Trang chủ Gia đình Việt Tập tục
16:51 | 10/06/2015 GMT+7

“Người tiền sử” giữa Phong Nha - Kẻ Bàng

aa
Ngôi nhà của họ chính là những hang đá thẳm sâu giữa trùng điệp khối núi đá vôi Phong Nha - Kẻ Bàng, cách biệt hoàn toàn với thế giới văn minh. Họ như những người tiền sử còn sót lại: Không quần áo che thân, cuộc sống là chuỗi ngày săn bắt, hái lượm để sinh tồn giữa rừng xanh núi thẳm.

Kỳ 1: Lạc vào chốn hồng hoang

Còn nhớ, những ngày đầu ra bản 39 định cư, cũng trong một mùa hè bỏng rát, nhiều hộ dân người A Rem lại lục tục kéo nhau trở về hang. Sức hút hang lèn như ma lực giúp họ chống chọi qua những thời kỳ khốn khó. Đó là đâu? Không phải nhiều người có may mắn được biết…

nguoi tien su giua phong nha ke bang

Già làng Đinh Rầu - người dẫn đường toàn năng

Người dẫn đường toàn năng

Câu chuyện về tộc người A Rem, mặc dù rời hang đá hơn 50 năm, được Nhà nước dựng cho những ngôi nhà khang trang ở bản mới nhưng thi thoảng vẫn tìm về hang đá, cá biệt có gia đình ở hẳn nơi tổ tiên họ đã từng sinh tồn và phát triển cứ ám ảnh, thôi thúc chúng tôi tìm câu trả lời: Ở đó có gì cuốn hút họ đến vậy?

“Hình như bản năng sinh tồn giữa rừng thiêng, nước độc từ ngàn xưa vẫn ăn sâu trong huyết quản của họ. Cứ vào rừng là vui vẻ, cởi mở, linh hoạt hơn hẳn, như đứa con lâu ngày đi xa về với quê hương, bản quán của họ vậy”.

Ông Nguyễn Chí Sỹ

Ông Nguyễn Chí Sỹ, người được đặc phái lên làm Bí thư chi bộ xã Tân Trạch cứ lần lữa, né tránh chúng tôi một chuyến đi tìm về ngọn nguồn của người A Rem. Có lẽ, ông ngại người ta sẽ nghĩ sai về chính sách dân tộc miền núi của Đảng, Nhà nước chăng? Không hẳn vậy, Đảng và Nhà nước đã tìm thấy họ và đưa họ rời hang đá, quan tâm chăm sóc họ từ miếng cơm, manh áo đến nhà cửa, ruộng vườn... Thì ra, sự chần chừ của ông Sỹ đến từ những luật tục nghiêm ngặt của người A Rem, nơi cha ông họ sinh tồn là chốn đất thiêng, người ngoài không được chạm đến nếu không có sự cho phép của già làng A Rem.

Sáng sớm một ngày cuối tuần, theo lời hẹn của ông Sỹ, chúng tôi ngược đường 20 - Quyết Thắng lên xã Tân Trạch (huyện Bố Trạch, Quảng Bình). Ông Sỹ và 4 người A Rem đã chờ sẵn ở Văn phòng UBND xã. Chúng tôi hiểu, sự có mặt của già làng Đinh Rầu như một bảo chứng cho chuyến đi của chúng tôi vào vùng đất thiêng của người A Rem. Chưa kịp chuyện trò nhiều thì ông Sỹ ra lệnh lên đường và yêu cầu chúng tôi bỏ lại tất cả các vật dụng, chỉ được phép mang theo máy ảnh để tác nghiệp. Thấy chúng tôi ngạc nhiên, ông Sỹ cười giải thích: “Đã đi cùng những người ưu tú nhất A Rem vào vùng đất thiêng thì không đói khát đâu mà sợ. Tin tôi đi, các chú sẽ được trải nghiệm một chuyến đi thú vị nhất trên đời”.

