Việt Nam sẽ soán "ngôi vương" trong lĩnh vực công nghệ từ tay Trung Quốc?

Không phải ngẫu nhiên mà các "ông lớn" trong lĩnh vực công nghệ như Apple, Google và Samsung lại quyết định "dời nhà" từ thị trường tỷ dân của Trung Quốc để chuyển sang Việt Nam. Nhà báo Govi Snell của hãng tin Al Jazeera phân tích nguyên nhân của xu hướng đáng quan tâm này.

Doanh nghiệp Hàn Quốc sẽ đầu tư các ngành công nghệ cao tại Việt Nam Trước đây, doanh nghiệp Hàn Quốc đầu tư vào Việt Nam với nhiều ngành thâm dụng lao động, tuy nhiên, thời gian tới sẽ có sự thay đổi với nhiều ngành công nghệ cao ít thâm dụng lao động.

Giới đầu tư Thụy Sĩ quan tâm đến lĩnh vực tài chính xanh, bền vững của Việt Nam Đoàn công tác của Bộ Tài chính ngày 14/7 đã có buổi làm việc với Tổng thư ký Hội nghị Liên hợp quốc về thương mại và phát triển (UNCTAD), Tổng giám đốc WTO.

“Tại những khu công nghiệp nằm giữa những ngọn đồi và cánh đồng chè trập trùng ở một tỉnh thuộc miền Bắc của Việt Nam, hàng ngàn công nhân nhà máy đang bận rộn ngày đêm làm ra các sản phẩm cho các công ty công nghệ khổng lồ hàng đầu thế giới như Apple, Samsung, LG Electronics và Microsoft”, nhà báo Govi Snell mở đầu bài viết của mình trên tờ Al Jazeera hôm 6/10 có tựa đề “Việt Nam để mắt đến ngôi vương của Trung Quốc khi các tập đoàn công nghệ cảm thấy mệt mỏi vì chính sách Zero COVID mà quốc gia tỷ dân đang áp dụng".

Công nhân làm việc tại nhà máy Foxconn ở Trung Quốc phải test COVID-19 hàng ngày (Ảnh: China Daily/Reuters).

"Zero COVID" của Trung Quốc khiến nhà đầu tư mất niềm tin

Thất vọng với việc Trung Quốc ra thông báo tạm dừng các hoạt động sản xuất nhằm tuân thủ chính sách "zero-COVID", hàng loạt các hãng công nghệ lớn đang tìm kiếm giải pháp thay thế cho nền kinh tế lớn nhất thế giới này. Việt Nam - với nguồn nhân công dồi dào, vị trí địa lý gần Trung Quốc cùng môi trường chính trị ổn định - đang trở thành địa điểm được “chọn mặt gửi vàng” ngay lúc này.

“Đối với rất nhiều công ty và tập đoàn công nghệ hàng đầu thì họ có thể chịu đựng được cuộc chiến tranh thương mại, chấp nhận chi phí lao động tăng cao ở Trung Quốc, cũng như gắng gượng với sự đổ vỡ của chuỗi cung ứng khi đại dịch COVID-19 xảy ra… Thế nhưng, chính sách” zero COVID” mà Trung Quốc kiên trì áp dụng cho đến thời điểm này chẳng khác gì giọt nước làm tràn ly”, TS. Greg Poling, giám đốc Chương trình Đông Nam Á tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), nói với Al Jazeera.

Theo vị chuyên gia này thì Việt Nam không phải là quốc gia duy nhất mà các công ty đa quốc gia đang tìm cách dịch chuyển ra khỏi Trung Quốc. “Thế nhưng, Việt Nam có lẽ là nơi thành công nhất với sự dịch chuyển này”, ông Greg nhận xét và đưa ra dẫn chứng về việc Apple, Google và Samsung đều đang khẩn trương thúc đẩy hoạt động của mình tại quốc gia Đông Nam Á này.

Bên cạnh đó, Foxconn và Luxshare Precision Industry, hai trong số các nhà cung cấp linh kiện quan trọng nhất của Apple, hiện cũng đang đàm phán để sớm được phép sản xuất sản phẩm đồng hồ thông minh Apple Watch và Macbook ngay tại Việt Nam.

“Để hỗ trợ cho việc mở rộng hoạt động sản xuất tại Việt Nam, tập đoàn Foxconn có trụ sở tại Đài Loan vừa công bố kế hoạch đầu tư 300 triệu USD vào một nhà máy mới rộng 50,5 ha ở tỉnh Bắc Giang”, tác giả Govi Snell viết trên tờ Al Jazeera.

Tập đoàn Apple cũng tính phương án rời Trung Quốc sang Việt Nam (Ảnh: India Times)

Theo phân tích của hãng dịch vụ tài chính lâu đời nhất trên thế giới JP Morgan công bố đầu tháng 9/2022, 65% số lượng các sản phẩm tai nghe không dây Airpods sẽ được sản xuất ở nhà máy mới này vào năm 2025.

Còn “ông lớn” Google thì dự kiến sẽ ​​bắt đầu sản xuất điện thoại thông minh Pixel tại Việt Nam từ năm 2023, trong khi Samsung thì lên kế hoạch ​​bắt đầu sản xuất linh kiện bán dẫn vào mùa hè năm sau tại một nhà máy rộng lớn ở tỉnh Thái Nguyên.

