NATO đang 'chết não', Tổng thống Pháp đổ lỗi cho ông Trump

Tổng thống Pháp hôm 8/11 đã cảnh báo các nước châu Âu rằng khối quân sự chung NATO đang có một 'bộ não chết', do thiếu phối hợp trong nội bộ và sự khó lường của Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump.

Thổ Nhĩ Kỳ có S-400, NATO như "hổ mọc thêm cánh"?

NATO sẽ hành động nếu Nga từ bỏ Hiệp ước Lực lượng hạt nhân tầm trung

Trung Quốc tham vọng lập "NATO châu Á"?

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron phát biểu tại một cuộc họp báo vào ngày thứ hai của hội nghị thượng đỉnh Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) tại Brussels, Bỉ, ngày 12 tháng 7 năm 2018. Ludovic Marin/REUTERS

Trong một cuộc phỏng vấn với tờ The economist của Anh, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron bày tỏ nghi ngờ về câu châm ngôn của NATO, do Mỹ lãnh đạo, rằng một cuộc tấn công vào một đồng minh là một cuộc tấn công vào tất cả, điều đã củng cố mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương kể từ khi thành lập liên minh năm 1949.

Những gì chúng ta hiện đang trải qua là cái chết não của NATO, ông Macron nói. Khi được hỏi liệu ông có còn tin vào khả năng tự vệ tập thể, quy định trong điều 5 của hiến chương thành lập NATO, ông đã từ chối trả lời mặc dù khẳng định Mỹ sẽ vẫn là đồng minh.

Ông Macron khẳng định thiếu một sự phối hợp chiến lược giữa các đồng minh châu Âu với Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ, với mặt khác là quân đội lớn thứ hai của NATO.

Reuters nhận định, Pháp là thành viên truyền thống trong NATO, nhưng không tham gia vào kế hoạch quân sự chiến lược từ năm 1966 đến 2009 mặc dù là một trong những nước sáng lập. Nhận xét của ông Macron - một tháng trước hội nghị thượng đỉnh NATO sắp diễn ra ngày 4/12 tại London – đến khá bất ngờ.

Thủ tướng Đức Angela Merkel cho biết Tổng thống Pháp đã phản ứng thái quá.

Tổng thống Pháp đã dùng những từ khá quyết liệt để bày tỏ quan điểm của mình. Đây không phải là điều tôi cảm thấy về tình trạng hợp tác tại NATO, bà đã nói trong một cuộc họp báo ở Berlin cùng với Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg.

Ông Stoltenberg nói với Reuters, NATO đã vượt qua những khác biệt trong quá khứ, trích dẫn cuộc khủng hoảng Suez năm 1956 và Chiến tranh Iraq năm 2003.

Theo Reuters, Tổng thư ký và nhiều đồng minh muốn chiếu hình ảnh đoàn kết tại hội nghị thượng đỉnh vào thời điểm quân đội Trung Quốc đang trỗi dậy và những gì các nhà lãnh đạo NATO xem là nỗ lực của Nga nhằm phá hoại các nền dân chủ phương Tây thông qua các cuộc tấn công mạng, phá hoại chiến dịch và hoạt động bí mật.

Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ Mike Pompeo, tại Leipzig, Đức, trước lễ kỷ niệm 30 năm Bức tường Berlin sụp đổ, được nhiều người coi là thành tựu đáng nhớ của NATO sau bốn thập kỷ bành trướng của Liên Xô, cho biết NATO có lẽ là liên minh quan trọng nhất trong lịch sử.

Ở Nga, các bình luận của ông Macron đã được ca ngợi là sự mô tả chính xác về tình trạng của NATO.

“Một định nghĩa chính xác về tình trạng hiện tại của NATO,” bà Maria Zakharova, phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Nga, đã viết trên trang Facebook của mình.

Đồ cổ từ Chiến tranh Lạnh?

NATO đã bị chấn động sau khi Tổng thống Trump cho rằng khối quân sự đang gặp khủng hoảng tại hội nghị thượng đỉnh ở Brussels vào tháng 7 và hình ảnh về sự đoàn kết đã bị ảnh hưởng khi Thổ Nhĩ Kỳ thách thức các đồng minh của mình khi tiến hành một cuộc tấn công quân sự vào Syria vào ngày 9/10.

Ông Macron trước đó đã tuyên bố NATO không có khả năng phản ứng với những gì mà ông gọi là cuộc tấn công điên cuồng của Thổ Nhĩ Kỳ và nói rằng đã đến lúc châu Âu ngừng hành động như một đồng minh đàn em khi đến Trung Đông.

Trong cuộc phỏng vấn của mình, ông cũng cho biết Mỹ đang có dấu hiệu quay lưng lại với NATO, như thể hiện bằng quyết định bất ngờ của ông Trump hồi tháng trước, rút quân ra khỏi vùng đông bắc Syria mà không hỏi ý kiến ​​đồng minh.

Từng được một số người coi là “đồ cổ” từ thời Chiến tranh Lạnh cho đến khi Nga sáp nhập Crimea năm 2014, liên minh 29 thành viên này đang đối đầu với các cuộc tấn công của phiến quân ở châu Âu và tìm cách chống lại mối đe dọa từ tên lửa đạn đạo từ Iran đến Triều Tiên.

Ông Macron tán thành các sáng kiến ​​hội nhập về an ninh châu Âu, độc lập với Mỹ. Cái gọi là Sáng kiến ​​can thiệp châu Âu của ông cho đến nay đã tập hợp quân đội của 9 nước sẵn sàng phản ứng với các cuộc khủng hoảng gần biên giới Châu Âu mà không có NATO hay Mỹ.

Liên minh châu Âu gần đây cũng đã đưa ra các kế hoạch phòng thủ trị giá hàng tỷ euro của riêng mình để cùng nhau phát triển và triển khai các tài sản quân sự sau nhiều năm cắt giảm chi tiêu khiến quân đội châu Âu phải phụ thuộc vào Washington.

Liên minh châu Âu không thể bảo vệ châu Âu, ông Stoltenberg nói trong một bài phát biểu tại Berlin.

Với các căn cứ quân sự ở châu Âu và đầu đạn hạt nhân được lưu trữ tại năm quốc gia NATO, Mỹ vẫn là người bảo vệ cuối cùng của các nền dân chủ châu Âu chống lại một nước Nga hậu Xô Viết ngày càng quyết đoán.

Kể từ khi nhậm chức vào năm 2017, ông Trump đã chỉ trích các đồng minh NATO tại châu Âu quá phụ thuộc vào Mỹ trong kế hoạch phòng thủ. Ông đã yêu cầu các nước đồng minh tăng mức chi tiêu dành cho quốc phòng lên tối thiểu 2% tổng sản phẩm quốc nội (GDP).

Dù các thành viên NATO từ năm 2014 đã nhất trí hoàn thành mục tiêu nâng mức chi tiêu quốc phòng lên 2% GDP, song hiện mới chỉ có một số ít thành viên NATO triển khai thực hiện mục tiêu nêu trên.

Bộ trưởng Quốc phòng Đức Annegret Kramp-Karrenbauer cho biết hôm 9/11 Berlin sẽ dành 2% GDP cho quốc phòng vào năm 2031./.