Các Nghị quyết phát triển vùng được ban hành vào thời điểm sau đại dịch Covid-19 thể hiện tầm nhìn chủ động về chiến lược trước những “đứt gẫy địa chính trị” trên thế giới, khu vực đã và đang dần xuất hiện. Các nghị quyết có sự kế thừa, phát triển đường lối phát triển vùng, đồng thời có sự điều chỉnh, bổ sung để kịp thời thích ứng với một trật tự “bình thường mới” đang dần được định hình.

Triển khai chiến lược phát triển các vùng, Việt Nam có không ít thuận lợi.

Thứ nhất là, môi trường chính trị ổn định, dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, là nền tảng rất quan trọng để việc triển khai các đường lối, chính sách, kế hoạch hành động phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh.

Thứ hai, Việt Nam đang trên đà phát triển, duy trì tăng trưởng kinh tế tương đối cao trong và sau đại dịch, kinh tế vĩ mô ổn định, với nội lực là môi trường đầu tư, kinh doanh ngày càng cởi mở, tiệm cận với các tiêu chuẩn quốc tế, lực lượng lao động dồi dào theo nhiều phân khúc, nhất là lực lượng lao động chất lượng cao. Vì vậy Việt Nam đang là môi trường thu hút đầu tư hàng đầu khu vực.

Thứ ba, vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế đang tiếp tục được nâng cao. Việt Nam đang có vai trò tích cực trong các cơ chế khu vực và quốc tế, là điều kiện để đất nước huy động sức mạnh thời đại vào công cuộc phát triển kinh tế - xã hội.

Việt Nam trước đây chưa có sự thống nhất các vùng không gian. Tuy nhiên qua các Nghị quyết phát triển vùng vừa được ban hành thì thấy rằng chúng ta đã nhận rõ việc tổ chức không gian phát triển theo 06 vùng. Có thể nói đây là những chiến lược mang ý nghĩa rất quan trọng cho sự phát triển của quốc gia lâu dài, nhưng cũng là vấn đề rất lớn, rất mới. Theo nội dung Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, phấn đấu đến năm 2030 thì Việt Nam là nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; mô hình tổ chức không gian phát triển quốc gia hiệu quả, thống nhất, bền vững, hình thành được các vùng, trung tâm kinh tế, đô thị động lực, có mạng lưới kết cấu hạ tầng cơ bản đồng bộ, hiện đại; giữ vững các cân đối lớn, nâng cao khả năng chống chịu của nền kinh tế; bảo đảm an ninh năng lượng, an ninh lương thực và an ninh nguồn nước; môi trường sinh thái được bảo vệ, thích ứng với biến đổi khí hậu; đời sống vật chất, tinh thần nhân dân được nâng cao; quốc phòng, an ninh được bảo đảm. Trong đó việc làm sao để phát huy được lợi thế của từng vùng kinh tế - xã hội; hình thành hai vùng động lực phía Bắc và phía Nam gắn với hai cực tăng trưởng là Thủ đô Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh, hành lang kinh tế Bắc - Nam, các hành lang kinh tế Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh, Mộc Bài - Thành phố Hồ Chí Minh - Vũng Tàu…thì việc Việt Nam ban hành các Nghị quyết phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng an ninh với kết cấu hạ tầng đồng bộ, giúp cho việc tăng trưởng cao của từng vùng vào đóng góp vào phát triển chung của đất nước là điều quan trọng và cần thiết.

Phát triển kinh tế là bệ phóng để đất nước phát triển. Có kinh tế đất nước mới đủ 4 chân vững chắc: lịch sử, địa lý, văn hóa, kinh tế.

Tuy nhiên phát triển đồng bộ không phải là ai cũng làm, làm đồng loạt giống nhau. Nếu tỉnh nào cũng muốn xây dựng sân bay, khu công nghiệp thì tự nó sẽ triệt tiêu nhau, không phát huy được sức mạnh trong liên kết vùng kinh tế để tạo sự đột phá trong phát triển kinh tế đất nước.

Tây Nguyên có thế mạnh về khí hậu, thổ nhưỡng và nhiều tài nguyên, khoáng sản quý hiếm. Đồng bằng sông Cửu Long lại có lợi thế xuất khẩu lương thực, thực phẩm, thủy hải sản và trái cây lớn nhất của cả nước. Đông Nam Bộ có nhiều tiềm năng phát triển công nghiệp, du lịch, dịch vụ lớn nhất cả nước với hạt nhân là đô thị đặc biệt thành phố Hồ Chí Minh… Khi đã xác định rõ tiềm năng, thế mạnh của từng vùng, việc phát triển sẽ căn cứ trên thế mạnh của từng vùng. Đồng thời tính toán đến việc liên kết các địa phương trong vùng và liên kết các vùng với nhau từ đó tạo sức mạnh cạnh tranh của quốc gia khi hội nhập quốc tế. Tất cả như một bức tranh có nhiều mảnh ghép và dần dần chúng ta mới nhìn thấy toàn cảnh.

Kinh tế Việt Nam đang chuyển đổi từ nông nghiệp truyền thống sang nền công nghiệp kỹ thuật cao nhưng chưa có chuẩn bị cơ bản về nguồn nhân lực chất lượng cao. Các quốc gia phát triển đã đi trước Việt Nam hàng chục năm trong việc đầu tư cho đội ngũ chuyên gia nghiên cứu. Chúng ta có thể nghiên cứu, tham khảo kinh nghiệm của các nước. Quy hoạch cán bộ nguồn và đưa đi nước ngoài đào tạo, hoặc liên kết với những nước phát triển đưa những mô hình đào tạo của họ áp dụng vào thực tiễn Việt Nam.

Chúng ta đều biết tuy có sự giao thoa nhưng mỗi vùng đều có những thế mạnh riêng biệt, hay nói khác đi là ưu thế đặc thù. Ví dụ như các tỉnh duyên hải miền Trung thì với ưu thế địa lý trải dài ven biển nên có sức hấp dẫn đặc biệt về du lịch và kinh tế biển. Kinh tế biển ở đây không đơn thuần chỉ là du lịch, khai thác hải sản mà còn là dầu khí hoặc điện gió ngoài khơi. Còn với các tỉnh trung du và miền núi phía Bắc thì sự nổi trội đương nhiên là nông lâm nghiệp...Vì vậy để đạt được hiệu quả cao nhất, việc đào tạo nguồn nhân lực cần linh hoạt theo thế mạnh của từng vùng.