Nghề độc ở Đà Thành: Bán cát lư hương kiếm bộn tiền ngày Tết

Cuối năm, thường bắt gặp hình ảnh những người đứng bán cát bên những chiếc xe ba gác đã là một nét văn hóa rất riêng của Đà Nẵng.

Giá rửa xe ngày Tết: Ô tô tăng 4 lần, xe máy gấp 3 vẫn đông nghịt khách

Mỹ Tâm và loạt sao Việt trổ tài gói bánh chưng, bánh tét "siêu đỉnh" ngày Tết

Những ngày cận Tết, nhiều người mưu sinh bằng việc bán cát lư hương

Không khí Tết đang len lỏi khắp con đường, ngõ phố. Những người hành nghề bán cát lư hương vẫn lầm lũi mưu sinh cho dù cái Tết nguyên đán đang đến rất gần. Đối với họ, Tết chỉ về khi có được thu nhập kha khá từ những nỗ lực trong lao động.

Sau ngày rằm tháng Chạp trở đi, dạo quanh các khu chợ lớn ở Đà Nẵng như chợ Cồn, chợ Hàn, chợ Mới, chợ Đống Đa và những nơi công cộng, kể cả kiệt hẻm…, không khó để tìm mua cát trắng về thay lư hương. Người bán cát, chủ yếu là người nghèo, họ không mời chào, rao bán ồn ào. Hễ nhìn thấy họ, hầu như tất cả mọi người đều nhớ đến một việc mà bất cứ nhà nào cũng làm một cách thành kính trong dịp cuối năm: thay cát lư hương.

Những chiếc xe chở cát lư hương bán trên đường phố

Theo phong tục cổ truyền của người Việt Nam, hàng năm vào ngày Tết, mỗi nhà đều thay cát vào lư hương (bát hương) thờ cúng ông bà tổ tiên. Cát thay vào lư hương phải là cát trắng, được sàng lọc kỹ lưỡng, phơi khô cho sạch để không còn dính sạn, sỏi thể hiện sự kính trọng với người đã khuất. Theo quan niệm của người xưa, bát hương trên bàn thờ không được tự ý xê dịch vì như thế sẽ động đến phần âm trong gia đình đồng nghĩa với việc sẽ làm xáo trộn cuộc sống hiện tại của gia đình.

Ngày Tết, mọi người thường dọn dẹp nhà cửa với ý nghĩa đón may mắn và những điều tốt lành. Tương tự như vậy, dọn bàn thờ, thay cát rút chân nhang vào dịp Tết Nguyên đán, để mời ông bà tổ tiên về ăn Tết cùng con cháu, cũng như cầu mong một năm mới an lành, thịnh vượng. Thời điểm tốt nhất để thực hiện việc này là từ 23 tháng Chạp âm lịch đến trước 30 Tết. Do cuộc sống nhiều bận rộn, không có nhiều thời gian để đã cát, phơi. Nắm bắt được nhu cầu lớn của thị trường, những người bán cát với mong muốn tăng thêm thu nhập một ít tiền cho dịp Tết này.

Hình ảnh những người đứng bán cát bên những chiếc xe ba gác đã là một nét văn hóa rất riêng của Đà Nẵng

Những người bán cát lư hương phải dậy từ từ rất sớm, để kéo xe bò rong ruổi khắp cả phố phường để bán cho kịp chuyến chợ sáng. Tranh thủ những dịp gần Tết kiếm thêm ít tiền cho gia đình, khi nào bán hết cát thì kéo xe về. Nỗi vất vả của những người dân nghèo, đa phần những người bán cát thay lư hương là ở quê lên thành phố. Ngày thường ở quê đi phụ hồ, chạy xe thồ, xe ba gác, và nhiều công việc khác, không có một nghề ổn định cho cuộc sống.

Cát thay lư hương được lấy chủ yếu từ vùng cát Hương An (Quảng Nam) nổi tiếng bởi cát trắng, sạch, hạt nhỏ. Ở Đà Nẵng, cát được lấy ở những vùng biển Thanh Khê, Liên Chiểu, và vùng ven như Hòa Tiến. Cát lư hương được lấy từ đầu tháng Chạp về sàn lọc, rửa, phơi (không phơi nhiều nắng, để tránh bụi) rồi cho vào bao. Cát ở đây trắng mịn, ít tạp chất, không ô nhiễm nên rất dễ thu hút người mua. Tùy từng bao lớn, nhỏ có giá từ 10- 20.000 đồng/bao. Mỗi xe cát khoảng 250 lon, cát được cho sẵn vào bao nilon, từ 3-5 lon, giá mỗi lon 2 ngàn đồng. Tùy theo nhu cầu thay cát lư hương của từng nhà mà mua về thay.

