Hơn 1 triệu người di cư khỏi Đồng bằng sông Cửu Long
21:23 | 14/12/2020
Theo ông Vũ Tiến Lộc, Giám đốc Phòng Thương mại và Công nghiệp việt Nam (VCCI), đây là báo cáo kinh tế vùng đầu tiên tại Việt Nam và là báo cáo kinh tế vùng toàn diện, tổng thể, sâu sắc đến thời điểm này của khu vực miền Tây. Báo cáo được thực hiện bởi nhóm các chuyên gia kinh tế, chính sách hàng đầu Việt Nam dưới sự chủ trì, điều phối của VCCI và chịu trách nhiệm chuyên môn của Trường Chính sách Công và Quản lý Fulbright.
Báo cáo đúc kết thành tựu trong một thập niên qua và nêu bật những hạn chế trong quá trình phát triển, đồng thời phác họa những cơ hội và thách thức đang và sẽ diễn ra đối với khu vực ĐBSCL. Nội dung báo cáo gồm 5 chương, trong đó tập trung vào các vấn đề then chốt như: Tổng quan nền kinh tế Việt Nam; nhìn lại 10 năm phát triển kinh tế ĐBSCL; năng lực cạnh tranh của ĐBSCL dựa trên phân tích tiềm năng điều kiện tự nhiên, cơ sở hạ tầng, nguồn nhân lực, năng lực cạnh tranh của địa phương, của các cụm ngành thế mạnh và tiềm năng của Vùng như nông nghiệp, công nghiệp chế biến, năng lượng và logistics. Từ các phân tích, báo cáo tập trung bàn luận về những hạn chế còn tồn tại, xác định các thách thức, cản trở sự phát triển của vùng, từ đó đưa ra những khuyến nghị chính sách để tiếp cận trong thời gian tới.
 |
| Ông Vũ Tiến Lộc, Giám đốc VCCI, phát biểu tại lễ công bố sự kiện |
Theo VCCI, trong 10 năm qua, ĐBSCL đang đứng trước những thách thức lớn từ bên ngoài của biến đổi khí hậu như hạn mặn, sạt lở, ngập lụt và ô nhiễm môi trường gia tăng, đến các vấn đề bên trong như chất lượng tăng trưởng giảm sút, lực lượng và năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp chưa cao, cấu trúc kinh tế chưa thực sự ổn định, chất lượng nguồn nhân lực hạn chế, năng suất lao động thấp, tình trạng di dân gia tăng… là những ảnh hưởng trực tiếp đến phát triển kinh tế xã hội mà ĐBSCL đang và sẽ phải đối mặt. Trong khi đó, quan điểm khi nhìn nhận về ĐBSCL luôn gắn liền với những cụm từ trù phú, lợi thế tài nguyên, thiên nhiên ưu đãi, nguồn lao động dồi dào… nhưng thực tế quá trình phát triển trong hơn 2 thập niên qua cho thấy không là như thế. Bên cạnh đó, hạ tầng cơ sở mặc dù được đầu tư nhưng còn quá nhiều điểm nghẽn, nhất là giao thông kết nối. Thiếu quy hoạch đồng bộ và Logistics yếu kém dẫn đến sự gia tăng chi phí trong các khâu của chuỗi giá trị sản xuất, giảm sức cạnh tranh của doanh nghiệp và kinh tế toàn vùng.
Kết quả nghiên cứu cho thấy, kinh tế ĐBSCL nói riêng và cả nước nói chung đều chịu sự ảnh hưởng của kinh tế toàn cầu, nhất là dịch Covid-19. Riêng đối với ĐBSCL, cùng với dịch bệnh, tình trạng hạn hán kéo dài, xâm lấn mặn ngày càng nghiêm trọng làm môi trường kinh tế - xã hội trở nên bấp bênh, gánh nặng về tâm lý và kinh tế đối với cả doanh nghiệp, người dân và chính quyền trong vùng ngày càng lớn.
 |
| TS Vũ Thành Tự Anh, Giám đốc Trường Chính sách Công và Quản lý Fulbright, báo cáo kết quả nghiên cứu Báo cáo nâng cao năng lực cạnh tranh vùng ĐBSCL để phát triển bền vững. |
Một vấn đề rút ra từ nghiên cứu là vai trò kinh tế của ĐBSCL đang giảm dần so với các vùng khác trong cả nước. Nghiên cứu cho thấy đóng góp của ĐBSCL vào tổng sản phẩm quốc nội (GDP) trong ba thập kỷ qua giảm mạnh. Nếu so với TP.HCM thì vào năm 1990, GDP của TP.HCM chỉ bằng 2/3 so với ĐBSCL thì hai thập niên sau, tỷ lệ này đã hoàn toàn đảo ngược và duy trì cho đến ngày hôm nay. Góc nhìn khác cho thấy tăng trưởng GDP của ĐBSCL thấp hơn TP. Hồ Chí Minh và Đông Nam Bộ là do ĐBSCL được giao sứ mệnh đảm bảo an ninh lương thực cho cả nước, vì vậy phải tập trung vào nông nghiệp và sản xuất lúa gạo; kết quả là chậm chuyển dịch sang các ngành có năng suất cao hơn.
