Điểm đặc biệt trong tuyển sinh đại học ở các nước trên thế giới

1. Mỹ

Tại Mỹ, các trường đại học tuyển sinh không dựa vào một kỳ thi chung toàn quốc mà dựa vào kết quả kiểm tra của hai cuộc thi độc lập là SAT (Scholastic Achivement Test, thi Anh văn và Toán) và ACT (American College Test, thi Anh văn, Toán, Đọc hiểu và Khoa học). Mỗi cuộc thi được tổ chức 04 lần/năm. Điểm chung của hai kỳ thi này là đều chú trọng đánh giá khả năng tư duy và phân tích, vận dụng kiến thức của thí sinh thay vì kiểm tra khối lượng kiến thức mà thí sinh tích lũy được. Thêm vào đó, dựa vào đăng ký của thí sinh, ACT còn đưa ra bộ câu hỏi nhằm đánh giá năng khiếu và sở trường của thí sinh và tư vấn cho sinh viên nên chọn học ngành nào trong kết quả thi được gửi về. Sau đó, học sinh cuối cấp trung học sẽ gửi bảng điểm trung học, kết quả thi SAT hoặc ACT và bài luận tới khoảng 5 đến 6 trường đại học. Các trường sẽ dựa trên những kết quả này để lựa chọn sinh viên mới.

Ảnh minh họa

Ngoài ra, các trường đại học danh tiếng của Mỹ như Harvard, Stanford, Duke còn áp dụng thêm hình thức tuyển chọn đặc biệt. Hàng năm, Ban tuyển sinh của các trường này sẽ đi tới tất cả các thành phố trên toàn quốc nhằm mục đích tìm ra những gương mặt học sinh xuất sắc nhất. Những lá thư mời nộp hồ sơ cũng được các đại học danh tiếng này gửi tới những học sinh cuối cấp có thành tích vượt trội. Bằng cách này, các trường đại học danh tiếng có thể đảm bảo mỗi học sinh nộp hồ sơ vào trường đều là nhân tài.

2. Pháp

Ở Pháp, học sinh phải tham gia kỳ thi duy nhất để tốt nghiệp trung học và xét tuyển vào đại học, được gọi là Thi tú tài (baccalaureate). Học sinh phải đạt tối thiểu 10/20 điểm (tính trung bình điểm các môn); nếu chỉ đạt 8-9/20 sẽ phải thi lại hoặc tham gia một bài thi vấn đáp sau đó. Nếu đạt dưới 8/20, học sinh phải học lại.

Kỳ thi tú tài được chia làm 3 khối thi và học sinh chọn một khối để tham gia. Khối S (Khoa học) yêu cầu người thi phải có trình độ cao trong Toán, Vật lý, Hóa, Sinh. Khối ES (Kinh tế và Khoa học xã hội) tập trung vào các môn về kinh tế và xã hội. Khối L (Ngữ văn) coi trọng các môn văn học Pháp, Triết học, Sử, Địa, Ngoại ngữ.

Hình thức thi chủ yếu là viết và vấn đáp. Một số bài thi về khoa học còn có thêm phần thi trong phòng thí nghiệm.

3. Canada

Ở Canada cũng không có kỳ thi tuyển sinh đại học chung mà chỉ sử dụng hình thức xét tuyển. Mỗi trường đại học sẽ có một tiêu chuẩn nhập học khác nhau và xét hồ sơ theo từng trường hợp cụ thể.

4. Australia

Thêm một đất nước không có kỳ thi đại học, đó là Australia. Học sinh sẽ được xét tuyển vào đại học hoặc các trường cao đẳng dạy nghề dựa vào kết quả học tập trung học hoặc thông qua bài thi STAT bao gồm trắc nghiệm Toán, Khoa học Tự nhiên, Khoa học Xã hội và viết bài luận tiếng Anh.

5. Thụy Điển

Tại Thụy Điển, bài thi đánh giá năng lực (SweAT) là bài kiểm tra tiêu chuẩn để xét tuyển vào đại học. Từ năm 2011, bài thi được chia làm 2 phần, tính toán và viết. Tổng cộng có 160 câu hỏi, chia làm 4 bài thi nhỏ, trong đó hai bài thuộc phần tính toán, hai bài thuộc phần viết.

Trong phần tính toán có 4 chủ đề là Toán học (24 câu), So sánh định lượng (20 câu), Biểu đồ và đồ thị (24 câu), Phân tích dữ liệu (12 câu). Phần viết cũng có 4 chủ đề là Đọc hiểu tiếng Anh, Đọc hiểu tiếng Thụy Điển, Từ vựng và Hoàn thành câu. Mỗi chủ đề đều có 20 câu hỏi.

