"Bảo tàng sống" của Dân ca Quan họ Bắc Ninh
![]() |
Nghệ nhân Nguyễn Văn Cầu (bên phải) hát đôi cùng liền anh trong Câu lạc bộ Quan họ Thị Cầu (Ảnh: TTXVN). |
70 năm nuôi dưỡng tình yêu Quan họ
Mặc dù đã bước sang tuổi 87 nhưng giọng hát của Nghệ nhân Nguyễn Văn Cầu vẫn rất khỏe khoắn, “vang, rền, nền, nảy”. Với vốn hiểu biết văn hóa Quan họ của mình, anh Hai (cách xưng hô của người Quan họ) Nguyễn Văn Cầu đã trở thành “linh hồn” của Câu lạc bộ Quan họ Thị Cầu, giúp quy tụ và truyền dạy cho các thế hệ sau.
Nghệ nhân Nguyễn Văn Cầu cho biết, sinh ra ở làng Quan họ gốc Thị Cầu, ông lớn lên nhờ dòng sữa mẹ và được nuôi dưỡng tâm hồn từ những câu dân ca. Ông chính thức được học Quan họ từ người chú vào năm 1951, học cách hát, cách đối đáp, làn điệu, cách xưng hô, tác phong, ẩm thực… của người Quan họ. Từ đó, làn điệu dân ca này dần ngấm vào máu thịt ông.
Theo ông Nguyễn Văn Cầu, hát Quan họ thì dễ nhưng cách “chơi” Quan họ rất khó bởi “chơi” cần tổng hợp các yếu tố văn hóa như biểu diễn, trang phục, ẩm thực, các tục của người Quan họ… Vì vậy, đòi hỏi các liền anh, liền chị cần có quá trình sinh hoạt lâu dài, học hỏi từ nhiều thế hệ. Quan họ chủ yếu truyền miệng nên chỉ đi chơi Quan họ mới có thể thấm nhuần và hiểu được những nguyên tắc.
Nghệ nhân Nguyễn Văn Cầu chia sẻ, một canh hát Quan họ giữ đúng các lề lối thường kéo dài từ 19 giờ đến 3 giờ sáng hôm sau; được chia thành 3 chặng. Chặng đầu tiên, các liền anh, liền chị hát những bài “lề lối” giọng cổ. Chặng thứ hai, liền anh, liền chị hát những bài thuộc giọng vặt. Chặng cuối mời nhau xơi tiệc mặn, tiệc ngọt và ca những lời ca ân nghĩa, thủy chung để rồi khi chia tay sẽ hát những lời ca giã bạn.
Thường xuyên được tham gia các canh hát nên đến nay, ông Cầu có thể hát được hầu hết các làn điệu Quan họ cổ và truyền dạy cho các thế hệ trẻ. Mỗi câu lạc bộ Quan họ lại có những đặc trưng riêng nên ông thường xuyên tham gia những buổi giao lưu để trau dồi “vốn liếng”. Ông cũng trực tiếp mở canh hát tại nhà và mời liền anh, liền chị các làng Quan họ bạn đến giao lưu và tham gia nhiều cuộc thi hát dân ca trong tỉnh.
“Truyền lửa” tình yêu Quan họ
![]() |
Nghệ nhân Nhân dân Nguyễn Văn Cầu (bên phải) bên tấm Bằng công nhận Nghệ nhân Ưu tú do Chủ tịch nước công nhận(Ảnh: TTXVN). |
Không chỉ tự trau dồi, làm giàu kho tàng kiến thức của bản thân, Nghệ nhân Nguyễn Văn Cầu còn là người tập hợp, Chủ nhiệm Câu lạc bộ Quan họ Thị Cầu từ năm 1988 đến năm 1993. Từ năm 1993 đến nay mặc dù sức khỏe yếu, không còn làm Chủ nhiệm nhưng ông vẫn là “linh hồn” của câu lạc bộ.
Chia sẻ về vai trò của Nghệ nhân Nhân dân Nguyễn Văn Cầu trong công tác bảo tồn Quan họ, ông Lê Văn Trọng, Chủ nhiệm Câu lạc bộ Quan họ Thị Cầu cho biết, ông là “bảo tàng sống” của Quan họ Thị Cầu nói riêng và Dân ca Quan họ Bắc Ninh nói chung. Ông là cố vấn, thường xuyên tham gia các buổi sinh hoạt của câu lạc bộ để truyền dạy cho các thành viên về cách “chơi” Quan họ của các liền anh, liền chị xưa kia, cách tổ chức buổi hát canh theo lối cổ…
Bên cạnh đó, ông là một trong 4 thành viên của Ban truyền dạy Quan họ Thị Cầu, trực tiếp truyền dạy các làn điệu, câu ca cho thế hệ sau. Đặc trưng của Quan họ là cách buông câu nhả chữ, các từ nhấn nhá cần đúng chỗ, chỉ cần quên, sai một chi tiết là có thể phá hỏng cả bài nên mỗi khi có người đến học, ông luôn tỷ mỷ, hướng dẫn người học.
