Viện Khổng Tử của Trung Quốc đã có đối thủ
11:40 | 21/02/2021
Các Viện Khổng Tử chuyên dạy ngôn ngữ và văn hóa Trung Quốc ở nhiều quốc gia trên thế giới. Các cơ sở này được đặt tên theo nhà tư tưởng cổ đại của Trung Quốc, cổ xúy cho các nguyên tắc do Khổng Tử đề xướng, về sự trung thực, ngay thẳng, và đạo đức. Các viện này là một sản phẩm của Ban Công tác Mặt trận Thống nhất thuộc Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc.
Hiện có 541 viện và gần 2.000 lớp học Khổng Tử hoạt động ở 162 nước thuộc các cấp tiểu học, trung học, và đại học. Hán Biện cung cấp giáo viên, sách giáo khoa, và nguồn quỹ để vận hành, còn các viện dựa vào nguồn tài chính tương ứng từ các cơ sở nơi đặt các viện này.
 |
| Tượng Khổng Tử. Ảnh: Pixabay |
Từ năm 2008 đến 2016, Hán Biện báo cáo đã chi hơn 2 tỷ USD cho các Viện Khổng Tử trên khắp thế giới. Bắt đầu vào năm 2017, Hán Biện không còn thông báo về việc chi tiêu cho chương trình này nữa.
Tại Mỹ, hoạt động của các Viện Khổng Tử đã bị giám sát kỹ càng hơn trong các năm gần đây, bắt đầu từ một bản báo cáo vào năm 2014 của Hiệp hội Các Giáo sư Đại học Mỹ (AAUP). Báo cáo hối thúc các trường đại học hoặc là đàm phán lại để bảo đảm tự do học thuật hoặc là đóng cửa các viện này.
Một báo cáo khác của Hiệp hội Các Học giả Quốc gia Mỹ vào năm 2017 tiết lộ về cái mà họ gọi là cách thức của chính quyền Trung Quốc xâm nhập vào các trường đại học Mỹ để nâng cao hình ảnh Trung Quốc.
Vào năm 2019, Giám đốc Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) Christopher Wray đã xác thực trước Quốc hội Mỹ rằng các Viện Khổng Tử “mang lại một nền tảng để chính quyền Trung Quốc truyền bá các tuyên truyền của mình, khuyến khích kiểm duyệt và hạn chế tự do học thuật”.
Lời chỉ trích này đã dẫn tới việc đóng cửa 27% số Viện Khổng Tử ở Mỹ kể từ năm 2017. Hiện còn tổng cộng 75 Viện Khổng Tử tại các trường đại học Mỹ và khoảng 500 lớp Khổng Tử ở các trường học K-12.
Các cáo buộc trên rất đa dạng, bao gồm từ can thiệp vào việc tuyển giáo viên, xác định chương trình học, tổ chức biểu tình, và lựa chọn nội dung văn bản được cho là bóp méo lịch sử.
Trong nhiệm kỳ Tổng thống Trump, đảng cầm quyền tại Trung Quốc trở thành "kẻ thù số 1" của Mỹ, dẫn tới việc Mỹ có tới hơn 200 biện pháp nhằm vào chính quyền Trung Quốc, bao gồm cả các Viện Khổng Tử.
Một số dự luật về xử lý ảnh hưởng của các Viện Khổng Tử ở Mỹ đã được đề xướng trong các năm gần đây, bao gồm Đạo luật Khổng Tử (tên đầy đủ là Đạo luật về Các quan ngại đối với các quốc gia tài trợ cho các viện bên trong trường đại học tại Mỹ) - dự luật được Thượng nghị sĩ John Kennedy của bang Louisiana tài trợ và đã được nhất trí thông qua tại Thượng viện Mỹ vào tháng 6/2020.
Cụ thể, đạo luật trên cấm các cơ sở giáo dục nhận quỹ liên bang từ Bộ Giáo dục Mỹ trừ phi các cơ sở này bảo đảm rõ ràng các điều sau:
1- bảo vệ tự do học thuật tại cơ sở giáo dục;
2- cấm việc áp dụng bất cứ luật nước ngoài nào tại khuôn viên của cơ sở giáo dục;
3- trao cho cơ sở giáo dục thẩm quyền quản lý toàn bộ đối với Viện Khổng Tử, bao gồm việc kiểm soát những nội dung giảng dạy, các hoạt động được tiến hành, học bổng nghiên cứu, và nhân sự làm việc cho Viện Khổng Tử.
Những sự ủng hộ cho việc xây dựng luật đối phó với Trung Quốc có thể sẽ tiếp tục gia tăng tại Quốc hội Mỹ. Tổng thống Mỹ Biden sẽ khó phủ quyết các dự luật đó nếu chúng nhận được sự hậu thuẫn ở mức độ cao từ các nghị sĩ thuộc cả đảng Cộng hòa và đảng Dân chủ.
Để bù lại khoảng trống do đóng cửa các Viện Khổng Tử, Mỹ có thể chi thêm ngân sách cho các khóa học nội địa về văn hóa và ngôn ngữ Trung Quốc, như là các khóa trong khuôn khổ Chương trình Giáo dục An ninh Quốc gia (NSEP).
NSEP là một sáng kiến của Bộ Quốc phòng Mỹ, sáng kiến này sử dụng học bổng để thu hút các sinh viên và cử nhân Mỹ vào các vị trí trong bộ máy an ninh quốc gia.
Đối với các học viên quan tâm đến Trung Quốc, nội dung học tập bao gồm không chỉ đào tạo tiếng Hoa mà còn các khóa học về kinh tế, dân tộc học, địa lý, lịch sử, văn chương và âm nhạc Trung Quốc.
Hà Linh (TH)