Trả lời phỏng vấn phóng viên tạp chí Thời Đại, Tiến sĩ Nguyễn Văn Lạng, Chủ tịch Hội hữu nghị và hợp tác Việt Nam - Brazil cho biết: Từ điển chủ đề Bồ - Việt ra đời sau 12 năm kể từ khi thai nghén đến lúc hoàn thành. Đây là đóng góp lâu dài của Hội vào mục tiêu tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau về lịch sử, chính trị, khoa học công nghệ, văn hóa, thể thao... giữa hai nước Việt Nam - Brazil cũng như giữa Việt Nam với cộng đồng các quốc gia nói tiếng Bồ Đào Nha trên toàn thế giới. |
 |
|
- Thưa ông, vì sao Hội hữu nghị và hợp tác Việt Nam - Brazil quyết định chủ trì xây dựng Từ điển chủ đề Bồ - Việt? - Trước hết phải nói đến lương duyên của tôi với Brazil. Vào những năm 1990, khi tôi là Phó Chủ tịch, sau đó là Chủ tịch UBND Đắk Lắk, tôi vinh dự được tham dự nhiều hội nghị của Hội đồng cà phê quốc tế, trong đó một số kỳ họp tổ chức tại Brazil. Sau quá trình dài được làm việc, giao lưu, hiểu biết về đối tác, khi Hội hữu nghị và hợp tác Việt Nam - Brazil được thành lập vào tháng 5/2010, tôi được mời làm Chủ tịch Hội. Tháng 6/2011, trong chuyến thăm Brazil, chúng tôi được Việt kiều Thái Quang Nghĩa (chủ hãng sản xuất balô, giày dép Goóc) – người từng thuê cả “vua bóng đá” Pele quảng cáo cho sản phẩm của mình tặng một cuốn từ điển. Ý tưởng xây dựng từ điển Bồ - Việt khởi nguồn trong chúng tôi từ đấy. Việc này nhận được sự ủng hộ của Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam. Đã từng có một số từ điển đối chiếu giữa hai ngôn ngữ Việt Nam và Bồ Đào Nha. Từ thế kỷ XVII, Alexandere de Rhodes đã biên soạn cuốn Từ điển Việt – Bồ - La với mục đích truyền giáo. Năm 1989, các tác giả: Trịnh Cát, Đặng Giang, Đỗ Bá Khoa, Lê Thiết Thảo, Trần Văn Trị, Dương Nguyên Tường cho ra đời cuốn Từ điển Bồ Đào Nha – Việt Nam. Tuy nhiên, cuốn sách này chỉ được ấn hành mang tính nội bộ phục vụ cho việc xuất khẩu lao động, số lượng từ còn quá ít (15.000 từ). Do ấn hành cách đây hơn 20 năm, tính cập nhật của cuốn sách chưa thể đáp ứng trong hoàn cảnh mới. Hiện tiếng Bồ Đào Nha được 8 nước và vùng lãnh thổ với trên 280 triệu người sử dụng. Đây là ngôn ngữ thông dụng trong số mười ngôn ngữ phổ biến nhất thế giới. Trong đó, Brazil - quốc gia Nam Mỹ với trên 210 triệu dân - sử dụng tiếng Bồ Đào Nha là quốc ngữ. |
 |
| Chủ tịch Hội hữu nghị và hợp tác Việt Nam - Brazil (ngoài cùng, bên phải) tặng Từ điển chủ đề Bồ - Việt cho Đại sứ Nguyễn Phương Nga, Chủ tịch Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam và khách mời. (Ảnh: Thu Hà) |
|
Việt Nam và Brazil thiết lập quan hệ ngoại giao từ năm 1989. Quan hệ hợp tác hữu nghị giữa hai nước ngày càng được củng cố và phát triển trên nhiều lĩnh vực, nhất là thương mại hai chiều. Hội hữu nghị và hợp tác Việt Nam – Brazil muốn góp phần tăng cường giao lưu và hiểu biết lẫn nhau về chính trị, kinh tế, văn hóa giữa hai nước. Đề xuất xây dựng cuốn từ điển Việt - Bồ được sự ủng hộ của Ban thường trực, Ban chấp hành Hội hữu nghị và hợp tác Việt Nam – Brazil và các thành viên Hội. Hội đã huy động, tập hợp được những cán bộ giảng dạy, nghiên cứu tiếng Bồ Đào Nha ở các trường đại học, các cơ quan ngoại giao, các tổ chức khác nhau tạo thành nhóm biên soạn cuốn từ điển này. Toàn bộ quá trình biên soạn, in ấn và xuất bản cuốn từ điển này được sự ủng hộ, đóng góp kinh phí của nhiều cơ quan, ban ngành, tổ chức, Hiệp hội người trồng bông Brazil (ABRAPA), Câu lạc bộ doanh nghiệp Việt Nam – Brazil… Vậy là sau 12 năm nỗ lực, vượt qua nhiều khó khăn, thử thách, cuối cùng Từ điển chủ đề Bồ - Việt đã ra đời. |
