11:45 | 15/07/2015
Trên thực địa, những hình ảnh gần nhất cho thấy các hoạt động của hạm đội nạo vét của Trung Quốc đang san lấp thay đổi các cấu trúc tại Trường Sa ngày càng ráo riết... (Ảnh: TL)
Trước tình hình Biển Đông diễn ra rất căng thẳng, Quỹ Hòa bình và Phát triển Việt Nam xin gửi đến các bạn bè, đối tác của mình ở các nước thông báo sau đây:
Năm 2014, Biển Đông đã trở thành điểm nóng ở khu vực Đông Nam Á nói riêng và Châu Á nói chung với sự quan tâm và lo ngại của cộng đồng quốc tế trước việc Trung Quốc hạ đặt giàn khoan Hải Dương 981 trong vùng thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, xâm phạm quyền chủ quyền, quyền tài phán của Việt Nam như đã được xác lập trong Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982.
Cùng lúc với hành động đơn phương nói trên, Trung Quốc gấp rút tiến hành các hoạt động cải tạo, bồi lấp, mở rộng quy mô lớn các cấu trúc đảo, bãi đá mà Trung Quốc chiếm giữ ở Trường Sa, thuộc chủ quyền của Việt Nam; xây dựng các công trình với quy mô lớn, hợp pháp hóa quản lý ở quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam mà Trung Quốc đã dùng vũ lực đánh chiếm, đang dẫn đến một cục diện an ninh mới ở khu vực, đe dọa trực tiếp an ninh của các nước khu vực, trong đó có Việt Nam.
Trên thực địa, những hình ảnh theo dõi từ vệ tinh được chụp với thời điểm gần nhất cho thấy các hoạt động của hạm đội nạo vét của Trung Quốc đang san lấp thay đổi các cấu trúc tại Trường Sa ngày càng ráo riết và cũng đã đặt vũ khí (pháo tự hành) tại đây.
Đến cuối tháng 6/2015, tổng diện tích mà Trung Quốc mở rộng trên 07 đảo lên tới trên 1200 ha, trong đó tổng diện tích của 03 bãi Chữ Thập, Xu Bi và Vành Khăn là hơn 1100 ha.
Hình ảnh cải tạo và xây dựng phi pháp của Trung Quốc ở Bãi Đá Chữ Thập qua vệ tinh. (Ảnh: TL)
Tình hình căng thẳng ở Biển Đông năm nay đã trở nên phức tạp, nghiêm trọng hơn và cục diện tại Biển Đông đã bị phá vỡ. Những hành động đơn phương của Trung Quốc nhằm thực hiện tham vọng chủ quyền phi lý đã xâm phạm chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán của các quốc gia ven biển, vi phạm luật pháp quốc tế, đi ngược lại Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC).
Hành động của Trung Quốc đang đe dọa nghiêm trọng đến hòa bình, an ninh, ổn định, tự do hàng hải, hàng không ở khu vực, làm gia tăng nguy cơ đối đầu, đụng độ, xung đột trên diện rộng tại Biển Đông. Những thách thức và rủi ro là chưa thể lường hết!
Những phát triển nhanh chóng thời gian gần đây cho thấy vấn đề Biển Đông không chỉ là vấn đề khu vực mà đã trở thành vấn đề thu hút sự quan tâm của toàn thể cộng đồng quốc tế.
Tại Hội nghị Cấp cao ASEAN tại Ma-lai-xi-a tháng 4/2015, các Nhà lãnh đạo ASEAN đã bày tỏ quan ngại với hoạt động lấn biển tại Biển Đông làm xói mòn niềm tin và đe dọa hòa bình, an ninh và ổn định tại Biển Đông.
Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc Ban Ki-moon: Tất cả các bên liên quan giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình phù hợp với luật pháp quốc tế... (Ảnh: TL)
Trong chuyến thăm chính thức Việt Nam (từ ngày 22-23/5/2015), Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc Ban Ki-moon đã bày tỏ lo ngại về gia tăng căng thẳng ở Biển Đông; kêu gọi tất cả các bên liên quan giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có Hiến chương Liên Hợp Quốc; khẳng định điều quan trọng là phải tránh mọi hành động có thể gây ra hoặc làm gia tăng căng thẳng.
Trong bản Tuyên bố chung được công bố sau Hội nghị thượng đỉnh G7 tại Đức kết thúc ngày 8/6 các lãnh đạo Nhóm G7 đã tuyên bố phản đối mọi hành động đơn phương nhằm làm thay đổi nguyên trạng ở vùng Biển Đông, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giải quyết hòa bình các tranh chấp cũng như việc sử dụng các vùng biển trên thế giới một cách tự do, đúng luật và không bị cản trở.
Tại cuộc đối thoại ba bên Ấn Độ - Australia - Nhật Bản tại Ấn Độ ngày 8/6, các bên nêu rõ tốc độ và quy mô bồi lấp của Trung Quốc đang gây quan ngại ở khu vực.
Ngày 11/6, Ngoại trưởng Australia Julie Bishop nhắc lại lập trường của Australia chống lại việc Trung Quốc tuyên bố một vùng nhận dạng phòng không trên Biển Đông, quan ngại trước các hành động đơn phương gây căng thẳng, có thể dẫn đến xung đột.
Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden: Các bên có trách nhiệm cần tuân thủ luật quốc tế... (Ảnh: TL)
Tại Đối thoại Chiến lược Kinh tế Mỹ - Trung ngày 23/6/2015, Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden nhấn mạnh các bên có trách nhiệm cần tuân thủ luật quốc tế và cùng với cộng đồng quốc tế nỗ lực đảm bảo các tuyến hàng hải quốc tế được mở cửa cho hoạt động thương mại; nếu các nước lấy việc cưỡng bức hoặc đe dọa để giải quyết tranh chấp thay vì biện pháp ngoại giao, hoặc phớt lờ trước sự gây hấn của nước khác thì sẽ dẫn đến bất ổn.
Trong tình hình Biển Đông căng thẳng liên tục, đã có những phát ngôn, bình luận đề cập tới khả năng xung đột, chiến tranh, kể cả từ phía Trung Quốc cũng như từ bên ngoài. Ở một số nước, đã có các cuộc biểu tình phản đối việc làm của Trung Quốc.
Ngày 16/6, Bộ Ngoại giao Trung Quốc ra thông cáo báo chí cho biết các dự án cải tạo đất của Trung Quốc trên một số đảo và đá ngầm ở Trường Sa tiến hành theo kế hoạch dự kiến sẽ được hoàn tất trong những ngày sắp tới. Ngày 30/6, Người Phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh cho biết công việc cải tạo đất của Trung Quốc trên một số cấu trúc tại Trường Sa đã hoàn thành. Tuy nhiên, Trung Quốc sẽ tiếp tục việc xây dựng các cơ sở hạ tầng phục vụ các mục đích đề ra, cả về dân sự và quân sự. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lục Khảng cũng khẳng định vấn đề trên.
Trước các động thái mới của Trung Quốc, đã có những phản ứng của dư luận quốc tế. Các quốc gia vẫn tiếp tục bày tỏ sự lo ngại sâu sắc và nghiêm túc về hành động đơn phương nhằm thay đổi hiện trạng, làm tăng căng thẳng. Việc quân sự hóa các cơ sở trên các đảo mà Trung Quốc bồi đắp không những không làm cho căng thẳng giảm bớt, mà trên thực tế tạo ra hiệu ứng ngược lại.
Các nhà phân tích đã đưa ra nhiều bình luận về động thái của Trung Quốc. Có ý kiến cho rằng đây là cách Trung Quốc muốn xoa dịu dư luận. Việc Trung Quốc xây dựng cơ sở hạ tầng là để đặt các bên vào việc đã rồi. Cộng đồng quốc tế không thể chấp nhận điều này. Thực chất, Trung Quốc ưu tiên cho mục tiêu quân sự hơn là cho dân sự, thể hiện ý đồ độc chiếm Biển Đông.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Hải Bình: Những hoạt động xây dựng, mở rộng đảo đá quy mô lớn của Trung Quốc tại quần đảo Trường Sa là bất hợp pháp... (Ảnh: TL)
Việt Nam đã nhiều lần phản đối các việc làm của Trung Quốc ở Trường Sa. Ngày 25/6, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Hải Bình nêu rõ: “Những hoạt động xây dựng, mở rộng đảo đá quy mô lớn của Trung Quốc tại quần đảo Trường Sa là bất hợp pháp; không thay đổi được thực tế là Việt Nam có đầy đủ cơ sở pháp lý và chứng cứ lịch sử khẳng định chủ quyền của mình đối với quần đảo Trường Sa. Việt Nam yêu cầu Trung Quốc chấm dứt ngay các hành động này, tôn trọng chủ quyền của Việt Nam đối với các quần đảo Trường Sa, Hoàng Sa; nghiêm túc tuân thủ luật pháp quốc tế, nhất là Công ước của Liên hợp quốc về Luật biển 1982 cũng như Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), không có những hành động làm phức tạp tình hình, thay đổi nguyên trạng ở Biển Đông”. Tại Liên hợp quốc, Việt Nam đã nêu rõ lập trường của mình về vấn đề Biển Đông.
Bà Nguyễn Thị Bình, Nguyên Phó Chủ tịch nước, Chủ tịch Quỹ Hòa bình và Phát triển Việt Nam thuộc Liên hiệp các Tổ chức Hữu nghị Việt Nam. (Ảnh: TL)
Những gì đang diễn ra ở khu vực Biển Đông đặt ra trước nhân dân các nước vấn đề rất nghiêm trọng đòi hỏi cần có những nỗ lực tối đa, cấp bách để duy trì hòa bình, an ninh khu vực và thế giới, ngăn chặn nguy cơ xung đột và chiến tranh, tôn trọng luật pháp quốc tế. Quỹ Hòa bình và Phát triển Việt Nam kêu gọi cộng đồng quốc tế tiếp tục lên tiếng yêu cầu Trung Quốc chấm dứt ngay các hành động hết sức nguy hiểm của mình tại Biển Đông.
Quỹ Hòa bình và Phát triển Việt Nam