Để các thế hệ hiểu rõ về Quan họ, trong quá trình truyền dạy, ông giải thích cặn kẽ, sâu sắc về nguồn gốc, lề lối, quy tắc của một canh hát truyền thống, trang phục, cách chơi, hệ thống các giọng lề lối; các giọng lẻ, giọng vặt và giã bạn cùng các quy tắc ứng xử, phong cách lối sống, lối chơi đặc trưng. Đến nay, Nghệ nhân Nguyễn Văn Cầu đã truyền dạy cho hàng trăm liền anh, liền chị. Nhiều người đã có thể truyền dạy ở các câu lạc bộ, đi thi và đạt được các thành tích cao ở các cuộc thi Dân ca Quan họ Bắc Ninh.
Liền chị Nguyễn Thị Lập (sinh năm 1950, Câu lạc bộ Quan họ Thị Cầu) cho biết, cô đã có nhiều năm sinh hoạt tại Câu lạc bộ. Bên cạnh những bài hát lời mới, cô còn được Nghệ nhân Nguyễn Văn Cầu và những nghệ nhân cao tuổi truyền dạy những bài hát cổ, khó, đặc trưng. Cô cũng được nghe nghệ nhân kể về những buổi sinh hoạt theo lề lối cổ, nguồn gốc, điển tích Quan họ.
Cùng với việc truyền dạy Quan họ, với mong muốn lan tỏa và gìn giữ vốn quý quê hương, Nghệ nhân Nguyễn Văn Cầu còn cung cấp tư liệu phục vụ công tác sưu tầm, lưu giữ, nghiên cứu về di sản văn hóa Quan họ, các tư liệu, cách hát của Quan họ Thị Cầu cho các cơ quan chuyên môn như: Bảo tàng Dân tộc học Hà Nội, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Ninh, Nhà hát Dân ca Quan họ Bắc Ninh...
Đồng thời, ông tích cực đóng góp tư liệu vào quá trình làm hồ sơ công nhận Dân ca Quan họ Bắc Ninh là Di sản Văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.
Với những đóng góp đó, năm 2018, ông được UBND tỉnh Bắc Ninh công nhận nghệ nhân cấp tỉnh; năm 2019 được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú; năm 2022, được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Nghệ nhân Nhân dân.
Tin bài liên quan
![Những hình ảnh ấn tượng trong “Đêm Văn hoá Bắc Ninh - Kinh Bắc” tại Pháp](https://thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2024/062024/02/06/b10ac7de4a3fea61b32e-kpdm20240602062725.jpg?rt=20240602063110?240602065151)
Những hình ảnh ấn tượng trong “Đêm Văn hoá Bắc Ninh - Kinh Bắc” tại Pháp
![Nhiều cách làm mới, sáng tạo đẩy mạnh tuyên truyền biển, đảo, biên giới](https://thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2023/112023/17/22/croped/hoi-nghi-120231117222648.jpg?231118064859)
Nhiều cách làm mới, sáng tạo đẩy mạnh tuyên truyền biển, đảo, biên giới
![Hội Hữu nghị Việt Nam - Nhật Bản tỉnh Bắc Ninh hợp tác với Hiệp hội người Việt Nam vùng Kansai (Nhật Bản)](https://thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2023/112023/17/21/57cff37366feb0a0e9ef20231117215854.jpg?rt=20231117215936?231117100712)
Hội Hữu nghị Việt Nam - Nhật Bản tỉnh Bắc Ninh hợp tác với Hiệp hội người Việt Nam vùng Kansai (Nhật Bản)
Các tin bài khác
![Lễ hội Đồng Xâm (Thái Bình): Tôn vinh nét đẹp truyền thống nghề kim hoàn](https://thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2024/052024/09/15/440937138-1504384053760783-3236030365297994991-n20240509152143.jpg?rt=20240509152146?240509061536)
Lễ hội Đồng Xâm (Thái Bình): Tôn vinh nét đẹp truyền thống nghề kim hoàn
![Tôn vinh di sản hát Xoan Phú Thọ](https://thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2024/042024/15/09/111d0141100t5565l5-158d0115151t8567l5-z20240415091702.jpg?rt=20240415091705?240415091958)
Tôn vinh di sản hát Xoan Phú Thọ