|
||
| Cuốn từ điển được các bạn trẻ yêu thích tiếng Bồ Đào Nha đặc biệt quan tâm (Ảnh: Thu Hà) |
|
- Ông có thể chia sẻ về sứ mệnh của Từ điển chủ đề Bồ - Việt? - Khác với những từ điển khác, Từ điển chủ đề Bồ - Việt được biên soạn bằng ngữ liệu và phương pháp mới: về đơn vị tổ chức thực hiện, nội dung, bố cục, cách trình bày... Đặc biệt, đây là cuốn từ điển với 17 chủ đề giao tiếp liên quan đến các vấn đề cốt yếu nhất về thể chế chính trị, kinh tế, xã hội và đời sống văn hóa. Cụ thể là: giao tiếp trong đời sống hàng ngày, gia đình, giáo dục, sức khỏe, nhà hàng và ẩm thực, khách sạn, mua sắm và đồ dùng trong siêu thị, thể thao, văn hóa và lễ hội, giao thông và các phương tiện, các phương tiện giao thông, nông nghiệp và công nghiệp, tài chính, kinh doanh và thương mại quốc tế, hành chính quốc gia, quốc gia và quốc tịch, lao động và nghề nghiệp... Các chủ đề được lựa chọn theo nguyên tắc dựa vào tính ứng dụng thiết thực đối với nhiều nhóm đối tượng trong xã hội. Đó có thể là các cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp, nhà nghiên cứu, nhà ngoại giao, khách du lịch… Số lượng từ vựng của Từ điển chủ đề Bồ - Việt có thể không cao nhưng chúng là những từ, cụm từ thông dụng với các ví dụ cần thiết phù hợp với bối cảnh sử dụng. Cuốn từ điển Việt - Bồ vừa như sách giáo khoa bỏ túi vừa giúp người sử dụng tra cứu từ vựng như một cuốn từ điển thông thường, vừa tham khảo các đoạn hội thoại theo từng chủ đề, từ đó có thể vận dụng vào tình huống giao tiếp thực tế. |
 |
|
- Ông đánh giá như thế nào về vai trò của cuốn từ điển này đối với quan hệ ngoại giao Việt Nam - Brazil nói riêng, với các nước nói tiếng Bồ Đào Nha nói chung? - Có thể nói Từ điển chủ đề Bồ - Việt là kết tinh của tình hữu nghị, hợp tác Việt Nam - Brazil nói riêng, với các nước nói tiếng Bồ Đào Nha nói chung. Khi Hội huy động tài chính để xây dựng cuốn từ điển này, ngoài đóng góp của Hội còn có đóng góp của các doanh nghiệp Việt Nam và Brazil, Hiệp hội người trồng bông Brazil… Các tham tán, nhân viên Đại sứ quán Brazil tại Việt Nam tập trung thời gian dài, cao độ để rà soát các từ vựng, cách đối thoại, ngữ pháp… Chúng tôi mong muốn tặng cuốn từ điển này cho các bạn Brazil và những người bạn ở các quốc gia nói tiếng Bồ Đào Nha khác. Những cầu thủ Brazil đang thi đấu tại Việt Nam, các công dân của Brazil, các nước nói tiếng Bồ Đào Nha đang làm việc tại Việt Nam có thể sử dụng cuốn từ điển này để học thêm tiếng Việt. Thông qua cuốn từ điển, Hội muốn đóng góp vào mục tiêu tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau giữa Việt Nam và Brazil, Việt Nam và cộng đồng các quốc gia nói tiếng Bồ Đào Nha trên toàn thế giới. - Trân trọng cảm ơn ông! |
|
|
|
Thực hiện: Thành Luân Đồ họa: Tào Đạt |
