Đề xuất đầu tư hơn 700 nghìn tỷ đồng cho hai Chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2026-2035
09:51 | 26/11/2025
Đầu tư trọng điểm cho y tế, dân số và giáo dục
Theo Cổng thông tin điện tử Quốc hội Việt Nam, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026 - 2035 đặt mục tiêu tổng quát nâng cao sức khỏe thể chất, tinh thần, tầm vóc, tuổi thọ và chất lượng cuộc sống của nhân dân; bảo đảm mọi người dân đều được quản lý, chăm sóc sức khỏe ban đầu chất lượng, người dân chủ động tự chăm sóc và nâng cao sức khỏe; hạn chế bệnh tật, được phòng bệnh từ sớm, từ xa, ngay tại cơ sở; giải quyết các vấn đề dân số ưu tiên, chủ động thích ứng với già hóa, nâng cao chất lượng dân số; tăng cường chăm sóc cho các nhóm yếu thế góp phần xây dựng một nước Việt Nam khỏe mạnh, thịnh vượng trong kỷ nguyên mới.
 |
| Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan trình bày tóm tắt Tờ trình chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026 - 2035. (Ảnh: quochoi.vn) |
Chương trình đề ra 10 mục tiêu cụ thể, gồm: góp phần nâng tỷ lệ xã, phường, đặc khu đạt Bộ tiêu chí quốc gia về y tế xã là 90% vào năm 2030 và đạt 95% đến năm 2035; tỷ lệ người dân được lập sổ sức khỏe điện tử và quản lý sức khỏe theo vòng đời đến năm 2030 đạt 100% và duy trì đến năm 2035.
Tỷ lệ trung tâm kiểm soát bệnh tật (CDC) các tỉnh, thành phố đủ năng lực xét nghiệm tác nhân, kháng nguyên, kháng thể các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, chất lượng nước sạch, vệ sinh trường học đến năm 2030 đạt 100%. Tỷ lệ trạm y tế xã, phường, đặc khu trên toàn quốc triển khai thực hiện dự phòng, quản lý, điều trị một số bệnh không lây nhiễm đầy đủ theo quy trình được hướng dẫn đến năm 2030 đạt 100% và duy trì đến năm 2035.
Tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp còi trẻ em dưới 5 tuổi đến năm 2030 giảm xuống dưới 15% và đến năm 2035 giảm xuống dưới 13%. Tỷ lệ người dân được tiếp cận với ít nhất một kênh thông tin đại chúng chính thống về chăm sóc sức khỏe ban đầu, phòng bệnh, nâng cao sức khỏe đạt 50% vào năm 2030 và đạt 80% vào năm 2035...
Tỷ lệ cặp nam, nữ được tư vấn, khám sức khỏe trước khi kết hôn đạt 90% vào năm 2030 và 95% vào năm 2035; 70% phụ nữ mang thai được tầm soát ít nhất 4 loại bệnh tật bẩm sinh phổ biến nhất vào năm 2030 và 90% vào năm 2035; 90% trẻ sơ sinh được tầm soát ít nhất 5 loại bệnh bẩm sinh phổ biến nhất vào năm 2030 và đạt 95% vào năm 2035; số lượng người yếu thế, người dễ bị tổn thương được tiếp cận, sử dụng các dịch vụ tại các cơ sở chăm sóc xã hội đến năm 2030 tăng thêm 70% so với năm 2025 và đến năm 2035 tăng thêm 90% so với năm 2030.
Tổng vốn thực hiện toàn giai đoạn 2026-2035 là 125.478 tỷ đồng. Thời gian thực hiện là 10 năm, từ năm 2026 đến hết năm 2035, chia làm 2 giai đoạn (2026-2030 và 2031-2035).
Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết Ủy ban tán thành sự cần thiết xây dựng Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026 - 2035, cơ bản đồng thuận với tên gọi, đối tượng thụ hưởng, tổng mức đầu tư giai đoạn 2026-2035, mục tiêu và các dự án thành phần của Chương trình theo đề xuất của Chính phủ. Ủy ban đề nghị bổ sung ưu tiên người khuyết tật; xác định rõ nguồn vốn, cân đối hợp lý giữa các mục tiêu chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển; đánh giá khả năng huy động vốn địa phương; ưu tiên xã hội hóa; đồng thời rà soát các dự án cốt lõi, tránh dàn trải, đảm bảo sự thống nhất giữa mục tiêu tổng quát, mục tiêu cụ thể và giải pháp thực hiện.
 |
| Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn trình bày Tờ trình về chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026-2035. (Ảnh: quochoi.vn) |
Trình bày Tờ trình về chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026-2035, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết, với tổng số vốn là hơn 580.000 tỷ đồng được huy động từ nhiều nguồn, Chương trình hướng đến mục tiêu tổng quát là chuẩn hóa, hiện đại hóa toàn diện hệ thống giáo dục và đào tạo; tạo bước chuyển căn bản, mạnh mẽ về chất lượng giáo dục và đào tạo; mở rộng cơ hội học tập cho mọi người dân, bảo đảm công bằng trong tiếp cận giáo dục, quyền được học tập suốt đời; đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu nhân lực, đặc biệt là nhân lực chất lượng cao, cho sự nghiệp phát triển nhanh và bền vững của đất nước trong bối cảnh toàn cầu hóa, khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.
Thẩm tra nội dung của Tờ trình, Ủy ban Văn hóa và Xã hội tán thành với sự cần thiết đầu tư Chương trình, để thể chế hóa chủ trương của Đảng về phát triển và đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, cũng như mục tiêu chung với hai vấn đề lớn. Tuy nhiên, Ủy ban đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc tính khả thi của các chỉ tiêu như dạy tiếng Anh là ngôn ngữ thứ hai và cơ sở vật chất đạt chuẩn, đồng thời xác định rõ kế hoạch đào tạo đội ngũ giáo viên và học sinh. Về nguồn lực, Ủy ban lưu ý ưu tiên vốn ngân sách nhà nước, làm rõ cơ cấu vốn địa phương, vốn đối ứng của trường học và các nguồn huy động khác, bảo đảm khả thi và hiệu quả. Đồng thời, cần cụ thể hóa lộ trình thể chế, rà soát tránh chồng chéo với các chương trình khác, và chuẩn bị văn bản hướng dẫn thực hiện kịp thời, đảm bảo chất lượng và hiệu lực.
Củng cố và đổi mới y tế cơ sở; ưu tiên chuyển đổi số, đào tạo nghề chất lượng cao
Sau khi nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra hai Chương trình mục tiêu quốc gia, Quốc hội đã thảo luận tại tổ về các nội dung này.
 |
| Các đại biểu ở tổ 9 thảo luận về 2 Chương trình mục tiêu quốc gia. (Ảnh: quochoi.vn) |
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu rõ, việc xây dựng Chương trình mục tiêu quốc gia về giáo dục là nhiệm vụ chiến lược, cần có tầm nhìn dài hạn, dự báo được xu hướng phát triển của xã hội và thị trường lao động trong tương lai. Chương trình phải xác định rõ trọng tâm, phạm vi, tránh dàn trải. "Chúng ta không thể tham vọng vượt quá khả năng nguồn lực; phải nhìn vào “túi tiền” của mình để bố trí theo hướng trọng tâm, trọng điểm, cái gì xã hội hóa được thì mạnh dạn xã hội hóa. Chương trình mục tiêu quốc gia chỉ nên tập trung giải quyết những vấn đề cốt lõi, cấp bách, mang tính đột phá của ngành giáo dục”, Chủ tịch Quốc hội nói.
Chủ tịch Quốc hội đề nghị trọng tâm cần ưu tiên gồm: chuyển đổi số, đào tạo nghề chất lượng cao và giáo dục vùng sâu, vùng xa với các giải pháp và nguồn vốn tương ứng. Chương trình phải bảo đảm nguồn lực, cơ chế tài chính, tăng cường công tác quản lý, kiểm tra và giám sát. Phải khắc phục triệt để tình trạng tiền thì ít, thủ tục giải ngân lại phức tạp, giải ngân chậm, phân tán, manh mún; thi công phải bảo đảm không thất thoát, không tiêu cực.
 |
| Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu tại tổ 11. (Ảnh: quochoi.vn) |
"Một yêu cầu quan trọng khác là cơ chế phân bổ vốn phải linh hoạt, tạo điều kiện cho địa phương chủ động điều chỉnh phù hợp với điều kiện thực tiễn, đúng tinh thần: Địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm, Trung ương kiến tạo và giám sát". Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.