6. Hàn Quốc

Kỳ thi năng lực đại học (CSAT) ra đời năm 1994 là bài thi tiêu chuẩn được các đại học ở Hàn Quốc chấp nhận. Kỳ thi trước đây chỉ có 5 bài nhưng từ năm 2016, sĩ tử phải tham gia thêm bài Lịch sử.

Bài thi Ngữ văn, Toán học và tiếng Anh tính trên thang điểm 100, trong đó bài tiếng Anh có cả phần nghe. Ngoài tiếng Anh, học sinh phải tham gia một bài thi Ngoại ngữ khác, thường là tiếng Trung với thang điểm 50. Môn thi cuối cùng, học sinh được tự chọn trong các môn Xã hội, Khoa học và Dạy nghề.

Tuy nhiên, điểm thi đại học chỉ chiếm 65% kết quả tuyển sinh. Các yếu tố còn lại là bảng điểm Phổ thông Trung học (25%) và thi tự luận tại trường đại học (10%).

7. Trung Quốc

Học sinh sau khi tốt nghiệp THPT nếu muốn vào đại học phải tham gia kỳ thi Tuyển sinh Đại học chung phạm vi toàn quốc. Nội dung đề thi và chỉ tiêu tuyển sinh cho từng ngành, từng trường được chỉ định bởi Bộ Giáo dục.

Điểm khác biệt duy nhất là nguyện vọng của tất cả thí sinh trên toàn quốc sẽ được nộp lên Hội đồng thi Quốc gia. Sau đó, kết quả thi kèm theo nguyện vọng sẽ được chuyển đến các trường đại học mà học sinh đăng ký. Việc tuyển sinh được các trường lựa chọn trên cơ sở điểm thi của thí sinh.

8. Nhật Bản

Tại Nhật Bản, kỳ thi Đại học chung toàn quốc được tổ chức với 6 nhóm môn học với 31 môn cụ thể, hình thức thi chủ yếu là trắc nghiệm. Tùy theo từng ngành học, mỗi thí sinh được chọn tối thiểu là 5 môn thi. Sau đó, thí sinh có thể phải thi thêm một vài môn đặc thù phù hợp với yêu cầu của trường đó.

Thí sinh sẽ chỉ làm những bài thi theo yêu cầu của trường đại học mà họ nộp đơn vào. Các câu hỏi đều dưới dạng trắc nghiệm và theo hướng dẫn của Bộ Giáo dục.

9. Ấn Độ

Ở Ấn Độ, học sinh cuối cấp THPT phải tham dự 2 kỳ thi là Tốt nghiệp THPT và Tuyển sinh Đại học. Điểm thi tốt nghiệp và điểm thi đại học là cơ sở để các trường đại học lựa chọn sinh viên. Tuy nhiên, từng địa phương và từng trường đại học lại có cách chấm điểm, thang điểm và điểm chuẩn khác nhau.

10. Na Uy

Na Uy cũng là một trong những nước không có kỳ tuyển sinh đại học. Tại nước này, các trường xét tuyển đại học dựa vào thành tích tại trường THPT, điểm thưởng cho ngành học đặc biệt là kinh nghiệm phục vụ quân đội của học sinh. Mỗi học sinh có thể gửi hồ sơ của mình tới 10 trường đại học khác nhau để tham gia xét tuyển.

11. Ireland

Ở Ireland, sau khi học xong trung học, học sinh sẽ phải tham gia một kỳ thi Quốc gia để lấy Chứng chỉ Tốt nghiệp Phổ thông. Sau đó, những thí sinh muốn vào đại học sẽ nộp nguyện vọng lên Cơ quan Tuyển sinh Trung ương và máy tính sẽ tự động chuyển danh sách thí sinh cùng điểm thi tốt nghiệp đến các trường dựa theo nguyện vọng của thí sinh. Mỗi trường sẽ tự xác định số lượng sinh viên cho mỗi ngành học và thông báo kết quả về cho thí sinh trúng tuyển.

Như vậy, xu hướng chung của các nước phương Tây là áp dụng hình thức xét tuyển, trong khi các quốc gia châu Á vẫn duy trì kỳ thi chung với quy mô toàn quốc để tuyển sinh đại học. Tại Việt Nam, từ năm 2015, kỳ thi tốt nghiệp và thi đại học được hợp nhất thành kỳ thi THPT Quốc gia. Đây được cho là một cố gắng thay đổi theo hướng “Tây hóa” của Việt Nam, tuy nhiên, cách thức thi và xét tuyển vẫn cần nhiều điều chỉnh qua các năm khiến phụ huynh, học sinh và các giáo viên không khỏi hoang mang.

Ngân Linh (t/h)