Đắt khách nhất của nghề bán cát là ngày 22 âm lịch, khi ai cũng sửa soạn bàn thờ sạch sẽ để đưa ông Táo về Trời. Những ngày cuối năm trôi như nhanh hơn, những người tìm mua cát ngày càng nhiều hơn và việc mua bán diễn ra một cách âm thầm nhưng chóng vánh.

Mỗi ngày, nhiều người có thể kiếm được thêm vài trăm nghìn từ việc bán cát lư hương này

Vào dịp Tết hằng năm cô Phúc (quê huyện Duy Xuyên, Quảng Nam) sau những ngày làm các việc như phụ hồ, bưng bê các quán đến dịp Tết lại chở cát trắng đi bán để kiếm thêm thu nhập. Cô chia sẻ: “Tôi mua lại cát trắng ở những cửa hàng vật liệu xây dựng, sau đó về rửa sạch, nhặt các hạt cát sỏi đá rồi phơi cho khô. Nếu chẳng may gặp trời mưa liên tục thì phải dùng đến bếp than, củi để phơi. Sau đó bỏ cát vào từng túi nilon để bán cho khách.”

Chị Thu (trú phường Hòa Hiệp Bắc) quanh năm lăn lộn với mấy sào ruộng cùng con heo, con gà. Cuối năm, kéo xe bò đi khắp các chợ Đà Nẵng để phục vụ cát trắng, chị Thu tâm sự: “Nhà tôi ở gần mỏ cát trắng nên mùa hè, tôi ở nhà làm sẵn cát phơi khô, bỏ bớt tạp chất, đến Tết lại chở xuống Đà Nẵng bán, ngày cũng kiếm được hơn trăm ngàn. Nhưng mấy hôm nay do ảnh hưởng không khí lạnh, thời tiết ở Đà Nẵng mưa kéo dài nên việc chở cát đi bán cũng rất khó khăn.Chị Thu lo sợ nhất là trời mưa cát ướt, không ai mua nên phải che chắn cẩn thận, nếu không coi như hôm đó lỗ ngày công.”

Chị Hoa (quận Hải châu, TP Đà Nẵng) chia sẻ: “Năm nào qua rằm tháng chạp, tôi cũng mua cát trắng về thay lư hương, dọn dẹp sạch sẽ bàn thờ tổ tiên, ông bà. Theo tôi việc thay lư hương trên bàn thờ rất quan trọng nên tôi chọn mua loại cát trắng mịn tinh khiết. Một báo cát nhỏ khoản 5 lon giá khoảng 10 nghìn đồng, giá như vậy cũng rất rẻ.”

Theo lời chia sẻ của chị Nga (quê ở Hòa Tiến, Đà Nẵng) cho biết: “Cát lúc lấy về đến lúc mang đi bán phải qua nhiều công đoạn tỉ mỉ gồm đãi, lọc, sàng dưới rổ sàng kích cỡ khác nhau. Phải đảm bảo làm sao cho hạt cát thật mịn, sau đó đem cát đi vút nước, khi thấy nước vút đã trong là được. Công đoạn khác cũng không kém phần vất vả đó là phơi cát, cát được phơi đi phơi lại nhiều lần sao cho thật khô rồi mới cho vào bao chờ đến Tết là mang đi bán. Làm nghề này vất vả nhất là những lúc đãi và sàng cát, bụi bay mù mịt khiến người đãi ho sù sụ. Nếu không chịu khó thì không thể làm được.”

Theo ông Nguyễn Văn Nam, một người chuyên nghiên cứu văn hóa, bán cát thay lư hương chỉ xuất hiện nhiều ở Quảng Nam - Đà Nẵng, miền Bắc không có tập tục này. Ở ngoài đó, có nơi người ta vẫn đổ lư hương bằng cát, có vùng đổ bằng gạo và có chỗ người ta trộn cả cát lẫn tro.

Cuối năm, thường bắt gặp hình ảnh những người đứng bán cát bên những chiếc xe ba gác đã là một nét văn hóa rất riêng của Đà Nẵng. Những ai lưu luyến, muốn giữ mãi hương vị Tết cứ tiếc rẻ ngóng trông để bắt gặp hình ảnh của những nghề giáp Tết, để thấy lại mùa xuân.

Thủ tục thuê xe tự lái ngày Tết 2020 cần lưu ý Nhu cầu thuê xe tự lái ngày Tết ngày càng gia tăng ở các thành phố lớn. Nếu có ý định thuê một chiếc xe ...

Cúng tất niên Tết 2020 ngày giờ nào, nghi thức thế nào là chuẩn nhất? Theo các chuyên gia, Tết 2020 năm nay, các gia đình nên cúng tất niên vào ngày 29-30 Tết, tức ngày 23-24/1 dương lịch.

Mâm cỗ ngày Tết đơn giản cần những món ăn gì? Mâm cỗ ngày Tết đơn giản gồm các món bánh chưng, dưa hành, gà luộc, nem rán, canh bóng thả, xôi gấc, món xào, giò ...