e magazine
Từ điển chủ đề Bồ - Việt là kết tinh của tình hữu nghị, hợp tác Việt Nam - Brazil

10:51 | 08/09/2023

Trả lời phỏng vấn phóng viên tạp chí Thời Đại, Tiến sĩ Nguyễn Văn Lạng, Chủ tịch Hội hữu nghị và hợp tác Việt Nam - Brazil cho biết, Từ điển chủ đề Bồ - Việt ra đời sau 12 năm kể từ khi thai nghén đến lúc hoàn thành. Đây là đóng góp lâu dài của Hội vào mục tiêu tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau về lịch sử, chính trị, khoa học công nghệ, văn hóa, thể thao... giữa hai nước Việt Nam - Brazil cũng như giữa Việt Nam với cộng đồng các quốc gia nói tiếng Bồ Đào Nha trên toàn thế giới.

Từ điển chủ đề Bồ - Việt là kết tinh của tình hữu nghị, hợp tác Việt Nam - Brazil

Trả lời phỏng vấn phóng viên tạp chí Thời Đại, Tiến sĩ Nguyễn Văn Lạng, Chủ tịch Hội hữu nghị và hợp tác Việt Nam - Brazil cho biết: Từ điển chủ đề Bồ - Việt ra đời sau 12 năm kể từ khi thai nghén đến lúc hoàn thành. Đây là đóng góp lâu dài của Hội vào mục tiêu tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau về lịch sử, chính trị, khoa học công nghệ, văn hóa, thể thao... giữa hai nước Việt Nam - Brazil cũng như giữa Việt Nam với cộng đồng các quốc gia nói tiếng Bồ Đào Nha trên toàn thế giới.

Từ điển chủ đề Bồ - Việt là kết tinh của tình hữu nghị, hợp tác Việt Nam - Brazil

- Thưa ông, vì sao Hội hữu nghị và hợp tác Việt Nam - Brazil quyết định chủ trì xây dựng Từ điển chủ đề Bồ - Việt?

- Trước hết phải nói đến lương duyên của tôi với Brazil. Vào những năm 1990, khi tôi là Phó Chủ tịch, sau đó là Chủ tịch UBND Đắk Lắk, tôi vinh dự được tham dự nhiều hội nghị của Hội đồng cà phê quốc tế, trong đó một số kỳ họp tổ chức tại Brazil. Sau quá trình dài được làm việc, giao lưu, hiểu biết về đối tác, khi Hội hữu nghị và hợp tác Việt Nam - Brazil được thành lập vào tháng 5/2010, tôi được mời làm Chủ tịch Hội.

Tháng 6/2011, trong chuyến thăm Brazil, chúng tôi được Việt kiều Thái Quang Nghĩa (chủ hãng sản xuất balô, giày dép Goóc) – người từng thuê cả “vua bóng đá” Pele quảng cáo cho sản phẩm của mình tặng một cuốn từ điển. Ý tưởng xây dựng từ điển Bồ - Việt khởi nguồn trong chúng tôi từ đấy. Việc này nhận được sự ủng hộ của Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam.

Đã từng có một số từ điển đối chiếu giữa hai ngôn ngữ Việt Nam và Bồ Đào Nha. Từ thế kỷ XVII, Alexandere de Rhodes đã biên soạn cuốn Từ điển Việt – Bồ - La với mục đích truyền giáo. Năm 1989, các tác giả: Trịnh Cát, Đặng Giang, Đỗ Bá Khoa, Lê Thiết Thảo, Trần Văn Trị, Dương Nguyên Tường cho ra đời cuốn Từ điển Bồ Đào Nha – Việt Nam. Tuy nhiên, cuốn sách này chỉ được ấn hành mang tính nội bộ phục vụ cho việc xuất khẩu lao động, số lượng từ còn quá ít (15.000 từ). Do ấn hành cách đây hơn 20 năm, tính cập nhật của cuốn sách chưa thể đáp ứng trong hoàn cảnh mới.

Hiện tiếng Bồ Đào Nha được 8 nước và vùng lãnh thổ với trên 280 triệu người sử dụng. Đây là ngôn ngữ thông dụng trong số mười ngôn ngữ phổ biến nhất thế giới. Trong đó, Brazil - quốc gia Nam Mỹ với trên 210 triệu dân - sử dụng tiếng Bồ Đào Nha là quốc ngữ.

