Siết chặt hoạt động xả lũ của các hồ đập nhà máy thủy điện

TĐO-Thống kê của Bộ Công Thương, đến tháng 5/2018, cả nước có 385 nhà máy thủy điện đang vận hành. Các hồ đập thủy điện có tổng dung tích khoảng 56 tỷ m3 nước, chiếm 86% tổng dung tích hồ chứa trên cả nước. Vấn đề trữ nước và xả lũ ở các đập thủy điện của nhà máy điện luôn là mối quan tâm của người dân địa phương.

Trước đó, việc xả lũ của hồ chứa nhà máy thủy điện đã gây ra những tranh cãi quyết liệt khi để xảy ra hậu quả, ảnh hưởng đến đời sống của người dân.

Đã từng có nhân viên vận hành hồ chứa, khi say rượu, xả lũ…

Xả lũ không có kế hoạch, không thông báo trước, hoặc thông báo mang tính hình thức đã gây ảnh hưởng đến đời sống, vật chất của người dân trong vùng. Chủ đập đã phải bồi thường thiệt hại. Nguy hiểm đến tính mạng hoặc thiệt hại tính mạng người dân, chủ đập bị xem xét xử lý hình sự…

Nhà máy Thủy điện Sơn La. Ảnh chỉ có tính chất minh họa. Ảnh N.H.

Chính những chế tài đó đã đưa việc xả nước của các chủ đập hồ chứa thủy điện đi vào quy củ hơn. Thế nhưng, việc Bộ Công Thương liên tục phải rà soát, kiểm tra hoạt động quan trắc, xả nước, việc vận hành của các hồ chứa và nhà máy thủy điện khi mùa mưa bắt đầu là điều cần thiết.

Tại Hội nghị Quản lý, vận hành đập thủy điện và phòng chống thiên tai tổ chức tại Đà Nẵng ngày 7/6, ông Tô Xuân Bảo, Phó Cục trưởng Cục Kỹ thuật an toàn và Môi trường công nghiệp, Bộ Công Thương thông tin: Để bảo đảm an toàn hồ đập thủy điện, cùng với các bộ, ngành, địa phương, Bộ Công Thương đã ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến việc thực hiện cảnh báo, vận hành hồ chứa và nhà máy thủy điện…

Bộ tiến hành thanh tra, kiểm tra công tác tuân thủ các quy định tại các hồ đập thủy điện. Hiện, công tác quản lý an toàn đập đã đi vào nề nếp, có những chuyển biến tích cực so với trước đây.

Theo ông Bảo, 278/278 đập, hồ chứa thủy điện có dung tích từ 50.000 m3 trở lên hoặc đập có chiều cao từ 5m trở lên trên địa bàn cả nước đã được chủ đập thực hiện đăng ký an toàn đập và tiến hành kiểm tra định kỳ, báo cáo hiện trạng tới cơ quan quản lý nhà nước và chính quyền địa phương.

254/278 chủ đập đã xây dựng phương án phòng, chống lụt bão, bảo đảm an toàn đập và được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.

Bộ Công Thương đã phê duyệt 80 trong tổng số 85 phương án.

Sông vùng hạ du mùa lũ. Ảnh N.H.

Về công tác xây dựng phương án phòng, chống lũ lụt vùng hạ du đập, hiện có 222/278 đập đã hoàn thiện, được phê duyệt; 56/278 đập đang được chủ đập thực hiện và sẽ hoàn thành trong thời gian tới.

Các chủ đập cũng đã quan tâm xây dựng phương án bảo vệ đập với 251/278 đập đã hoàn thành phương án và được phê duyệt.

Về quan trắc đập, có 191 đập theo thiết kế phải lắp đặt thiết bị quan trắc, hiện 191/191 đập được chủ đập lắp thiết bị, thực hiện quan trắc và xử lý số liệu theo đúng quy định.

Xác định việc tuân thủ các quy định về quy trình xả lũ, an toàn xả lũ trong quá trình vận hành nhà máy thủy điện sẽ đồng thời mang lại hiệu quả cho dự án và nhiều lợi ích cho vùng hạ du, Bộ Công Thương, với vai trò đầu mối, đã chủ động và phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành và các địa phương triển khai một cách đồng bộ, quyết liệt.

Cụ thể, cùng với việc đề nghị các tỉnh, thành phố, các chủ đập thủy điện trên cả nước rà soát, điều chỉnh quy trình vận hành hồ chứa (QTVHHC) thủy điện, Bộ đã trực tiếp rà soát, thẩm định và phê duyệt điều chỉnh các QTVHHC thủy điện và tổ chức nhiều đoàn công tác kiểm tra, rà soát, đánh giá về công tác quản lý vận hành các công trình thủy điện trên cả nước.

Việc vận hành công trình theo QTVHHC nhìn chung đã được các chủ đập thủy điện tuân thủ về nguyên tắc xả lũ, thao tác, phương thức vận hành các cửa van đập tràn, công tác chuẩn bị phòng, chống lụt, bão và chế độ thông tin, báo cáo cho địa phương.

Số sự cố xả lũ gây mất an toàn cho hạ du do chủ đập chưa phối hợp chặt chẽ với chính quyền và các cơ quan chức năng của địa phương trong công tác vận hành xả lũ.

Cụ thể là chưa thông báo hoặc thông báo chưa đầy đủ, kịp thời những thông tin liên quan đến xả lũ cho cơ quan chức năng của địa phương. Một số cơ quan chức năng của địa phương chưa thực hiện kịp thời việc thông báo xả lũ đến nhân dân vùng hạ du theo quy định nên người dân không nhận được hoặc nhận muộn thông tin về xả lũ nên không kịp xử lý.

Lòng hồ chứa nước tại Thủy điện Sơn La. Ảnh minh họa của N.H.

Thông tin dự báo của các đài khí tượng thủy văn khu vực và địa phương chưa kịp thời hoặc thiếu chính xác; công tác quan trắc, dự báo khí tượng thủy văn của chủ đập chưa nghiêm túc; một số địa phương chưa có quy định cụ thể về việc xác định ranh giới vùng hạ du của đập; việc xây dựng bản đồ ngập lụt... cũng là những nguyên nhân dẫn đến sự cố xả lũ thời gian qua.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Hoàng Quốc Vượng nhấn mạnh vấn đề vận hành liên hồ, đơn hồ, đầu tư các trạm quan trắc trên hồ đập, phối hợp với chính quyền địa phương rà soát, cảnh báo khi vận hành, xả lũ, tuyên truyền cho người dân các phòng chống, xử lý tình huống khi xả lũ, tăng cường cảnh báo cho khu vực hạ du...

N.Huệ