Không ngạc nhiên sao được, khi lịch trình sẽ là vài ba ngày len lỏi giữa núi rừng Phong Nha - Kẻ Bàng để tìm “người tiền sử”, mà trong chiếc gùi của những người A Rem chỉ có một ít gạo, một mảnh lưới bắt cá, xoong nồi, dao rựa, đến nước uống cũng không được mang theo vì sợ gùi nặng mất sức. Đồng hành cùng chúng tôi còn có chú chó săn điêu luyện của già làng Đinh Rầu.

nguoi tien su giua phong nha ke bang

Những chiếc bàn đá do thiên nhiên tạo ra nằm giữa suối Rục Cà Roòng là nơi hội tụ khí thiêng trời đất theo quan niệm của người A Rem

Trung tâm của xã Tân Trạch, nơi có hơn 400 người A Rem sinh sống là một thung lũng hẹp giữa trùng điệp núi đá vôi thuộc Di sản thiên nhiên thế giới Phong Nha - Kẻ Bàng. Chỉ vài bước chân là chúng tôi đã ra khỏi bản, chạm đến cửa rừng, muốn đi tiếp thì phải len lỏi theo những con đường mòn hiểm trở đầy bất trắc, ẩn họa đang chờ phía trước.

Để trấn an chúng tôi, ông Sỹ giới thiệu: Già làng Đinh Rầu là một người biệt tài, còn lưu giữ được các phép thuật bí truyền của người A Rem. Đi với ông không lo đau ốm, không lo thú dữ tấn công, vì ông biết hàng ngàn cây thuốc quý trong rừng, có thuật thổi để chữa bệnh và thuật hấp hơi để ngăn thú dữ không thể tấn công con người.

Ông Sỹ kể: “Bàn tay của Đinh Rầu lạ lắm, nếu người bệnh sờ vào sẽ giảm cơn đau, còn người bình thường mà được ông sờ vào là sướng rân không thể tả được. Có chị từ Hà Nội vào tặng quà cho dân bản, không may bị thương ở chân, được Đinh Rầu chữa khỏi bệnh, thế là một hai đòi ở lại với Đinh Rầu, không chịu về Hà Nội nữa. May mà bà vợ Đinh Rầu cương quyết, nếu không Đinh Rầu có thêm vợ mới. Còn thuật hấp hơi bí truyền của Đinh Rầu có một sức mạnh vô địch, chỉ cần niệm một câu thần chú, trong vòng bán kính 3m xung quanh người của ông như có một luồng điện, chỉ cần chạm phải là bị đánh bật ra”. Thực hư chả biết thế nào, bởi như nhiều người kể thì mỗi người có một sự cảm nhận khác nhau tùy thuộc cơ địa từng người.

Đinh Rầu cười thẹn thùng sau câu chuyện của ông Sỹ. Đúng như lời ông Sỹ, bàn tay sần sùi, chai sạn của Đinh Rầu thật đặc biệt, không chỉ mình tôi mà cả hai đồng nghiệp đi cùng đều cảm nhận có sự khác lạ khi bàn tay ông sờ vào bất cứ ở đâu trên người. Bàn tay ông chạm đến cứ như có một luồng điện chạy vào sâu tận xương tủy. Ông nói, đang truyền thêm sinh lực để chúng tôi tiếp tục lên đường.

Chạm đến vùng đất thiêng

Thật lạ, càng vào sâu rừng càng hiểm trở, những người A Rem đi cùng cứ thoăn thoắt, nhanh nhẹn đến lạ thường. Như già làng Đinh Rầu đã hơn 70 tuổi nhưng bước chân ông vẫn hoạt bát, uyển chuyển trên những mỏm đá tai mèo nhọn hoắt. Ông Sỹ phải năm lần bảy lượt gọi giật giọng để họ chờ anh em báo chí chúng tôi. “Người A Rem lạ lắm, về bản là họ khờ khạo, chậm chạp nhưng chỉ chạm đến cửa rừng là họ nhanh nhẹn như con thú hoang. Hình như bản năng sinh tồn giữa rừng thiêng, nước độc từ ngàn xưa vẫn ăn sâu trong huyết quản của họ. Cứ vào rừng là vui vẻ, cởi mở, linh hoạt hơn hẳn, như đứa con lâu ngày đi xa về với quê hương, bản quán của họ vậy” - ông Sỹ nói.

