Molière - "tượng đài" vững chãi suốt 400 năm giữa lòng văn hóa Pháp
10:09 | 21/01/2022
Molière sinh ở Paris, là con trai cả trong một gia đình làm thợ của triều đình. Được rửa tội vào ngày 15/1/1622, ông tên thật là Jean-Baptiste Poquelin.
Lên 10 tuổi, ông mồ côi mẹ. Molière được thừa hưởng cuộc sống sung túc từ cha mình nhưng lại theo đuổi nghiệp diễn. Việc này đã gây ra cho cha ông nhiều rắc rối.
Molière bỏ trốn khỏi Paris năm 23 tuổi, cùng với một số người đi về biểu diễn ở tỉnh lẻ ở nước Pháp suốt 13 năm. Để cạnh tranh với những đoàn kịch của Italy, Molière bắt đầu sáng tác những vở kịch cho đoàn của mình, dựa vào những lúc thâm nhập vào từng ngóc ngách của nước Pháp trong đời thường.
 |
| Chân dung nhà soạn kịch Molière |
Năm 1655, Molière viết vở kịch thơ đầu tiên L’étourdi (Gàn dở) và năm sau viết vở Le dépit amoureux (Bất hòa của tình yêu). Đến năm 1658 đoàn kịch của Molière trở thành đoàn kịch nổi tiếng nhất ở các tỉnh.
Được sự ủng hộ của nhiều bá tước, trong số này có cả Quận công Philippe - em trai của vua Louis XIV - đoàn kịch của ông được mời biểu diễn ở Louvre và đã gây được tiếng vang. Sau đó đoàn kịch của Molière thường xuyên được biểu diễn ở nhà hát Bourbon.
Từ đây, Molière đoạn tuyệt với bi kịch và chỉ cho ra đời những vở hài kịch. Ông trực tiếp phanh phui thói xấu của xã hội thượng lưu Pháp, được đông đảo công chúng ủng hộ. Thành công đã giúp đưa Molière trở lại Paris và gây được thiện cảm với vị vua trẻ, Louis XIV.
 |
| Cảnh trong vở “Le malade Imaginaire” (Người bệnh tưởng) được trình diễn tại Pháp |
Molière đã viết rất nhiều vở kịch hay trước Cách mạng Pháp. Những câu nói trong các vở kịch của ông khiến khán giả cười suốt hàng thế kỷ, cho đến tận ngày nay, mà trong đó vở Tartuffe, ou l'Imposteur đã trở thành vụ scandal làm rung chuyển Versailles.
Các tác phẩm của ông luôn đậm tính hài hước nhưng thâm thúy. Một ví dụ như vậy là Dom Juan ou le Festin de Pierre (Don Juan - 1665), được Moliere viết ngay sau khi Tartuffe bị cấm.
Với Molière, hài kịch là công việc kinh doanh nghiêm túc và là cách để phản ánh xã hội. Có lẽ không ngạc nhiên khi Don Juan cũng bị cấm diễn chỉ sau một vài buổi biểu diễn.
Chỉ 2 năm sau khi Tartuffe bị cấm, Molière đã viết vở hài kịch Le Misanthrope ou l'Atrabilaire amoureux (Người tình cuồng nhiệt - 1666) được Louis XIV trả tiền.
Vở kịch cuối cùng của Molière - Le malade Imaginaire (Người bệnh tưởng) kể về một ông già tên Argan, người tưởng tượng ra tất cả bệnh tật của mình và đã bị một bác sĩ lừa đảo lợi dụng. Vở kịch này lần đầu tiên được trình diễn vào ngày 10/2/1673, với tác giả đóng vai chính - như thường thấy ở các vở kịch trước của ông. 7 ngày sau, ở buổi biểu diễn thứ 4, Molière đã bị một cơn ho và xuất huyết khi đóng vai người bệnh tưởng Argan (ông vốn đã mắc bệnh lao) và mất vài giờ sau đó.
Molière qua đời không để lại dấu vết gì về cuộc sống cá nhân của mình. Dù vậy, di sản của Molière vẫn được vinh danh trong 400 năm sau.
Phan Nguyễn (TH)