Ảnh: Khám phá thành đá cổ từng là biên giới ‘Đàng trong – Đàng ngoài’
Video: Khám phá lũy đá cổ Kỳ Anh
![]() |
Khoảng 30 năm về trước, người dân xã Kỳ Lạc (huyện Kỳ Anh, Hà Tĩnh) phát hiện đoạn thành cổ bằng đá ẩn sâu trong rừng cây. Quá trình mở rộng nghiên cứu, các nhà khảo cổ nhận định đây là hệ thống lũy đá cổ, được xây dựng vào thời kỳ nội chiến Trịnh - Nguyễn, do nhà Trịnh ở Đàng ngoài xây dựng làm phòng tuyến chống quân Nguyễn từ Đàng trong đánh ra. |
![]() |
Đây là công trình xây dựng cực kỳ cẩn thận, chất lượng cao so với những hệ thống thành lũy đá cổ khác đã từng được phát hiện ở nước ta, đồng thời là chứng tích lịch sử thế kỷ XVII-XVIII của chế độ phong kiến Việt Nam. Hiện nay, đoạn thành đá còn nguyên vẹn thuộc địa phận xã Kỳ Lạc (huyện Kỳ Anh). |
![]() |
Điểm bắt đầu thành đá cổ là chân dốc Đèo Bụt (xã Kỳ Lạc), kéo dài khoảng 1,5km men theo sườn núi lên đỉnh đèo thuộc núi Trầm Hương (nằm trong dãy Hoành Sơn). |
![]() |
Thành đá được xây dựng hoàn toàn bằng loại đá tự nhiên có ở chính vùng đất này, người dân địa phương gọi là đá son (vì khi mài đá ra có màu đỏ như son), không sử dụng chất kết dính. Đá son mềm và mịn, nếu để lâu ngày các bột đá bị phân hủy tạo thành chất kết dính rất chắc và bền, có độ cứng cao khi trải qua mưa. |
![]() |
Thành quay về hướng nam, hiện nay nơi cao nhất còn cao 6m ở bề mặt phía nam, về phía bắc là 3m, mặt thành rộng 3m, chân thành choãi rộng 5m. |
![]() |
Đặc biệt, cứ cách khoảng 3m dưới chân thành hoặc trên thân thành lại trổ một lỗ hình vuông dạng phễu mặt trước to mặt sau thu nhỏ lại. Mặt trước có kích thước hơn 1,2m, mặt sau 0,80m, có công dụng vừa làm lỗ thoát nước vừa như là lỗ châu mai chạy xuyên qua thân lũy. |
![]() |
Với kỹ thuật ghép đá công phu và điêu luyện ở trên đèo núi cao, lũy đá vẫn tồn tại với thời gian suốt qua hàng mấy thế kỷ mà không hề bị phá hủy. |
![]() |
![]() |
![]() |
Hiện chưa tìm thấy những hiện vật, đồ dùng sinh hoạt có liên quan đến thành lũy, nhưng một phát hiện khá lý thú là công trình không có móng nhân tạo mà người xưa chỉ dựa vào nền đất tự nhiên để xây dựng thành lũy.
![]() |
Ngoài ra, các nhà khảo cổ còn phát hiện một lũy đất gần đó thuộc dãy núi đối diện với đèo Bụt, cũng quay về hướng nam. Tuy nhiên lũy đất này đã bị phá dỡ nay chỉ còn lại dấu vết. |
![]() |
Theo ông Phan Hoàng Trường, Chủ tịch UBND xã Kỳ Lạc: “Hiện nay địa phương đang giữ gìn và bảo vệ 1.400m thành đá cổ, trong đó có khoảng 400m giữ nguyên được hiện trạng. Trước đây thành đá này được người dân địa phương gọi là lũy ông Ninh, ông Nam” |
![]() |
Ông Nguyễn Trí Sơn, Chủ tịch Hội Khoa học lịch sử Hà Tĩnh cho biết, Lũy đá Kỳ Anh so với trường lũy Quảng Ngãi thì kỹ thuật ghép đá ở đây có trình độ điêu luyện và thẩm mỹ với những hòn đá tự nhiên bằng phẳng được ghép ngay ngắn. |
![]() |
“Lũy ở đây không dài, nhưng lại có quy mô lớn về chiều cao và độ dày cũng như sự hoàn chỉnh về kỹ thuật. Từ trước tới nay chưa từng bắt gặp ở Việt Nam”, ông Sơn nói thêm. |
Hệ thống lũy đá Kỳ Anh có giá trị lớn về lịch sử khảo cổ và kiến trúc nghệ thuật độc đáo, là hệ thống thành lũy mang tính chất quân sự. Cùng với hệ thống lũy Thầy của chúa Nguyễn ở Quảng Bình, thành lũy Kỳ Anh được chúa Trịnh xây dựng ở phía Bắc dãy Hoành Sơn với vị trí địa hình đắc địa với những đồi núi cao, dốc đèo hiểm trở, chỉ có duy nhất con đường bộ (thượng đạo) giao thương qua lại giữa Bắc Hà và Nam Hà, là địa hình phòng thủ lý tưởng trong quá trình xảy ra nội chiến. Với những giá trị nổi bật về kiến trúc nghệ thuật, khảo cổ học và lịch sử văn hóa, ngày 12/12/2014, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã có Quyết định số 4105/QĐ-BVHTTDL công nhận và xếp hạng Lũy đá Kỳ Anh là di tích Kiến trúc nghệ thuật. |
Tin bài liên quan

