Họa sĩ 7x quảng bá trang phục truyền thống Việt Nam qua búp bê
06:03 | 25/06/2022
Không phải người làm búp bê đầu tiên ở Việt Nam, nhưng họa sĩ Hoàng Anh (Hà Nội) được nhiều người biết tới, khi các cô búp bê nhỏ xinh mặc trang phục của đồng bào các dân tộc Việt Nam có mặt ở nhiều sân bay, shop lưu niệm ở phố cổ Hà thành…
Ý tưởng làm búp bê mặc trang phục dân tộc được Hoàng Anh ấp ủ khi nhiều lần thấy khách du lịch ngó lơ các sản phẩm búp bê bằng giấy, len trong quầy lưu niệm.
"Thế giới đều biết tới nghệ thuật búp bê man trang phục truyền thống của Nhật Bản, Hàn Quốc. Khi nhìn ngắm những cô búp bê đó mình đau đáu tại sao không thử đưa trang phục Việt Nam vào những cô búp bê để bạn bè quốc tế biết nhiều hơn đến văn hóa Việt. Từ đó, tôi quyết định thu nhỏ lại theo góc nhìn của bản thân để trang phục dân tộc tới nhiều người hơn”, họa sĩ Hoàng Anh chia sẻ.
 |
| Hoạ sĩ Hoàng Anh giới thiệu một mẫu búp bê mang trang phục dân tộc (Ảnh: Hải Triều). |
Để thực hiện kế hoạch của mình, anh Hoàng Anh dành hai năm đi khắp các bản làng vùng núi phía Bắc để tìm hiểu về truyền thống văn hóa, đặc điểm của từng dân tộc và bộ trang phục của họ. Nam họa sĩ cùng ăn ở, sinh hoạt với đồng bào, lắng nghe chia sẻ, xem cách họ may mặc, để lấy cảm hứng chế tác. Từ năm 2011, anh Hoàng Anh bắt tay vào "thu nhỏ" các trang phục dân tộc. Các công đoạn chọn vải, cắt may cho đến lên trang phục cho búp bê và đính trang sức đều do anh thực hiện.
Để chế tác một sản phẩm gồm nhiều công đoạn. Đầu tiên là nghiên cứu trang phục về kiểu dáng, chất liệu vải, sau tiến hành làm phôi bằng composite. Tiếp đến là tạo hình và vẽ mặt cho búp bê với yêu cầu khuôn mặt hồn hậu và xen chút mộc mạc, giản dị. Cuối cùng là may trang phục và gắn phụ kiện như gùi, chiêng, trống, khăn, mũ cho từng sản phẩm.
Họa sĩ Hoàng Anh tâm niệm, búp bê không đơn thuần là quà tặng mà còn là cầu nối văn hóa, phục trang đồng bào đến gần hơn với bạn bè quốc tế.
"Khách nước ngoài thường tìm hiểu hoa văn, chi tiết đặc trưng, chất liệu thổ cẩm… trên phục trang của búp bê mà họ định mua. Do đó, người nghệ sĩ phải nắm được cái hồn, cái cốt, cái cơ bản nhất của dân tộc mà búp bê đang mặc” – họa sĩ chia sẻ.
Theo họa sĩ Hoàng Anh, mỗi dân tộc có một trang phục riêng, gắn với từng hoa văn, họa tiết độc đáo. Đặc biệt, một số dân tộc có cách thiết kế trang phục của phụ nữ có chồng khác với những thiếu nữ tuổi đôi mươi. Nếu không tìm hiểu sâu từng nét văn hóa, truyền thống của từng dân tộc, sẽ không thể tạo ra cái hồn cho từng sản phẩm", anh nói.
Với hàng nghìn sản phẩm trưng bày tại nhà, hoạ sĩ Hoàng Anh có thể giới thiệu cả ngày trang phục của từng đồng bào cùng các đặc trưng. Ví dụ, hoa văn trên trang phục Tà Ôi là thổ cẩm dệt cườm; của người Dao phải bôi sáp ong lên mặt vải rồi mới nhuộm màu, phần áo vạt dài, thêu đính cầu kỳ; trong khi trang phục người Mường thường là áo cõn, mở cúc ngực khoe mảnh thổ cẩm trong áo yếm còn phụ nữ H'Mông thường may váy nhiều tầng lớp và có kiểu thêu ngược đặc biệt...
Hiện tại họa sĩ Hoàng Anh sở hữu khoảng 5.000 búp bê với hai kích cỡ là 25 cm và 35 cm của 45 trong số 54 dân tộc. Trong đó, mỗi dân tộc lại chia thành nhiều chi, nhánh khác nhau, nâng tổng số mẫu thiết kế lên 60 bộ.
Tùy vào độ khó mà mỗi mẫu búp bê có thể mất 4-6 tiếng cho việc trang trí. Anh Hoàng Anh đã thực hiện hàng nghìn bộ quần áo tinh xảo, giống hệt bản gốc của người dân tộc Dao, Mông, Thái, Tày, Hà Nhì, Lô Lô… Trừ những chi tiết không thể sao y bản chính thì tất cả đều giống và sống động như thật, chất liệu anh sử dụng cũng là chất liệu truyền thống từ chính trang phục của người dân đồng bào đang dùng.
 |
| Mẫu búp bê mang trang phục dân tộc đồng bào vùng cao (Ảnh: Hải Triều). |
“Khi những cô búp bê khoác trang phục dân tộc Việt theo chân du khách Quốc tế đi ra khắp năm châu, rồi sẽ có một ngày người Quốc tế sẽ nhìn và nhận ra đó là những búp bê của Việt Nam. Cũng là minh chứng sản phẩm búp bê của người Việt đặc sắc không kém những cô búp bê nước ngoài” – anh Hoàng Anh nói.
Hải Triều