Mắm Châu Đốc - Đậm đà dư vị sông nước miền Tây

An Giang là tỉnh Biên giới nằm ở phía Tây Nam Tổ quốc, nơi đầu nguồn sông Cửu Long, có sông Tiền và sông Hậu đi qua làm nên mùa nước nổi hàng năm khi hiền hòa, lúc dữ dội.

Thành phố Châu Đốc có vị trí địa lý khá đặc biệt nằm ở ngã ba sông, nơi sông Hậu và sông Châu Đốc gặp nhau; nơi giao thương giữa 4 cửa khẩu kinh tế sầm uất là: Cửa khẩu Quốc tế Tịnh Biên - huyện Tịnh Biên, 2 Cửa khẩu Quốc gia Long Bình và Vĩnh Hội Đông - huyện An Phú và Cửa khẩu Quốc tế Sông Tiền - thị xã Tân Châu. Thành phố Châu Đốc vì thế có trữ lượng thủy sản nước ngọt dồi dào, phong phú bậc nhất khu vực đồng bằng sông Cửu Long.

Đặc sản mắm Châu Đốc (An Giang).

Mắm Châu Đốc được chế biến theo phương thức khởi thủy từ thời những cư dân đầu tiên đi khai hoang mở cõi và ngày càng được nâng tầm, tinh lọc những phương pháp chế biến ưu việt nhất để làm lên hương vị thơm, ngon đặc trưng có một không hai. Ai đã một lần được thưởng thức mắm Châu Đốc, sẽ thấy lắng đọng những dư vị đặc trưng sông nước miền Tây, kết tinh dư vị của trời đất ban tặng từ nguồn cá, tôm thiên nhiên phong phú, kết hợp với công sức sáng tạo không ngừng nghỉ của người dân nơi đây. Chính nhờ trữ lượng cá dồi dào đó, người dân nơi đây đã khéo nghĩ ra cách phơi cá khô để dự trữ ăn dần, theo thời gian họ nghĩ ra cách làm mắm.Nguồn nguyên liệu dồi dào với các loài: cá lóc, cá chốt, cá kèo, cá trèn, cá linh, cá sặc, cua đồng, ba khía,…kết hợp các loại nông sản sẵn có như: dưa leo, đu đủ, …cùng với cách chế biến hết sức công phu, cách tẩm ướp nguyên liệu với những loại gia vịlà “thính” mắm và “chao” đường, sẽ làm cho hương vị của mắm Châu Đốc có màu sắc tươi ngon, tỏa hương thơm quyến rũ.

Chợ mắm tập trung ở khu du lịch núi Sam hay chợ Châu Đốc-nơi tập trung đông đảo du khách tham quan, với nhiều cửa hàng bán mắm “gia truyền” lớn như: Thảo 222, Bà Giáo Khỏe, Bà Giáo Thắm, Cô Giáo Ngọc, Cô Tư Ấu,…Đến các khu chợ này người mua sẽ được lựa chọn đủ loại mắm với giá cả phải chăng, giao động từ 30.000-150.000/1 Kg tùy theo loại mắm như: mắm thái, mắm dưa leo, mắm đu đủ, mắm cá lóc, mắm cá chốt, mắm cá trèn, mắm cá linh, mắm cá sặc,…

Một góc chợ Châu Đốc với sản phẩm bày bán là khô và mắm.

Mắm Châu Đốc có thị trường tiêu thụ khá rộng lớn do nằm ở vị trí đắc địa, là trung tâm du lịch nổi tiếng của tỉnh An giang cũng như vùng đồng bằng sông Cửu Long. Châu Đốc có khu danh thắng núi Sam với nhiều di tích văn hoá được xếp hạng cấp Quốc gia, trong đó có Miếu Bà Chúa xứ, Lăng Thoại Ngọc Hầu nổi tiếng cả nước.Đặc biệt, Lễ hội Vía Bà Chúa xứ núi Sam từ năm 2000 đến nay được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch nâng cấp thành Lễ hội cấp Quốc gia. Vì thế, Châu Đốc đón hàng triệu lượt khách đến du lịch mỗi năm, làm cho làng nghề làm mắm vốn đã thịnh vượng lại càng nức tiếng gần xa. Mắm Châu Đốc không chỉ tiêu thụ trong phạm vi nội địa mà còn là mặt hàng xuất khẩu sang nước ngoài giành cho những người Việt xa xứ nhớ hương vị quê hương, không chỉ đáp ứng nhu cầu của du khách trong nước mà còn giành cho “khách Tây” muốn thử dư vị lạ.

Trong của hàng mắm của chị Huỳnh Thị Phượng với đủ loại mắm tốt về chất lượng, đẹp về mẫu mã.

Mắm Châu Đốc có nhiều loại ứng với các cách chế biến riêng của từng món ăn. Nếu mắm cá lóc đồng sẽ được ăn kèm thịt ba rọi luộc cùng các loại rau sống là món ăn dân dã phổ biến và dễ làm nhất. Với món “lẩu mắm” và “mắm kho” thì cách chế biến phức tạp hơn bao gồm mắm cá sặc, cá linh,…ăn cùng với các loại rau đồng như bông súng, bông điên điển, rau dừa nước... Đây là 2 món ăn mang đậm phong cách ẩm thực miền Tây Nam Bộ. Ngoài ra, bạn cũng có thể thưởng thức món bún mắm với cách chế biến “gia truyền” tạo nên hương vị quyến rũ, rất riêng mà chỉ thưởng thức một lần thôi du khách sẽ nhớ mãi mãi.

Ngày nay, trên địa bàn Thành phố Châu Đốc có hàng trăm hộ sản xuất và kinh doanh các loại mắm đặc sản “gia truyền”. Nhờ không ngừng tìm tòi, học hỏi, đổi mới phương pháp sản xuất, nâng cao chất lượng, mẫu mã, bao bì ngày càng đẹp hơn, cung cách phục vụ khách hàng lịch sự, nhiệt tình nên “Đặc sản mắm Châu Đốc” ngày càng mở rộng thị trường và thu hút khách hàng gần xa. Những du khách đã từng đến An Giang du lịch đa phần đều ghé thăm chợ mắm Châu Đốc để mua mắm, mua khô về làm quà cho gia đình, bè bạn. Chị Huỳnh Thị Phượng chủ cửa hàng mắm Thảo 222, chợ Châu Đốc cho biết: “Bán hàng mắm lúc nào cũng đông khách, nhất là vào các dịp Lễ hội. Trung bình mỗi ngày, tụi em bán lời khoảng 1.200.000 đồng sau khi trừ đi tất cả các khoản chi phí.”

Với lịch sử hình thành hơn 1 thế kỷ, làng nghề mắm Châu Đốc đã được Cục sở hữu Trí tuệ công nhận là “Đặc sản mắm Châu Đốc”. Người dân Châu Đốc luôn tự hào và sống khỏe với nghề “gia truyền” do ông cha để lại. Họ không ngừng nâng cao tay nghề, tích cực quảng bá thương hiệu mắm Châu Đốc như một đặc sản “Quốc hồn, Quốc túy” đến với mọi miền đất nước và du khách nước ngoài. “Vương Quốc mắm” như cách gọi trìu mến của du khách khi đến Châu Đốc quả là danh bất hư truyền, mãi lắng đọng những dư vị đặc trưng sông nước miền Tây trong mỗi người khi thưởng thức.

Chiến Khu