Tặng quà, hỗ trợ người dân Campuchia tại các tỉnh biên giới

Đồn biên phòng Hà Tĩnh - Khăm Muồn kết nghĩa để bảo vệ biên giới

Đạp xe hữu nghị: thúc đẩy giao lưu nhân dân Việt Nam - Trung Quốc
Các tin bài khác

Bến Tre được bình chọn là điểm đến hấp dẫn ven sông ở châu Á

Du khách Australia: Người Việt Nam đã làm cho kỳ nghỉ của chúng tôi hoàn hảo hơn

Lần đầu tiên Muay Thái được trình diễn trên nền nhạc truyền thống Việt Nam

Khai trương Trung tâm Văn hóa Nga-Việt tại Saint-Petersburg
Đọc nhiều

Primaklima e.V. hỗ trợ Quảng Trị tăng cường đa dạng sinh học

Tin quốc tế ngày 7/9: Israel yêu cầu người dân Gaza sơ tán, Vắc xin chống ung thư của Nga vượt qua thử nghiệm tiền lâm sàng

QAHE vinh danh Khoa Y Quốc tế - Trường Đại học Nam Cần Thơ

Niềm vui an cư từ nguồn lực phi chính phủ nước ngoài ở Đồng Nai
Bờ cõi biển đảo
Miền đất - Con người Cuộc sống vùng biên Nhịp sống biển đảo Lịch sử chủ quyền Giao lưu hữu nghị

Rộn ràng lễ khai giảng ở Đặc khu Trường Sa

Hải quân tặng quà năm học mới cho con ngư dân

Quân y Đảo Trường Sa kịp thời cấp cứu ngư dân bị đột quỵ
Multimedia

[Infographic] Chiến dịch "Tự hào Việt Nam - Nhuộm đỏ không gian mạng" chào mừng Quốc khánh 2/9

[Infographic] 7 tháng năm 2025: Hà Nội đón 18,36 triệu lượt khách du lịch

[Infographic] Dấu hiệu nhận biết lũ quét

Số doanh nghiệp thành lập mới và quay trở lại hoạt động tăng 26,5%

[Infographic] Kỹ năng tránh bẫy lừa đảo du lịch mùa cao điểm

[Infographics] Cảnh báo giả mạo, lợi dụng danh nghĩa Mặt trận Tổ quốc để huy động ủng hộ