![Rực rỡ làng hương hơn trăm tuổi Quảng Phú Cầu](https://thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2024/012024/11/14/ruc-ro-lang-huong-hon-tram-tuoi-quang-phu-cau-20240111145025.png?rt=20240111145027?240111051056)
Rực rỡ làng hương hơn trăm tuổi Quảng Phú Cầu
![Festival trình diễn khèn Mông, Lễ hội hoa tớ dày 2023 sẽ diễn vào 22 - 24/12](https://thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2023/122023/18/14/406242401-654202700206036-9152140037614481658-n20231218142110.jpg?rt=20231218142114?231218040332)
Festival trình diễn khèn Mông, Lễ hội hoa tớ dày 2023 sẽ diễn vào 22 - 24/12
Đọc nhiều
![Hà Nội: Quyền lợi BHYT của người dân khi khám chữa bệnh ở quận/huyện khác nơi đăng ký ban đầu ra sao?](https://thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/19/11/croped/thumbnail/bhyt20240719115758.jpg?240719120515)
Hà Nội: Quyền lợi BHYT của người dân khi khám chữa bệnh ở quận/huyện khác nơi đăng ký ban đầu ra sao?
![Ngân hàng Nhà nước tăng giá bán vàng miếng lên 79 triệu đồng/lượng](https://thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/18/11/thumbnail/ngan-hang-nha-nuoc-tang-gia-ban-vang-mieng-len-79-trieu-dongluong-20240718115824.jpg?rt=20240718115827?240718015916)
Ngân hàng Nhà nước tăng giá bán vàng miếng lên 79 triệu đồng/lượng
![Tuổi Mậu Dần 1998 có nên sinh con năm 2025 không?](https://thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/18/10/thumbnail/2620240718100110.jpg?rt=20240718100309?240718100404)
Tuổi Mậu Dần 1998 có nên sinh con năm 2025 không?
![Cuộc thi “Sài Gòn - Thành phố tôi yêu”: Sân chơi sáng tạo của sinh viên ngành du lịch](https://thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/18/09/croped/thumbnail/fpt120240718093710.jpg?240718094759)
Cuộc thi “Sài Gòn - Thành phố tôi yêu”: Sân chơi sáng tạo của sinh viên ngành du lịch
Bờ cõi biển đảo
Miền đất - Con người Cuộc sống vùng biên Nhịp sống biển đảo Lịch sử chủ quyền Giao lưu hữu nghị
![Tăng cường phối hợp tuyên truyền biển, đảo](https://thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/19/12/medium/c-120240719121352.jpg?rt=20240719121512?240719013109)
Tăng cường phối hợp tuyên truyền biển, đảo
![Việt Nam nộp đệ trình ranh giới thềm lục địa mở rộng khu vực giữa Biển Đông](https://thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/18/07/medium/viet-nam-nop-de-trinh-ranh-gioi-them-luc-dia-mo-rong-khu-vuc-giua-bien-dong-20240718070301.jpg?rt=20240718085216?240718085654)
Việt Nam nộp đệ trình ranh giới thềm lục địa mở rộng khu vực giữa Biển Đông
![Tàu buồm 286-Lê Quý Đôn thăm, giao lưu với hải quân Indonesia](https://thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/17/16/medium/170724-indo120240717163612.jpg?rt=20240717163615?240717045059)
Tàu buồm 286-Lê Quý Đôn thăm, giao lưu với hải quân Indonesia
Multimedia
![ghi nhan dong gop cua dai su thuy dien tai viet nam cho quan he huu nghi hai nuoc](https://thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/01/22/dai-su-thuy-dien-4-cover20240701220306.jpg?rt=20240701220309)
Ghi nhận đóng góp của Đại sứ Thụy Điển tại Việt Nam cho quan hệ hữu nghị hai nước
![bo doi hai quan vung 5 cuu tau ca ngu dan mac can](https://thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2024/062024/24/15/bo-doi-hai-quan-cuu-tau-ca-ngu-dan-mac-can-20240624155021.jpg?rt=20240624155026)
Bộ đội Hải quân Vùng 5 cứu tàu cá ngư dân mắc cạn
