Tin quốc tế ngày 30/8: Tòa phúc thẩm Mỹ bác thuế quan; Thủ tướng Thái Lan bị bãi nhiệm
10:55 | 30/08/2025
Tòa phúc thẩm Mỹ bác bỏ nhiều mức thuế quan do ông Trump áp đặt
Ngày 30/8, CNN (Mỹ) đưa tin: Một tòa phúc thẩm liên bang Mỹ đã bác bỏ nhiều mức thuế quan do Tổng thống Donald Trump ban hành, cho rằng ông đã lạm dụng Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA) để áp thuế nhập khẩu trái thẩm quyền. Tòa khẳng định quyền áp thuế là "quyền lực cốt lõi của Quốc hội", đồng thời chỉ ra IEEPA không hề trao quyền áp đặt thuế quan cho tổng thống. Dù vậy, các mức thuế vẫn tạm thời có hiệu lực đến tháng 10, cho phép chính quyền Trump có thời gian kháng cáo lên Tòa án Tối cao.
 |
| Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu về chính sách thuế quan tại Vườn Hồng, Nhà Trắng, Washington D.C., ngày 02/4/2025. (Ảnh: Reuters) |
Ông Trump phản ứng trên mạng xã hội vào hôm 29/8: "Tất cả các mức thuế quan vẫn còn hiệu lực! Nếu những mức thuế quan này bị bãi bỏ, đó sẽ là một thảm họa hoàn toàn cho đất nước chúng ta". Phía Nhà Trắng khẳng định ông Trump đã thực hiện đúng thẩm quyền để "bảo vệ an ninh quốc gia và kinh tế" và bày tỏ tin tưởng sẽ thắng kiện. Ngược lại, luật sư Neal Katyal, đại diện cho nguyên đơn nhấn mạnh: "Đây là một chiến thắng cho Hiến pháp Mỹ… các quyết định quan trọng liên quan đến thuế phải do Quốc hội đưa ra, chứ không phải do tổng thống và ngòi bút của ông ấy".
Trong khi Bộ Tài chính và Thương mại cảnh báo phán quyết có thể gây "tổn hại không thể khắc phục" cho các thỏa thuận thương mại, tòa án cho biết vụ việc sẽ được chuyển trở lại cấp dưới để xem xét chi tiết hơn, mở đường cho cuộc chiến pháp lý kéo dài.
Thủ tướng Thái Lan Paetongtan Shinawatra bị bãi nhiệm
Theo báo The Nation (Thái Lan), ngày 29/8, Tòa án Hiến pháp Thái Lan đã ra phán quyết với tỷ lệ 6-3, bãi nhiệm Thủ tướng Paetongtarn Shinawatra và toàn bộ nội các vì vi phạm tiêu chuẩn đạo đức. Tòa cho rằng bà đã "coi trọng quan hệ với ông Hun Sen hơn lợi ích quốc gia", dựa trên đoạn ghi âm cuộc trò chuyện liên quan tình hình biên giới Thái Lan - Campuchia. Phán quyết có hiệu lực từ 01/7/2025, thời điểm bà Paetongtarn bị tòa đình chỉ công tác.
 |
| Bà Paetongtarn Shinawatra phát biểu tại cuộc họp báo ở Tòa nhà Chính phủ, Bangkok, ngày 29/8/2025, sau khi Tòa án Hiến pháp Thái Lan ra phán quyết bãi nhiệm chức vụ Thủ tướng. (Ảnh: Reuters) |
Ngay sau đó, bà Paetongtarn ra tuyên bố chấp nhận phán quyết "vì tôn trọng quy trình tư pháp". Bà khẳng định: "Là một công dân Thái Lan, tôi xin khẳng định sự chân thành… Không có gì trong cuộc trò chuyện đó mang tính vụ lợi cá nhân". Bà nhấn mạnh ưu tiên bảo vệ tính mạng người dân và kêu gọi các bên đoàn kết để khôi phục ổn định.
Quyền Thủ tướng Phumtham Wechayachai thông báo sẽ sớm thành lập chính phủ mới dưới sự lãnh đạo của đảng Pheu Thai, duy trì liên minh cũ làm chính phủ lâm thời. Đảng này dự kiến đề cử luật sư Chaikasem Nitisiri, cựu Bộ trưởng Tư pháp, làm ứng viên thủ tướng. Tuy nhiên, tình hình thay đổi nhanh chóng khi lãnh đạo đảng Bhumjaithai, ông Anutin Charnvirakul, tuyên bố đã đạt thỏa thuận với đảng Nhân dân (PP) đối lập chính để lập chính phủ mới.