Theo VCCI, di dân vẫn là câu chuyện nhức nhối của ĐBSCL. Tình trạng di cư của người dân đồng bằng về TP. Hồ Chí Minh và miền Đông Nam Bộ đáng ở mức báo động. Số lượng di cư ròng khỏi ĐBSCL trong thập niên vừa qua gần 1,1 triệu người, lớn hơn dân số của một số tỉnh trong vùng và tương đương với số tăng dân số tự nhiên của cả Vùng. So với các vùng khác trong cả nước, ĐBSCL có tỷ lệ nhập cư thấp nhất, tỷ lệ xuất cư cao nhất, do đó là vùng duy nhất có tỷ lệ tăng dân số là 0% trong giai đoạn 2009-2019.
 |
| Ông Nguyễn Phương Lam, Giám đốc VCCI Cần Thơ, cảm ơn sự hợp tác tích cực của các chuyên gia, nhà nghiên cứu trong việc hoàn thiện công trình báo cáo kinh tế thường niên ĐBSCL năm 2020 |
Một lưu ý khác được đưa ra từ nghiên cứu, đó là ĐBSCL hiện là “vùng trũng” về đô thị hóa ở Việt Nam. Dân số vùng ĐBSCL gần như không đổi so với trước đó 10 năm. Tỷ lệ đô thị hóa của cả Vùng trong 10 năm chỉ tăng nhẹ từ 22,8% lên 25,1%, trong khi cả nước tăng từ 29,6% lên 34,4%. Kết quả là khoảng cách về dân số đô thị của ĐBSCL so với cả nước đang ngày một giãn ra.
Báo cáo cũng nhận thấy thành tích nổi bật của ĐBSCL trong hai thập niên trở lại đây đó là kết quả giảm nghèo. Tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn nghèo của Chính phủ ở ĐBSCL đã giảm từ mức rất cao là 36,9% vào năm 1998 xuống chỉ còn 12,6% vào năm 2010 và 5,2% vào năm 2016 và tỷ lệ này tiếp tục giảm trong giai đoạn 2016 - 2019. Tỷ lệ nghèo của ĐBSCL luôn thấp hơn so với mức trung bình của cả nước chứng tỏ lợi ích của tăng trưởng được chia sẻ rộng rãi, và người nghèo cũng đã được hưởng lợi từ sự phát triển kinh tế chung của toàn vùng.
 |
| Đông đảo đại biểu đến từ các tỉnh, thành trong khu vực tham dự lễ công bố. |
Tuy nhiên, theo VCCI, mặc dù ĐBSCL đã thành công trong việc thoát đói, giảm nghèo, nhưng vùng đất này vẫn chưa đem lại được sự thịnh vượng cho phần lớn người dân của mình. Những kết luận rút ra từ nghiên cứu cho thấy hơn 3 thập kỷ qua, mô hình kinh tế truyền thống tại ĐBSCL tập trung vào sản xuất nông nghiệp thay vì kinh tế nông nghiệp, số lượng thay vì chất lượng, manh mún hơn là tích tụ ruộng đất, phân mảnh thay vì liên kết thành chuỗi cung ứng… Từ những kết luận và tìm ra nguyên nhân các hạn chế, báo cáo đưa ra những khuyến nghị, gợi ý mô hình phát triển mới cho kinh tế ĐBSCL với 15 luận điểm được thiết lập mang đến cho độc giả những góc nhìn mới để định hình lại câu chuyện phát triển kinh tế ĐBSCL.
Phát biểu tại lễ công bố, ông Vũ Tiến Lộc - Giám đốc VCCI - kỳ vọng sự chung tay của lãnh đạo các tỉnh, thành trong khu vực và Trung ương để biến báo kinh tế vùng thành diễn đàn kinh tế của vùng, để có cơ chế thúc đẩy các nỗ lực, hợp tác phát triển kinh tế vùng.
“Tôi hy vọng báo cáo sẽ kể cho thế giới biết một câu chuyện về miền Tây hiện nay và tương lai, đặc biệt là cung cấp cái nhìn tổng thể để thúc đẩy sự phát triển của vùng trong thời gian tới. Miền Tây trong tương lai sẽ là khu vực đi đầu trong liên kết nội vùng và cũng là đi đầu trong liên kết tam giác phát triển vùng, kết nối với TP Hồ Chí Minh và Đông Nam bộ, góp phần làm nên một tam giác phát triển của khu vực phía Nam”, ông Lộc nói.
Cũng theo ông Lộc, việc phát triển ĐBSCL đòi hỏi phải có khát vọng, hướng đi có thể tạo nên bản sắc riêng và nếu có cách để khai thông các “điểm nghẽn”, cách để khởi dậy các tiềm năng thì ĐBSCL hoàn toàn có thể vươn lên trong thời gian tới.
 Tiền Giang có vai trò quan trọng đối với chiến lược phát triển của Vùng đồng bằng sông Cửu Long Ngày 13/10, Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Tiền Giang lần thứ XI, nhiệm kỳ 2020-2025 chính thức khai mạc. Ông Hoàng Trung Hải, ... |
 FNF tìm kiếm doanh nghiệp"hạt giống" tại Đồng bằng sông Cửu Long Giám đốc Tổ chức Friedrich Naumann Foundation (FNF) Việt Nam cho biết, đang tìm kiếm doanh nghiệp "hạt giống" trong khu vực Đồng bằng sông ... |
 Thủ tướng thúc giục các tỉnh Đồng bằng Sông Cửu Long giải ngân vốn đầu tư công Sáng 1/8, tại TP. Cần Thơ, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã chủ trì hội nghị làm việc với lãnh đạo các địa phương vùng ... |
 TP.HCM và đồng bằng sông Cửu Long cùng kích cầu du lịch Ngày 3/7, tại Cần Thơ diễn ra lễ khai mạc Ngày hội kích cầu du lịch TP.HCM và Đồng bằng sông Cửu Long; sự kiện ... |
Hà Vy