Công nghiệp phục hồi mạnh, xuất nhập khẩu tăng trưởng ấn tượng
![[Video] Không khí rộn ràng ngày khai giảng năm học mới trên cả nước](https://thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2025/092025/05/15/video-khong-khi-ron-rang-ngay-khai-giang-nam-hoc-moi-tren-ca-nuoc-20250905155537.jpg?rt=20250905155544?250905065119)
[Video] Không khí rộn ràng ngày khai giảng năm học mới trên cả nước
![[Video] Petr Tsvetov: Việt Nam ấm áp và thân thuộc](https://thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2025/092025/01/22/video-petr-tsvetov-viet-nam-am-ap-va-than-thuoc-20250901222230.jpg?rt=20250901222235?250902094525)
[Video] Petr Tsvetov: Việt Nam ấm áp và thân thuộc

Việt Nam - Cuba: 65 năm cùng chung nhịp đập
![[Video] Thiếu tướng Lào kể chuyện nhân dân Việt Nam che chở giữa mưa bom 1972](https://thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2025/092025/01/18/thie-u-tu-o-ng-la-o-ke-chuye-n-cover20250901181254.jpg?rt=20250901181300?250901073558)
[Video] Thiếu tướng Lào kể chuyện nhân dân Việt Nam che chở giữa mưa bom 1972
![[Video] Bạn bè quốc tế gửi lời chúc tới nhân dân Việt Nam](https://thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2025/092025/01/14/video-ban-be-quoc-te-ky-vong-mot-viet-nam-hung-cuong-hanh-phuc-20250901144320.jpg?rt=20250901144327?250901073437)
[Video] Bạn bè quốc tế gửi lời chúc tới nhân dân Việt Nam
![[Video] Nhiều hoạt động cứu trợ người dân Nghệ An bị lũ lụt](https://thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2025/072025/29/14/video-nhie-u-hoa-t-do-ng-cu-u-tro-ngu-o-i-da-n-nghe-an-bi-lu-lu-t-20250729140126.jpg?rt=20250729140131?250729023430)
[Video] Nhiều hoạt động cứu trợ người dân Nghệ An bị lũ lụt
![[Video] Người truyền cảm hứng về tình yêu nước](https://thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2025/042025/29/09/nguoi-truyen-cam-hung-ve-tinh-yeu-nuoc-20250429094951.jpg?rt=20250429094956?250429105554)
[Video] Người truyền cảm hứng về tình yêu nước

Sinh viên Lào đi chùa tắm Phật mừng Tết cổ truyền Bunpimay
![[Video] 60 phút - Hành trình thay đổi cuộc đời](https://thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2025/032025/25/11/croped/video-60-phut-hanh-trinh-thay-doi-cuoc-doi-20250325112448.png?250325023758)
[Video] 60 phút - Hành trình thay đổi cuộc đời

MV "Bắc Bling": Cụ già, em nhỏ ngân nga, du khách gần xa tỏ bày hứng thú
![[Video] Dự án CAF: Ươm mầm những công dân toàn cầu tương lai](https://thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/anhvm/022025/11/15/FSave.com_Facebook_Media_004_662439456116001v_21.jpg?250228123313)
[Video] Dự án CAF: Ươm mầm những công dân toàn cầu tương lai
![[Video] Du khách quốc tế trải nghiệm lễ Phật đầu năm tại chùa Tam Bảo (Đà Nẵng)](https://thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2025/022025/07/14/video-du-khach-quoc-te-trai-nghiem-le-phat-dau-nam-tai-chua-tam-bao-da-nang-20250207142038.jpg?rt=20250207142058?250228123446)
[Video] Du khách quốc tế trải nghiệm lễ Phật đầu năm tại chùa Tam Bảo (Đà Nẵng)

Tết của bác sĩ trực cấp cứu - hồi sức tích cực

Đại sứ nhóm G4 hát "Năm qua đã làm gì"
![[Video] Bản hòa ca tình hữu nghị chào năm mới 2025](https://thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2025/012025/21/14/video-ban-hoa-ca-tinh-huu-nghi-chao-nam-moi-2025-20250121142351.jpg?rt=20250121142354?250121023412)