“Hiện tượng này là điều dễ hiểu khi mà các đợt phong tỏa vẫn tiếp tục diễn ra liên tục một cách đầy bất thường và không thể đoán trước ở Trung Quốc như hiện nay”, Giáo sư Albert Tan tại Học viện Quản lý Châu Á ở Manila (Philippines) nói về việc nhiều nhà máy đang gấp rút rời khỏi Trung Quốc để chuyển đến Việt Nam.

Việt Nam trở thành "miền đất hứa" cho các đại gia công nghệ

Giáo sư Tan cho rằng, với việc ban hành những chính sách đúng đắn và kịp thời, Việt Nam có thể sẽ trở thành “cường quốc tiếp theo” về năng lực sản xuất ở khu vực châu Á.

“Vấn đề đặt ra là, liệu Việt Nam có thể tiếp nhận tất cả các loại hình sản xuất hiện có từ Trung Quốc, cũng như xây dựng năng lực của chính mình để đáp ứng với tình hình mới đang diễn ra nhanh chóng như thế nào mà thôi”.

Theo nhận xét của nhà báo Govi Snell thì sau những đợt “lockdown” nghiêm ngặt để phòng chống đại dịch khiến tình hình kinh tế bị ảnh hưởng nặng nề, Việt Nam đã chính thức chuyển sang sống chung với COVID-19 song song với giải pháp tiêm phủ vắc-xin cho toàn dân. Đây chính là động lực giúp Việt Nam góp sức cùng nền kinh tế Đông Nam Á đạt mức tăng trưởng 7,2% trong năm nay (mức tăng năm 2021 chỉ đạt 2,6%) so với mức tăng trưởng 2,8% của Trung Quốc, theo dự báo của Ngân hàng Thế giới (WB).

“Phần lớn sự tăng trưởng đó có thể là nhờ vào xuất khẩu. Trong sáu tháng đầu năm 2022 đã đạt 186 tỷ USD - tăng hơn 17% so với cùng kỳ năm ngoái”, báo cáo của WB nêu.

Ở chiều ngược lại, chính sách “zero COVID” khắt khe của Trung Quốc đã và đang làm mất lòng tin của các nhà đầu tư khiến giới chuyên gia kinh tế nhìn sự trỗi dậy của Việt Nam với ánh mắt đầy tích cực.

"Ông lớn" Samsung đến từ Hàn Quốc cũng đã chọn Việt Nam làm điểm đến cho hoạt động sản xuất kinh doanh của mình (Ảnh: Yonhap News)

“Việt Nam đã nhận được một lượng lớn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) kể từ khi căng thẳng thương mại Mỹ - Trung Quốc bùng phát và chi phí lao động tại các nhà máy của Trung Quốc bắt đầu tăng nhanh chóng với tốc độ phi mã”, ông David Dapice, chuyên gia kinh tế của Chương trình Việt Nam tại Trường Harvard Kennedy nói với hãng tin Al Jazeera hôm 6/10.

Việt Nam đã đạt được những bước tiến lớn trong việc mở cửa thương mại và khuyến khích đầu tư những năm gần đây. Chẳng hạn như: tham gia 15 Hiệp định thương mại tự do (FTA), trong đó có sáu hiệp định với các đối tác khu vực thuộc Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN).

“Việt Nam đã ký một loạt FTA với nhiều quốc gia nên việc thông quan xuất khẩu hiện rất thuận lợi. Chính vì vậy, việc đưa linh kiện từ Trung Quốc đại lục về Việt Nam sẽ trở nên dễ dàng hơn rất nhiều bằng nhiều con đường khác nhau, cả đường thủy lẫn đường bộ”, ông Eddie Han, chuyên gia phân tích cấp cao tại Viện nghiên cứu Isaiah Research có trụ sở tại Đài Loan nói.

Bên cạnh đó, theo Giáo sư Greg Poling từ CSIS thì cũng phải kể đến những yếu tố quan trọng khác như nền chính trị ổn định cùng các chính sách thu hút đầu tư thân thiện của chính phủ đã giúp Việt Nam vượt lên trước so với các thị trường đối thủ như Indonesia và Philippines.

Ngoài các sản phẩm thiết bị công nghệ như iPhone, Việt Nam cũng ngày càng đóng vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng chất bán dẫn, vốn liên quan đến quá trình sản xuất phức tạp hơn nhiều so với các loại hàng hóa khác.

Năm 2021, Intel đã đầu tư 475 triệu USD vào địa điểm lắp ráp và thử nghiệm chip lớn nhất của mình tại Thành phố Hồ Chí Minh. Tháng 8/2022, ông Roh Tae-Moon, Giám đốc điều hành của bộ phận di động Samsung Electronics, thông báo rằng công ty Hàn Quốc này sẽ đầu tư 3,3 tỷ USD vào dây chuyền sản xuất linh kiện bán dẫn tại nhà máy ở Thái Nguyên.

Synopsys, một công ty phần mềm chuyên thiết kế chip của Mỹ, cũng đã công bố kế hoạch chuyển nguồn vốn đầu tư và đào tạo kỹ sư sang Việt Nam trong thời gian tới.

Máy tính, điện tử và linh kiện là mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam Theo đánh giá của Bộ Công Thương, xuất khẩu máy tính, điện tử và linh kiện đã trở thành mặt hàng xuất khẩu chủ lực của tăng trưởng kinh tế, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, tạo công ăn việc làm cho người lao động.

Việt Nam sẽ sản xuất Apple Watch và MacBook Lần đầu tiên Việt Nam sản xuất Apple Watch và MacBook.