Từ điển chủ đề Bồ - Việt là kết tinh của tình hữu nghị, hợp tác Việt Nam - Brazil
Chủ tịch Hội hữu nghị và hợp tác Việt Nam - Brazil (ngoài cùng, bên phải) tặng Từ điển chủ đề Bồ - Việt cho Đại sứ Nguyễn Phương Nga, Chủ tịch Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam và khách mời. (Ảnh: Thu Hà)

Việt Nam và Brazil thiết lập quan hệ ngoại giao từ năm 1989. Quan hệ hợp tác hữu nghị giữa hai nước ngày càng được củng cố và phát triển trên nhiều lĩnh vực, nhất là thương mại hai chiều. Hội hữu nghị và hợp tác Việt Nam – Brazil muốn góp phần tăng cường giao lưu và hiểu biết lẫn nhau về chính trị, kinh tế, văn hóa giữa hai nước.

Đề xuất xây dựng cuốn từ điển Việt - Bồ được sự ủng hộ của Ban thường trực, Ban chấp hành Hội hữu nghị và hợp tác Việt Nam – Brazil và các thành viên Hội. Hội đã huy động, tập hợp được những cán bộ giảng dạy, nghiên cứu tiếng Bồ Đào Nha ở các trường đại học, các cơ quan ngoại giao, các tổ chức khác nhau tạo thành nhóm biên soạn cuốn từ điển này. Toàn bộ quá trình biên soạn, in ấn và xuất bản cuốn từ điển này được sự ủng hộ, đóng góp kinh phí của nhiều cơ quan, ban ngành, tổ chức, Hiệp hội người trồng bông Brazil (ABRAPA), Câu lạc bộ doanh nghiệp Việt Nam – Brazil…

Vậy là sau 12 năm nỗ lực, vượt qua nhiều khó khăn, thử thách, cuối cùng Từ điển chủ đề Bồ - Việt đã ra đời.

Từ điển chủ đề Bồ - Việt là kết tinh của tình hữu nghị, hợp tác Việt Nam - Brazil Từ điển chủ đề Bồ - Việt là kết tinh của tình hữu nghị, hợp tác Việt Nam - Brazil
Cuốn từ điển được các bạn trẻ yêu thích tiếng Bồ Đào Nha đặc biệt quan tâm (Ảnh: Thu Hà)

- Ông có thể chia sẻ về sứ mệnh của Từ điển chủ đề Bồ - Việt?

- Khác với những từ điển khác, Từ điển chủ đề Bồ - Việt được biên soạn bằng ngữ liệu và phương pháp mới: về đơn vị tổ chức thực hiện, nội dung, bố cục, cách trình bày... Đặc biệt, đây là cuốn từ điển với 17 chủ đề giao tiếp liên quan đến các vấn đề cốt yếu nhất về thể chế chính trị, kinh tế, xã hội và đời sống văn hóa. Cụ thể là: giao tiếp trong đời sống hàng ngày, gia đình, giáo dục, sức khỏe, nhà hàng và ẩm thực, khách sạn, mua sắm và đồ dùng trong siêu thị, thể thao, văn hóa và lễ hội, giao thông và các phương tiện, các phương tiện giao thông, nông nghiệp và công nghiệp, tài chính, kinh doanh và thương mại quốc tế, hành chính quốc gia, quốc gia và quốc tịch, lao động và nghề nghiệp...

Các chủ đề được lựa chọn theo nguyên tắc dựa vào tính ứng dụng thiết thực đối với nhiều nhóm đối tượng trong xã hội. Đó có thể là các cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp, nhà nghiên cứu, nhà ngoại giao, khách du lịch… Số lượng từ vựng của Từ điển chủ đề Bồ - Việt có thể không cao nhưng chúng là những từ, cụm từ thông dụng với các ví dụ cần thiết phù hợp với bối cảnh sử dụng.

Cuốn từ điển Việt - Bồ vừa như sách giáo khoa bỏ túi vừa giúp người sử dụng tra cứu từ vựng như một cuốn từ điển thông thường, vừa tham khảo các đoạn hội thoại theo từng chủ đề, từ đó có thể vận dụng vào tình huống giao tiếp thực tế.

Từ điển chủ đề Bồ - Việt là kết tinh của tình hữu nghị, hợp tác Việt Nam - Brazil

- Ông đánh giá như thế nào về vai trò của cuốn từ điển này đối với quan hệ ngoại giao Việt Nam - Brazil nói riêng, với các nước nói tiếng Bồ Đào Nha nói chung?