nguoi tien su giua phong nha ke bang

Đoạn suối trước khi đổ vào 3 cửa hang, chỉ duy nhất già làng của người A Rem mới được tắm

Con đường vào vùng đất thiêng của người A Rem hiểm trở nhưng đẹp đến mê hồn. Có đoạn thoai thoải, có đoạn dựng đứng, có đoạn bên lối mòn là vực sâu hun hút thác đổ ầm ào. Cứ thế, chúng tôi len lỏi giữa những rừng luồng xanh mướt, vạt chuối lút tầm mắt, hay những khu rừng già cây to cả chục người ôm, tán lá xum xuê không thấy ánh mặt trời... Trên những ngọn cây cổ thụ cao ngất là bầy linh trưởng mặt đỏ chuyền cành hú hét khi thấy người lạ xâm nhập lãnh địa. Ở tầm thấp hơn là những chú chà vá ngũ sắc im lặng, rón rén bẻ cành che mặt như xấu hổ.

Thấy chúng tôi ngạc nhiên, già làng Đinh Rầu giải thích: Chà vá là loài dại nhất trong các loài linh trưởng. Chúng gặp người không bỏ chạy mà bẻ cành để che mình. Chúng tưởng không nhìn thấy người thì người cũng không thấy chúng và cứ ngồi yên trên cây. Nếu có gặp thợ săn, súng nổ đùng đoàng, đồng loại trúng đạn rơi lụp bụp xung quanh nhưng chúng vẫn thản nhiên, không chạy. Nên nhiều lúc các tay thợ săn hạ gục cả bầy chà vá, không một con nào thoát là vậy.

nguoi tien su giua phong nha ke bang

Một đồng nghiệp thưởng thức thứ nước mát từ dây rừng do già làng Đinh Rầu lấy từ hai bên lối đi

Đi hết ngọn Gấu Đực rồi xuống Hẻm Đá Lớn, lại đi qua vực Kalong Krin, trời xế chiều cũng là lúc chúng tôi đến con suối Rục Cà Roòng hùng vĩ. Nơi đó nước đổ vào cái hang có ba cửa. Rục, có nghĩa là vũng nước sâu, Cà Roòng là sơn thủy đẹp. Hai bên vách đá dựng đứng, giữa lòng suối có những tấm đá lớn hàng chục mét vuông như thể được ai cắt gọt vuông vắn xếp thành những chiếc bàn lớn. Già làng Đinh Rầu giới thiệu, đó chính là nơi thiêng liêng nhất của người A Rem. Từ xa xưa, tổ tiên của người A Rem vẫn thường tổ chức những nghi lễ cúng thần rừng, thần nước, lễ mừng mùa lúa mới, hay lễ trưởng thành cho những người con trai của tộc người A Rem. Đây cũng là nơi họp bàn những chuyện trọng đại liên quan đến sự sinh tồn của người A Rem và cũng là nơi xử tội những người con A Rem lầm đường lạc lối...

Đến được Rục Cà Roòng là đến được trung tâm không gian sinh tồn của người A Rem xưa, nơi hội tụ khí thiêng trời đất. Khu vực Rục Cà Roòng có nhiều sản vật mà người A Rem xem là của riêng mình, từ rau quả để ăn, hay cây lá chữa bệnh... Xung quanh khu vực Rục Cà Roòng có hàng trăm hang động lớn nhỏ, nơi đó là “nhà” của người A Rem xưa.

Theo Tiền Phong

Nguồn:

Tin bài liên quan

Các tin bài khác

Tín ngưỡng thờ cúng của người Việt qua lăng kính học giả Pháp

Tín ngưỡng thờ cúng của người Việt qua lăng kính học giả Pháp

Cuốn sách “Biểu tượng, phù hiệu và đồ thờ của người An Nam” của học giả Pháp Gustave Dumoutier khám phá đời sống tinh thần của người Việt thế kỷ XIX
[Ảnh] Lễ cúng Rằm tháng Giêng - Nét đẹp văn hoá truyền thống Việt Nam