Ngoài ra, Chủ tịch Quốc hội lưu ý, phải phân cấp rõ thẩm quyền, trách nhiệm quản lý và điều hành giữa Trung ương và địa phương, giữa Bộ Giáo dục và các bộ, ngành liên quan. Trên không thể “ôm việc”, nhưng cũng không thể “giao rồi buông”. Giao quyền phải đi đôi với giám sát, kiểm tra. Ví dụ, Quốc hội ban hành luật thì phải theo dõi Chính phủ ban hành nghị định, thông tư có kịp thời không, có đúng tinh thần của luật hay không. Giao nhiệm vụ nhưng phải có cơ chế kiểm tra, giám sát hiệu quả.
Ông cho biết, tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội sẽ xem xét, thông qua Luật Quy hoạch (sửa đổi) và điều chỉnh Quy hoạch tổng thể quốc gia giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Vì vậy, các nội dung của Chương trình phải bảo đảm tính thống nhất với quy hoạch tổng thể quốc gia và hệ thống pháp luật có liên quan.
Về chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026 - 2035, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn khẳng định, đây cũng là chương trình rất quan trọng, thể hiện rõ quan điểm, chủ trương của Đảng và Nhà nước về vị trí, vai trò của công tác bảo vệ, chăm sóc sức khỏe Nhân dân và công tác dân số. Ông cho rằng, dù chương trình này đòi hỏi nguồn lực, nhưng nhiều giải pháp không nhất thiết phải tốn nhiều kinh phí vẫn có thể triển khai hiệu quả, như xây dựng “vườn thuốc nam” và tủ thuốc gia đình.
Chủ tịch Quốc hội nêu một số giải pháp để nghị Cơ quan soạn thảo lưu ý. Theo đó, phải củng cố và đổi mới y tế cơ sở, bởi đây là nền tảng quan trọng nhất. Cần nâng cao năng lực trạm y tế xã, phường; trang bị các thiết bị chẩn đoán cơ bản như siêu âm, xét nghiệm nhanh, cùng danh mục thuốc thiết yếu để người dân có thể yên tâm khám chữa bệnh ngay tại tuyến cơ sở, không phải đổ dồn lên tuyến tỉnh, tuyến trung ương. Đẩy mạnh y tế dự phòng và nâng cao sức khỏe cộng đồng, "phòng bệnh hơn chữa bệnh” phải được xem là nguyên tắc cốt lõi nhằm giảm gánh nặng bệnh tật, bao gồm kiểm soát bệnh không lây nhiễm, tiêm chủng mở rộng, giáo dục lối sống lành mạnh và bảo vệ môi trường…
Chủ tịch Quốc hội cũng nêu rõ, bên cạnh công nghệ và chuyển đổi số đột phá, phát triển nguồn nhân lực y tế là yếu tố then chốt, bởi con người quyết định chất lượng dịch vụ y tế. Điều này bao gồm đào tạo, chuyển giao kỹ thuật, chính sách đãi ngộ, nâng cao y đức, cùng các giải pháp tài chính - bảo hiểm để mọi người dân đều có khả năng chi trả chăm sóc sức khỏe.
Chủ tịch Quốc hội gợi mở, giải pháp phù hợp chính là vận hành mô hình “hình tháp”. Theo đó, đáy tháp phải là hệ thống y tế dự phòng và y tế cơ sở vững chắc, phủ rộng đến người dân. Thân tháp là y tế chuyên sâu, được hỗ trợ bởi công nghệ hiện đại. Đỉnh tháp là hệ thống chính sách và tài chính bền vững. Mục tiêu và giải pháp phải khả thi, phù hợp thực tiễn, nội dung không khả thi cần cắt giảm. Sau khi phê duyệt, phải khẩn trương ban hành văn bản hướng dẫn, phân cấp rõ ràng, bố trí vốn kịp thời, kiểm tra, giám sát thường xuyên để chương trình đạt hiệu quả thực chất.
Chủ tịch Quốc hội khẳng định, 2 Chương trình gắn trực tiếp với đời sống nhân dân, nếu triển khai tốt sẽ thể hiện rõ nguyên tắc “dân biết, dân bàn, dân kiểm tra, dân thụ hưởng”.
Phan Anh