Giảm nghèo đa chiều: Bước tiến nhân văn của Việt Nam trong bảo đảm quyền con người
14:37 | 25/09/2025
Cơ hội sống tốt hơn cho hàng triệu người dân
Theo báo cáo chuyên đề của Văn phòng Quốc gia về giảm nghèo (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), chỉ trong bốn năm (2021-2025), Việt Nam đã đạt và vượt các mục tiêu giảm nghèo mà Quốc hội và Chính phủ đề ra. Tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 5,2% năm 2021 xuống còn 1,93% năm 2024, dự kiến cuối năm 2025 còn khoảng 0,9-1,1%. Đặc biệt, tỷ lệ hộ nghèo dân tộc thiểu số giảm xuống 12,55%, bình quân giảm tới 4,45%/năm.
 |
| Hợp tác xã Lanh Trắng (xã Sà Phìn, tỉnh Tuyên Quang) tạo việc làm cho nhiều phụ nữ Mông có hoàn cảnh khó khăn. (Ảnh: Thành Luân) |
Nhận thức xã hội về giảm nghèo cũng được nâng lên. Nhiều hộ dân tự nguyện xin ra khỏi danh sách hộ nghèo và những tấm gương thoát nghèo trở thành động lực lan tỏa trong cộng đồng. Chính phủ đã ban hành các chính sách đồng bộ, ưu tiên vùng khó khăn, vùng đồng bào dân tộc, từng bước chuyển từ "cho không" sang "hỗ trợ có điều kiện". Ngân sách nhà nước được bố trí hợp lý, kết hợp với huy động nguồn lực xã hội để thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững.
Cơ sở hạ tầng ở vùng nghèo có bước thay đổi rõ rệt. Đến nay, 19 xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển, hải đảo và 3 huyện nghèo đã thoát khỏi tình trạng nghèo. Phong trào thi đua "Vì người nghèo - Không để ai bị bỏ lại phía sau" trở thành động lực để cả hệ thống chính trị và người dân cùng tham gia.
Báo cáo nêu rõ: Chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2021-2025 đã giúp số lượng người nghèo được hưởng thụ chính sách tăng 2,3 lần tại thời điểm năm 2022. Các chính sách giảm nghèo được triển khai toàn diện: hộ nghèo được hỗ trợ vay vốn tối đa 100 triệu đồng, trường hợp vay vốn đi xuất khẩu lao động được vay tối đa bằng 100% chi phí hợp đồng, lãi suất hiện nay là 6,6%/năm. Hộ nghèo được cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí, hỗ trợ chi phí khám chữa bệnh; trẻ em mẫu giáo và học sinh phổ thông được miễn học phí, hỗ trợ chi phí học tập. Hỗ trợ vay vốn làm nhà ở, nước sinh hoạt và xây dựng nhà tiêu hợp vệ sinh; trợ cấp tiền điện sinh hoạt 46.000 đồng/hộ/tháng. Người nghèo, người dân tộc thiểu số ở vùng khó khăn còn được cung cấp các dịch vụ pháp lý miễn phí. Những chính sách này đã trực tiếp bảo đảm quyền an sinh xã hội, nâng cao khả năng tự chủ kinh tế và điều kiện sống của người dân.
Thực hiện Nghị quyết số 24/2021/QH15, Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025 được triển khai với quy mô toàn diện. Đến nay, chương trình đã xây dựng hơn 2.600 công trình hạ tầng tại huyện nghèo, xã đặc biệt khó khăn, gồm giao thông, thủy lợi, giáo dục, y tế, nước sạch và văn hóa. Hơn 10.500 mô hình giảm nghèo đã được triển khai, thu hút hơn 205.000 hộ tham gia, trong đó trên 110.000 hộ nghèo. Nhiều dự án giúp hộ nghèo cải thiện phương thức sản xuất, áp dụng công nghệ mới, tạo sinh kế bền vững. Chương trình cũng lồng ghép các hoạt động về giới, dinh dưỡng, đào tạo nghề và việc làm cho phụ nữ, nâng cao vai trò kinh tế - xã hội của họ.
"Thành quả trên được nhân dân cả nước ghi nhận, cộng đồng quốc tế đánh giá là một trong những thành công nổi bật nhất, ý nghĩa nhân văn nhất của Việt Nam trong công cuộc xây dựng đất nước thời kỳ đổi mới, hội nhập quốc tế", báo cáo nêu rõ.
Hướng tới một Việt Nam không còn đói nghèo
Bên cạnh những thành tựu, giảm nghèo ở Việt Nam vẫn đối diện nhiều thách thức: tỷ lệ hộ nghèo ở Trung du, miền núi phía Bắc và Tây Nguyên còn cao, có nơi trên 50-70%; nguy cơ tái nghèo vẫn hiện hữu; cơ sở hạ tầng vùng sâu, vùng xa còn thiếu; một bộ phận người dân vẫn thụ động, trông chờ hỗ trợ. Biến đổi khí hậu, già hóa dân số, đô thị hóa và tác động từ xung đột, khủng hoảng quốc tế cũng tạo thêm áp lực.
Để hướng tới mục tiêu "Vì một Việt Nam không còn đói nghèo", Việt Nam đang xây dựng chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2026-2030, nâng mức thu nhập dự kiến lên 2,8 triệu đồng/người/tháng ở thành thị và 2,2 triệu đồng/người/tháng ở nông thôn. Các tiêu chí tiếp cận dịch vụ xã hội cơ bản như thông tin, nước sạch, vệ sinh và môi trường cũng được điều chỉnh.
Công tác giảm nghèo sẽ được lồng ghép chặt chẽ với Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, gắn với phát triển kinh tế xanh, chuyển đổi số, thích ứng biến đổi khí hậu và các mô hình sinh kế bền vững. Định hướng nhấn mạnh tạo việc làm ổn định, nâng cao kỹ năng số cho lao động nghèo, mở rộng cơ hội sinh kế ở đô thị và nông thôn, gắn với khởi nghiệp và kinh tế chia sẻ. Ưu tiên các nhóm yếu thế, thúc đẩy bình đẳng giới, bảo vệ trẻ em và người dễ bị tổn thương, đảm bảo mọi người dân đều được tiếp cận dịch vụ xã hội cơ bản. Nhà nước tiếp tục giữ vai trò chủ đạo trong huy động nguồn lực, đồng thời khuyến khích sự tham gia của cộng đồng, doanh nghiệp và các tổ chức quốc tế, bảo đảm minh bạch và hiệu quả trong quản lý.
Hướng đi này khẳng định: giảm nghèo không chỉ là hỗ trợ thoát nghèo tạm thời, mà là quá trình nâng cao năng lực, mở rộng cơ hội và bảo đảm quyền con người cho mọi người dân.
Phan Anh