- Có thể nói Từ điển chủ đề Bồ - Việt là kết tinh của tình hữu nghị, hợp tác Việt Nam - Brazil nói riêng, với các nước nói tiếng Bồ Đào Nha nói chung. Khi Hội huy động tài chính để xây dựng cuốn từ điển này, ngoài đóng góp của Hội còn có đóng góp của các doanh nghiệp Việt Nam và Brazil, Hiệp hội người trồng bông Brazil… Các tham tán, nhân viên Đại sứ quán Brazil tại Việt Nam tập trung thời gian dài, cao độ để rà soát các từ vựng, cách đối thoại, ngữ pháp…

Chúng tôi mong muốn tặng cuốn từ điển này cho các bạn Brazil và những người bạn ở các quốc gia nói tiếng Bồ Đào Nha khác. Những cầu thủ Brazil đang thi đấu tại Việt Nam, các công dân của Brazil, các nước nói tiếng Bồ Đào Nha đang làm việc tại Việt Nam có thể sử dụng cuốn từ điển này để học thêm tiếng Việt. Thông qua cuốn từ điển, Hội muốn đóng góp vào mục tiêu tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau giữa Việt Nam và Brazil, Việt Nam và cộng đồng các quốc gia nói tiếng Bồ Đào Nha trên toàn thế giới.

- Trân trọng cảm ơn ông!

Từ điển chủ đề Bồ - Việt là kết tinh của tình hữu nghị, hợp tác Việt Nam - Brazil
Em Lê Thị Thu Hiền (đứng thứ ba, từ trái qua)

Lê Thị Thu Hiền - sinh viên khoa tiếng Bồ Đào Nha, trường Đại học Hà Nội:

Từ điển Bồ - Việt, Việt – Bồ ở Việt Nam còn rất khiêm tốn nên trong quá trình học tập em thường sử dụng Từ điển Infopédia online để tra cứu nghĩa từ vựng, cách phát âm, trọng âm. Từ điển này còn có bài tập và trò chơi để em thực hành tiếng Bồ. Cuối năm 2022, khi tham gia chương trình trao đổi sinh viên ở Mozambique, em mới có cơ hội tiếp xúc với từ điển Bồ Đào Nha bản giấy.

Em thấy cuốn Từ điển chủ đề Bồ - Việt rất thú vị vì được phân chia theo nhiều chủ đề khác nhau, trong đó có các từ vựng, cụm từ thông dụng liên quan đến từng chủ đề giúp em có thể tra cứu dễ dàng. Em quan tâm đến chủ đề du lịch nên những câu hội thoại về nhà hàng, khách sạn, lễ hội… trong từ điển có thể áp dụng ngay vào tình huống giao tiếp thực tế.

Từ điển chủ đề Bồ - Việt là kết tinh của tình hữu nghị, hợp tác Việt Nam - Brazil
Bà Đỗ Thị Thanh (thứ ba, từ trái sang).

Bà Đỗ Thị Thanh, nguyên Trưởng phòng Phòng Đào tạo, Đại học Ngoại ngữ (nay là Đại học Hà Nội), đồng Trưởng ban Ban soạn thảo Từ điển chủ đề Bồ - Việt:

Từ điển chủ đề Bồ - Việt mang tính ứng dụng cao, thiết thực cho người Việt Nam có nhu cầu đi làm việc, buôn bán, tham quan, du lịch.... ở các nước nói tiếng Bồ Đào Nha. Đặc biệt, ngoài các đoạn hội thoại, từ vựng liên quan đến chủ đề, cụm từ thông dụng dùng để tra cứu, sử dụng, từ điển còn có tính chất chỉ dẫn. Cuối mỗi chủ đề thường có thông tin về từng lĩnh vực đó ở Brazil, Bồ Đào Nha và thế giới.

Ví dụ, ở chủ đề Giao thông có thông tin chung về đường sắt, hàng không ở Brazil, Bồ Đào Nha và thế giới. Thông qua cuốn từ điển người sử dụng biết có thể đi tàu cao tốc từ Rio de Janeiro đến Sao Paulo, vé khứ hồi khoảng 262 Real tương đương 67 USD cho quãng đường 518km, thời gian tàu chạy là 93 phút.

Tương tự, ở chủ đề Sức khỏe, người sử dụng từ điển biết được thông tin chung về hệ thống y tế ở Brazil, Bồ Đào Nha; chi phí khám bác sĩ ở trung tâm y tế, chi phí cấp cứu hay chụp X-quang… tại Bồ Đào Nha.