[Ảnh] Lễ cúng Rằm tháng Giêng - Nét đẹp văn hoá truyền thống Việt Nam

Mỗi dịp Rằm tháng Giêng, hay còn gọi là Tết Nguyên Tiêu, theo phong tục truyền thống, mỗi gia đình Việt đều chuẩn bị mâm cỗ cúng thành kính dâng lên tổ tiên và các đấng thần linh, thể hiện lòng biết ơn, tôn kính đối với những người đi trước và cầu mong một năm mới an lành, may mắn.
[Ảnh] Tái hiện lễ hạ nêu, khai ấn trong cung đình Huế

[Ảnh] Tái hiện lễ hạ nêu, khai ấn trong cung đình Huế

Ngày 4/2, Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế tổ chức lễ hạ nêu ở sân Triệu Miếu và Thế Miếu bên trong Đại nội Huế, đánh dấu kết thúc Tết Nguyên đán năm Ất Tỵ.
"Đầu năm mua muối, cuối năm mua vôi" - những ẩn ý của người xưa

"Đầu năm mua muối, cuối năm mua vôi" - những ẩn ý của người xưa

Tập tục “Đầu năm mua muối, cuối năm mua vôi” vào dịp Tết Nguyên đán có từ lâu đời, chứa đựng nhiều triết lý sâu sắc về cuộc sống của cha ông ta và vẫn giữ nguyên giá trị đến tận ngày nay.

Đọc nhiều

Hội hữu nghị Việt Nam - Australia: vai trò “trái tim” của mối liên kết hai nước

Hội hữu nghị Việt Nam - Australia: vai trò “trái tim” của mối liên kết hai nước

Ngày 01/7 tại Hà Nội, Hội hữu nghị Việt Nam - Australia (Hội) tổ chức Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III, nhiệm kỳ 2025-2030. Phát biểu chúc mừng Đại hội, Đại sứ Australia tại Việt Nam Gillian Bird cho rằng, điều tạo nên sự đặc biệt trong quan hệ hai nước không chỉ là hợp tác giữa chính phủ mà còn là những liên kết bền chặt giữa nhân dân hai dân tộc. Các hội hữu nghị đóng vai trò “trái tim” của mối liên kết này - nơi thúc đẩy đối thoại, hiểu biết và trao đổi ý nghĩa.
Ghi nhận đóng góp của Hội hữu nghị Việt Nam - Myanmar trong hỗ trợ nhân đạo và đối ngoại nhân dân

Ghi nhận đóng góp của Hội hữu nghị Việt Nam - Myanmar trong hỗ trợ nhân đạo và đối ngoại nhân dân

Trong thời gian qua, Hội hữu nghị Việt Nam - Myanmar đã có nhiều đóng góp thiết thực trong việc tăng cường quan hệ hữu nghị giữa nhân dân hai nước, đặc biệt là vận động, quyên góp hỗ trợ nạn nhân trận động đất nghiêm trọng tại Myanmar hồi tháng 3/2025. Ghi nhận những nỗ lực của Hội, ngày 30/6 tại Hà Nội, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam tổ chức lễ trao Bằng khen và Kỷ niệm chương “Vì hòa bình, hữu nghị giữa các dân tộc” cho Hội và năm cá nhân tiêu biểu.
Báo chí Bulgaria đánh giá tích cực về thành tựu phát triển kinh tế - xã hội, đối ngoại của Việt Nam

Báo chí Bulgaria đánh giá tích cực về thành tựu phát triển kinh tế - xã hội, đối ngoại của Việt Nam

Ngày 27/6 tại buổi gặp mặt báo chí nhân kỷ niệm 75 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Bulgaria (1950 - 2025) do Đại sứ quán Việt Nam tại Bulgaria tổ chức, đại diện các cơ quan báo chí sở tại đã chia sẻ những đánh giá tích cực về thành tựu phát triển kinh tế - xã hội và đối ngoại của Việt Nam sau gần 40 năm Đổi mới.
Bí thư Tỉnh ủy Tuyên Quang Hà Thị Nga được điều động tham gia Đảng ủy MTTQ, các đoàn thể Trung ương

Bí thư Tỉnh ủy Tuyên Quang Hà Thị Nga được điều động tham gia Đảng ủy MTTQ, các đoàn thể Trung ương

