Góp ý Dự thảo Văn kiện Đại hội Đảng XIV:
Kiều bào kiến nghị hoàn thiện cơ chế cho kinh tế tư nhân, giáo dục và ngoại giao nhân dân
18:38 | 21/11/2025
Phát triển kinh tế tư nhân gắn với đổi mới sáng tạo, nghiên cứu & phát triển
 |
| TS Trần Hải Linh. (Ảnh: VKBIA) |
Theo thông tin từ Ủy ban nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài, TS Trần Hải Linh, Ủy viên Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nhân & Đầu tư Việt Nam - Hàn Quốc (VKBIA) cho rằng cộng đồng hơn 6 triệu người Việt Nam ở nước ngoài, trong đó có lực lượng doanh nhân, chuyên gia và trí thức giàu kinh nghiệm quốc tế, là nguồn lực chiến lược để thúc đẩy kinh tế tư nhân - một động lực quan trọng được xác định trong Dự thảo Văn kiện.
Ông khuyến nghị các phương diện trọng tâm mà cộng đồng doanh nhân kiều bào có thể phát huy vai trò, gồm:
Nâng cao năng lực cạnh tranh: Hỗ trợ kết nối thị trường, chuẩn hóa quản trị doanh nghiệp theo tiêu chuẩn toàn cầu, tận dụng hiểu biết về thế mạnh Việt Nam và xu hướng quốc tế.
Thúc đẩy chuyển giao công nghệ, chuyển đổi số và phát triển xanh: Doanh nhân Việt kiều đang hoạt động trong các ngành công nghệ lõi như trí tuệ nhân tạo, bán dẫn, tự động hóa, năng lượng mới… Nếu có cơ chế thu hút phù hợp, có thể rút ngắn khoảng cách công nghệ, tham gia sâu hơn vào các chuỗi cung ứng toàn cầu.
Hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo: Mang về vốn, tri thức quản trị, mô hình tăng trưởng mới, mạng lưới quan hệ quốc tế, giúp startup Việt Nam vươn ra thế giới và hình thành doanh nghiệp “Make in Vietnam” cạnh tranh toàn cầu.
Tham gia vào chuỗi giá trị trong nước: Liên kết vùng, liên kết ngành, nhất là trong các lĩnh vực Việt Nam có lợi thế như công nghiệp chế biến - chế tạo, logistics, thương mại điện tử, nông nghiệp công nghệ cao, du lịch – dịch vụ chất lượng cao.
Ông nhấn mạnh, với môi trường thuận lợi và cơ chế bảo vệ nhà đầu tư ổn định, doanh nhân kiều bào có thể trở thành cầu nối chiến lược để hiện thực hóa mục tiêu đến năm 2045 đưa Việt Nam trở thành quốc gia phát triển, có nhiều doanh nghiệp tư nhân vươn tầm thế giới, kinh tế tư nhân trở thành động lực chủ đạo trong mô hình tăng trưởng mới.
PGS.TS Trần Lê Hưng (kiều bào tại Pháp, giảng viên Trường Kỹ sư Paris - Đại học Gustave Eiffel) đề xuất thành lập và vận hành mô hình trung tâm nghiên cứu và phát triển (R&D) trong các đơn vị sự nghiệp công lập, tập đoàn nhà nước và tư nhân, nhất là ở các ngành công nghiệp chiến lược và công nghệ cao. Mô hình này nhằm giải quyết trực tiếp các vấn đề thực tiễn của doanh nghiệp, giúp hiện đại hóa quy trình sản xuất và tận dụng trí tuệ người Việt toàn cầu; tạo môi trường để chuyên gia trong nước tiếp cận trình độ khoa học quốc tế, từng bước tự chủ công nghệ.
Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, thu hút trí thức Việt Nam toàn cầu
Liên quan đến Nghị quyết số 71-NQ/TW ngày 22/8/2025 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo, TS Trần Hải Linh đề xuất tăng cường kết nối giữa trường đại học, viện nghiên cứu, doanh nghiệp trong nước với mạng lưới trí thức kiều bào; mở rộng mạng lưới tài năng Việt toàn cầu; triển khai chương trình trao đổi sinh viên, thực tập sinh quốc tế, thúc đẩy mô hình hợp tác trường - viện - doanh nghiệp; xây dựng các trung tâm đổi mới sáng tạo đạt chuẩn quốc tế tại TP.HCM, Hà Nội, Đà Nẵng; tạo môi trường học thuật cởi mở, minh bạch, khuyến khích tự do sáng tạo và tự chủ đại học. Nếu tận dụng tốt trí tuệ Việt Nam toàn cầu, Việt Nam có thể chuyển từ “đi sau, học nhanh” sang “sáng tạo tri thức và công nghệ mới”.