![dong dien yoga huong den mot the gioi hoa binh va huu nghi](https://thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2024/062024/18/13/dong-dien-yoga-huong-den-mot-the-gioi-hoa-binh-va-huu-nghi-20240618135848.jpg?rt=20240618135856)
Đồng diễn Yoga hướng đến một thế giới hoà bình và hữu nghị
![ra mat sach uy ban viet nam doan ket va hop tac a phi my latinh nhung chang duong nhung nguoi ban](https://thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2024/062024/13/09/ra-mat-sach-uy-ban-viet-nam-doan-ket-va-hop-tac-a-phi-my-latinh-nhung-chang-duong-nhung-nguoi-ban-20240613090952.jpg?rt=20240613090959)
Ra mắt sách “Ủy ban Việt Nam Đoàn kết và Hợp tác Á-Phi-Mỹ Latinh: Những chặng đường, những người bạn”
![video doc dao nhung ngoi lang viet tren dat trung hoa](https://thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2024/052024/29/08/05292-cover20240529082831.jpg?rt=20240529083023)
Video: Độc đáo những ngôi làng Việt trên đất Trung Hoa
![de nhung ky niem xua tao sinh trong hien tai va tuong lai](https://thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2024/052024/23/20/05231-cover20240523205555.jpg?rt=20240523205607)
Để những kỷ niệm xưa tạo sinh trong hiện tại và tương lai
![ho chi minh la bieu tuong cua hoa binh doc lap va tien bo xa hoi](https://thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2024/052024/17/18/untitled20240517180826.png?rt=20240517180830)
Hồ Chí Minh là biểu tượng của hòa bình, độc lập và tiến bộ xã hội
![Liên hoan Giai điệu hữu nghị tỉnh Đồng Nai năm 2024](https://thoidai.com.vn/stores/video_data/2024/062024/15/14/2499344641259529991_21.jpg)
Liên hoan Giai điệu hữu nghị tỉnh Đồng Nai năm 2024
![Cận cảnh Kia Seltos 2024 tại đại lý](https://thoidai.com.vn/stores/video_data/2024/062024/11/17/CYn_cYnh_Kia_Seltos_2024_tYi_YYi_ly_11.jpg)
Cận cảnh Kia Seltos 2024 tại đại lý
![Khởi động Giải báo chí toàn quốc về văn hóa, thể thao và du lịch lần 2](https://thoidai.com.vn/stores/video_data/2024/062024/02/17/An_RbcJLGtR8JRGRq5wdFYwKQAaaBbd4xNCyAJsHbQyMAgPrF1IiYoBP_7yl3WZ5TCRCE2tPUv1KE4QtEVdGAFXa_11.jpg)
Khởi động Giải báo chí toàn quốc về văn hóa, thể thao và du lịch lần 2
![Lộ diện kỳ thủ Việt Nam tranh chức vô địch Cờ Shogi Quốc tế 2024 tại Nhật Bản](https://thoidai.com.vn/stores/video_data/2024/062024/01/13/0601-cover20240601135416.jpg?rt=20240601135419)
Lộ diện kỳ thủ Việt Nam tranh chức vô địch Cờ Shogi Quốc tế 2024 tại Nhật Bản
![UNICEF hỗ trợ người dân Sóc Trăng có nước sạch bằng năng lượng mặt trời](https://thoidai.com.vn/stores/video_data/2024/052024/27/09/An9LNZIQG6REi_Ho-H9PQe1v24QGOdIfT-eMZyK4T1MAcXiUSZxEEYrwEUj2VRLZcG4xlQrKPGqecT7xYZWFo4bg_51.jpg)
UNICEF hỗ trợ người dân Sóc Trăng có nước sạch bằng năng lượng mặt trời
![Ông Vi Tiêu Nghị, con trai Tướng Vi Quốc Thanh - trưởng Đoàn cố vấn quân sự Trung Quốc: Để những kỷ niệm xưa tạo sinh trong hiện tại và tương lai](https://thoidai.com.vn/stores/video_data/2024/052024/23/20/05231-cover20240523201926.jpg)
Ông Vi Tiêu Nghị, con trai Tướng Vi Quốc Thanh - trưởng Đoàn cố vấn quân sự Trung Quốc: Để những kỷ niệm xưa tạo sinh trong hiện tại và tương lai
![Lão nông nhiều năm sưu tập những bức ảnh quý giá về Bác Hồ](https://thoidai.com.vn/stores/video_data/2024/052024/18/15/bac_1.jpg)
Lão nông nhiều năm sưu tập những bức ảnh quý giá về Bác Hồ