Ngày 30/6, Đảng ủy Mặt trận Tổ quốc (MTTQ), các đoàn thể Trung ương tổ chức Hội nghị công bố quyết định của Bộ Chính trị về công tác cán bộ. Ông Đỗ Văn Chiến, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Bí thư Đảng ủy MTTQ, các đoàn thể Trung ương, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam chủ trì Hội nghị.
Vùng 5 Hải quân: Nâng cao kiến thức pháp luật cho cán bộ, chiến sĩ

Vùng 5 Hải quân: Nâng cao kiến thức pháp luật cho cán bộ, chiến sĩ

Trong hai ngày 26, 27/6, tại TP. Phú Quốc (tỉnh Kiên Giang), Bộ Tư lệnh Vùng 5 Hải quân phối hợp với Viện Kiểm sát Quân sự Khu vực 2 và Cơ quan Điều tra Hình sự Khu vực 3 Quân chủng Hải quân tổ chức Hội nghị phổ biến, giáo dục pháp luật năm 2025.
Dấu ấn Việt Nam tại Hội nghị các quốc gia thành viên Công ước Liên hợp quốc về Luật biển lần thứ 35

Dấu ấn Việt Nam tại Hội nghị các quốc gia thành viên Công ước Liên hợp quốc về Luật biển lần thứ 35

Lần đầu tiên đảm nhiệm vai trò Chủ tịch Hội nghị các quốc gia thành viên Công ước Liên hợp quốc về Luật biển (UNCLOS), Việt Nam đã để lại dấu ấn đậm nét tại kỳ họp lần thứ 35 (SPLOS 35) diễn ra từ ngày 23-27/6 tại New York. Với sự điều hành chuyên nghiệp và các đề xuất thiết thực, Việt Nam không chỉ thể hiện năng lực dẫn dắt tại diễn đàn luật biển toàn cầu, mà còn góp phần thúc đẩy thực thi UNCLOS vì mục tiêu đại dương hòa bình, bền vững và công bằng.
Việt Nam lần đầu giữ chức Chủ tịch Hội nghị các quốc gia thành viên UNCLOS

Việt Nam lần đầu giữ chức Chủ tịch Hội nghị các quốc gia thành viên UNCLOS

Tại phiên khai mạc Hội nghị các quốc gia thành viên Công ước Liên hợp quốc về Luật biển năm 1982 (UNCLOS) lần thứ 35 (SPLOS 35) ngày 23/6 tại New York (Mỹ), Thứ trưởng Thường trực Bộ Ngoại giao Nguyễn Minh Vũ - Trưởng đoàn Việt Nam - đã được tín nhiệm bầu làm Chủ tịch Hội nghị. Đây là lần đầu tiên Việt Nam đảm nhiệm vị trí điều hành cao nhất tại cơ chế thường niên quan trọng nhất về thực thi UNCLOS, thể hiện uy tín và đóng góp ngày càng chủ động, tích cực của Việt Nam trong quản trị đại dương toàn cầu.
infographic ky nang tranh bay lua dao du lich mua cao diem
infographics canh bao gia mao loi dung danh nghia mat tran to quoc de huy dong ung ho
cong nghiep phuc hoi manh xuat nhap khau tang truong an tuong
infographic viet nam hoan thanh vai tro dong chu tich chuong trinh dong nam a searp giai doan 2022 2025
infographic sua phap lenh dan so vo chong tu quyet dinh so con va thoi gian sinh con
infographics quan he doi tac toan dien giua viet nam va hungary
infographic quan he doi tac chien luoc toan dien viet nam phap
Xin chờ trong giây lát...
[Video] Người truyền cảm hứng về tình yêu nước
Sinh viên Lào đi chùa tắm Phật mừng Tết cổ truyền Bunpimay
[Video] 60 phút - Hành trình thay đổi cuộc đời
MV "Bắc Bling": Cụ già, em nhỏ ngân nga, du khách gần xa tỏ bày hứng thú
[Video] Dự án CAF: Ươm mầm những công dân toàn cầu tương lai
[Video] Du khách quốc tế trải nghiệm lễ Phật đầu năm tại chùa Tam Bảo (Đà Nẵng)
Tết của bác sĩ trực cấp cứu - hồi sức tích cực
Đại sứ nhóm G4 hát "Năm qua đã làm gì"
[Video] Bản hòa ca tình hữu nghị chào năm mới 2025
[Video] 30 năm quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ: từ chiến tranh đến đối tác chiến lược toàn diện
[Video] Samaritan’s Purse và Plan International Việt Nam hỗ trợ người dân Việt Nam phục hồi sau bão
[Video] Tái thiết thôn Làng Nủ: Quân đội - Nhân dân đồng hành xây dựng tương lai mới
[Video] Tổ chức Cứu trợ Trẻ em và hành trình 10 năm thay đổi cuộc sống trẻ em vùng cao
[Video] Kinh nghiệm tham quan Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam mới
Halloween: ứng xử thế nào cho đúng?
Thời tiết hôm nay (01/7): Nhiều khu vực trên cả nước có mưa giông

