Mỹ ra "tối hậu thư" 12 điều với Iran, đe dọa trừng phạt mạnh chưa từng có

TĐO - Ngày 21/5, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đã công bố danh sách 12 điều kiện mà nước này yêu cầu Iran phải thực hiện, đồng thời cảnh báo sẽ trừng phạt Tehran "mạnh mẽ chưa từng có" nếu các yêu cầu này không được đáp ứng.

Phát biểu tại Quỹ Di sản (Heritage Foundation) ở Washington (Mỹ), Ngoại trưởng Pompeo gọi danh sách này là "những yêu cầu cơ bản" đối với Iran.

Trong đó, bao gồm một số điểm nổi bật: yêu cầu Iran rút quân khỏi Syria; "phóng thích tất cả các công dân Mỹ"; chấm dứt hỗ trợ phiến quân Houthi ở Yemen; dừng chương trình "làm giàu" uranium và cam kết không bao giờ xử lý plutonium. Ngoài ra, Mỹ cũng yêu cầu Iran cho phép "tiếp cận không hạn chế tất cả các cơ sở hạt nhân trên phạm vi cả nước".

Ông Pompeo tuyên bố Mỹ sẽ áp đặt "các biện pháp trừng phạt mạnh nhất trong lịch sử" nếu Iran không tuân thủ những yêu cầu nói trên. Iran sẽ phải vật lộn để giữ cho nền kinh tế tồn tại trước các lệnh trừng phạt của Mỹ, ông Pompeo nhấn mạnh.

Ngoại trưởng Mỹ cũng cam kết nước này sẽ theo dõi động thái của Iran cũng như tổ chức Hezbollah trên toàn thế giới và sẽ "đè bẹp họ". Ông Pompeo tuyên bố: "Iran sẽ không bao giờ có thể rảnh tay thống trị khu vực Trung Đông".

Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo phát biểu hôm 21/5. (Ảnh: EPA)

Trong thông điệp gửi trực tiếp tới người dân Iran, ông Pompeo khẳng định Tổng thống Iran Hassan Rouhani, Ngoại trưởng Iran Javad Zarif là những nhà lãnh đạo được dân bầu và họ phải chịu trách nhiệm lớn nhất đối với nền kinh tế đất nước.

Kết thúc bài phát biểu, Ngoại trưởng Pompeo bày tỏ tin tưởng rằng theo thời gian, các quốc gia đồng minh của Mỹ sẽ phối hợp nhiệt tình hơn với nước này, dù lập trường của chính quyền của Tổng thống Mỹ Donald Trump hiện không nhận được nhiều ủng hộ cho lắm.

Ngay sau phát biểu của ông Pompeo, Tổng thống Iran Hassan Rouhani đã lên tiếng bác bỏ danh sách 12 yêu cầu của phía Mỹ. Ông Rouhani khẳng định Tehran sẽ tiếp tục "đi theo con đường của mình", đồng thời nhấn mạnh thời đại mà Mỹ có thể "quyết định thay cho thế giới" đã kết thúc.

"Các bạn là ai mà quyết định cho Iran và thế giới? Thế giới ngày nay không chấp nhận để Mỹ quyết định tất cả, vì các quốc gia đều đã độc lập tự chủ" - nhà lãnh đạo Iran nhấn mạnh, nói thêm rằng chính quyền Mỹ đã thụt lùi 15 năm, trở lại kỷ nguyên của cựu Tổng thống George WW. Bush.

Song song với đó, chia sẻ trên mạng xã hội Twitter, Ngoại trưởng Iran Javad Zarif tuyên bố bài phát biểu của người đồng cấp Mỹ Pompeo đã báo hiệu cho một bước lùi lớn trong toàn bộ chính sách ngoại giao của Washington.

Tổng thống Iran Hassan Rouhani. (Ảnh: Reuters)

Theo ông Zarif, người Mỹ ngoại giao theo thói quen cũ, "bị cầm tù bởi chính sách ảo tưởng và thất bại", lặp đi lặp lại những sai lầm tương tự" và do đó sẽ phải hứng chịu những hậu quả tương ứng. Ông Zarif khẳng định Iran đang tích cực phối hợp với các nước để tìm ra giải pháp cho thỏa thuận hạt nhân Iran sau khi Mỹ rút lui.

Một số chuyên gia nhận định rằng chiến lược của Mỹ là nhằm làm kinh tế, tài chính Iran suy yếu và Washington không muốn hướng đến một cuộc chiến thực sự. Theo Giáo sư xã hội học chính trị Said Sadik của Đại học Mỹ ở Cairo (Ai Cập), điều này sẽ khiến Tehran phải ngừng hỗ trợ các đồng minh hoặc mở rộng tầm ảnh hưởng của mình trong khu vực.

Danh sách 12 yêu cầu được coi là "tối hậu thư" của Mỹ đối với Iran, tiếp theo hàng loạt động thái cứng rắn từ phía Washington.

Hồi đầu tháng, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố rút nước này khỏi thỏa thuận hạt nhân ký kết năm 2015 với Iran, bất chấp các nước đồng minh châu Âu phản đối. Tiếp đó, ông Trump cảnh báo có thể trừng phạt các công ty châu Âu nếu họ tiếp tục làm ăn với Iran.

Về phần mình, Iran kỳ vọng các nước Liên minh châu Âu (EU) sẽ tiếp tục tuân thủ các cam kết. Tehran cũng khẳng định sẽ tiếp tục tôn trọng thỏa thuận dù Washington có tham gia hay không.

Trọng Sang