai tại Hà Nội từ tháng 7

Trung tâm Phục vụ Hành chính công thành phố Hà Nội cho biết, từ ngày 01/7/2025, nhiều thủ tục đất đai sẽ được tiếp nhận tại các chi nhánh. Thay đổi này nhằm tạo thuận lợi, đảm bảo giải quyết công việc cho người dân, doanh nghiệp.
Thời tiết hôm nay (01/7): Nhiều khu vực trên cả nước có mưa giông

Thời tiết hôm nay (01/7): Nhiều khu vực trên cả nước có mưa giông

Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn Quốc gia dự báo, ngày 01/7, nhiều khu vực trên cả nước có mưa to và dông. Đáng chú ý, khu vực Bắc Bộ nhiều nơi có mưa vừa, mưa to và dông, cục bộ có nơi mưa rất to.
Từ ngày 01/7/2025: Chính thức bỏ hình phạt tử hình ở 8 tội danh, thay mã số thuế bằng số định danh

Từ ngày 01/7/2025: Chính thức bỏ hình phạt tử hình ở 8 tội danh, thay mã số thuế bằng số định danh

Từ ngày 01/7/2025, một số chính sách mới sẽ chính thức có hiệu lực như: bỏ hình phạt tử hình ở 8 tội danh; thay mã số thuế bằng số định danh; mở rộng đối tượng được tham gia Bảo hiểm Xã hội (BHXH) bắt buộc; 28 Nghị định về phân cấp, phân quyền có hiệu lực...
Thời tiết hôm nay (28/6): Bắc Bộ tăng mưa cả về diện và lượng

Thời tiết hôm nay (28/6): Bắc Bộ tăng mưa cả về diện và lượng

Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, ngày 28/6, miền Bắc gia tăng mưa cả về diện và lượng, đặc biệt vùng núi nhiều nơi mưa rất to. Nam Bộ mưa giông rải rác.
Những chính sách nổi bật có hiệu lực từ tháng 7/2025

Những chính sách nổi bật có hiệu lực từ tháng 7/2025

Trong tháng 7/2025, nhiều chính sách mới có hiệu lực như: 28 nghị định về phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền chính quyền địa phương hai cấp; Chủ tịch UBND cấp xã có thẩm quyền cấp "Sổ đỏ”; Đối tượng phải tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc; Tiêu chuẩn, định mức sử dụng trụ sở làm việc, cơ sở hoạt động sự nghiệp; Định mức xe ô tô phục vụ công tác chung ở cấp xã; Phân cấp, phân quyền trong lĩnh vực thi đua, khen thưởng...
Phiên bản di động