"Nóng" gần 70% lượng nước sinh hoạt phụ thuộc vào bên ngoài lãnh thổ
06:24 | 04/05/2018
| Việc khai thác, sử dụng, bảo vệ và quản lý nguồn tài nguyên nước dưới đất (NDÐ) thời gian qua chưa hiệu quả khiến nguồn nước liên tục bị suy giảm. Thực trạng báo động Tuy chưa có thống kê cụ thể, song hiện nay, tại nhiều vùng quê thuộc khu vực đồng bằng, giếng nước của các gia đình sử dụng bao nhiêu đời qua, đã cạn kiệt. Người dân ở các tỉnh như Bắc Ninh, Hưng Yên, Hải Dương, ngoại thành Hà Nội đã không thể sử dụng nước giếng khoan trước đây, không phải vì có nước máy mà vì nước dưới giếng đã cạn kiệt, không thể bơm lên được.
Giếng nước quê chỉ còn trong trí nhớ. Ảnh minh họa trên internet. Bác Nguyễn Thanh Điền ở huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh thông tin: “Quê tôi là khu vực đồng trũng. Nước giếng bao đời nay dùng cho sinh hoạt. Cứ thích đâu trong khuôn viên gia đình, đào giếng là có nước ở đó. Nước mát về mùa hè và ấm về mùa đông; nước trong, để lâu không có cặn. Chẳng hiểu vì lý do gì, khoảng 1 năm trở lại đây, giếng cạn nước rất nhanh, giờ gia đình ông thể bơm lên được. Tôi đã thuê thợ đến thăm dò để khoan giếng khác nhưng quả thật, để được nguồn nước như trước về số và chất lượng thì không thể”. Bác Điền nói tiếp: “Hay tại ở quê, bơm nước lên rồi dùng, thỏa mái quá nên mới hết nước ngầm…”. | ||
| Lo lắng của bác Điền không vô lý. Bởi theo chỉ tiêu đánh giá của Hội Tài nguyên nước quốc tế, quốc gia được coi là thiếu nước nếu chưa có đến 4.000 m3/người/năm. Việt Nam có khoảng 3.370 m3/người/năm từ nguồn nước nội sinh. Vậy, theo tiêu chí, chúng ta thiếu nước. Ðáng chú ý, trong số 80% số dân nông thôn, chỉ có khoảng 60% số hộ được sử dụng nước sạch. Nước sử dụng cho sinh hoạt bao gồm nước mặt (chiếm 70%) và NDÐ (chiếm 30%), nhưng nguồn NDÐ và nước mặt ở nước ta phân bố không đồng đều và phụ thuộc vào lượng mưa hằng tháng, cho nên phần lớn khu vực miền núi phía bắc, miền trung, Tây Nguyên thiếu nước, nhất là vào mùa khô. Ông Triệu Ðức Huy, Phó Tổng Giám đốc Trung tâm Quy hoạch và Ðiều tra TNN quốc gia, Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) thông tin: “Việc khai thác, sử dụng, quản lý TNN dưới đất như thế nào cho hiệu quả và bền vững là hết sức quan trọng, nhằm bảo đảm an ninh nguồn nước quốc gia. Giải pháp Theo kết quả điều tra do Bộ TN&MT thực hiện, tổng trữ lượng tiềm năng nguồn NDÐ của Việt Nam vào khoảng 18,23 triệu m3/ngày (khoảng 66,24 tỷ m3/năm); tổng trữ lượng có thể khai thác trên toàn quốc khoảng 45,59 triệu m3/ngày (khoảng 16,66 tỷ m3/năm).
Sẽ khó tìm thấy những nguồn nước như thế này? Ảnh minh họa trên internet. Hiện nay, trung bình mỗi ngày ở Việt Nam khai thác nguồn NDÐ khoảng 10,39 triệu m3/ngày (khoảng 3,8 tỷ m3/năm). Tuy nhiên, nếu so sánh giữa tổng trữ lượng nước, tổng trữ lượng nước có thể khai thác và khối lượng nguồn NDÐ khai thác trong một năm thì nguồn NDÐ ở nước ta vẫn nằm trong khung an toàn. Tại khu vực bán đảo Cà Mau, hiện đang có tốc độ lún trung bình khoảng từ2 cm đến 4 cm/năm, tình trạng này tiếp tục gia tăng theo thời gian. Nhiều địa phương chưa kiểm soát, giám sát được các hoạt động khai thác, sử dụng NDÐ, nhất là hiện có hàng trăm nghìn giếng khoan bị bỏ hoang không còn khai thác, nhưng không được tráng lấp, tiềm ẩn nguy cơ lan truyền ô nhiễm, nhiễm mặn giữa các tầng nước.
Những giếng nước thế này sẽ "mất" đi mãi mãi ở làng quê? Ảnh minh họa trên internet. Việc kiểm soát các nguồn gây ô nhiễm nước còn rất hạn chế… Những chất thải đó theo thời gian sẽ ngấm vào nguồn nước, tích tụ dần làm ô nhiễm nguồn NDÐ, ảnh hưởng không nhỏ đến sản xuất và sức khỏe người dân. Theo Thứ trưởng TN&MT Trần Quý Kiên, do việc khai thác, sử dụng TNN chưa bền vững ở các quốc gia thượng nguồn, cũng như tại nước ta, khiến một số con sông nhiều khu vực nguồn NDÐ bị ô nhiễm, dẫn đến không đáp ứng được yêu cầu của các mục đích sử dụng, nhất là nguồn nước sinh hoạt. Trong khi đó, nguồn nước phát sinh từ ngoài lãnh thổ đang có xu hướng giảm do các quốc gia thượng nguồn xây dựng các công trình thủy điện phục vụ cho phát triển kinh tế - xã hội của đất nước họ… Hưởng ứng Ngày Nước thế giới năm 2018, với chủ đề “Nước với Thiên nhiên”, Bộ TN&MT đã có văn bản đề nghị UBND các tỉnh, thành phố trong cả nước chỉ đạo Sở TN&MT chủ trì, phối hợp các đơn vị liên quan tổ chức các hoạt động hưởng ứng thiết thực như: chiến dịch ra quân làm vệ sinh môi trường, thu gom xử lý chất thải, rác thải, khơi thông dòng chảy, nạo vét kênh mương, ao, hồ. Tổ chức các khóa tập huấn, phổ biến chính sách, pháp luật nhằm tăng cường năng lực thực hiện chức năng giám sát, phản biện và tham vấn cộng đồng liên quan đến lĩnh vực quản lý TNN. Hà Phương |