Thời tiết hôm nay (01/7): Nhiều khu vực trên cả nước có mưa giông

Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn Quốc gia dự báo, ngày 01/7, nhiều khu vực trên cả nước có mưa to và dông. Đáng chú ý, khu vực Bắc Bộ nhiều nơi có mưa vừa, mưa to và dông, cục bộ có nơi mưa rất to.
Từ ngày 01/7/2025: Chính thức bỏ hình phạt tử hình ở 8 tội danh, thay mã số thuế bằng số định danh

Từ ngày 01/7/2025: Chính thức bỏ hình phạt tử hình ở 8 tội danh, thay mã số thuế bằng số định danh

Từ ngày 01/7/2025, một số chính sách mới sẽ chính thức có hiệu lực như: bỏ hình phạt tử hình ở 8 tội danh; thay mã số thuế bằng số định danh; mở rộng đối tượng được tham gia Bảo hiểm Xã hội (BHXH) bắt buộc; 28 Nghị định về phân cấp, phân quyền có hiệu lực...
Thời tiết hôm nay (28/6): Bắc Bộ tăng mưa cả về diện và lượng

Thời tiết hôm nay (28/6): Bắc Bộ tăng mưa cả về diện và lượng

Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, ngày 28/6, miền Bắc gia tăng mưa cả về diện và lượng, đặc biệt vùng núi nhiều nơi mưa rất to. Nam Bộ mưa giông rải rác.
Những chính sách nổi bật có hiệu lực từ tháng 7/2025

Những chính sách nổi bật có hiệu lực từ tháng 7/2025

Trong tháng 7/2025, nhiều chính sách mới có hiệu lực như: 28 nghị định về phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền chính quyền địa phương hai cấp; Chủ tịch UBND cấp xã có thẩm quyền cấp "Sổ đỏ”; Đối tượng phải tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc; Tiêu chuẩn, định mức sử dụng trụ sở làm việc, cơ sở hoạt động sự nghiệp; Định mức xe ô tô phục vụ công tác chung ở cấp xã; Phân cấp, phân quyền trong lĩnh vực thi đua, khen thưởng...
Vingroup bàn giao mặt bằng triển lãm thành tựu kinh tế - xã hội Kỉ niệm 80 năm ngày Quốc khánh

Vingroup bàn giao mặt bằng triển lãm thành tựu kinh tế - xã hội Kỉ niệm 80 năm ngày Quốc khánh

Ngày 27/06, tại Hà Nội, Công ty Cổ phần Trung tâm Hội chợ Triển lãm Việt Nam – thành viên Tập đoàn Vingroup đã bàn giao mặt bằng Trung tâm Triển lãm Việt Nam với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Sau gần 10 tháng thi công thần tốc, công trình đã xác lập vị thế top 10 tổ hợp trung tâm triển lãm lớn nhất thế giới và lớn nhất Đông Nam Á, sẵn sàng cho Triển lãm thành tựu kinh tế - xã hội nhân dịp kỷ niệm 80 năm ngày Quốc khánh.
35 suất học bổng Chính phủ du học tại Vương quốc Campuchia năm 2025

35 suất học bổng Chính phủ du học tại Vương quốc Campuchia năm 2025

Bộ Giáo dục và Đào tạo vừa thông báo về 20 suất học bổng học đại học và sau đại học và 15 suất học bổng học tiếng Khmer tại Campuchia.
Phiên bản di động