 |
| PGS.TS Trần Lê Hưng chụp ảnh lưu niệm cùng Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng. (Ảnh: scov.gov.vn) |
PGS.TS Trần Lê Hưng đánh giá cao chính sách thu hút nhân tài theo Nghị định 179/2024/NĐ-CP và chủ trương mời ít nhất 100 chuyên gia hàng đầu về nước. Ông nhấn mạnh rằng ngoài đãi ngộ tài chính, cần tạo môi trường làm việc hấp dẫn, cơ hội thăng tiến và khả năng hòa nhập để nhân tài gắn bó lâu dài. Ông đặc biệt lưu ý đến việc phát hiện và bồi dưỡng thế hệ trẻ kiều bào (F1, F2), coi đây là nguồn lực có khả năng kết nối Việt Nam với thế giới. Các cuộc thi, giải thưởng về khoa học - công nghệ và văn hóa có thể trở thành kênh quan trọng để phát hiện nhân tài trẻ.
Anh Huỳnh Tấn Đạt, Chủ tịch Hội Sinh viên Việt Nam tại Australia (SVAU), đề xuất Văn kiện cần bổ sung cơ chế cụ thể để huy động lực lượng thanh niên, sinh viên kiều bào. Anh kiến nghị: thúc đẩy các chương trình trao đổi ngắn hạn, công nhận kinh nghiệm học thuật - quốc tế và khuyến khích đóng góp thiết thực cho các chương trình đổi mới sáng tạo trong nước. Việc huy động phải kèm cơ chế đo lường kết quả để bảo đảm hiệu quả thực tiễn. Khuyến khích công nhận kinh nghiệm học tập, nghiên cứu và thực tập quốc tế của sinh viên kiều bào khi xét tuyển học bổng, tuyển dụng cán bộ khoa học trẻ; phát triển cơ chế công nhận tín chỉ/kinh nghiệm quốc tế (credit transfer) và chương trình micro-internship (thực tập ngắn hạn 4-12 tuần) giữa các cơ sở đào tạo trong và ngoài nước để thúc đẩy chuyển giao kỹ năng, kinh nghiệm”. Khuyến khích các cơ sở đại học định hướng nghiên cứu mở chương trình hợp tác quốc tế với mạng lưới học giả, sinh viên kiều bào; cho phép mời giảng viên kiều bào tham gia giảng dạy, hướng dẫn nghiên cứu và cố vấn khoa học nhằm nâng cao năng lực nghiên cứu, thương mại hóa kết quả và lan tỏa tri thức Việt toàn cầu.
Phát huy sức mạnh ngoại giao nhân dân và bản sắc văn hóa Việt toàn cầu
Theo TS Trần Hải Linh, với cộng đồng hơn 6 triệu người Việt tại 130 quốc gia, kiều bào là nguồn lực chiến lược cho ngoại giao nhân dân. Ông cho rằng, ngoại giao nhân dân của kiều bào có thể phát huy vai trò ở ba phương diện:
Quảng bá hình ảnh quốc gia: Mỗi người Việt ở nước ngoài là đại sứ văn hoá, lan tỏa bản sắc Việt Nam và câu chuyện phát triển thuyết phục tới bạn bè quốc tế.
Xây dựng sức mạnh mềm Việt Nam: Kết nối chuyên gia, trí thức, doanh nghiệp và các thiết chế quốc tế, nâng cao vị thế quốc gia, tham gia sâu hơn vào các quá trình định hình luật chơi toàn cầu.
Đồng hành và bảo vệ lợi ích quốc gia: Kiều bào là cầu nối tin cậy, giúp Việt Nam mở rộng thị trường, thúc đẩy hợp tác đầu tư, thương mại, chuyển giao công nghệ, đóng góp trực tiếp cho tăng trưởng.
PGS.TS Trần Lê Hưng cho rằng trí thức, tài năng trẻ không chỉ là sứ giả của Việt Nam mà còn là những chiến sĩ tiên phong trên mặt trận tư tưởng - góp phần lan tỏa hình ảnh đất nước, phản bác luận điệu sai trái, đồng thời thúc đẩy ngoại giao nhân dân, ngoại giao khoa học và ngoại giao văn hóa trong thời đại số.
Anh Huỳnh Tấn Đạt đề xuất tăng cường hỗ trợ các Hội/Câu lạc bộ sinh viên Việt Nam ở nước ngoài trong nhiệm vụ bảo tồn ngôn ngữ, văn hoá và truyền thống; khuyến khích hợp tác giữa các tổ chức này và trường học trong nước thông qua chương trình trao đổi văn hóa, ngôn ngữ (tiếng Việt) để gắn kết thế hệ trẻ với quê hương.
Phan Anh