Theo thỏa thuận, PP, dù nắm nhiều ghế nhất Hạ viện, sẽ không tham gia nội các mà ủng hộ Bhumjaithai đứng ra thành lập chính phủ ngắn hạn, với 3 cam kết: giải tán Hạ viện trong vòng 4 tháng, tổ chức trưng cầu dân ý sửa đổi Hiến pháp 2017, và PP giữ vai trò đối lập giám sát chính quyền. Ông Anutin xác nhận: "Tất cả điều kiện đã được chấp thuận mà không có bất kỳ nghi ngờ nào".
Truyền thông Thái Lan nhận định diễn biến này mở đường cho một chính phủ quá độ nhằm xử lý các vấn đề an ninh, kinh tế - xã hội cấp bách, đồng thời chuẩn bị cho một cuộc bầu cử mới.
Ông Trump đơn phương hủy bỏ 4,9 tỷ USD viện trợ nước ngoài
Ngày 29/8, Reuters (Anh) đưa tin Tổng thống Mỹ Donald Trump đã đơn phương hủy bỏ khoản viện trợ nước ngoài trị giá 4,9 tỷ USD vốn đã được Quốc hội phê duyệt, làm dấy lên tranh cãi về quyền kiểm soát chi tiêu quốc gia.
 |
| Tòa nhà Quốc hội Mỹ trên Đồi Capitol, Washington D.C., lúc hoàng hôn ngày 27/11/2019. (Ảnh: Reuters) |
Trong thư gửi Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson vào cuối ngày 28/8, ông Trump cho biết sẽ ngừng tài trợ cho 15 chương trình quốc tế, trong đó có viện trợ nước ngoài, hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc và các nỗ lực thúc đẩy dân chủ. Giám đốc ngân sách của Trump, Russell Vought, lập luận rằng ông có thể giữ lại số tiền này trong 45 ngày, đến hết năm tài chính vào ngày 30/9, và gọi đây là "hủy bỏ túi", một chiến thuật được sử dụng lần cuối năm 1977.
Người phát ngôn Liên hợp quốc Stephane Dujarric cảnh báo động thái này "sẽ khiến tình hình ngân sách hoặc tình hình thanh khoản của chúng tôi trở nên khó khăn hơn rất nhiều". Thượng nghị sĩ Cộng hòa Susan Collins nhận định hành động của Trump là bất hợp pháp, nhấn mạnh "cách thích hợp là xác định biện pháp giảm chi tiêu quá mức thông qua quy trình phân bổ ngân sách hằng năm của lưỡng đảng". Trong khi đó, lãnh đạo phe Dân chủ tại Thượng viện Chuck Schumer cáo buộc ông Trump đang tìm cách "buộc chính phủ phải đóng cửa vào cuối tháng 9".
Ông Putin: Nga và Trung Quốc thống nhất tầm nhìn về trật tự thế giới đa cực
Ngày 29/8, Đài RT (Nga) đưa tin: Tổng thống Nga Vladimir Putin khẳng định Nga và Trung Quốc "thống nhất trong tầm nhìn" xây dựng một trật tự thế giới công bằng, đa cực, trước chuyến thăm chính thức của ông tới Trung Quốc để tham dự Hội nghị thượng đỉnh Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) và lễ kỷ niệm Ngày Chiến thắng đánh dấu 80 năm ngày phát xít Nhật Bản đầu hàng trong Thế chiến thứ II.
 |
| Tổng thống Vladimir Putin (bên phải) và Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình. (Ảnh: Sputnik) |
Trong phỏng vấn bằng văn bản với Tân Hoa xã (Trung Quốc), ông Putin nhấn mạnh quan hệ đối tác Moscow - Bắc Kinh là một lực lượng ổn định trên trường quốc tế, đóng vai trò quan trọng trong việc định hình các vấn đề toàn cầu.
"Nhiều lần, những trao đổi của chúng ta về các vấn đề quốc tế quan trọng đã cho thấy Moscow và Bắc Kinh chia sẻ lợi ích chung rộng lớn và quan điểm tương đồng đáng kinh ngạc về các vấn đề cơ bản", ông nói, khẳng định hai bên "thống nhất trong tầm nhìn về một trật tự thế giới công bằng, đa cực, tập trung vào các quốc gia thuộc đa số toàn cầu".
Tổng thống Nga nhấn mạnh Nga và Trung Quốc, với tư cách hai cường quốc hàng đầu ở Âu Á, không thể thờ ơ trước các thách thức và đe dọa toàn cầu. Ông viện dẫn khái niệm của Nga về "một không gian chung an ninh bình đẳng và không thể chia cắt ở Âu Á", coi đây là định hướng phù hợp với Sáng kiến An ninh Toàn cầu do Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình đề xuất. Ông Putin cũng ca ngợi Chủ tịch Tập là "một nhà lãnh đạo thực sự của một cường quốc thế giới, có ý chí mạnh mẽ, tầm nhìn chiến lược và toàn cầu, kiên định vì lợi ích quốc gia", đồng thời xem ông là "tấm gương về đối thoại tôn trọng và công bằng" trên trường quốc tế.
Phan Anh