Thực hiện: Thành Luân

Đồ họa: Tào Đạt

Thành Luân - Tào Đạt

Tin bài liên quan

Phân viện Puskin – “Lá cờ đầu” trong việc quảng bá tiếng Nga và văn hóa Nga tại Việt Nam

Phân viện Puskin – “Lá cờ đầu” trong việc quảng bá tiếng Nga và văn hóa Nga tại Việt Nam

Phân viện Puskin đã tích cực quảng bá tiếng Nga và văn hóa Nga tại Việt Nam, góp phần phát triển quan hệ ngoại giao nhân dân giữa hai nước. Đó là khẳng định của Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Văn Phúc tại Lễ kỷ niệm 40 năm ngày thành lập Phân viện Puskin, diễn ra ngày 30/11 tại Hà Nội.
Thúc đẩy các chuyến thăm trước thềm kỷ niệm 35 năm quan hệ ngoại giao Việt Nam - Brazil

Thúc đẩy các chuyến thăm trước thềm kỷ niệm 35 năm quan hệ ngoại giao Việt Nam - Brazil

Sáng ngày 27/11 tại Brasília, Bộ Ngoại giao Brazil đã tổ chức buổi chào mừng đoàn đại biểu các nước ASEAN tới Brazil. Sự kiện có sự góp mặt của Thứ trưởng Ngoại giao phụ trách các vấn đề về Châu á, Thái Bình Dương và Nga ông Eduardo Paes Saboia, Đại sứ các nước ASEAN và các lãnh đạo của Bộ Ngoại giao Brazil.
Canada mong muốn mở rộng hợp tác, trao đổi kinh nghiệm bình đẳng giới tại Cần Thơ

Canada mong muốn mở rộng hợp tác, trao đổi kinh nghiệm bình đẳng giới tại Cần Thơ

Ngày 23/11, trong khuôn khổ chuyến thăm và làm việc tại TP Cần Thơ, bà Annie Dubé - Tổng Lãnh sự Canada tại TP Hồ Chí Minh - đã đến thăm, làm việc với lãnh đạo Sở Lao động - Thương binh và Xã hội TP Cần Thơ.

Tin mới

Dấu ấn gần 7 thập kỷ của "bậc thầy" ngoại giao Henry Kissinger

Dấu ấn gần 7 thập kỷ của "bậc thầy" ngoại giao Henry Kissinger

Cựu Ngoại trưởng Mỹ Henry Kissinger đã sống một cuộc đời phi thường khi trở thành người có ảnh hưởng lớn đến chính sách đối ngoại của Mỹ trong gần bảy thập kỷ.
Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng thưởng thức bánh mì Việt Nam trên đất Nhật

Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng thưởng thức bánh mì Việt Nam trên đất Nhật

Ngày 28/11, tại Tokyo (Nhật Bản), tiệm Bánh mì Xin Chào đón Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng, phu nhân cùng các quan khách Nhật Bản, Việt Nam đến ăn sáng.

Tin khác

Thái Lan công bố chính sách “ngoại giao chủ động” thúc đẩy kinh tế

Thái Lan công bố chính sách “ngoại giao chủ động” thúc đẩy kinh tế

Thái Lan đã đưa ra chính sách “ngoại giao chủ động” mới, trong đó các phái viên sẽ đóng vai trò nòng cốt thúc đẩy thương mại, đầu tư, du lịch ở nước ngoài.
Nâng cao chất lượng hoạt động Hội hữu nghị Việt Nam - Hàn Quốc

Nâng cao chất lượng hoạt động Hội hữu nghị Việt Nam - Hàn Quốc

Sáng 22/11, Hội hữu nghị Việt Nam - Hàn Quốc tỉnh Hậu Giang tổ chức Đại hội đại biểu lần thứ III, nhiệm kỳ 2023-2028.
Dấu ấn ngoại giao cá nhân trong cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ - Trung

Dấu ấn ngoại giao cá nhân trong cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ - Trung

Chia sẻ ảnh cũ và dành lời khen cho người đồng cấp; gửi lời chúc mừng sinh nhật và bữa ăn trưa với bánh ravioli... Đó là những cử chỉ thân tình giữa Tổng thống Mỹ Joe Biden và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình bên lề cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ - Trung mới đây.
Thứ trưởng Hà Kim Ngọc: Việt Nam tiếp tục phát huy "sức mạnh mềm"

Thứ trưởng Hà Kim Ngọc: Việt Nam tiếp tục phát huy "sức mạnh mềm"

Trong khuôn khổ kỳ họp lần thứ 42 UNESCO, Việt Nam đã được tín nhiệm bầu vào vị trí Phó Chủ tịch đại diện cho khu vực Châu Á - Thái Bình Dương.
Phiên bản di động