![Bác Hồ và bộ phim Những ngày tháng bên nhau](https://thoidai.com.vn/stores/video_data/2024/052024/17/15/NHYNG_NYM_THANG_BEN_NHAU_41.jpg)
Bác Hồ và bộ phim Những ngày tháng bên nhau
![Hồ Chí Minh là biểu tượng của hòa bình, độc lập và tiến bộ xã hội](https://thoidai.com.vn/stores/video_data/2024/052024/16/11/0509-cover20240516110421.jpg)
Hồ Chí Minh là biểu tượng của hòa bình, độc lập và tiến bộ xã hội
![Bộ đội hải quân giúp dân chống hạn](https://thoidai.com.vn/stores/video_data/2024/052024/02/23/thumb20240502232412.png)
Bộ đội hải quân giúp dân chống hạn
![Du học sinh Trung Quốc trải nghiệm đặc sản Hà Nội - 'cà phê trứng'](https://thoidai.com.vn/stores/video_data/2024/042024/23/09/hihi20240423091844.jpg)
Du học sinh Trung Quốc trải nghiệm đặc sản Hà Nội - 'cà phê trứng'
![Top 3 điểm đến thu hút du khách quốc tế tại Hà Nội](https://thoidai.com.vn/stores/video_data/2024/042024/22/23/top-3-diem-den-cover20240422232649.jpg)
Top 3 điểm đến thu hút du khách quốc tế tại Hà Nội
![Sản phẩm Làng nghề Dệt Thổ cẩm Xí Thoại, xã Xuân Lãnh, huyện Đồng Xuân, tỉnh Phú Yên.](https://thoidai.com.vn/stores/video_data/2024/042024/21/13/English_below_YYA_THY_CYM_XI_THOYI_TYI_VYI_-TRAI_TIM_CYA_CY_NYYC-_LYn_YYu_tien_nhYng_sYn_phYm_thY_cYm_cYa_lang_nghY_truyYn_thYng_Xi_ThoYi_huyYn_YYng_Xuan_tYnh_Phu_Yen_Ya_tYi_vYi_thY_Yo_Ha_NYi_trong__21.jpg)
Sản phẩm Làng nghề Dệt Thổ cẩm Xí Thoại, xã Xuân Lãnh, huyện Đồng Xuân, tỉnh Phú Yên.
![Người ra nước ngoài định cư và thôi quốc tịch Việt Nam sẽ bị thu hồi căn cước công dân](https://thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/10/09/thumbnail/nguoi-ra-nuoc-ngoai-dinh-cu-va-thoi-quoc-tich-viet-nam-se-bi-thu-hoi-can-cuoc-cong-dan-20240710093455.jpg?rt=20240710093501?240710020815)
Người ra nước ngoài định cư và thôi quốc tịch Việt Nam sẽ bị thu hồi căn cước công dân
![Từ 1/7 kiểm soát giấy tờ xe và người điều khiển qua VNeID có giá trị như kiểm tra trực tiếp](https://thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/01/06/thumbnail/dinh-danh-dien-tu-1-1825206120240701062204.jpg?rt=20240701062207?240701065618)
Từ 1/7 kiểm soát giấy tờ xe và người điều khiển qua VNeID có giá trị như kiểm tra trực tiếp
![Cấp căn cước cho người gốc Việt chưa xác định quốc tịch từ ngày 1/7](https://thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2024/062024/29/13/croped/thumbnail/cap-can-cuoc-cho-nguoi-goc-viet-chua-xac-dinh-quoc-tich-tu-ngay-17-20240629133329.jpg?240629014147)
Cấp căn cước cho người gốc Việt chưa xác định quốc tịch từ ngày 1/7
![Từ ngày 1/7, BHXH thực hiện dịch vụ công trực tuyến trên VNeID](https://thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2024/062024/23/07/thumbnail/tu-ngay-17-bhxh-thuc-hien-dich-vu-cong-truc-tuyen-tren-vneid-20240623072550.jpg?rt=20240623072554?240623072913)
Từ ngày 1/7, BHXH thực hiện dịch vụ công trực tuyến trên VNeID
![Thời tiết hôm nay 22/6: Nắng nóng ở miền Bắc dịu dần](https://thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2024/062024/22/05/croped/thumbnail/thoi-tiet-hom-nay-226-nang-nong-o-mien-bac-diu-dan-20240622053246.jpg?240622060232)
Thời tiết hôm nay 22/6: Nắng nóng ở miền Bắc dịu dần
![Thời tiết hôm nay (19/6): có nơi nắng nóng đặc biệt gay gắt với nhiệt độ cao](https://thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2024/062024/19/05/thumbnail/120240619054221.jpg?rt=20240619054222?240619062148)